Ioannis Planerii Quintiani ... Febrium omnium simplicium diuisio, & compositio, ex Galeno, & Auicenna excerpta & in arbores, vt facilius intelligatur, redacta

21쪽

FEBRIVM s IMPLICIUM

tilior,& pinguior iano in flava couertitur bile,q aute crassior. ς- in atra,qr ex his tumorib.si carbuculi appellans cotingit, na & in his ex san uine supra modum esseruesccte ad atrae bilis

humore fit trasmutatio. Ita aut hoc loco accipi volo atrae bilis V humorem,ut si nodii exquisite in atrs bilis natura trasierit, sed in quoda sit cosinio .costitutus.' Hic Galenus seipsum decla, rat,dicit n. auauis ego dixerim, sanguine supra modii assato, parte eius subtiliorem ac pinguiorem in flaua bile,cra morem aut in atra Guerti, no in pars illa crassior couersia in atra bile, est vera & exquisita atra bilis,sed est in confinio quoda costituta,& proxima ad atrae bilis natura,retinens in adhuc specieinti forma propria sanguinis.Si igit ex Galeno sanguine vehe-

. menter incalescente,& putrescente, no fit vera,& exquisita couersio partis crassioris sanguinis in atra, multo minus sanguine leuiter incalescente,& putrescent pars subtilis sanguinis

couertet in flaua bilem,&crassa in atra,na in illo priori gradu putredinis, pars subtilis ,& pars crassa sanguinis inultu dista-but a conuersione in flaua,& in atra, pterea partes illae stantes sub sorma sua sanguinis, ac seruates nam .ppria sanguinis,

44 h. iiii sebrem putrida de putredine sanguinis facient,q febris & sim

Eliel diri plicior,& mitior erit febrib. alioru humorum, Et hoc elicit ex rebre depu Galeno Methodi.cap. ubi agit de illo adolescente seruo,

o ἡ tiis & ubi distin Fuit sebrem sanguineam, in putridam, & non pupuine dite tridam. Galeni verba ibi haec sunt. iub ω - ιc ' Is cu toto die multu laborasset,deinde lauatus paucula u . ,' comedisset,cspit nocte febricitare, totu et cotinuas sequente diem,huc nos post secundam noctem uidimis in cancris qui-M dem omnibus iam dicto iuueni similiter affectu.verum putre. scentium humorum euidentes praebentem notas.&c.

I Prosequit Galenus in eodem c. s. secudi de diffseb.&dicit. 'Etsi lemaeuarietate humorsi in quos conuertit sanguis febres fient sola bonitate vel malitia disserentes,ilis siquidem q sanguinis transmutati0nem consequunt,sunt simpliciores, tu in reliquis,tu in caliditatis qualitate mitiori, na&si se plu- rima manui tagenti offert,est in Oino mitis,sicuti ea ' in bal- 'neo cdtrahit, semp. n.sebrilis caloris multitudo consistiti mul titudinem dcfluxus,o vero manui tagenti molestu sen iit,ex

22쪽

DIVISIO ET COMPOSITIO ri

humo is acredine prouenit,hocq; tibi sit maximu humoris is febrem facientis indictu,qualitas vid c licet caliditatis, nam q ,,

magis uaporosa, ac minus molesta existit, exsanguine nascit, is s vero molestae sunt,& rodentes,atq, mordaces utranque bilem consequuntur.Cum vero in primo tactu quod da potius ,, vaporosum, ci acre se manui representat, at P mora paulatim is mordacitas aduenit, ac maxime inaequalis, adeo ut percolato is

tu quoddam,& cribrum poetari uideatur,ex pituitς putredi isne huiusmodi sebrem oriri cognoscas. Hactenus Galenus. D' Ponit hic Galenus driam inter febres genitas ex trata utatione sanguinis per adustionem in alios humores,& febres genitas ex simplicibus & sinceris humoribus,puta cx sincerabile naua,vel atra,vel ex sincera pituita,nam in bris genita ex transinutatione sanguinis p ad uitionem inflauam,vel in atrabilem,&simplicior,&mitior, in caliditatis qualitate, Que ver5 cet simplici, & sincera bile flava, vel atra, & molestior, &mordacior existit. Quae autem primo tactu, quodda potius uaporosum, si ac re ut eius utar verbi Q sensui tactus repraesentat, mox paulatim inaequalis mordacitas superuenit, ex pituitae putredine febrem hanc oriri scias. Illud interim Obseruata. Mot diis.

dii, sanguinem sidem p adustionem in flavam,& in atram bilem,nutast in in pituita tra sinutari,na transitus iste nec naturalis,nec prster naturam,fit et lem a natura transmutatio piatuitae in sanguinem p ulteriorem cococtionem in desectu nutrimenti,ut rccitat Gal. a.de potetiis naturalib.in fine,&in lib. de atra bile cap.8. Ppterea natura nullum receptaculii sur-fius pituite corpori humano attribuit,qitonia pituita illa supflua in desectu nutrimenti naturar ulteriorem c6coctionem in sanguinem,ut diximus,trasmutat. Et haec sint P declaratione noni capitis. a. de diff. seb. Quonia vero in hac dissicultate varius fuit Galenus. Ppterea Avicenna j.sen.quarti Canonis cap. a. rectissime ipsum redarguit,qa credidit ipsum tenuisse non dari febrem de putredine sanguinis, sanguine stante sub forma sanguinis.Avicenias verba lisc sunt.

's Opinatus est Galenus ' no fit febris sanguinis a putre- dine san uinis, na sanguis cu putrefit, fit cholera, & non est sanguis.nt ergo tuc febris cholerica non sanguinea,S: fit cau-

23쪽

FER SIM P. DIVISIO, ET COMP.

.. son pr dictus,aut tertiana,& curat eam cli illa cura. Hic vero. sermo eius est contrarius sermoni Hippocratis,& cotrarius ei. quod est conuenicias:& plurimum quidcin erroris eius est in. sermone eius, quado putrefit sanguis fit cholcra.Iste. n.sermota facit opinari duas intentiones,quarum una est, quod quando .. putrefit,peruenit ad hoc,ut fiat post putredinem cholera. Et ii secunda P qn putrefit,tuc fit cholera,sicut dicitur,' lignu qn.. calefit, fit cinis. Consideremus itaq; in unaquaq; duaru pro- .. positionii. Intellectus vero primus est corruptae acceptionis . trib. modis, quoru primus est,cti sanguis qn putrescit conuer . titur subtile eius ad cholera mala,& spissum eius ad melanco .. lia, non ergo cu totalitate sua sit cholera. Et secundus est v, il- .. lud fit post putredin &nra consideratio est in dispositione .. putredinis. Et tertius est, quonia post illud fit cholera, & nonia scimus an in ea sit putredo,an non,na plurimς res putrefitit,ia & separat ex eis subtile & spissum,& non est in Spisso neq; in subtili putredo,quoniam non est necessarium ut sit putridumis id quod generatur a putrido, fit enim ex putredine quod non

.. est putridum :& si generatio eius a putredine faceret putre- .i dinem eius necessariam, oporteret ut spissum cinerulentumes iterum esset putridum ; esset ergo illic febris melancholica α iterum, hoc ergo est illud quod iacit esse necessarium cxpo-ia sitio eius qr primu intellectu est.Quod vero intelligit secun- .. do est mendaciu puru,quonia putredo est uia corruptionis,ia & putredo sidem noJ habet ips,&couersio sanguinis incho. lera non fit in isJ in ire,& putredo sidem est corruetio a L. dens sanguini,dum cst sanguis,sicut accidit fleomati,dum estia negina,& non fit cholera,neque melacholia, nisic'nuertatur,. post illud cu complemento putredinis ; Veru veritas sana est. sermo Hippocratis si ex sanguinis putredine generat febris... Dicamus ergo nuc ui sebris sanguinis,est sebris putredinis,leia febris calefactionis,& ebulitionis,quam nominauit Hippocraia tes synochum conclusum,non alias.Hactenus Avicenna.

Haec breuiter de Febribus dicta sint, ad laudem omnipotentis Dei, di Virignis eius matris.