장음표시 사용
321쪽
3 24 Liber Quintus. Titulus Ao.
uil .in 6.& l.χ.C.de priuil.schol .lib. I a. Ideo ipse Summus Potisex insani a Dei ecclesia,cui disponente Domino tunc praesidebat; quae quidem unica est,& unum Deum praedicat,atque colit, unam fidem firmiter,& simpliciter confitetur, unifomlitatem quantum commode poterat conseruar volens, circa interdictorum obseruantiam praediciorum, auctoritate Sedis Apostolicae, vel a locorum ordinarijs positorum,de S. R. E.Cardinalium consilio,districte praecipiendo mandat,quatenuS religiosi quicunque, tam exempti,quam non exempti,cuiuscunque ordinis, & cotiditionis existant, cum cathedralem,vel matricem, seu parochialem loci ecclesiam,illa viderint, aut sciuerint obseruare non obstantibus quibuscunque appellationibus,antea etiam ad eandem Sedcm, vel alium, leu alios,interiectis, S alijs obiect onibus quibuscunque absque dolo, & fiaude,cum moderatione tamen decretalis, Alma. inuiolabiliter conseruent. Alioqui non seruantes excommunicationis sententiar,hoc ipsta vult subiacere. Qi md etiam in interdictis, S cessationibus a diuinis indictis per prouincialiu Conciliorum statuta, vel ipsorum auctorirate, cum maius sit prouinciale Concilium , , quam singularis Praelati prouinciae, ac iudicium intcsrum,quod plurimorum sententijs comprobatur, vult obseruari. In cessationibus vero gen ratibus a diuinis, ciuitatum, terrarum,& aliorum locoriam,quas aliquando ex consuetudine,vel alias capitula,collegia,vel conuentus saecularium,
aut regularium ecclesiarum, sibi vendicant quia ips, hoc unico lumino ad repellendas iniurias cis factas, priuare non vult,nec debet idem interuligit obseruandum. Ipsi vero sint diligenter attenti, ut statuta Roman rum Pontificum, praedecesibrum suorum super hoc edita,diligenter obstruent. Porro hans sanctionem ad tunc pendentia trahit; non obstantibus priuilegijs, conuentionibus, statutiS, & consuetudinibus quibustibet,quae contra praemissa, seu aliquod praemitarum, relisiosis ipsis in nullo vult suBagari.ut in tex.& c.cum & planta .exu.de priuit.
DOMINI leporatis, qui cogunt aliquos in loco interdicto celebrare diuina et qui per praecon faciut tune ad illa audi eda populu euocari,vel prohinntine publice excomunicati ei interdictitsuper hoc
per illos,qui mi as celebrat,moniti ecclesias exeant,o Vs nominarim moniti,qui no exeui, excomunica isent,o per Papia ab laedi.
VI A grauis ad Summum Pontificem Praelatorum querela perduxit,quod nobiles quidam,& domini temporales terris eorum ecci fiastico suppositis interdicto ne dum in locorum suorum capellis, sed Sin collegiatis, di alijs insignium locorum ecclesijs, missas,& alia diuina -- ei a publice,& solemniter faciebant celebrari. Ad ossicia eadem celebranda,nunc hos,nunc illos vocantes, & interdum quod est deterius9compel-Ientes; hisque non contenti excessibus,per campanarum non solum pulsationem
322쪽
De Sententia excommunicationis. 3 2 s
tionem,sed & voce praeconia populos etiam interdictos,ut interdicti non obitante sententia P ad audiendas missas huiusmodi venirent , faciebanteuocari. Nonnulli quoque ipsorunnsuis plerunque subiectis, ne licet excommunicationis , vel interdicti sententia publice essent innodati de ecclesiis, dum in ipsis missarum celebrantur solemnia, instantibus etiam celebrantibus , exirent , praecipere non Verebantur: ex quo irequenter contingebat, quod non sine Dei ossensa, clcriq; ac populi scandalo ipsa misistrum solemnia remanebant inexpleta. ut in tex. Et quoniam dignum est, ut quo Dei timor u malo non reuocat, ecclesiasticae saltem coerceat seueritas disciplinae. c. cum in cunctis. ex tr. de clect. Et sit negligenter ea, quae male usurpantur, superior omittit, excessuS viam ali S aperit. c. peruenit, ii 2,dist. 93.& l. meminerint. C.unde vi. Ideo ne excesiuS sic graueS, excedentium impunitate, trahantur ab alijs in exemplum,praesumptores praefatos,qui in locis interdicto suppositis , luemquam de caetero diuina celebrare officia, quomodolibet cogere aut qui modo praedicto ad officia e dem audienda, aliquos excommunicationiS praesertim, vel interdicti liga- , S sententia,euocare; seu qui,ne excommunicati publice, aut interdicti, de ecclesijs, duni in ipsis missarum aguntur 'lemnia,a celebrantibus in niti,ut excant,prohibere; necnon excommunicatos publice,& interdictos, qui in ipsis ecclesius nominatim a celebrantibus, ut exeant moniti, rcm nere praesumpserint,cxc5municationis sententia a qua per Sede duntaxat Apostolicam possint absolui Papa innodat.ut in tex.& extr.c.gravem.
FRATRES Minores, si tempore interdicti recipiunt in suis ecclosjs ad diuina fratres, O rores Tertii ordinis , excommunicati
funt,necpriuilegia iuuant. OV ΙΑ ex eo, quod religiosi viri fratres Minores in suis recipiebant ecclesjs,ad audienda diuina inscia tempore interdicti, fratres,& rores de Ordine Tertio quem beatus Franciscus instituit existentes,qui
continentes, seu de poenitentia nuncupantur, scandalum aliorum , qui ab lais excludebantur,mentibus generebatur,censura vilescebat ecclesiastica, S minoris auctoritatis interdicti sententia reputabatur .ut in tex.Et quoniam scandalum semper est euitaladum , quoties potest sine peccato. c. a. CXπ.de nou. Oper. nunt. Et neruus censurae ccclesiasticae est conseruandus.
supr. c. prox. Ideo eisdem fratribus Minoribus districtius inhibetur,ne de caetero aliquem, vcl aliquos praedictorum s etiam si super hoc hi, vel illi priuilegijs quibuscunque muniti extiterint, quae ipsis in nullo prorsus quo ad hoc Papa vult suifragari ad diuina in suis ecclessis tempore interdicti, quoquo modo admittant. Qu od si fecerint, eo ip cxcommunicationis iententiae se nouerint subiacere; aqua per alium, quam per Romanum Pontilicem, vel latisfactione praemisia, per locorum Episcopos
323쪽
316 Liber Quintus . Titulus 's.
quos auctoritate Apostolica, Papa eos fungi vult in hac pari ab luti,
uil. Sed dices, quare silecialiter prohibuit fratres Minores ab admissionestatrum de poenitentia, tempore interdicti , cum eadena ratio videatur etiam in alijs3 Respo quod statres Minores magis in hoe desinquebant, proptar maiorem aflectionem, quum habebant ad 1sllas;& Bria putabant eis licere ipsbs admittere, tanquam qui videntur estheiusdem ordinis; prohibuimu autent, quia non sitiit clerici, sed laici I nec sunt elusitem Ordinis,licet ambo sint u Sancto Franeisco instituti. gli,sti Lab .hic.
SI Papa etiam scienter , excommunicato participat , illam per hoc non absiluit, nis exprimat , hoe se velle. Is ientersui titulo dignisatis aliquem nominet, vel honoret, per hoc illum indignis
te non approbat. QV IΑ non probat hoc esse , quod ab hoc contingit abesse. I.neque natales.C.de probat. Et quoniam potest esse, quod Papa participet tali excommunicato, ex alia causia, quam ut per hoc intendat ea nabsbluere. extr. c. si aliquando. sicut etiam potest esse, ut nominando aliquem sub titulo alicuius dignitatis, non per hoc intendat ei ius aliquod in illa conserre. c. si Papa.de priuil. in s. Ideo si Summus Pontisex scientem etiam excommunicato, participet, literis, verbo,vel ostulo, seu alio quouis modo, ipsum per hoc absoluere nulla ratione censetur, nisi sese velle sorsitan exprimat, illum ex hoc pro ab luto haberi. Similiter 'im; si quem sub titulo cuiustibet dignitatis, ex certa etiam scientia, Verbo,constitutione,vel literis nominet,honoret, seu quouis alio modo tractet; per hoc in dignitate illa ipsum approbare non intelligitur, aut quicquam ei tribuere noui iuris.ut in tex.& c.super literis.e .de rescr. Vnde et,qui di cit, incumbit onus probandi.l.ci, qui. fide probat.& praesertim dispensatio non praesumitur, nisi sit expressa.glosin c. a.extr.de schisin. 8c Dec.in c.si quando. extri de rescr. & in benencialibus, in quibus superioris inae. tutio est necessaria. e. I. de reg. ivr.in s. cum illa sit QIemnitas extrinsera , non piaesumitur,sed debet probari.I.quaecunq; fide public.in rem act.
In Extrauag. Ioan. XXII. Cap. vnic. Cum ad sacrosanctae .
TAXATIO gratiarum Sedis ApoHolleae impetratarum , tam
eum claUulu consuetis,quam non consuetis,hic continetur. Et quos
324쪽
De Sententia excommunicationis. 32
γ ν pertiatem re*ectus habetur. Comra transire ores poema suspensi nis ab incis vrique ad sex menses, O quandoque priuationis nitur; ct ostra illam, Aureuiatoritassententiam excommunis
tionis Papa comminatur. g 1Α eum ad sacrosanctae Romanae ecclesiae sinum,uelut ad matris ubera reserta dulcedine, ac ad Romani Pontificis, Christi Vicissi, suceelibrisque Petri clementiam, tanquam ad patris plenam prouidentia pietatem,OrbiS terrarum , di qui habitant in eo, gratiarum spe assidue confluant uniuersicindisnum esset, ut quibus Summus Pontiis v,& ecclesia ipsa exuberant in grati js, deficerent in donis; ne murmurandi inde prγstaretur omasio,vnde natitudine necessitaS aderat collaudandi,neve lcriptura redderet onustum, quod liberalitas secerat gratiosum.ut in tex.& c. ad Romanam,it a. a. q. 6. Et quoniam per taxationem, quae sit rationabilis,lta prouidetur ministris, qui laborant,ite eorum mercede fraudentur, ut tamen illis,qui eorum ministerio utuntur, non sint iniuste onerosi.glochie ver.satisfiat.& c.cum Apostolus. exta.de censib. Ideo circa literarum Apostolicarum scripturas, re straque Apostolici,necnon Abbreuiatorum Romanae curiae notas,illam in taxando Summus Pontisex vult moderationem apponi, qua personae, quibus gratiae hunisinodi conceduntur,ue gratias ipsas ab Apostolica Sede liberaliter sentiant consecutas; ac literarum ipsarii Scriptoribus, Registri etiam Apostolici, notarumque Abbreuiatoribus antedictis, qui interdum in eis etiam multo labore desudant,de suo labore congrue filisfiat; unde ad tollendos excessus, difficultates,cireuitias,& anseactus,qui possent ex varus literarum Apostolicarum taxationi- bus prouenire, sancitur, ut modus. subscriptus in huiusmodi taxationibus observetur,videlicet,quod litera,& e.udin tex.& in libro Prouinciali,ubi tractatur de Scriptoribus, & alijs ossicialibus Cancellariae Apostolicae.
In Extrauag. comm. Cap. I. EXcommunicamus. E X co M MV N I C AT I sunt, qui pactis, aut promissionibus
iunitiam,vel gratiam ἀ Sede Apostolica obtinent, qui Iales non reuelaminec illis abolutio facile conceditur . . I
' RVI A quatuor modis humanum iudicium peruertitur; timore ; dum metu potestatis alicuius,veritatem loqui pcrtimescimi A ; coepiditate, dum praemio alicuius animum cor-nnuimus; in iuum contra quemlibet aduersarium molimur; amore, dum amico, vel propinquocontendimus pr.3 stare auxilium. c. quatuor. II. q. 3. Et quoniam praecipue est
eurandum, ut apud Sedem Apostaeam iussitia, & gratia recte dispensen-
325쪽
tur.C.ad Romanam. 2.q. 6. & acceptio nummorum, praeuaricatio veritatis
est, unde S pro iusio dicitur; Qui excutit manus suas ab omni munero , ine in excelsis habitabit. Isaiae,cap. 3 3. Et qui munera super innocente
non accepit, non mouebitur in aeternum. Pal. Iq. Ideo Summus Pontifex Bonifacius VIII.per hanc suam constitutioncm excommunicat,& anath
matizat ex parte Dei omnipotentis,Patris, & Fiiij, & Spiritus Sancti;auctoritate quoque beatorum Apostolorum Pctri,& Pauli,& sua,omnes clericos , religiosos, S laicos utriusque sexus, siue sint familiares curiae,siue alii undecunque, qui aliquod pacitum fecerint, seu aliquod paruum, vel magnum promiserint; vel promissionem receperint; aut ex pacto, siue promissione occulta,vel manifesta, facta sub generalibus, de plenarie non expressis,sive sit sub specialibus, S expresiis aperte verbis,quicquam de derint, aut receperint magnum,uel paruum,vel promistionem de quacunque re, aut utilitate,propter hoc consequenda fecerint,vel receperint pro aliqua iustitia, siue gratia , pro se, aut pro alio, in causis,vel iudicijs, seu alias per literas Apostolicas,&quibuscunque modis apud Sedem Ap stolicam obtinenda. Et hanc sententiam ad promittentes, & acceptantcs, dantes, & recipientes duxit extendendam. Illos quoque, qui aliqncm sciuerint culpabilem in praedictis, & Summo Pontifici intra dierum trium spatium non retulcrint, vel alicui, per quem ad ipsum, verbum fideliter perseratur; simili decernit sententiae subiacere. Dccernit etiam, ut nullus hanc inciirrens excommunicationis sententiam, pro praedictis, vel aliquo
ζraedictorum absque speciali mandato Summi Pontificis ab lutionis
eneficium valeat obtinere; nisi sersan ad ipsum habere accessum no posset,in mortis articulo constitutus: Nec etiam ad absolutionis gratiam admittatur,nisi prius quantum dedit,vel recepit, integraliter pauperibus largiatur. Iustitiam vero, siue gratiam sic obtentam, nullius prorsus vult esse momenti, omnique statuit carere essectu, & robore firmitatis. Sed &scienter utentes ipsis, simili sententia excommunicationis adstrinsit, &reseruat Summo Pontifici absolutionem eorum,di cum praemissis in omnibus ad poenas similes obligat. ut in tex. & constit. Greg. XIII. incip. Ab ipso: quae hanc Bonitati; confirmat; Et ad haec vide Nau .super illa Cresor.qui praeclare utramque glossat.
PR AE MISS IS damnis ex interdicto prouenientibus, Hatuit,
quod propter dominum debita non soluentem,eius terra,vel ciuitas, Be Ueriali Papa licentia,non interdicatur. OvIA Summus Pontisex prouidE attendens , quod,ut seequentius,
quamuis non sine causa, une culpa tamen multorum,interdicti se
tentiae proseruntur, quodque sunt nonnulli iudices nimis prompti ad pro---endas easdem,cuam in negoti s ,siue causis,quin interdum plus ex cupim
326쪽
De Sententia excommunicationis.
ditatis, quam charitatis radice,perspicuis indicijs procedere arguuntur ἔquodque interdicti tempore diuina organa suspendunttir , & laudes I nec ecclesiastica secramenta ministrantur,ut solent; tolluntur mortuis,seu minuuntur suffragia, praesertim per oblationem frequentc in hostiae salutaris. adolescentes , & paruuli participantes rarius sacramenta, minus inflammantur, di solidantur in iide;fidelium tepescit deuotio, haereses pullulant,
di multiplicantur pericula animarum . ut in tex. & c. alma . supr. in 6. Et quoniam Paen. ae sunt instrendae, secundum quod personae, causis, loca, &tepora requirunt.c.fin.extr.de transect.Et siue puniendo, siue ignoscendo, hoc solum bene agitur , ut vita hominum corrigatur. c.prodest.23.q. F.Et diuinus cultus, curandum est, ut augeatur. c. nia. de rescr. in s. Ideo praesentis constitutionis prouidetur edicto, ut nulla prouincia, ciuitas, castrum,uilla,locus, territorium, vel districtus,auctoritate ordinaria,vel delegata, supponatur ecclesiastico interdicto pro pecuniario debito, vel pro cuiusuiS laronet. X,S pccuniae quantitate,quacunque occasione,vel causta, sicu quouis quaesito colore, pro eo maxime, quod ipsbrum domini,recto-rcS, octa officialcs, quocunque nomine censeantur, aut incolae, seu habita rureS,aut singulares persenae,ipsesum statutis,vel statuendis,ordinati ,vel ordinandis terminis, huitismodi debitum, seu quantitatem non lucrunt hactenus, aut in antea non persbluent. Ipse enim Papa ex nunc decernit irritum, & inane, si secus hactenus extitit attentatum, vel contigerit attentari , illudque reuocat omnino. Non obstantibus quibuscunque contractibus, obligationibus, pactis,c5uentionibus, compositionibus,submiΩsionibus, fideliis:onibus, consensbus, processibus,& sententijs super hoc habitis,uel habendis, iuramentorum, enarum spiritualium,& temporalium, seu multarum appositione,vel quacunque alia firmitate vallatis:Nisi talis suppositio interdicti hactenus foret facta, vel in antea fieret de Apostolicae Sedis speciali licentia ,& express a,per ipsius Sedis patentes literas
EA N D RO N I C V M Paliologum, se Imperatorim Graecorum
nominantem, ct haeressi orum fautorem, excommunicatum δε- . nuntiat, omnesque cum eo sic manente, societatem contrahentes, j-
facto dixit excommunicatose, er eorum terras eccles asis unonendas interdicto . Suntque priuandi bonis, quae ab eccles a unent; tali ocietas eu confederatio nulla est.
OVIΑ haeretici, recessiatores, & fautores eorum, excommunicati sunt, de decedentes in hoc peccato,in coemitario ecciesiae sepeliri non debent,nec pro eis orari.c.sicut. exta.de haeret. Et quoniam iste Androni cus erat intiS. vi in tex. Ideo denuntiatur excona unicatus, di ath S poenis
327쪽
eum suis adhaerentibus declaratur suppositi ita. Vt interu&sac.e. adu stolicae.dc re iud.in
EX COMMUNICATI sunt, qui literas ἀ Papa, uinusuam
coronationem concessas impugnant. OVI A electus in Romanum Pontificem a duabus partibus Cardinalium,nulla exceptione obstante,est Papa.c.licct.extr. Melcct. Et quoniam Papa,dum eligitur,confirmatur, & statim habet plenam,& Iiberam administrationem. glos fin. in d. c. licet. Ideo qui ausuS. fuerit impugnare literas Papae, ex eo, quod tempore concessionis,non esset adhuc coronatus, tanquam temer ius , excommunicationis sententia innodatur. ut in tex.& notan d.caicia.de elect.
In Decretal. Cap. I. Innovate.
es terra nouiter ad culturam redacta. VIA dicitur terra noualis ex eo , quod prius non mi batur , & nouiter est aptata ad colendum; ut illa, quae erat pratum , & nouiter reducitur ad seminandum tirumentum ; & sylua nunc primum praecisa. S. Heronym. super Osem,cap. I o.& l.sylua.ffide vcrb.sign.
omnes Uendentes. QVI A sicut appellatione filii , in lata significatione veniunt etiam nepotes, . & alis descendenteS.I. liberorum. ff. de verb fgn. licet Licte ille solum dicatur filius, qui ex viro, & vx,c eius na-stitur. I. filium. g. de hi S , qui sunt sui, Vel al. iur. ita , licet de propria fit,nificatione huius Verbi, pater; non sit, ut comprehendat, nisi ipsis Pnitorem . l. in lege . is de ritu nupta de lata tamen significatione es, ut omnes ascendentes, Patris nomine contineantur. S.Hieronym.super D intem,cap.I.& tapsellatisma .de verb. Μαι Cap. by IU
328쪽
De Verborum significatione. I II Cap. 3. Nam & ego.
NON dicitur natus,qui Harim decusit. OVI A quo ad ecteium non videtur sitisse, qui non durauit. S.w'ronym.In parabol.cap. & c.ad nostram.de regulari sicut nec dici tur venisse,qui non stetit.l.si pro patre. ff.de in rem.verso '
D I CTI ο, antequam,nonsemper implicas. OVI A ex lacto negativo,non est necesse isequatur aliqua affirmatio;sed de eius significatu est,ut quod factum non sit, ostendat.S.Ηi
PRIMOGENITUS dieitur, qui primo naseitur , etiam si
nullussequatu .QV I A sicut ultimus est, quem nemo sequitur,licet nullus praecedat; ita primus intelligitur non solum is,qui ante aliquem est; sed etiam is,ante quem nemo sit. S.Hieronym. mper Matth.eap. I. & laex duobus.ρ de vulp& pupill.subst.
VERBA sunt inlesilenda, non secundum quod sonan sed secun
dum mentem proferentis. OVI A verba sunt instituta, ut perea cogitationes suas unusquisque
in alterius notitiam proferat.c.is aut .aa.q. a Inde ea,quae sinit in voce, sunt earum,quae sunt in anima, passionum notat; & ea,quae scribuntur,eorum, quae sunt in voce. Arist. I de Interpret. cap. I .Et quoniam pro '. pter vinimquodque tale, & illud magis. Auth.multo magis.C.de sacr.san. recl. Ideo intelligentia dictorum ex causis est assumenda dicendi; cum non sermoni res, sed rei sit sermo subiectus.S.Hilarius, lib. de Trinit.cap. 3 .& c. humanae. 2 2.q. . Et qui verba tantum sectatur,nihil habebinqui autem posscsim est mentis,diligit animam suam. Prouer ap. I μ
NON vitiata factum vario modo narratum,ubi idem insubstan
QV IA cum non sermoni res, sed rei sit sermo sibidi'us. fiipta c. prox. indignum esset, ob inanem obseruationem verborum, irritum fieri negotium, quod potest sit stineri; '& de quo narrantes la substantia conueniunt. S. August. de consensu Evangelist. lib. a cap. I a.
NI.quoniam. C.detestam. - . . Cap.
329쪽
33 αμ Liber Quintus. Titulus Ao.
SEN SU M, non verba,consederare debemus. OVI A plerunque. dum proprietas verborum attenditur, sensias ve-
ritatis amittitur.S.Greg. Epist.lib. I .epist.28. Et quoniam plus mens dicentis, quam vox, inspici debet. supr. c. intelligentia. Ideo ad intereretandum aliquam scripturam, non verbum ex vςrbo, scd sensum ex sensu
Cap. . Quamuis . D I cIT , quis propria sis privasitus.
OVI A quamuis omnes, qui praesunt, praepositi rite volentur; usus
tamen obtinuit, eos vocari praepositos, qui quandam prioratus curam super alios gerunt. S. Isidor. lib. I o.etymol.cap.9.& c.saluator. I. q. 3. Se ad intelligentiam ver rum, communis usus loquendi, est maxime a tendendus. l. non aliter.ε.de leg. 3.& Bart.in I. omnes.stde iust.& iuri
PLURES iuris υoees hic declarantur. OV IA dicitur, quod Brus est exercendarum litium locus, a lando . dictus, tae a Foroneo Rege,qui primus Graecis legcm dedit.Costat
autem Hrus, causa, lege, &iudicio. Causa, a casu, quo venit,dicitur. Est enim materia, & origo nego ij, ne dum discussioni S examine patefacta Itaquae dum proponitur,causa est; dum discutitur,iudicium; dum finitur,iustitia. Vocatur autem iudicium, quasi iurisdictio; & iustitia , quasi iuris status. Iudicium autem, prius inquisitio vocabatur ; unde di auctores i diciorum , praepositos quaestores, vel quaesitoreS Vocamus . Negotium multa significat, modo actum alicuius rei, cuius contrarium est otium; modo actionem cause, quod est iurgium litis; di dictum est negotium, , idest sine otio. Negotium autem in causis, negotiatio in commercijs dicitur, ubi aliquid datur, ut maiora lucrentur . Iurgium dicitur, quasi iuris garrium; eo quod ij,qui causam dicunt,iure diiceptant. Lis autem aco 'tentione timitis, nomen sumpsit;de qua Virgilius Aeneid. lib. I a. Limes erat positus item Ut discerneret areis. Caula, aut argumento, aut probatione constat. Argumentum nunquam tabulis dat probationem; sed ista inuestigatione inuenit veritatem; vinde dictum est argumentum, quasi arguto inuentum. Probatio autem, testubus, & fide tabularum constat. In omni quoquς negotio hae persenae quae-xuntur; iudex, accusator, reus, di tres temεν Vel duo . iudex dictus, quasi ius dicens populo, siue quod iure disteptet. Iure autem disceptare,est iu ste iudicare. Non est ergo iudex, si non est in eo iustitia. Accusator vocatus est, quasi causator, quia ad causa n vocat eum, quem appellat. Reus are, quae petit , nuncupatur, quia quamui. conscius sceleris non sit, reus tamen Dissiliros by Corale
330쪽
tamen dicitur, quamdiu in iudicium pro re aliqua petitur. stes antiquis, tu ,superstites dioebantur, eo quod super causae statu proferebaturi, nune, parte ablata nominis,lestes vocantur. Testes autem considerantur,conditione,natura,& vita. Conditione, si liber,non seruus;nam saepe servus,metu dominantis,testimonium supprimit veritatis. Natura,si vir,non stamiam; nam varium,& mutabile testimonium semper stamina producit.Vita, si innocens, & integer aetii ; nam si vita bona defiterit, fide carebit; non enim potest iustitia cum scelerato homine habere commercium. vi in tex. de S.Ilidor.lib. I 8.etymolog.cap. II.
Cap. 1 I. Pactum. DICIT; Ruidsi pactum,ct unde dicatur.
QVI A paetrum dicitur, inter partes ex pace conueniens scriptura , legibus,ac moribus comprobata I dictum pactum, quasi ex pace f .ctum. S. Isidor.lib.1.etymolig. cap. a . di l conuentionum. Ede pact. Et est duorum, pluriumve,in idem placitum,& consensus.l. I .ffide pact. Dic t men,quod etiam sine scriptura fit pactum; sed ideo hic dieitur de script m,quia sepe interuenit scriptura, & ad pacti probationem interponitur. glofhic. & l.pactum. C. de pact. Et intellige,quod valeret pactum etiam sine scriptura,nisi partes conuenerint,ciuia de eo fieret scriptura.l.contractus. C. de fid.iustr. Dicitur autem legibus, ac moribus comprobatum quia pacta, quae contra leges,constitutionesque , vel contra bonos mores nunt,nullam vim habere , indubitati iuris esti pacta. de pact.& Liurisi sentium. Eeod.
HIC declaratur nomen iuris, prout habetur in re, non prout en ge
QV IA ius , prout habetur in re, dictum est a iure possidendo , hoe
enim iure possidetur,quod iuste hoe iuste,quod bene; quod autem possidetur,alienum est;male autem possidet, qui vel suis male utitur, vel aliena praesumit. S.Isidor.lib.1 .etymol cap.a 3 .Et sic intelligitur ius a plicatum ad certam rem, ut quando dicitur, habeo ius in tali re. glochic. Sed capiendo ius generaliter, dicitur a iustitia; di est ars boni,& aequi. l. I. si de iust.& iur,di istud habet sub se plures species, scilicetinaturale,ciuile,& gentium. c. ius.dist. I.&Instit.de ivr.nat. genti& ciuil I. I.& a.
ICHID fidelis Uret ecclesia, oblationis nomine comtine-fur; ct Uaecularibus pos deri non debet.
QVI A licet stricte loquendo,pro oblatione selum inte ligatur,quod ossertur sacerdoti in miss).c.ut dominicis.de paroch. & c.omniS. de costa. diu. I. large tamenblatio dicitur quicquid offertur ecclesiae inst. c.