장음표시 사용
381쪽
Ecclesiam rexisse ann. I 3. . qua post abdicata ad Clara vallense ZIonasterium recessit, ubi Sancti Bernardi Novitius fuerat , & annos aliquot vixit. Quod si, ut aequum est , annos Saltem triginta habuerir, quum Episcopus est Consecratus, enodeviginti supra cδntnmannos natus erat anno Ia 9., quo ipsum floruisse scribit Generius . Verosi milius igitur multo est quod habet Natalis Alexand. Alanum mortuum suisse prid. Id. Octobr. ann. II 8 I. Universas s Doctior 'dictus est , inquit Aubertus Miraeus , ob eruditionis in omnibus fere disciplinis copiam . Scripsit vitam S. Bernardi , Parabolas Elegiacbversu, item versu libros novem, quibus titulus Anti-Claudianus, sivelle viro optimo, Commentaria in Cantica; ligata etiam oratione librum de Planctu Naturae adversus Sodomi de vitium sua aetate effanatissimum . Summam quoque , inquit Henricus Gandavensis ad Sacras conciones valde utilem , aliaque opuscula , quae apud eundem authorum videri possunt.
. Petrus Pictaviensis Lombardi auditor, & Academiae Parisiensis Cancellarius librum Sententiarum scripsit , quem elapso speculo no iis , Sc vindiciis illustratiam edidit Hugo Mathou lus Benedictinus ἡCongregatione S. Mauri . Εjus meminit Bulaeus inter viros illustres Academiae Parisiensis, & Episcopum Ebrodunensem fuisse scribit , quod & Athericus in Chronico tradit . Obiit eodem Bulaeo teste , ann. Iao . Fuit S alter Petrus Pictaviensis Benedictinus Monachus nonnullarum Epistolarum scriptor , & Epitaphii Gelasii II. qui in Minnasterio Cluniacensi obiit ann. Ia I9. t. 6. Guillielmus Altisiodorensis ita dictus ex patria Seliniaco territorii Altisi odorensis loco Summam Theologicam scripsit, ' magni inter Scolasticos nominis . Generius Guillielmum Ahisidiorensem a Guillielmo de Seleniaco distinguit. Primum ait Summam Theologicam , quae Parisiis primum excusa est ann. Iso . , scripsisse , Episcopum in Gallia fuisse, & ann. circiter IIIo. floruisse . Haec autem omnia Guillielmo de Seliniaco optimis convcniunt . Summam enim ille Phem logicam scripsit, & Episcopus in Gallia fuit . nam Altis iodorensem
Ecclesiam regebat anno Iao6. , ut est apud Labbaeum o vel Parisiem Sem , ut est apud Natalem . Qumque obierit, ut apud hunc legitur anno I 223. . triginta, aut amplius ann. habere poterat ann. IIIo. , ut eo tempore storuisse dicatur. Certe non videtur credibile . ut pro pe finem ejusdem saeculi duo viri dc nomine, M scriptis. dc mune re atque aetate similes Convenerint Iam vero quomodocumque ' hoe
suerit, qui apud Scholasticos Altisiodorensis antonomastice dicitur , laudatur, ille est, quem diximus, Guillielmus de Seliniaco.
382쪽
A dus Victorinus. Robertus . Prai suiuus . Rufiardus. Wimmus , Robenus Eatirun Kalensis x. Primus: horum monteux Regularis Augustinianus. suid Partitis: apua S. Victorem, unde illi nomeα - storebatque. annia L 164. Scripsit Tractatus Asceticos varios , quorum. Catalagum texunli Trithemius . Henricus Gandavensis Bellarminus, & aIii. Sixtus Senensis stylo medium esse dicit inter AugustinL sistilitatem , M BGnardi dulaedis nem . Exstant illius est Trinitatα librι sex Scolasticae prorsus methodo elaborati .. Quatuor Exceptionum libri, quh intex ejus. operat ha-Mntur. a Betharmino creduntur supposititii ς legitimos tamen crediderunt Vincentius Bellovacensis, si Trithemius. Obiit RachardusIdita.
a.. Robertus de. Meli uno, cognomento, Sonotus. nation: Anglux Summam Theolagicam. scripsit sex divisam in tractatus de Deo . An gelis , Homine . Incarnatione, & Sacramentis .. Ejux multae cum tam de meminerunti Oudinus - α Narthenius . Bulleux iα t Histor. Academiae. Parisiensis hunc: tanquam Exemplar proponit mrahodi, & quae εtionum . quae: adhiberi ab Christiano, Theologo - ac discuti debent ,
4icut contra, exemplum. vanae , . in salin Scholasticaeo prosem abstractas. multas , de inutilax Quaestiones, in. Quibus oleum suum, atque' op xam perdidit Gaulterus ast Sanctum Victorem. Nonachusia Non igitur inter Scholasticα Theologiae osorex numerandus GL Bulaeus , qui non Scholasticam. formam methodum ae pressum dc aculeatum. dicen di genux insectatur seiu lasciuientium ingeniorum cavill- , α argu
inam Theologicam. scripsit Q quae: saltem typis excusa exstare non videtur .. Neet alibL quam apua D. Thomam .. 8c veteres illos Scola-aticos istiust mentio, invenitur .. Obiit decimoterito, Meculo, ineum
.. Richarae. V Uiltonus. natione Anglus pro lonα Monachus ex ordine Sia Trinitatis , des et Hyberniae mas .. M Cardin. . creatus . scripsit Commentariae ita Summam Sententiarum , Quaestiones. Quossibheticas ,. M singula mi de auxilitia divinae Gratim tractatum. iit an .aa s. Haec Genectus .. . Qui etiam meminit RobertL Riaconis. Angli ,. cta inter aliae tri-huit ordinarias. Scholasicas Lectiones .. MagistrL quoque expositores ibidem recenset Hamonem Faveratamium vi Robertum Couvionum
383쪽
Anglos ex Minorum Ordine. Post hos autem de Ioanne Rupina loquens et Hic Primus umnium dieitur inquit, Hagistri Suminam fui i se commentatus, quod neque cum his quae proximh dixerat eo-rent. neque cum his , quae de Alano rimulensi supra scripserat, i sum nimirum alterum ex ala suisse , qui Primi omnium Magistri
4. Alexander Halensis natione Anous , professione Franciscanus Summam Theodogicam composuit Tripartitam per quaeritones.& aditiculos divisam , o ue eam rem in Edit. ann. a 48 a. non vere misnus , quam eleganter dicium Primus in Articulos divina volumina duxit,
Artis Se in morem retulit acta Patrum .
Quo duee praemonitus in praelia Divus Aquinas, Quotquot es usque legis, sortius arma movent. Haec Summa dicitur seripta de mandato cujusdam Pontiacis , M ab
ipso ambata post septuaginta Theologorum discussionem, de vommendationem . Tota tamen haec narratio putidissima fabula est. Nam Ι. author Anonymus ejus libri , qui inscribitur: Fundamentum trium ordinum asserit, Alexandrum Halensem 3cripsisse jussu Innocentii IV. Innooentius autem hic electus est Pontifex anno D. 2243., dc Alexander Valensis Ubiit ann. Ia43. , ut ipsemet fatetur . Duobus igitur annis opus aggressus est, atque ad umbilicum Perduxit; quod est prorsus incredibile . Dicetur autem sortasse Innocent. IV. quum
Cardinalis esset, eum scribere jussisse , & postmodum Pontis meiectum Summam Theologorum judicio commisisse, de approbasse . Sd neque hoe dici potest. Nam decem annis post mortem Alex. Halensis, ut Wadingus scribit, Guillielmus de Melitona summam illam ob authoris mortem impersectam absolvit , ita hortante' Alexandro IV. Pontifice , qui ranno sui Pontificatus primo ad Franciae Ministrum
scripsit, ut Euic doctissimo viro nimirum Guillielmo dicto alios
adjungeret , qui ei in tanto opere adlaborarent. Innocentius igitur opus adhue incompletum, & imperiectum approbare non potuit. Ut hane evadant dissicultatem Bartholomaeus Pisanus , Vadingus &Haye dicunt, opus illud fuisse approbatum post examen 7 o. The Iogorum ab Alexandro IV. Viden' ejusdem ordinis Scriptores inteese dissentientes Θ Sed cur Innocentius IV. . qui annos novem At xandro Halensi superstes fuit, opust suo jussu incoeptum continuari. dc perfici non curavit λ Author ille Αnonymus scribit Breve Confirmatorium Innoc. IV. adhuc suo tempore lectitari εἶ sed Tad ingus scriptor non indiligens , 8c Pisanus , & Haye, neque Innocentii I v.
384쪽
3 3. PROLEG. III. SEC. XVI. XVII. & XVIII. S. L.
litteras , neque Alex. IV. inVenire potuerunt . quas dubio procul ad ingus in suis Annalibus, & Ηaye in vita Alex. Halensis inseruissent . Sed adhuc fortius est argumentum. Nam Alexander Halem sis apud suos primus Defensor dicitur Immaculatae Conceptionis Samctissimae Dei parae . At contrarium apertissime in 3. parte Summae , quaest. 9. mCmb. a. art. a. habetur . Ut hinc se expediat Bernardi nus de Bustos , Carthagena, atque alii scribunt , Alexandrum compulsum infirmitatibus gravissimis , quas in anniversario Conceptionis die , nimirum 8. Decembris per tres , aut quatuor annos expertus est , Deo vovisse Piam opinionem amplecti, ac totis viribus propugnare , & ea quae scripserat retractare. & corrigere , quod ει fecit , inquiunt edito libro . qui ferrea catena ligatus Tolosae asservatur in choro Ecclesiae Cathedralis . Iam vero morbos illos divinitus immissos passus est Alexander , quum adhuc saecularis existeret.& in Universitate legeret Parisiensi , ut Bernardinus de Bustos scripsit; ingressus est autem Franciscanorum ordinem anno Iaar. , ut scribit V V ad ingus: ergo ante annum I 222. Summam Theologicam scripserat; sed ab anno Iaaa. usque ad II 3. quo electus est Innocentius IV., anni sunt unus, viginti e ergo Summam illam neque Inno .
IV. neque Alex. IV. jussu scribere potuit . neque Innocentius , Mmulto minus Alex. IV. opus illud examinandum Theologis commise issent, quod jam per annos unum 8c viginti saltem , universim le
tr. Et quidem si Alexander Halensis piam de Conceptione Virginis Deiparae opinionem sequutus fuisset, Sanctus Bonaventura , qui ejus auditor fuit, nunquam verε scribere potuisset , quod scripsit , nimirum : Nullus de his, quos auribus nostris audivimus , invenitur dixisse Virginem Mariam a peccato originali fuisse immunem . Vir-que aliunde ad pietatem pronissimus , Virginis cultui addictissimus non apertissimi asseruisset , quod ibidem asseruit, nimirum e Sancti scationem Virginis subsequutam fuisse contractionem originalis peccati , quia nullus immunis fuit a peccato originali nisi Virginis filius, M modum hunc dicendi communiorcm, rationabiliorem , dc Securiorem esse , magisque consonum suci , pietati , & Sanctorum author irati. 8. An D. Thomas Alexandri Halensis auditor suerit, inter se disputant Praedicatorum , 8c Minorum ordines . In Lectionibus Breviarii Romani duo habentur , quae non satis inter se cohaerent, & quae utriSque opinioni suae tenendae ansam praebere potius videntur . Ibi enim legitur I . Thomam studiorum causa missum fuisse Parisios , ibique Albertum Magnum Praeceptorem habuisse . Id vero contigisse dicitur in vita S. thomae anno Ia43. , quum Ioannes Theutonicus
385쪽
Ceneralis ordinis Magister Comitia celebraturus sanctuna juvenem se cum Parisios detulli . At anno Ia43. uti ab aliis Ordinis. Praedicato. rum Script thusi habetur, non Pariatis , sedi Coloniae legebat imbe tus . Ergo ut D. Thomam Albertii Magni auditorem faciant alii, non Parisios , sed Coloniam missum fuisse D. Thomam tradunt. Obscura
omnia atque incerta, . Causa tamem illae videtur verisD Francricari
rum, in quorum templo Parisiensi ad .Λlerandri i Halensis tumulum inscriptio supra laudata Iegitur Certe sive hujus , sive Alberti discipulus fuerit, nihil interest . Uterque .lci re Theologica ecetissimus i. dignusque sub cujus umbra spes illa Ecclesiae adolaverit . quae . ' et
Nec primam similem visa mi , nec habere sequentem . . .
s. De Alexandri scriptis diversae sunt opiniones . Nam praeter Sammam Tripartitam Possevinus eidem Commentarios assignat in A. P tri Lombardi. Sententiarum libros, quos primum Lugduni typis vulgatos ait anno I I ., & quorum MN exemplar in Collegio Canir bigiensi inveniri Pitheus tradit . Sed falluntur viri docti . Nam 'induobus M M. Bibliothecae Victorinae ad cujusque libri calcem legitur1: Primus liber sententiarum, sive Summae Theologicae Domini Alexam dri de Hales ... Tertius liber Sententiarum, sive Summae Theologis eae , quam composuit Mag. Alexander de Isales. Ex quo patet idem opus esse Summam, , M libros Sententiarum , qui quoniam in alim bus NM., dc etiam: typis excussis Codicibus inveniuntur, simul' cum ipso Petri Lombardi textu, illius Commentarii visi sunt Possevino ,
IO. Tribuitur quoque Halensi Tractatus quidam i de Conceptione Virgin quem uti diximus. . Bernardinus de Bustos sexibiti. Tolosae . in Choro Cathedralis Eeclesiae catenis, i ligatum asservari e Tractu item inscriptus a Marialc libris sex t & Summa Virtutum, supplemen tum ad igniam . panem. Σ-- Theologicae A. Hos tractatus . confin8 re opus fuit ad sustinendas putidissimas fabulas duas . . Nam primum
gerebatur Alex. Ralensem,i primum, piae , opinionis, de cimce Ptione defensorem . Secundo assolebatur D. Thomam magnam lauae summae partem ex Alaxandro idesumpsisse. ipso nunquam laudato. Circa prv mum. borum .dubitari non . poterat Hul ensem in Scimina . contrariam Sententiam tenuisse. Opus erat igitur aliquod . ejusdem Alexandri scri- .ptum comminisci , shi ea quae in. Summa Scripserat . .retractasset .
Haec origo est libri Tolosae, asserv liquem nemo i unquam Vidit a quum multi ejus videndi, di legendi studio Tolosam adierint. I I. . d a. . Ruiem. assertum adstruendum de plagio D. Thomae , non satis erat articulus. .hecundus quaestioniaicentesimae, primae partis quem
386쪽
unum citat Haye tanquam desumptum , inquit de verbo ad verbum .est iis quae Alexa eL seripiat par. a. qu. l . memb. I. art. 3. Hoc -inquam , quamvis, 'binam esset quod non est, ut Patri CuiviS utrum-n e . articulum legera L Quamvis inquam id verum esset , non satis aerat ta nen, ut Summa Thomistica ex Alexandrina desumpta dici S t . In mentem 'inis venit nescio cujus Gersonis Epistolae ad Fran--tamian quemdam ,: ubi sic loquitur i Testantur scripta ejusdem S. Τhω maeἰ praesertimi Secunda Secundae. quam intimum, ac similiarems
.Huiscerat tuam .. quem laudabat Doctorem Alexandrum. Εκ quihus erbis currente ca amo scriptis, statim succlamatum est Secundam S eundae D. Thomae serme ad verbum ex Alexandri Summa fuisse depromptam . At in Samma Tripartita, es primitiva Halensis nihil erat. iis quae D. Thomam in a. a. scripsit vel longissime simile . Ibi enim -D. Th-. de virtutibus , es vitiis oppositis disputat, de quibus , praeter Fidem, di Spem, ne vectum quidem Alexander. Opus igitur fuit ut opus aliquod IIalensi tribueretur , ex quo Secunda Secundae D. Thomae prodiret, & hoe fuit Summa Virtutum, cujus HS. exemplar nusquam invenitur . Quod autem tale aliquid Halensis non scripserit , sortissimis argumentis convincitur . Nam I. in illius libri prinilago , testibus Uadium , ει Ioanne Hajensi , ita dicitur: Habito e go sermone de Cratia gratum iaciente, 6c gratis datas , consequenter dicendum est de Virtutibus. Verum quum jam in 3. parae Sunime de Fide , di Spe disseruisset, ut patet , cordatus quivis aut horrita scribere debuisset: Habito sermone de Gratia Sc. , itemque de Fide, & spe . consequenter dicendum est de Charitate , re aliis' virtutibus. Deinde II. Quum Alexander obiit , nondum in lucem Pr dierat Summa Tripartita; Cur ergo Supplementum ipsi addendum ex p. quum possent quaestiones, atque articuli eis lociς opportunὸ iti-5eri, quem in Summa occupare debebant. Praetcrea Ilia Anno ali I. quo Alexander obiit, Summa nondum completa , & perfecta erat , mam post annos decem: Alexand. IV. Guillietino de Melitona, operis complendi provinciam commiserit , ut Vadingus testatur es Acide Summe illi ad complementum non parum aliquid , sed rerilitum d Laisse. Nam Alex. IV. Miuistro Ordinis scripsit , teste eodem dingo V anno sui Pontificatus I., id est ann. Ia 4. a morte ualensis declario , ut huic viro doctissimo, nimirum Guulielmo cle Melitona, iros alios adjungeret , qui ei in tanto opere'ad laborarent. Qui po--tuit igitur Halensis Supplementum scribere ad 3. partem , si eam nondum scripserat, vel vix inchoatam reliquerat, siquidom quum 3. illa pars 83. quaestiones complectatur , non poterat a viro doctissimo qualis Melitonius dicitur absolvi, sine aliorum subsidio , qui ei in tanto opere ad laborarent . Item IV t Supplementum ad Summam
387쪽
Tripa iram eorum me debuerat, quae es omnino destine ς ει sitinqi us impersecti ,ἐi: sic mutila mairet . veluti Tractatam do, ordine . mirimonio Exu M unctione, Ididulgentiis, ει talis . lniis alvi, dessederantur mini. , Praetereae V: Alexander IV. Halensis summamilcon. tinu ri j sit posita annos decem a morte ipsius elapsos: Halentist, autem mortuus est, uxi disimus, anno Ia4 .: igitur anno Ia, . ineu te litteras ad Fran- Ministrum sςripsit. Dum igitur Melitonius Peri se ascingit , dum Socii deluuntur. Nicoeunt , dum Halentis assivς ariai culligunt uo, tempta ax ,l lagimtur , ,ει. releg HItur itentims . nam multo dissicilius est. aliena imitari. conciliare, componem J qmunpropria producere . denique dum opus scribitur , transcribima..timam tur , aliorum revisioni subjicitur ecce tibi sex , aut septem Hahuntur anni, quos si addas ann. .sent anni ut minimum Ia62. Tamdem opus completum . 8c ad umbilicum perductum Romam mi titur, Ioia, ut isti nugantur, Theologia examinandum , de approbat dum traditur, quorum huius quisque nisi Simul ut 7 interpretes legerint, & contulerint menses multos legendo solum comin serit.
Sed tamen amoto quaeramus Feria Iud , et i
Concedaturque opus ante annum Iasa. in lucem prodire non potuisse. At anno 226 a. jam Ix Thomae nomen , & seritia Europam totam imNeverant . Cur igitur credendum non potius sit Melitonium. α τjus Socios ex D. Thomae scriptis, quam D. Thomam ex Aeliis, nil scriptis hausisse λ Νonne in editione Veneta an. I 71. Commemtaria in Mistotelis Metaphysicam , quae Alexander de Alexandria ia14. saeculo, ex D. Τh'mae MSS. xxaraverat, Alexandro Halensi. ad-judicarunt, ut Labhaeus adnotavit λ . Cur igitur sub nomine Summae
Virtutum eidem tribuere non Potuerunt , quae e . 2. a. u. Thomae
deprompserant λ Denique V Ir Si secunda Secundae D. Thoniae ore omnium laudatissima ex Summa Virtutum Alexandri Halensis desum.
pta est. cur authores illi, quorum testimonia, atque encomta collo.
git Ioannes Hajens iis in vita ejusdem Ajoxandrii . nisi . Bari inlomeus Pisanus , Trithemius . Miminus, Autor Firmamenai. Iac bus de Bergamo . Sixtus Senensis, Platina, Genebrax lus. Bellum nus Summam illam Virtutum nequidem nominant λ Nam Posserinus & Lisbaeus recentiores authores sunt, ut eortam dictis stare debeamus nulla probatione adducta . . LL, Possevinus quidem qui Commemtaria in Psiim Hugonis de Sancto2 Caro , Halensi adjudicavit eviam Imaginariam illam summam Virtutum adjudicare eidem potuit, salsis relationibus . & teMimoniis deceptus, ... l . . Alexander Valensis ab suis DGlor Doctorum dicitur. qui no
388쪽
minatissimos Doctores D. Thomam nimirum , 8c Bonaventuram h buerit auditores. Neque hoc multumi est. Rodulphus - de Wisiniano , 8e Nicolaus Harpseldius etiam Ioannem Duns Scotum discipulum Al xandri faciunt , qui necdum .fortasse natus erat quum Alexander decessit. Sedulius Alexandri auditores fuisse scribit Ioannem Gemsonem, qui sere ducentos post annos mortuus est ann. I 419. , dc Stephanum Brulesertum , qui obiit ann. 1483. fere ducentos, Sc qua draginins post Alexandrum'annos Dictus est etiam Fons vitae , 8e Dinor irrefragabilis. Sed hujusmodi titiali, quorumi liberalissimi fuerunt Iuristae, & Scholastici potius laudantium imperitiarii, quam lain
Alberius M. Cushesmus Parisiensis, D. Thomas, Bonaventura . Petrus de , Tarunmsia, UDIncus de argentina , Richarsis de Media-
r. Albertus Magnus dictus non minus oh vitae sanctimoniam, quam propter omnigenae eruditionis praestantiam , Praedicatorum Institutum amplexus. est , ac deinde ad Ratisponensem Episcopatum promotus , uem post annos duos deseruit, regularis disciplinae & quietis 'Misa. nasticae amantissimus. Theologiam docuit Parisiis Coloniae. Nar ro Germanicus dictus ob multiplicem animum cultum in omni 'sem disciplinarum genere. Nihil enitii, inquit Aventinus eum penitus f git . . . Naturae Secundum Aristotelem verissimus Interpres . Exstant, Hus opera Dialectica , Mathematica , Physica , Metaphysica . Ethica Theologumena, & si dicere fas est, Magica adeo exacta, atque ex
quisita, quasi uni duntaXat , operam navasset , caetera ne attigisset quidem: adeo singula in suo genere absoluta sunt. Non minus Platonis, Epicuri, Pythagorae dogmata calluit, quam Aristotelis . Primus Latinorum, quidquid in Graecis, Latinis, Hebraicis. Arabicis , yptiis Philosophis egregium suit, perscrutatus est. Primus item in omnes Aristotelis, Euclidis , Petri Lombardi, aliorumque hujusmodi authorum libros Commentaria scripsit. Eloquentia summa Suo saeculo , eruditione otiam nostro praeditus . Trithemius omnium ejus operum catalogum , quum texuisset , ita concludit : Non surrexit
post eum vir ei similis, qui in omnibus litteris , & scientiis, & rdibus tam doctus , eruditus , in expertus fuerit. Plod autem de 'Necromantia accusatur, injuriam patitur vir Deo dilectus. Petrus Iammius Dominicanus Alberti opera a I. grandibus volumitiibus comprehensa in lucem edidit labore majore , quam delectu . Ibi lenim
389쪽
exstant libri de Secretis mulierum , de Mirabilibus , aliique benim ulti anilibus fabulis , ineptiis , immo superstitionibus pleni , pi ique, ac docto viro prorsus indigni . Obiit ann. Ia8o. a. Guillielmus ratione Gallus, patria Avernus, Parisiensis Episcopus diversos scripsit Tractatus Theologicos , in quibus librum de primo principio , de Dono Scientiae, Summam Virtutum , M Vitiorum , quae sorte illa est , quae Alexandro Halensi falso tribuitur ,
nam fuit Guillielmus Alexandro coaevus, & solis tribus annis superstes . Alias ejus lucubrationes commemorat Labbaeus . Septem tamen Dialogi de Sacramentis ejusdem esse non videntur . Ibi enim ali gatur D. Thomas , qui vix a 4. annos natus erat, quum Guillielmus obiit anno I 248.
3. D. Thomas, patria Aquinas , professione Dominicanus scripsit Commentaria in Aristotelem, in librum de Divin. Nominibus , qui Dionysii dicitur, in librum de Τrinitate, & de Hebdomadibus Boetii atque in libros quatuor Sententiarum Lombardi . Composuit &Summam Tripartitam in quaestiones , M articulos divisam , quatuor Sententiarum libros in commodiorem formam redigens, quamvis Ter tiam partem imperfectam reliquerit , quae non nisi post annos mu ros evulgata est , atque ad umbilicum perducta ex iis , quae in libros Sententiarum , atque alibi idem S. Doctor Scripserat . Contra Gentiles libros quatuor . opus absolutissimum , 8c pulcherrimum me thodo, claritate, subtilitate , novitate, profunditate mirabili. Item volumen egregium , cui titulus: Quaestiones Disputatae: Quodlibeta duodecim. 8c opuscula ad quadraginta. Quatuor Evangesta exposuit Commentario ex Sanctorum dictis contexto, quod hodie Catena aurea dicitur . Praeterea seorgim Evangelia Matthaei, & Ioannis , Epistolam ad Romanos, S prima decem capita Epistolae primae ad Corinthios: ex veteri Testamento Prophetiam Isaiae . & librum Iob . quem nullus Doctorum, inquit Guillielmus Thocus, tentavit litteraliter exponere propter dissicultatem litteratis sensus. Denique Canticum Canticorum cxplanabat, quum in Monasterio foSSae novae anno I 274., de talis suae quinquagesimo nondum completo e vivis excessit Nonas
Nartii. De singulis ejus operibus videndi Echardus in Bibliot. Ord. Praedicator. Natal. Alex. in dis. 6. ad saec. I 3., 8c Rubelsius in dis. Crit. de gestis , & scriptis D. Thomae, ubi momenta diluunt , qu hus nonnulli Summam I ripartitam , Catenam auream , & nonnulla opuscula abjudicare sunt conati. 4. Certe Commentaria in Cenesim , Apocalypsim , Epistolas Petri, Ioannis, Iacobi, Sc Iudae D. I homae non sunt, sicut neque Summatici Annibaldum. Lectiones super Matthaeum, & Ioannem, δέ Epistolas Pauli , praeter dictas ad Romanos, S I. ad Corinthios , non Iomus L. Z tam
390쪽
PROLEG. III. SEC. XVI. XVII. & XVIII. u.
. tam D. Τhomae opera sunt, quam Sub ejus revisione, & emendatio ne composita ab socio ejus Fr. Reginaldo , Petro de Adria di aliis, ex iis quae ab ipso audierant . Videndus de his S. Antoninus 3. p.
tit. I 8. cap. Io. Porro vix alius author est sibi magis constans , 8c
similis, neque cui dissicilius proprium aliquid subtrahi, aut alienum adjudicari possit. Ea est in omnibus ejus operibus & principiorum
stabilitas, ea consequutio , connexio , 8c uniformitas doctrinarum ;is candor , modestia, atque non imitabilis styli simplicitast ea mensura , proprietas, atque electio Verborum : id argumentorum acumen, robur, ea in respondendo claritas , in definiendo brevitas, in diu, dendo subtilitas , ut quisquis in eo disciplinae genere ei compara dus videatur
Proximus huic, longo sed proximus intervallo haberi debeat. v Librorum contra Gentiles traductiones Graecae duae inveniri dicuntur in Bibliotheca Regis Christianissimi MS. , altera Demetrio
donio interprete , altera authore Anonymo . Item authore anonymo exstat ibidem a. pars in duas paries divisa . quae prima a. & a. a. dici solent. Quem honorem an Graeci alicui Scriptorum Latinorum praestiterint equidem nescio . Summam contra Gentiles egregiis Commentariis illustravit Franciscus Silvestris , dictus Ferrariensis . Summam Tripartitam plures , ac celeberrimi Theologi , de quibus mox dicemus. 6. S. Bonaventura Balneoregii in Etruria natus, Professione Franciscanus, quem Greg. X. Cardinalem , & Albanensem Episcopum creavit, multa scripsit , quibus Lectorem docendo movet. Alexandri II alcnsis auditor fuisse fertur . Exstant ipsius nonnullae Sanctorum vitae . quae olim Legendae dicebantur, Commentaria in libros Sententiarum , & multi Tractatus Ascetici . Gersonius in Epist. ad quemdam Fratrem Minorum gravissimh conqueritur Alexandrum IIalensem, M Bonaventuram ab sui ordinis hominibus desertos esse, atque oblivioni traditos, aliorumque doctinnas his esse praelatas . Verba Gers nil valde notanda mox dabimus. Obiit Bonaventura anno I 274. 7. Petrus de Tarantasia ita dictus a loco nativitatis in Sabaudia S. Dominici institutum professus est , D. I homae coaevus, & paulo antiquior, quippe qui biennio post D. Thomam , plusquam sexagenarius obiit ann. Ia 76. Ob eximiam pietatem, atque eruditionem Cardinalis primum, deinde etiam Romanus Pontifex creatus est sub n mine Innocentii V. cx ordine Praedicatoruin primus. Scripsit in Pau-