장음표시 사용
191쪽
Quae in fraefationibus dicuntur, in sequentibus re petita intelliguntur. l. item quia .f. f. de pael. . l.titia. 6.j. de stipulatio. Praelationes libentius nos ad lectionem propositae materiae perducunt, & in ea evidentiorem praestant intellectum. l. j.in s. de Orig. iur. Quae per defunctum inchoata sunt per haeredem explicari debent. l. haeres socij. pro socio.
Priora posterioribus eliduntur. l. si unus. g. pactus.depact. l. pacta nouissima. C. eod. tit. In mistis&coniunctis, non datur prius nec posterius. l. illidam testamento .de pecul. lega.
inii prior est tempore, potior est iure .l. silandum. C. qui potio. in pigno.Qui prior appellat, prior agat.l. qui prior.de iud . Prima charitas incipit a seipso. l. praeses. C . de se
Sermo simpliciter prolatus , intelligitur de prima
vice. l. boues .g. hoc sermone. de verbo. signific. l. ctim pater. g. pater. de legat. ij. .Primo nominatus censetur magis dilectus . l. quo- ties .de usu seu Ti. Omnis laus in fine canitur.
Finis est primus in intentione, & vltimus in exe-
Omne agens agit propter fine. Aristot. ret. Physici Causa finalis attendi debet. l. s. de haered. insti. Quicquid initium habuit ad finem peruenire necesse est. Aristo t. i ii. Phy sico. Finiti ad infinitum nulla est proportio. Arist. v III. Physico.& I. De coelo & mundo. l. filius sem. 6.secundum volgarem. de lega. i. Infinitas vitanda est.l. s. &ibi glo. C. de sacr. sanct. eccle. l. vni. C.de se n. quae pro eo quod inter. Prouidendum est, ne lites in infinitum extendantur. l. apertissimi. C.de iud.
192쪽
pini nihil est contrarium. Arist. 3.de coelo &mudo. rinis scientiae speculatiuae est veritas, practicae vero opiis. Arist. 2.metaphy. Si verba sunt apta ad infinitatem, toleratur infinitas. l. si ita stipulatus. ubi Bar.de fideius Finis est consumatio actus. l. ouaesitum. g. illud. delega. iii .l. si is .s quaedam. adl.salcid. l. aedificia. f. persecisse.dc verbo. signis.
Pvstice interest delicta puniri. l. ita vulneratus. in s. ad i. Aquil .l .locatio. g quod illicite .de pub. Publice interest sit premas hominum voluntates effectu sortiri. l. vel negare. queadmod. test. aper. publice interest homines saluos & incolumes conservari. l .cum ratio.f. pen .de bon damnato.
Publice interest neminem suis rebus abuti. f. sed,& maior. insti .de his qui sunt sui vel alte. tur. publice interest riuos & cloacas purgari , ne aρ is salubritas inficiatur.l. de pupillo. s. si quis rivos
Publice interest dotes mulieribus conseruari,ut lac . lius nubentes repleant liberis ciuitatem.l.j. sol u. matri.& l. interest .de priuil. credit. publice interest ne metu,& periculo per itiner commeari .l.j.f.j.de his qui deiece.vel esse. Reipublicae interest plurimos habere defensores.L
Publice interest urbem non deformari. s. ne quid in loc. pubi. quia pulchritudo urbis allicit homines ad habitandum. Ouidius . i picis ut veniatnt ad candida tecta eoumbae, , Accipiat nullas sordida turris aues.
Reipublieae interest subditos habere locupletes.aullie n. vi iudi .s. quo. suffra .f.consideremus. Publice interest prouincia in malis hominibus purg ri,ut in quiete permaneat.l .congruit. de om c. praesid.
193쪽
presid. l. io. C.quando li. sine iud.se vindiea. Publice interest absentes a quibuscunque defendi. l. seruum quoq; .circa pri n. de procurato. Publicὸ interest poenam delinquentibus non remitti. l.si operis. C. de pomis. Reipublicae interest studiorum sauores ampliari.inglo.l. 1. C .de stud.libe. urb.Rom. l ib.xij. Ealitas, Aecidens Suti iam. V A 21 T A s sine subiecto esse non potest. I.iiij. fain. de actio. empl.I.fin. de colla.bono. Non entis nullae sunt qralitates.ibidem.& l.j.de haeredi .vendi. Qualitas actus agentis intentionem demonstrat.Lnon eodicillum. C.de testa.
Qualitas adiecta verbo, debet intelligi secundum
tempus verbi. l. in delictis.s.si extraneus .de noxa. I.si Titius.de mili .lesta.late Calea. consi. I I .viso instrumento .col. vj.nu. 2 3.vsque ad 24.
Allegans qualitatem illam probare tenetur. I. non ignorat. C. qui Meu.non pos mutatione qualitatis , rei Ribstantia non mutatur. 6.minus.instit. de haered. quae ab intest deis.l. si fundus.s.si resaee pigno. Accidentia & qualitates possunt adesse, vel abesse praeter subiecti eorruptionem.l. pro volunt ij de impen.in reb.dota.sae. Qualitas competens ex persona propria, poten tior est ea quae competit ex aliena.l. si quid bello.
ubi glo.de capti.& post lim.reuer.Bar. in l. quod princeps. iii fi.de legat. ij. Qualitas quae paucioribus eompetit,saeit dispositionem magis specialem. Bal .in l.executionem.col. vj.C.de exeeut. rei iud. Dee. in Lin toto.de re. iura
Qualitas adiecta in principali , eensetur in eius ac cetario repetita Bar. in l. si ita stipulatus.f. Chri
194쪽
mando requiritur aliquid quali ficatum, non sussicit illud limpliciter interuenire. l. Fulcinius. g. cum hoc. ubi Bar.exquib. cau. in pos . ea.l. iij.adi. Aquiliam. Vitium qualitatis, maius est vitio quantitatis .id A. si quis simpliciter.& f. sequendide stipui. Din. in c. plus semper. circa fin .de reg. ivr.in vj. Ex qualitate sermonis praesemitur qualitas loquentis. Vel, Quilibet est talis, qualia verba retexi.I.
alitas non migrat de sibiecto in subiectum. glo.
in l. quis ergo. de pecul. Qualitas certo tempore requisita, postea supera
Qualitas posita in una oratione eopulata cum alia, qualificat etiam orationem praecedentem, ubi alias ius commune laederetur. c. causam quae. de rescr. Alex .cons.xxxiiij. vi sis. circa s. vol. vj. Qualitas quae est in termino ad quem fit relatio,censetur repetita in termino reserente. l. si prior. dc ibi Bal & Ang. solui. matrim. Accidens sine subiecto esse non potest.l. iiij. in sin. de actio.empl. Accidens non mutat rei substantiam. l. naturalem. s. apum.de aquitarer.dom. Causa naturalis praesertur accidentali .l. qui habet. in s. de testa.tutet . Accidentia non migrant de subiecto in subiectum. l. quis ergo.& ibi glo .de pecul. est Opra. Accidentia extrinseca possunt adeste & abesse citra subiecti eorruptionem .l. falsa.de cond.&demon. l. pacta conuenta. de contrah.em p. est supra. Vbi datur concursiis naturae & accidentis, semper natura praesertur. l.qui habet.in fi.de tutet . .
195쪽
Yecidentia concreta, secundum naturam subiecti. regulant.Pori ius in .f. quaeda. inst.derer. diuisio. Accidentia plui imu conserunt adreru cognitione. l.j.&l. quod si nolit.f. qui mancipia.de aedit. edict. Diuersitas accidentium non inducit specificam di serentiam .l.sna.de land. instruet.
Duo contraria in eodem subiecto Imul ect yon
possunt. l. Mutius. pro socio. . πη- Agens dc patiens non concurrunt in eodem vibi e-ctq. l.Vranius. de fideius i. ille a quo. s. tempestiuum .ad Trebell. Talia sunt subiectρ qualia predicata demonstrant.l, iij. de send. instrv. legau.nn.g. cui dulcia. de vi n.
trit. oleoque. leg. Verbum unius natur per adiectionem alicuius qualitatis in aliam naturam transit. l.centurio. & ibi
not. Laphranc doria. in princ. de vul.& pupil. Qualitas adiecta enti illud qualificat, & in diuersa specie reponit. g. praeterea. inst. de inut. stip. pubchre & late. Hippolyt.in sng.s 10.qualitas. Vbicunque in dispositione fit mentio alicuius quar itatis ipsam dii psit monena immutantis, illud sactum videtur vigore illius qualitatis.l. penul. ubi Bar.C .de ivr.delib. Abb. in eo si. cxv. videtur c-j.ve sic. praeterea ubicunque. vol. ij. Natura seu aptitudo rei magis quam alicuius emergentis qualitas spectanda est. glo. in. l. vendic tio de rei vend. . . Qualitas inducens vitium non censetur repetita.l. seruo alieno. 9.pen.de lega. . l. Lucius. de fidei comistiberi
QUANDO unica tantum ratio assignari potest, illa habetur pro expressa.glo. singula.& ibi docto. in l. quamuis. C.de fideicommis.facit rex. in l. h. de
196쪽
sola voluntas legis pro ratione habetur. 6. surtiue insti de ususcap. glo.ord. in .l. .g. initium .in vest. ratus. de postulan. Sic volo sic iubeo, stat pro ratione voluntas. l. quia poterat.ad Treb. f. sed quod principi .insti .deiurinatu. glo. s. in l. filio pater.de lega. i. Lex est quicquid in ratione cosistit. ca. consuetudo , distin.3. Abb. in cap. ratio nulla. in princ. extra. de praeb. Correcta ratione legis censetur correcta lex. glos. ord. in l.j. in verbo prouidentia.de legit. tui. similis glo. in l. qua ratione.f. literae. in verbo, directam. in s. de acquir. re r. domin.
Vbicunque militat eadem ratio, idem ius statui de bet. l. illud. ad i. Acilii l. l.J.6.j.de sonte. Vbi diuersa ratio readi non potest,diuersum ius induci non debet.l. iij.f.j.de inius .rup. testa. l.a Titio .de stipui. Diuersa ratio reformat legem .l. interpositas. in si C.de transact. Cessante ratione legis,cessat lex.l. quod dictum. de pact. Bar. in consa. Vj. Omne dictum a sua ratione regul. atur.l. cum pater f.dulcissimis. de leg. ij. Ratio naturalis habet vim legis. I. cum rat.de bon.
Ratio est colunctio diuersorum casuum ad eundem
finem tendentium. Bald. in l.omnes populi .colu. xvij.de iustiti& iur. Iac in id. g. item acquirimus in x.nota.de acquir. posses. Non dicuntur discrepantia quae conueniunt in roe. l. . f. per seruit . ubi Ias. in x .nota. de acquir. post Ratio est anima legis. l.cum ratio .de bon .damnat . Diuersitas rationis,diuersitatem iuris induci r. l. inter stipulante.*. sacra de stipulatio .l. 6.de rit. nii p. Non omnium ro reddi pol. l. non omnium de legi.
197쪽
Vbi deficit lex,lassicit ratio naturalis. l. scire opor
tet.f. consequens. versic. sufficit.de accustutor.I. cum ratio.de bon.damnato. . Plures rationes vincunt unam. auth. itaque,Vbi glo.
C. communia. de successio. l.re coniuncti. de leg. iij.f. sed hodie. inst.de adoption. Vnica ratio quandoque praeualet duabus. I. nam etli parentibus. de in ossic.testa.l. scripto. unde lib. Ex pluribus rationibus sufficit unam subesse.f. assinitatis .insti .de nup. Quando concurrunt ratio permittens & ratio prnhibens,attenditur prohibiti ua.l. si non lex. de red. instit. Per rationem veritas habetur.l. solam. C. de telii .lv
Ratio non debet esse eadem cum dicto. I. qiu interro,
Fatua est quaestio quae non habet rationem dubitan di. l. Domitius.de testam. Tacite cautum intelligitur,ubi eadem ratio reperitur. l.his solis. C. de reuocan. don.l. cum mulier. ubi Alex. invJ. not. solui. matrim. secretorum secreta debet esse ratio .l. si maritus. C. de don. int. vir.& uxo .glo. in i .de bonis. in verbo, differendas.de carbon .edict. . Omne dictum per rationem ampliatur, & limitatur.l.vniim .f. s.de lega. io .l. si is qui animo .de acq. post. ubi glq. l.cuni pater.*.dulcissimis .de leg. H. Dicta in una lege,extenduntur ad omnes res,casus,& personas in quibus eadem ratio reperitur.l.itς veniunt. 6.ait Senatus. de petit. haereo. Ratio debet esse generalis & cpncludens. glo. an l. non omnium. de legit. l. non hoc. C. unde cognat, Ratio in specie,vincit ratione in genere. glo. in t .s.
g.si ego.in verbo caeterum . si pars haered. petax.
198쪽
h ratione tacita, quando certa est & unica,aigui pottest velut ab expressa. l. milites agrum in princ . . de re milit. - tinando in pluribus ea sibus militat eadem ratio , .
. tunc non habet locum extensio ,sed ut genus com. prehendit omnes suas species, sic ratio generalis omnes casus complectitur. l. item veniunt. s. ait, Senatus. de petit. haered. ISine ratione non est lex. c.consuetudo. distin.j. Ratio quae in materia non consideratur , non facit - praesertim habente non habeti. Bal. in e .j.de grad. . succe. in laud. Ang. in l. . f. solent.quado appel.sit. In temporibus & numeris nulla ratio reddi pote it.: glo. singu. in c.j. de aera.&qualita. invJ.&int . . ia...,Verbo ratus .de postulan.
Ratio legis vel statuit,est anima i psius legis, vel statuti. Bal. in l. si quis seruo. C.de furtis. Ratio est ipsa lex. Bal. in c.dilectis. de rescrip. Lex in rationis substantia consistit. Abb. in c. ratio. nulla de praeben. Deficiente lege vel canone, sola ratio potest allegari. c. rustra. distin. viii. l. scire oportet. f. conie-quens. versi. sussicit.de excusa. tuto.
Dil positio generalis per rationem restringitur. Lcum pater.*.dulcissimis .de lega. ij. Vbi ratio est generalior dicto, licitum est a ratione
arguere,non obstante dicti specialitate. l. regula... f. n. de iuri& sact. ign. c.constitutionem. de recula. in VI.
Paritas rationis inducit,paritatem dispositionis. l. a Titio .de stipui. l. illud. ad i. Aquit. Rationabile dictum ita debet mouere iudicem,sicuti lex. Andride Iler. in procv. seudo. in penult.col In his quae sunt positi iii iuris, concludens ratio assignari non potest. glo. in l. .f. pueritiam. in ver-Do,ratus .de postula . a
199쪽
Intellemis & ratio idem sunt. Bal. in l.quamuis. . de fideicommass. In dubio non praesumitur, quod una tantum ratio. in lege vel statuto possit assignari,sed plures. S
lice. singulariter in l. si serui vestri. in i x. col. C., de noxa l.Iasin l.quamuis. infi. C. de fidei comis.1ZAlex. in t .s constante.col .io. in s. solii. matri. Vbi est eadem ratio, ibi lex extendi debet ad vit riores casus,cum lex quandoque utatur vocabulέ gratia. l. t f.quod vulgo. de vi & vi arma. Lex specialis habens rationem generalem,gene raliter est intelligenda.l. regula.*.s ubi Baride iuri&sac. igno.
Dispositio limitata extenditur secundum limites
v xlla A intelligi debent attento iure communa, non speciali. l.f. C. de his qui ve. aeta. impe. Verba cu effectu intelligi debet. l. .f. . quod sic iuri Verba non in genere, sed in specie accipi debenta si in reni. g 1. de rei vendi c. Verba intelligi debent secundum subiectam materiam. l. si uno. locati.
Verba intelliguntur secundum qualitatem personae ad quam referuntur. l. plenum. f. equitiJ. de usu &habita .l. ex militari. de milit.tes a.
Veiba semper intelligi debent ut aliquid operentur.l.s quando. in prin .de leg. l. Ex verbis praesuppositi uis non oritur dispositio. I. ei facto .l. de haered. instit. l. neque enim .f. si seruum. et de mili.tella. Vbicunque verba dispositionis possunt retenta proprietate ab initio veri sicari,nunquam ex post f , cto ad sensum improprium extenduntur. l. verbis. de vulg.&Pup. Vbicunq;
200쪽
Vbicunque dispositio,retenta verborum proprieta-te,vsque ab initio valere non potest, ex tunc im- . Sprie sumit,ut aliqd operet. l. sequola .ad Trebel Ubicunque verba dispositionis Lint adeo extranea,& inepta,ut menti nullatenus conueniant,disposi se tio vitiat. l.si quis in fundi .de leg. s. gl. in l. libro-rv.f.quod th Cassius.in verbo,libros .de lega. ii I. Vbicunque constat de mente disponentis,ex prelsa, vel praesumpta verborum qualitas non attenditur l. iis . C.de lib. praete.l.qm indignum. C. de testa. Vbicunque de mente dubitatur, a verborum pro prietate no recedi t. l.no aliter in prin.de. leg. iij. Vbicunque verba sunt ambigua,nec aliter costat de voluntate,dispositio vitiatur.l. in ambiguo .de re. dub.li duo sunt Titi).de testa.tutia. Verba impropriari debent,ne actus reddatur in ut, lis. l.titia. i. g. luctus. de leg. 3j. . Verba conditionalia non disponunt. l. si quis sub
conditione. si quis omiis causa testamenti. Verba praeteriti temporis sunt abnegativa praesen tis. 6.fuerat.inlii. de actio. Verba geminata magis disponunt. l. balista. ad treb. Verba impropriari debent, ut actus naturae desedi uianr. l. insulam .de praescrip. verb.l. cum manus v ta. in fi. de contrahet .emptio. Verba generalia ad terminos habiles restringiitur. l. J. in prin. C. de lac. sanc. eccle.l. ut gradatim. ia
Verba secundum naturam actus interpretantur. l. si uno. in prin. loca. l. inlii tam .de praescrip. verb . Verba ambigua secundum intentionem pro seren'. tis accipiuntur.l. si quis intentione . de tu LVerba dubia contra loquentem interpretantur. l. veteribus .de pact. l. labeo.de contrahen .empl.
Verba quantumcuq: generalia,ad consonum intellecta restringunt l. .g. quod attine quid into sac.