Aelia Laelia Crispis. Epitaphium antiquum quod in agro Bononiensi adhuc uidetur, à diuersis hactenus interpretatum uariè nouissimè autem à Ricardo Vito Basinstochio, amicorum precibus explicatum. ..

2쪽

V M Haec a me de Crispi notata in manus hominum, quod initio non putaueram exirent: quod de Aesoposcripsit Maximus Planu de , id mihiChristophore Ioson, uidebatur accidisse. Hic. n. cum Zantho Philosopho, aehero suo inter moniment

ambulans,inq; arca quadam uidens insculptas literas α p. in .s. cum eas Zanthus non intelligeret , stipulatus ab co praemium libertatis , de rei , quae inueniri Posset,dimidium ; promisit sed hesaurum eo loco inuenturum. quem quatuor inde pedes fodiendo repperit. Philosophus rei novitatem admiratus; nisi prius sensum quoq; literarum qui sibi pretiosior auro foret explicaret; Aesopo negat

se partem thesauri daturum. Et ille legenS, α msat. βήμαππ-opuIaut si partem sibi eius dimi diam petiit. Quam adhuc negante Zantho, renunciaturum se Regi Byzantiorum affirmauit, cui repositum illud aurum, reconditumq: erat. Dici enim in literis απιδέν

ibus,di pote iam uetitus Regis,partem dat. Tum Aes

3쪽

pus, Non tu mihi nune hoc donas ganthe, inquiti sed Itiqui thesaurunt hic desedit . ait enim; Διλο revi parsίσα-

διελιPI ονι ρετε θησαυρο/Hvre . Ita , Uir acutus easdem

literas, primo, ut ostenderent Thesaurum; deinde , cuiis tradcndus: demum quo pacto diuidendus seret,necessitate quadam impulsus, ter de uarie interpretatus est. Quo magis mihi sauere debes & tu, Christophore Ionson& quicunque liaec nostra lecturus est; si destitutus aliquat

diu uetata te huius Epitaphii quod ubi reperiatur ex epistola Turrit suo loco apparebit illud non tam uariὰ, quater interpretatus sum. Nam cum Epitaphium Ideae putem esse quam idea introduxit Plato & Academici defendunt ; quamq; eius auditor Aristoteles reiecit, &tota familia Peripateticorum ;a Niobe id est, homine exteriore, quem in uita communi Aristotcles esse dicit; ad Animam id est, hominem interiorem procedo : qui solus homo iudicatur. Non enim tu is cs , quem sorina ista declarat, inquit apud Ciceronem Africanus. Sed mens cuiusque

is est quisque,'non ea figura , quae digito demonstrari potest. Ob eamq: causam ab illa Anima cum corporib. permista , ad hanc abstractam mentem, seu potius ad totius homini, Veram Ideam accedo. quam quidem Plato non tam diuinitus inuenit, quam constituit sapienter . Hanc Aeliam a nobilib. Romanis, propter nobilitatem , honoremq; Platonis . hanc Laeliam, propter amicitiam Aristotelis, cum Platone. hanc Crispina, quod ex iis hominibus qui sunt singuli, contracta, quasi q: conuoluta in mentem ac intelligentiam reponatur, appellari suspicor. Quam Lucius, id est, homo is, qui luce uidetur oculorum . quam Agatho, id est , honus ille fautor ueritatis potius, quam amicitiae Platonis; quam Priscius, id est, homo il-lc, qui secundum Aristoteleum α ἰωμα, 'prius erat in sensu , quam in intellectu , sepeliendam curauit. Α' quo h

mine R ipse , ut iam diui proficiscens, ad Ideae celsitatem ascendi. Quod tu mecum iacies Christophore Ionson ,

4쪽

-mecunq; ibi manebis , nee exist imabis ideam hanc,penitus sepultam esse . quae de Animorum dignitate, atque immortalitate, recte sentire docet. Plaeclarum est enim , quod scripsit Augustinus, Platonicos ueros, nisi nomine solum , uix ulla re alia differre a Christianis. Haec de ordine huius libelli paucis praefari uolui, quod eum mihi bonus casus obtulerit, & Epitaphii ueritas descripta a Turrio, quam ego ueritatem, fictae a Mediolanensibus compositioni aenigmatis praeserre, uel ipsius Antiquitatis causa iustum putaui, dum libellum aliter quam Marius inscribo . De meis uero quae primum hic, ut de Aenigmate diacuntur, quoniam tunc aliud non compereram, nihil mutaui, ut haberent quoque Mediolanenses, quod in causa sua dictum sit. Quam quidem Narrationem meam Christophore Ionson, ad te propterea mitto, quod audierim duas illas orationes, quas ego Lotianii habui , unam xv παρi αα I alteram De laudib. Ciceronis, &Eloquentiae: Londini iam aliquot annos tua cura diuulgatas, tuoq; iussu Vintoniae publice esse lectas. Rem sane miram:& quae ueteris amicitiae nostrae nimis apertum habet testimonium. Mihi certe homini ab officinis Typographorusemper alieno, eum nunc animum dedit, ut amicis hoc a me iam diu postulantibus, nostrae in Crispim coniecturae editionem non denegauerim.Tu uero,qui soles Meas aliis quid putare nugas, ut ille Poeta dixit, iudicabis, maluisse me otiosum esse, cum haec facerem , quam, quod aiunt

nihil agere . Vale. Patavii IX. Cal. Decembres iso 7.

5쪽

Pancera Foroiuliensis Zoppulae Dominus

RV I Magne o Ucarde colit te pectore toto, Euulses caudis has tibi donat Eues. Itu et Alrid eiusdem. ri l a nemus Haemi, non undas Helionis patinam tiro , Signiferum potuit linquere Apollo polum: . il a Ut foret ille tui fautor; ne multa sororum I Fronde tibi saera tingeret ulla caput. ira Ill Adrianus Guderburebua Flandera i I . t t. filia ella quanam esset, que Lalia; nouerat anth L in a emo ,sed obscuris nomina rebus erant. ziutino a Quaeq; tegebantur nodos an maris innar , .' b fl ip uomui rem potuit Ioluere nemo fuit. V N i modo Vire horum nobis arcana rectaris, cD

Elatam Nioben Phabus Phabeq; repressis uoq;superbierat, poenaseuera fuit a Sis elatum Hominem rebus privabit opimis; Et quo delinquit, puniet ira Dei. ERO Humilis, si summus eris a Submissio tollit . Inq; Alo Carum quaerere tuta uia en.

6쪽

dissimo Cardi uale di Trento mandata in sede deli en igni a per Meccestentedottore M. Antonio tharo. Llustrissimo prencipe, & Reuerendissimo monsi sto a Cardinale di Trento SCon libeto animo io mi solio mota a scriuere. a V. S. R. essendo in hola per benignita de Cielidata honestissihaa occasi ne di far paleis a quella Ia mia seruitu co'Imrago della uirtu di M. Mario, humil seruo lui anchora

detii non sono molli gloriai anchora un'enigma antiquissimo, ingenioso , de pleno di molia eruditione dae L. Porre, mandatomidalli academici di Milano per hauer- ne non il giudacio inio, che e dcbolo, & poco; ma di qualche letterato, non hauendo niuno dilὀro, ne altri anco ra per dottichesiano stati .potutoritrouarii senso, chese liquadrasse; ii quaIe tanto dottainente lolia e sposto, cheli pia dotii di questaCitta sene sono infinitamente marauigilati. Iaquai, e spolitione hauendo esto M. Mario consecrata a V. S. R. come quella, ehe non ama se non uirtuo quello honesto, che di uirtu suori fiorir uede, m'ha pregato, che farne sede appo Iei ne uolessio, di quanto gia laho deito. ilche a fare volontieri mi son e spino ; si per fare cosa grata ad uno mio tanto amico, come per far pale se a V. S. R. Iaseruitu, ch io quantunque in degno seruolesia gia mola'amii Ieho portato, porto,d portaro mentre, cnio uiua supplicaniuo'l nostro Sighooddici , .dalucui uolonia creder si dee, che tutio questo a uenulo sia,che tanto delia sua gratia mi doni : che io quarto mi sia Iossa si come spero, sarmi conoscere sedese, & amore u ,stimo seruo uerso V. S. R. at Dio longa mente sana,&

7쪽

tanta uirtutis , tantat . sapientia.

. N. D. Elia Lelia Cristis neque uiri neque foemina

neque androona, neque iuuenis, neque anus, neque cacta, neque meretrix:

Sed omnia: Neq; caeli,neque terris,neque aquissed ubis

Iacet.

Sublata neque fero, nequefam Nes ueneno: Sed omnibus. Lelia Cristis alias in cauo acuto nefui neq;

maior,

Neque flens, neque ridenssci nescit, cui Posuerit. Hoc et Apulchrum intus cadauer Ho halens: Hoc ect cadauer sipulchru extra non habetis:

Sed cadauer idem est, spe lum vir

8쪽

e AD I VITI AD AENIGMA

s Narratio de Niobe .

No sum nescius multos fore, qui laborem meum in Meaenigmate declarando uariὶ reprehendent. Nam quibusdam , or tis prudentila uiris ineptum planὲ uidebitur , adolesceηtem me, qui maiora spectare , o ad ea rectis audiis debeam eo tendere , in re tam parua , ct inutili Dilse occupatum. Quidam exercitationem fori se laudabunt orationis , ac Hyli,sed non ina nigmatis explicandis. Erunt etiam , nec illi quidem indocti , quibus hoc totum Antiquitatis, ct obscuritatis displicebit. Quibus omnibus respondeo; me nec Antiquarium, ut quaedam solus scire ; nec Oedipum, ut aenigmata soluere nidear, exim mari uelle. Hoc autem scriptum, licet uerbis paruum, re immen uera magnum esse . neque quυd obscurum sit idcirco tanquainutile rehciendum.quid enim potes esse iniquius ' cum Diocia .lia sint , qua pulcbra, ipsas, indagatio rerum tum maximarum , tum etiam occultissimarum, babeat oblectationem. At anu maris expositio incerta en. Num magis , quam illa, An Sol

decempessi e σ bane tamen quaestionem ipsam in Academicis

cicero, exterminandam non putat. Es enim, loquit, ani- rib, morum , ingeniorum it, naturare quoddam quas pabulum consideratio, eontemplatiocii, naturae. Quaeret Uitur haec O Vir sapiens, praeclareq; Visecum putet, si in huiusmodi rebus uerisimile quod sit, inuenerit. maximὲ eum dicatur , Hoc esse aenigma tantae

virtutis tantaeq; Sapientiae. uirtutis quidem, quia contra superbiam labes; Sapientiae uero quoniam de dignitate Ani me intelligitur. ae illud cerse , re isa bic fit , hoc autem ex qua dum rei significatione. Nam in aenigmatis pudia illam esse natura,

ut res quodammodo rebus significentur; cum πιών iet Graeci diacant eos, qui loquuntur ob cuia,O unam rem nomiRaves, aliam

intelligunt. Q ωυ etores aiunt fecisse ciceronem in Sex. R seu defensione, ubi contra Erucium, Te inquit, pUηa Cannensis Mensatorem sat bonum sarit. Multos caesos non ad Thrasimenum lacum , sed ad Seruilirum uidimus. O catera, quae sequuntur, alogoric significant, Erucium ,σ νeliquos accusatores, non tam

9쪽

eausis, quὰm temporum iniquitate fretos, pon Syllanam uae

riam multos condemnasse. per pugnam ergo Cannensem ciuile beι tum intelligit. Cum itaque sent in hoc anigmate, ut iam dixi, duo; Res, quae narratione, Significatio, qua interpretatione explilib. , .de ς--rς-Narratio, definita a Cicerone, Rerum genu ora. rum , perinde ut genarum expotis . Interpretatio autem , coiectura, iudicium. Narrabo primum,deinde interpretabor. Raphaes igitur R ira in suis enarrationibus ad Metamorphosis Ovidi, se ibit fabulam de conuersione Niobes insaxum, i circo fictam esse, quod bac in liberorumsepulcbro, sebi lapideam

statuam ipsa erexerat. Ad quam flatuam hoc, de quo agimus; nominitio quidem aenigma, nunc autem sic appellatum propter ipsus antiquitatem , o obscuritatem appensum, Oscriptum ab Aeaithiofuit. aut si ferimum ibi certis non fuit, tamen adscriptum Hse potuit.quod ideo Leo, non quasi putem, albium Scbolanicum

Ulud θι se, cum infra, Elogium solum,eius esse af mem) sedi

quia fulud aemgmatis scriptor, quicunque fuit, persio m illius I. Itinuerit, idi en satis ad Narrationem, quae , ut diai, nonsemper rem gestam , sed aliquando perinde ut geri potuerit, exponit. M. Ae .i ς , Piuque illos characteres A D. PP. D. sc lego Acade-'' misi Mediolanenses Philosophis Patauinis Donant. boc scilicet, aenigma explicandum. Missum enim ab iliis Viria ali occeleberri imum omnasium fuit, ut aliquod uerae intelligentia lumen a seisi queretur, Cr expositum quidem omnibus sapientiae professoribus: M in epi lota ad Chrinophorum Madratiam Cardinalem Tridentinum te fiatur Marius Michael angelus. qui de Aqua pluuia id interpretatus es. sane quidem alienὶ. nec enim debeo quicqua; in illum durius dicere, cum hoc postum sit totum in coniecturis . ni

idendum ergo bis en, quidnam sit illud, quod bie dicituri Elia -Le ,Elia Lelia Crispis. Et existimo Nioben iam transformatam is

haece. telligi. qua non nominatur, quod iam esse diosae , Vulgus enim extinctum cum Hirpe Ampinona luget. Hi Matex in inuidia eLt ibi rationem apud Ovidium notans R :nus , quia verbia sua, mortis , inquit, liberorum causa fuerat Ham cum ex Amphione Thebarum Rege septem filios, cp tot I:

10쪽

sacri filium Latonae ut errent i ta si iussu commota Niobe ,stq; ut

Latonae' eum alias ob causas , tum praecipuὶ liberorum numero Ti. .

praescirendam contendens , probibuit , equis ei in Regno suo sacrificaret. 22 od indignὸ ferens Latona , Apoiamnem Dianam rogauit, ne se ipsorum matrem iniuria tanta affici paterentur. Qui statim assumptis in manum arcubus O sagittis, ut Poeta subulatur. primo filios omnes interemfruta id quod cum Impibon pater ferre non paterat, doloris magnitudine se ipse interfecit. N iobe uero tanta clade magis furere caepit, ut iam ne maledictis quidem in Deosse abstineret . quo effecit, ut septemflias quoque pari calamitate confectas uideret. Unde incElia dicitur απο Vis . qui Grech sol, ct Appollo est . ac Lelia a Luna quae Diana nominaιur. Luna enim ab Elio, Lelia ,scut a Phaebo Phoebe idcirco appellatur,quod accessu recessu suo lume lis accipiat, quodq; eodem simul tempore cnm eo nasceretur. IGeminoru enim,par est, ct aequum, ut geminast, aut semilis ap- lpellatiorae silera quide L. de Latonae matris tras lata,in Leliae si liae nomine, muliebri quada indulgentia praeponitur: ut mo quide Apollo,serὶ Helius,foemina uero Diana liquide uocetur Leliae ii ab eisq; uindictam Latonae perpessa Viobe non per πλεονασμον Ninquit Marius,sed quoniam uterque uindex erat, at utroq; Helia Lelia periphrasticὶ nominetur; O Crispis quoquc.quam tamen hodie crispam diceremus .sed ad maiorem , crias , obscuritatem

uerbum fortasse priscum adiicitur. Est autem Cri*a, ea foemina quae latortos crines habet . qui se fiunt calami tro, quod cales ctum in cinere capillos ornat. Ergo NiobenCrispi in similiter. μο- , cat, ut Cicero cri*isulcans igneum fulmen, quod in Aiacis nauim i

iniectum est, uel iro ic , quia nunc irarum ardor pulchritudinem

minuerat; de quo Ouidius, Et quantum ira sinit, formosa: Vel quod dolore contracta, quasli inse ipsam intortafuisset. Vnde apud Ovidium ipsa dese, per funera inquit , septem Efferor.

Quasi diceret funeribus septem filiorum, ex se ipsam duci ad sepulturam, sagittisq; Diana , ct Apollinis, se infelicem matrem

confossam esse. Cuiua me bercule metamorpbosis ejecit, ut iam