Fontes iuris ecclesiastici antiqui et hodierni

255쪽

XXXVIII. BULLA PRO REGNO BORUSSICO A. 1821.

Mi inchen, don 8. April 1852. Aus Seiner kUnigi. Majestat alterii ochsten Boselit. XXXVIII. Bulla circumscriptionis Dioecesium Regni Borus sici d. 16. Iulii 182l. Ρius Episc0pus, Servus Servorum Dei. Ad Perpetuam Rei Memoriam. I.) De salute animarum, deque Cath0licae Religionis incremento pro Apostolicae servitutis officio impense solliciti Curas Nostras continuo intendimus ad ea omnia, quae Christi sidelium Spirituali regimini procurando magis apta, et utilia comparare p08Se dignoscamus. LIoc Sane consilio iamdiu cogitationes Nostras praecipue intendimus in regiones illas, quae actu Dominatui subsunt Serenissimi Principis I riderici Gulielmi Borussorum Regis, ut illius intercedente ope, ac liberalitate rem sacram ibidem meliori, qua fieri posset methodo componere Va

II.) Probe siquidem Nobis ante oculos Vei Sabatur praesens Regionum illarum ratio, nec unquam deplorare ceSSaVeramus ingentia damna promanata eX praeteritis rerum perturbationibus, quae florentissimas olim , atque ditissimas Germaniae Ecclesias a Veteri, quo praestabant, Splendore deiectas, ac bonorum praesidio spoliatas, ad miserrimum redigerant Statum , eX quo summa in Catholicam Religionem, et in Catholicos ipsos pernicies promanaVit. III ) Cumque temporum conditio minime pateretur inclytae nationis Germanicae Ecclesias ad splendidum antiquum Statum aSpicere revocatas, omne studium diligentiamque adhibuimus, ut tantis malis ea saltem pararemUS remedia, quae ad conservandam illis in regionibus Catholicam fidem, et ad animarum Christi fidelium salutem procurandam imprimis neceSSaria, et

Opportuna es Se viderentur.

256쪽

240 XXXVIII. BULLA PRO REGNO BORUSSICO A. 1821. IV.) Huius modi autem Votis Nostris mirifice obseeundavit laudatus Borussorum Rex, cuius propensam admodum invenimus , et grato animo prosequimur voluntatem in Catholicos magno numero Sibi subditos, praesertim ex Et attributa grandi parte Provinciarum ad Rhenum, ita ut omnia tandem fausto, felicique exitu componere, ac pro L0corum positione, atque Incolarum commoditate novum in Borussiae Rogno Ecclesiarum Statum, et Dioecesium limites nunc constituere, singulasque

deinde Sedes, ubi deficiant, propriis, dignis, et idoneis Pastoribus donare valeamuS.

V.) Pr0 expressis igitur, ac de Verbo ad Verbum insertis habentes, omnibus iis, quae respiciunt infra dicendas, Vel

Ecclesiarum, et Capitulorum, eorum sie peculiarium anteriorum iurium, ac praerogatiVarum eXtinctionem, aut immutationem seu reordinationem ac respectivarum Dioecesium Dismembrationem, seu n0Vam applicationem, nec non cuiuscumque praecedentis iuris metropolitici annullationem , et insuper quorum cunque interesse habentium conSensui plenarie Supplentes ex certa scientia,

et matura deliberatione Nostris, deque Apostolicae potestatis plenitudine, praeVia eX nunc omnimoda SuppreSione, extinctione, et annullatione Vacantis Episcopalis Sedis Aquisgranensis cum illius Cathedrali Capitulo ad Statum simplicis Collegiatae ut infra reducendo, atque alterius Episcopalis Ecclesiae set Capituli Cathedralis Corbeiensis, nec non Monasterii Abbatiae nuncupati Neocellensis, vulgo Neuengeli, ex nunc itemque alterius Monasterii Abbatiae pariter nuncupati Olivensis ex nunc pro tunc, quando scilicet ex Persona venerabilis Fratris Iosephi do II 0-hengollern Episcopi Wariniensis moderni Abbatis olivensis quomodocumque Vacaverit; ut communia quoque Germanorum Vota Regiis etiam aucta commendationibus benigno favore prosequamur, ad omnip0tentis Dei gloriam, et ad honorem Beati Petri

Apostolorum Principis Coloniensem Ecclesiam , iam antea inter Germaniae Sodes nulli antiquitate ac splendere Secundam, Sub Invocatione laudati Principis Apostolorum ad Metropolitanno Ecclesiae gradum restituimus, ac in illo porpetuo constituendam esse decernimus, eidemque Metropolitanae suffraganeas assignamus Episcopales Ecclesias Trevirensem, Monasteriensem, atque

VI ) Episcopalem pariter ecclesiam Posnaniensem Sub In Vocatione Sanctorum Petri et Pauli Apostolorum ad Sodis Metrop0litanae gradum extollimus , ac constituimus , eamdemque

257쪽

XXXVIII. BULLA PIRO REGNO BORUSSICO A. 1821.

241 alteri archiepiscopali Ecelesiae Gnosiiensi sub Invocatione Sancti Adelborti per dimissionem Venerabilis Fratris Ignatii Raeginshi ultimi illius Archiepisc0pi in manibus Nostris libero factam, et

per Nos admisSam ad praesens Vacanti, aeque principaliter perpetuo UnimVS, et aggregamus, ac Venerabili Fratri Timothdo Gorsgenshi moderno Episcopo P08naniensi curam, regimen, et administrationem ipsius Ecclesiae Gn08nensis plenarie commit-mus, eumdemque Archiepiscopum GnesnenSem, ac Posnaniensem constituimus, et deputamus , ac Archiepi800pum Gnesnen- Sem, ac Posnaniensem Semper QSSe, et appellari mandamus, eiusque iuri Metrop0litico Episcopalem Ecclesiam Culmensem Su

VII.) Episcopales vero Ecclesias Wratistaviensem, ae Warmiensem huic sanctae sedi perpetuo immediate subiectas esse,

ac remanere debere declaramus.

VIII.) Singulis autem Archiepiscopis et Episcopis omnia et Singula iura, prae eminentias, praerogativas, ac privilegia aliis illarum Partium Archiepiscopis et Episcopis legitime c0mpetentia tribuimus, et confirmamUS.

IX ) Qu0d spectat Capitulum Metropolitanao Ecclesiae Co-l0niensis, in eo duas erigimus Dignitates, Praeposituram videlicet, quae Maior erit post Pontificalem, ac Decanatum secundam, decem Canonicatus Numerarios, et quatuor Canonicatus Honorari08, ac praeterea, Octo Vicarias, Seu Praebendatus. X ) Archiepiscopalis Ecclesiae Gnesnensis Capitulum constabit inposterum ex unica dumtaxat Praepositi Dignitate, et e XnUmero Sex Canonicatuum , alterius vero Posnaniensis Archiepiscopalis Ecclesiae Capitulum efformabunt duo Dignitates, Praepositi videlicet, ac Decani, octo Canonicatus Numerarii, et alii quatu0r CanonicatuS Honorarii, nec non octo Vicariae, Seu PraebendatuS. XI.) Cathedralium Ecelosiarum Trevirensis, atque Pader-bornensis respectivum Capitulum constabit ex duabus Dignitatibus, una nempe Praepositi, ac altera Decani, ex Octo Canonicatibus Numerariis, et quatuor Canonicatibus Honorariis, atqueo sex Vicariis, seu Praebendatis. XII.) In Calliodrali Ecclesia Monasteriensi Capitulum constituent binae Dignitates, Maior nempe Praepo Siturae, ae Secunda Decanatus, octo Canonicatus Numerarii, quatuor Honorarii Canonicatus, et octo Vicariae, Seu PraebendatuS.

XIII.) Culmensis Cathedralis Ecclesiae Capitulum consta-

Walter Fontea iuris ecclesiastici. 16

258쪽

242XXXVIII. BULLA PRO REGNO BORUSSICO A. 1821. bit ox binis Dignitatibus, Praeposituriae Videlicet, ac Decanatus, ex octo Canonicatibus Numerariis, ex quatuor Honorariis Canonicatibus, et e sex Vicariis, seu Praebendatis. XIV.) Cathedralis Eeclesiae Wratistaviensis Capitulum e formabunt duo Dignitates, una videlicet Praepositurae, et altera Decanatus, decem Canonicatus Numerarii quorum primus Scholastici Praebendam adnexam habebit, sex Canonicatus Honorarii, atque octo Vicariae, seu P raebendatus.

XV.) Demum qu0d attinet, ad Episcopalem Ecclesiam

Warmiensem, illius Cathedrale Capitulum in eo quo nunc reperitur statu conSistet; reservata tamen Nobis, ac Romanis Pontificibus Successoribus Nostris facultate Capitulum ipsum ad aliarum in Regno Borussico existentium Ecclesiarum normam

imposterum conformandi.

XVI.) Porro in qualibet ex antedictis Ecclesiis tam Archiepisc0palibus quam Episcopalibus Animarum Parochianorum cura habitualis residebit penes Capitulum, actualis Vero ab uno e Capitularibus ad hoc expresse designando, et praevio eXamine ad formam Sacrorum Canonum ab ordinario approbando cum Vicariorum auXilio exercebitur; ac in unoquoque ex iisdem Capitulis duo ab ordinario stabiliter deputandi erunt idonei Canonici, a quorum uno Poenitentiam, ab altero Vero Sacram Seripturam statis diebus Populo exponendo Theologi respectiVe munera fideliter adimpleantur.

XVII.) Singulis prolacio ex primo dictorum Capitulorum

Canonicis Honorariis, quos ad personalem residentiam et ad Servitium Chori minime obligatos esse declaramUS, idem cum Residentibus Can0nicis aditus ad Chorum et ad caeteras Ecclesiasticas Functiones patebit; Nosque ad maius praedictarum EccleSiarum decus, ac splendorem omnibus antedictis Dignitatibus, et Canonicis Indultum utendi iisdem insigniis, quibus antea fruebantur, eXpreSSe confirmamus , et quatenus OpuS Sit de novo concedimus, et elargimur.

XVIII.) Cuilibet similiter ex supradictis Capitulis Cathedralibus nunc, et pro tempore existentibus, ut ipsi capitulariter congregati pro noVo, et circumstantiis magis accomodato earumdem Archiepiscopalium, et Episcopalium EccleSiarum, eariamqueCh0ri quotidiano servitio, nec non rerum, ac iurium tam Spiritualium, quam temporalium prospero, felicique regimine, gubernio, ac directione, Onerumque iis respective incumbentium Sup portati0ne, distributionum quotidianarum, et aliorum quorum-

259쪽

XXXVIII. BULLA PRO REGNO BORUSSICO A. 1821.

cumque emolumentorum eXactione , ac diViSi0ne , et poenarum incurrendarum a non interessentibus Divinis officiis incursu singulorum piaesentiis, et absentit 8 notandis, caeremoniis, ac ritibus servandis, et quibuSViS aliis rebus Circa praemissa necessariis , et opportunis quaecumque Statuta, ordinationes, Capitula, et Decreta, licita tamen, atque h0nesta, et Sacris Canonibus, Constitutionibus Ap 0stolicis, Decretisque Concilii Tridentini minime adversantia sub praesidentia, inspecti0ne, et approbatione respectivorum Archiepiscop0rum, et Episcoporum edere, atque edita declarare, et interpretari, ac in meliorem formam redigere, et reformare, Seu alia de n0V0, ab illis ad quos spectat , et pro tempore spectabit inviolabiliter observanda , sub poenis in contra facientes Statuendis pariter c0ndere, atque edere libere, ac licite valeant, facultatem perpetuo concedimus, et im

XIX.) Dignitatum Canonicorum, et Vicariorum, Seu Praebendatorum numero tam in Metrop0litanis, quam in Cathedralibus Capitulis, ut supra praefinito, ad ea tam pro hac prima vice,

quam pro futuris temporibus componenda Statuimus, ut imposterum quilibet ad Dignitates , et Canonicatus assequendos infra scriptis ornatus esse debeat requisitis, nempe, quod maiores sacros ordines susceperit, utilemque Ecclesiae operam saltemper quinquennium navaverit, Vel in Animarum Cura exercenda, aut adiuvanda sese praestiterit, Vel Theologiae , aut Sacrorum Canonum Professor existerit, vel alicuique in Regno B0russico existenti Episcopo Dioecesanae administrationis munere inservierit, vel demum in sacra Theologia, aut in Iure Canonico Doctoratus Lauream rite fuerit consequutUS; postremae tamen huiusce c0nditionis effectu eae iustis, graVibusque causis per Decennium a Data praeSentium computandum in SuSpenSum remanente. Cuiuscumque vero conditionis occlesiasticos Viros aequali

iure ad Dignitates, et Canonicatus obtinendos gaudere debere decernimus. Item quo statuimus unam in Monasteriensi, ac alteram in Wratistaviensi Cathedralibus Ecclesiis Canonicalem Praebendam designandam, et ab eo ad quem iuxta mensium alternatiVam pertinebit, Semper, et quandocumque conferendam QSSeunt, et alteri canonica requisita habentibus ex Professoribus Universitatum in dietis respectivis Civitatibus existentium ; atque ulterius decernimus, tam Praepositum Parochialis Ecclesiae Sanctae Hedwigis Civitatis Berotinensis, quam Decaniam commiSSarium Ecclesiasticum in comitatu Glacensi pro tempore existen-

260쪽

tes inter Honorarios Canonicos Wratistaviensis Cathedralis Capituli esse cooptandos ; ita ut pari cum iis fruantur iure, locum illum, atque ordinem tenentes, qui Secundum respectivae Nominationis tempus ipsis competere dignoscatur. Quilibet autem ex Canonicis Honorariis in unumquodque ex ante dictis Capitulis cooptandus sumendus erit e X numero Archipresbyterorum Animarum curam in respectiva Dioecesi laudabiliter exercentium.

XX.) Quod vero attinet ad novam Supradictorum Capitulorum pro hac prima Vice ea qua conVenit celeritate explendam compositionem, infra nominando harum Litterarum Nostrarum Exequiatori potestatem facimus, ut in unaquaque Ecclesiatam Dignitates, et Canonicatus , quam Viearias, Seu Praebendatus actu Vaeantes, quae ad Sequendum numerum ut supra designatum fortasse deficient, dignis et idoneis Edelosiasticis Viris ex delegata sibi speciali Apostolica facultato, ac huius sanctae sedis nomine conferat; ita tamen ut ii dumtaxat, qui do Dignitatibus, et Canonicatibus ab ipso provisi fuerint, Apostolicas novao Provisionis, et Confirmationis Litteras infra sex menses ex tunc proximos a Dataria Nostra impetrare, et eXpedire facere teneantur. Et si contingat, quod in aliqua ex Metropolitanis, vel Cathedralibus in Borussiae Regno existentibus Ecclesiis Dignitates, Canonici, et Vicarii, Seu Praebendati legitime, et canonico instituti adhuc viventes respectiVUm numerum a Nobis ut supra praefinitum excedant, praedictus EXequutor Ap 08tolicus, Vocatis auditisque interesse habentibus aut per Voluntarias iurium abdicationes ab illis, vel ab illorum aliquibus emittendas rem componat, proviso insimul per congruas Vitalitias Pensionus, iam a Serenissimo Rege pollicitas, Dimittentium Su8tentationi, aut si abdicationes huiusmodi minime habeantur, vel sufficientem numerum non attingant in hoc casu, qui numerum in supradicta Nostris dispositione praefinitum excedentes Dignitatum, Canonica tuum, et Vicario tuum possessionem postremo loco adepti fuerint, si apud Ecclesias suas resideant, Capitulares quidem, et Vicarii respective esse pergent, iuribus, et praerogativis nunciis competentibus fruentur, Suosque redditus in ea quantitate percipient, qua in praesens gaudent. Sed quando beneficia ab iis

obtenta quocumque modo vacaverint aliis conferri minime poterunt, atque e X nunc pro tunc Suppressa, et extincta debeant intelligi, ad h0c ut deinceps praefixus ut supra numerUS in Γespectivis Capitulis ad amussim observetur. Quod si in aliquo Capitul0 Canonici minoribus in praesentiarum fruantur redditi-