M. Tullii Ciceronis opera

422쪽

quum teneret, assiciebatur summo honorae bd eum non solum colebant, qui Mi id percipere atque audire studebant, verum etiam, si qui fori simulabant. IV. Interim satis lonεo intervallo, quum esset eum L. Lucullo in Siciliam proseetus, di quum ex ea provincia cum eodem Lueullo docedurat, venit Heracleam: uuae auum esset civitas aequissimo aure ac tu

ciere , adscribi se in eam civitatem voluit; idque, quum ipse per se dignus putaretur, tum aureoriinte satia Luculli ab Heracliensibus impetravit. Data est civitas Si,

vani lege Κ. Carbonis , Si qui sederatis civitatisas adscripsi Dissent: si tum , quum lex feretiam , in Italia domicilium habuissem &4 Si somnω diebus apud pratorem essem professi. Quum hic omicilium

Romae multo jam annos haberet, professus est apud praetorem, Q. Μetellum, somiliarissimum suum.

8. Si nihil aliud, nisi de civitate ae lese dicimus, nihil dico amplitas causa diga est quid enim horum infirmari , rati, potest Heracleaene esse tum adscriptum negabi. Adest vir summa auctoritate, religione 6 fidem Lucullus , qui se non opinari, sed scire non audivisse , sed vidisse mon interfuisse, sed egisse dicit. Adsunt Heraclienses legati , nobilissimi homines: hujus judicii causa, cum mandatis,

423쪽

meum publico testimonio venerant; at ilhunc adscriptum Heracliensem dicunt. Hic tu tabulas desideras Heracliensium publicas, auas Italico bello , incenso tabulario, interisse scimus onmes Est ridiculum, ad ea, quae habemus , nihil dicere; quaerere quae habere non possumus in de homin

num memoria tacere, litterarum memo

riam flagitare &, quum habeas amplissi mi viri religionem, integerrimi municipia iusiurandum fidemque , ea , quae depravari nullo modo possunt, repudiare; tabulas , quas idem dicis solere corrumpi ,

desiderare. 9. At domicilium Romae non habuit iis, qui, tot annis ante civitatem datam, sedem omnium rerum ac sortunarum suam rum Romae collocavit. At non est proseia sus. Immo verba tabulis professus, quin solae ex illa prosessione, collegi que praetorum, obtinent publicarum iubaearum auc

toritatem.

V. Nam quum Appii tabulae neglige tilis asservata dicerentur : Gabinii, quamdiu incolumis suit, levitas , post damnationem, calamitas, omnem tabularum fi-.dem resignasset Metellus, homo sanctissimus modestissimusque omnium , tanta diligentia filii, ut ad L. Lentulum Praetorem ad iudices venerit,' unius nominis litura se commotum esse dixerit.

424쪽

requiem animi corporis conceditur tempori quantum alii tribuunt tempestivis conviviis , quantum denique alea , qua tum pilae; tantum Mihi egomet ad haec stadia recolenda sumpsero 7 Atque hoc adeo mihi concedendum est mam , qud ex his

studiis haec quoque censetur oratio &Ἀ- cultas , quae quantacumque est in me, numquam amicorum periculis defuit quae sicut levior videtur; illa quidem certes, quae summa sunt, ex quo fonte hauriam, se

tisque litteris mihi ab adolescentia suasis. sem, nihil esse in vita magnopere expetendum, nisi laudem, atque honestatem ;in ea autem persequenda omnes cruciatus Corporis, omnia pericula mortis atque e

silii parvi esse ducenda numquam me pro salute vestra in tot ac tantas imicatione , atque in hos profligatorum hominum quotidianos impetus obaecissem. Sed pleni omnes sunt libri, plenae sapientium voces , Plena exemplorum vetustas, quae jacerent

in tenebris omnia, nisi litterarum lumenaecederet. Quam multas nobis imagines non solum ad intuendum , verum etiam ad imitandum, fortissimorum virorum expreseia seriptoresin Graeci & Latini reliquerunt i quas ego mihi semper in administranda republica proponens , animum , dc

425쪽

mentem meam ipsa cogitatione hominum exe ellentium Consormabam.

VII Quaeret quispiam , quid i illi ipsi

summi Viri, quo riim virtutes litteris proditae sunt, ista ne doctrina , fiam tu laudibus tester , eruditi fuerunt Dissicile est hoc ide omnibus confirmare sed tamen est certum , quid respondeam. Ego mulios homines excellenti animo ac virtute fuisse, lsine doctrina , naturae ipsius habitu prophdivino, per seipsos Sc moderatos, arrives exstitisse eoru etiam illud adjungo, aesaepius ad laudem atque virtutem naturam sine doctrina , quam sine natura valuisse accellerit ramo ali dam . ---η- e singulare iriere Mn a re .i . .. atr16. Ex hoc esse -- nunte 4 que i , tres nostri viderunt, divinum nominitan .iΑsticanum: ex hoc C. Laelium L I, Fumnum , moderatissimosi homino oc conti nentissimos ex hoc sortissii 'in Virim,

de illis temporibus doctissimul' , M. Catonem illum Ahem: qui prosea si nihil

ad percipiendam colendamque Virtutem, litteris adiuvarentur, numquam se ad earum studium contulissent. 17. Quhd si non hic tantus fructus G

426쪽

sola peteretur tamen , ut opinor, hane animi remissionem, humanissimam ac liberalissimam iudiearetis. Nam ceterae neque temporum sunt, neque aetatum mnium, neque locorum haec studia adoleo centiam alunt, seneinatem oblectant, secundas res oreant, adversis perfugium ac solatiumpraebent, delectant domi, non m-pediunt seris,semoctant nobiscum , per

gritiantur , taleantur Nub si psi haec

neque attingere, neque sensu nostro gustare possemus , tamen ' ea mirari deberemus , etiam quum in aliis videremus.

VIII. Quis nostrsim tam animo agrestiae duro se , ut Roscii morte nuper non

commoveretur qui quum esset senex mortuus, tamen, Propter excellentem artem ac venustatem , videbatur onmiho mori non debuisse. Ergo ille corporis motu tantum amorem sibi conciliarat a nobis omnibus nos animorum incredibiles motus ,

celeritatemque ingeniorum est emus emoties ego hunc Archiam viai, Iudices utar enim vestra benignitate, quoniam me in o novo genere dicendi tam dilia genter attenditis quoties ego hunc vidi, quum litteram scripsisset nullam , magnum

numerum optimorum versuum de his ipsis rebus, quae tum agerentur, dicere ex tem-Pores quoties revocatum eamdem rem diacere, commutatis verbis, atque sententiis

427쪽

Quae ver accurath, cogitatique scripsisset ea sic vidi probari, ut ad veterum scriptorum laudem pervenirent. Hunc non ego diligam 8 non admirer non omni ratione defendendum putem Z Atqui sic a summis hominibus, eruditissimisque acce-'Pimus, ceterarum rerum studia in do 'trina, praeceptis,in arte constare; poe, tam natura ipsa valere,in mentis viribus

excitari,in quasi divino quodam spirem' inflari. Quare suo jure noster ille Ennius sanctos appellat poetas, qub quasi deorum aliquo dono atque munere commendati nobis esse videantur. I9. Sit igitur , Iudices , sanctum apud vos , humanissimos homines , hoc ofitae nomen, quod nulla umquam barbaria violavit Saxa dolitudines voci respondem; bestiae saepe immanes cantu flectunrur, atque consistunt nos instituti rebus optimis

non poetarum voce moveamures Homerum Colophonii civem esse dicunt suum et Chii tam vindicant, Salaminii repetunt, Smyrnaei verb suum esse confirmant: ita que etiam delubram eius in oppido e 'dicaverunt: permulti alii praeterea pugnant; inter se, atque contendum. IX. Ergo illi alienum, quia poeta filii, post mortem etiam exprimit : nos hunc rivum, qui ε voluntate, Iegibus nos

ter est, repudiabimus t praesertim quum

428쪽

omne olim studium , atque omne in nium contulerit Archias ad populi Romni gloriam, laudemque celebrandam QCimbricas res adolescens attigit , e ipsi illi C. Mario, qui durior ad haec sta ici a videbatur , jucundus fuit. Neque enim

quisquam est tam aversus a Musis, qui non, mandari versibus aeternum suorum lis rem facith praeconium patiatur Themist Hem illum, summum Athenis virum, dixisse aiunt, quum ex eo quaereretur, quod acroama , aut culus Vocem libentissimhaudiret Mus , a quo Da virta optiri praedicaretur. Itaque ille a ius item exbmi L. Plotium dilexit cuius ingenio p tabat ea , quae gesserat, posse Aebrari. a I. ithridaticum vero bellum magnum atque difficile ,4 in multa varietate terrimarique versatum , totum ab hoc expresesum est: qui libri non modb L. Lucullum, fortissimum & clarissimum virum , vertim etiam populi Romani nomen illustrant. Populus enim Romanus aperuit, Luculloimeerant , Pontum,' regiis quondam opibus rac ipsa natura regionis Vallatum: populi Romani exercitus, eodem duce non maxima manu innumerabiles Armeniorum copias fudit populi Romani laus est , urbem amicissimam CyZicenorum ejusdem consilio, ex omni impetu regio, ac totius belli ore ac faucibus ereptam

429쪽

i atque sera alam nostra semper se e- , praedicabitur , L. Lucullo dim-nte , cum intersectis ducibus depressae ostium classis incredibilis apud Te-edum pugna illa navalis : noura sunt rapae , nostra monumenta, nostri trium-bbi. Quare, quorum ingeniis haec seruntur , ab his populi Romani fama celebratur.eta Carus fuit As icano superiori nos ter Ennius : itaque etiam in sepulcro Sciapionum putatur is esse constitutus e marmore. At iis laudibus ceri non solum ipsi, qui laudantur , sed etiam populi Romani nomen ornatur. In coelum huJus proa vus Cato tollitur magnus honos populi Romani rebus adiungitur omnes deniquae illi Maximi Marcelli, Fulvii , non sine commini omnium nostribi laude deco.

rantur.

X. Ergo illum, qui haec fecerat , Ru-dium hominem , majores nostri in civitatem receperunt nos hunc Heracliensem, multis civitatibus expetitum , in hac auten legibus conisutum, de nostra ciyitate ejiciemus am si quis minorem gloriis, fructum putat ex Graecis versibus percipi, F m ex Latinis, vehementer errat, PrΟ terea ub Graeca leguntur in omnibu&br gentibus : Latina is finibus, exiguis aes continentur. Quare si res hae, quas

430쪽

gessitim , orbis terrae regiombus δες niuntur cupere debemus, qub mintra manuum nostrarum tela pervenerint. Memgloriam famamque penetrare qubd quum ipsis populis, de quorum rebus striintur, haec ampla sunt; tum iis certε, qui de vita , gloriae causa , dimicant , hoc maximum t periculorum incitamemum est & laborum. 24. Quam multos scriptores rerum suarum Magnus ille Alexander secum habui, se dicitur' Atque is tamen , quum in Sigeo ad Achillis tumulum adstitillet, of

tunate , inquit, adolescens , qui tuae virtutis Homerum praeeonem inveneris. Et ver :nam, nisi Ilias illa exstitisset idem tum, lus, qui corpus eius contexerat, nomen

etiam obruislet. Quid ρ noster hic,

gnus, qui cum Virtute fortunam adaequavit , nonne Theophanem itylenaeum scriptorem rerum suarum, in concione militum ivitate donavit λ nostri illi se te viri, sed rustici, ac milites, dulcedine quadam floriae eommoti , quasi partici pes ausdem laudis, magno illud clamore approbaveruntda . Itaque , credo , si civis Romanus Archias te ibus non esset, ut ab aliquo imperatore civitate donaretur , perficere non potuit Sulla, quum Hispanosin Gaulos donaret, credo, hunc Petentem repu-