Elementa chemiae, quae anniversario labore docuit, in publicis, privatisque scholis, Hermannus Boerhaave. Tomus primus secundus. ..

21쪽

litus odoratus Lavandulae, de Melissae, utrique eonveniunt in eo. quod torporem languescenti excutiant nervo ; attamen odor Lavandulae praeterea vim adhuc penitus singularem possidet, habet aliam Melissa. Hae virtute oriuntur effectus in corpore mirabiles, qui ex sola fide historiae plantarum peti queunt, ubi herbarum vires, usu compertae , enarratae habentur. Haec saepe propria vis, priori communi eontraria saepe praestat. Hyacinthi Indi et tuberosi fragrantisti inus habetur Spiritus, sed Hypochondriacis viris, foeminisque Hysterieis, spasmos excitat mirabiles. Ruta

odoratissimos spiritus late diffundit quoque, sed hi, corpore

. humano exeepti, in iisdem corporibus natos priore Oὸ ore spasmos soluuiit. Quin etiam scire refert, hominum indu striam deprehendisse, tenui huic stirpium vapori deberi stupendos esectus, quos in corpore hominis excitant concreta vegetantia tam evacuando, quam mutando: quoniam eo solo de medicamentis, venenisque, penitus separato, reliqua moles, sine ulla fere ponderis jamira, caret omni illa effieacia. Hinc esto prudens, tardiisque, Chemicus, quoties ha rum aquarum virtutes depraedicat, discatque diu, priusquam certa doceat. Histe observatis, dicere liceat, saepius deliquium spirituum animalium tollere, ct amoenitate odorum delicias praebere ad suffumigia: nihil quippe directius cerebrum,mentemque, peemulcet, vivificatque, quam Melitae talis aqua spiritu suo turgida; peculiaris sic Rutae aqua odorata Modo vasis rite clausis, frigidiore loco, aquae hae coercitae serventur; longo tempore has vires retinent, vel ad annum usque. Aliter fugacissimiis hic spiritus, vel rimam nactiis, clam se subducit, vappidain relinquens aquam. Demonstratur quoque hoc Experimpnto, quidnam sit illud, quod plantis in aere aestivo ex sieeatis sponte pereati Scilicet Aqua haec, & Spiritus descriptus. Inde etiam novimus naturam liquidi, quod primo omnium adscendit a plantis, inter destillandum. Imo ct cognoscimus, quaenam proprie in plantis materies sit illa, quae peculiarem illis odoris speciem donat: nimirum Spiritus hie Rector solus. . Denique

ex eodem quoque hoc primo experimento scimus aliquomodo, quaenam sint Eflluvia, quae aestivo maxime tempore, in aere aprico, de Vegetantibus exhalant in auras: valde enim

credibile est , hasce perpetuas, inpriniis interdiu, exhala

22쪽

.PAns 1. IN VEGETANTIA. alones stirpium admodum convenire in indole sua propria. im his liquoribus, quas ars destillatoria hujus primi Pro- filiis producit; licet in eo differant, quod exhalatio fiatirtibus assiduo renovatis, de matrice nutriente plantarum,

im in nostro opere illae modo expulsae partes colligun-r, quae in plantis jam de terra avulsis praesto erant, neque vo supplemento , eoque perpetuo , reficiuntur. Hinctur industrius, atque ingeniosus, Vir, in staticis Vegeatium observat, pertinere hue exstillationem succi,quὶ exatitur lagenis vitreis artificiose applicatis ad incisos recenis plantarum ramos, aestiva tempestate. Vid. Hales. Tratu laudato pag. 3o. Hinc intelligere est, Iatas valde, mi. icasque saepe, vires plantarum proprias, diffundi ex his aera vieiniina, imo ventis defetri per vasta spatia Ne adeo fabulosis statim adseribendum, quae de stupendis ictibus emuviorum tradi solent in Historia Plantarum. Ilandis gravis, alvumque sistens umbra. Somnum viciislat Papaveris halitus. Taxi lethalis memoratur subtus intenti vapor. Fabarum florentium diu attramis odorntem movet. Certe Solis valida actio in plantas excitatiosphaeras mirae efficaciae, per diffusos spiritus; vento. ivero motiis in longinqua devehit. Nemorum denso

a opacae umbrae vaporibus eoilectis morbos variosi, fae-h mortem, inserunt Sylvaecolis '. ut in America, venena. im feracissima arborum, tristibus experimentis constitit.

enim spiritus hic plantarum res prorsus singularis iniquoque stirpium genere, est inimitabilis omnino, neque producendus ulla, vires habens igitur sibi soli propri- mire tamen amicas nostris hominum spiritibus. Quia o aliae plantae spiritus hosce gerunt sensibus hostris main

stos admodum, aliae autem eosdem habent organa no-

olfamis & gustus vix asseientes a mone nobis observa , hinc Chemici huic primo operi destitiavere quam mae illas herbas , quae odore inprimis celebres, gratae- . QVarum brevis in Europaeis histe esto Indiculus es inis , ct paucorum Indorum. otarii species. s Anethum.

23쪽

Astrantia. Aurantium. Calaminthae species. Calamus aromaticus. Cardamomum Carui.

Caryophylli hortensspecies. Cassia Aromatica.

Celeri. Ceparum species. Chaerophyllum.

Chamaemetum. Cinnamomum. Citreum. Coehlearia. Coriandrum. Croeus. Cuminum. Dictamnus. Foeniculum. Galanga. Horminum. Hyssopus. Jasminum. . Lavandula.

Laurus

Levisticum. Lilium album. Lilium Convallium.

Limoris Maeis. Majoranda Marum.

Mastichina. Matricaria. Melilotus. Melissa. Mentha.

Meum a

Nasturtium. Nux Juglans. Nux Myristiea.

Ocymum. Origarium.

Philadelphus.

polium. Porruma Rosa. Salvia. Satureja.

Serpillum. Seseli.

siler Tanacetum. Tuberosa. Valeriana.

ictorialis. viola.

ARBORES.

Abies. Aurantia.

Μyrtus. Persica.

24쪽

PARs I. IN VEGETANTI R. Ninus. Sassarias. tosa. Styr T. a bina. Thuya. mbueus. I ilia. Harum arborima variae in diversis partibus continent maariem aromaticam, volatilem, quae prima hac operationetolici potest. Quandoque enim in Radicibus harum sinis daris haec virtus, ut in radice Cini amomi Camphoratus itumus. Aut in Lignis, ut in ligno Rhodio. In Cortietis is, ut Cinnamomo. In Iulis ut in Juglande. In floriois, foliis, seminibus, ereberrime. In aquis stillantibus de, ut in Juglande, in Balsamis, Gummi, lachrymis, resias, ut inhalsamicis. En, Auditores, talia, totque, distia is, ex unico hoe, primo, Processu. Plura ad illum posiit disseri, sed jam forte taedet.

us ym, s Decoctum, ex residuo Processus primi.

peratio secunda debet ita institui, sic ordinari, ut pera ν secte sequatur onmes illas leges, quas in primo Procesilvulgavi: tum enim habebit iterum eosdem fructus, quilem recensiti fuerunt. Qisum ergo calor siccus graduum uaginta in priori exhibuit selim effectum, eonstat, quidis, ct aer, hoc gradu agant in plantam. In secundo examinabimus, quid ignis, de aqua, calore ab 23. gradiis, sensim in ala, sive ad ebullitionem usque, praestet :a aqua ad 83. gradus calefacta dissipat de planta aquam cessus primi.

umatur Rosmarinus residua a Processu primo i haee vi. riditatem amisit ; est fusca. Perdidit habitum ple i, Rectilentum, est contracta, minor, rugosior, levior. ire fere caret nativo. Acquisivit saporem aliquantum irim a proprio Rosmarinii Evasit tritu facile inter diai dividenda, fragili 'ite, quum prius lenta est, ct teis viscosa. Quae omnia cernitis; quum utriusque spe i simul in patinis examini objecerim. Aut sumatur te in aere libero quidem, sed umhroso, exsiccata modi ion nimis diu. Velia reeens earpta. Neque enim ad-

25쪽

in OPERATIONUM CHE MICARUM eo ingens inde differentia: quoniam semper coctione peris ibit in auras aqua Processus primi. r. Affundatur huic in vase puro aqua, pura, pluvia, calida a gradu omi agesimo quinto usque ad gradum ebullitioni

proximum, v. g. ducentesimum, undecimum. Sit autem

omnis herba bene immersa aquae affusae. Stent simul in calore hoc continuato, in vase clauso, per spatiuin dimidiatae horae, vel ultra. Tune effundatur liquor. Est ille fustus, parum odorus, saporis Rosmarini aqua prinii Proeessus spoliatae. Vocatur Infusum Rosmarini. Habet viis res ejusdem minime mutatas. Si aqua primi Proeessus illi miseetur, liquor mistus exhibebit virtutem plantae sangularem quam optime ad usus medicatos Estque forte hie modus optimus, ut medicinalis herbarum facultas ingeratur aegro, ni succos inde pressos praeseras.

g. Aut herba cum aqua coquat ebulliendo spatio aliquot minutorum horae. Estustis inde liquor, Decostium, Deo incta, vel Apogema, appellatur. Si fit vase aperto, perdidit omnem aquam primi Processus, ct praeterea plurimum aliud, ut postea Proc8ssu Is,23 - 3o, patebit. Si haee dedoctio vase altissimo Chemico, alembico imposito, ct applicato exineipulo fit, dein liquori decocto aqua exhalans redditur, deia eodia haec habebit medicatum praecipuum illius herbae. Quando in olla Papiniana peragitur, tum vires unitas possidet absque jactitra spirituum, aut aquae primi Processus. Attamen mutata reperitur Vis plantae propria, quatenus odo.

re, vel sapore, cognoscitur, quin & effectu aliquantulum differt. Certe odorem, saporem, colorem, integros serrivare in his omnibus est quam difficillimum. 4. Residua a decoctione prima affundo ebullientem novam aquam, facio ebullire perpetuo, Decoctum effundo, omnem spumam ebulliendo supernatantem sollieite aufero cochleari puro, seorsum collectam in vas purum sepono et haec oleosa ; exsiceata leniter ardet. Ita perpetuo novam aflundo, decoctam effundo, spumam natam colligo, sedulo cavens, ne quid alieni se immisceat, ut fuligo, fumus, aut si mi lia, donee aqua ultimo affusa, post ebullitionem diuturis nam, tam pura inde redeat, sine odore, sapore, colore, quam affusa fuit. Quod taediosa tandem vice, vigesima, Obtinetur. Tum , mirum visu, folia Rosmarini integrai super-

26쪽

ersunt, aqua turgent, formam, magnitudinemque, prinam habent, colorem amiserunt viridem fusco induto,ndum aquae petunt prius innatantia. s. Quo planta densior, pluriinaque resina tenacior, eois oleosi spuinantis elicitur sursum, eo minus virtus illi- resincisa, vel oleo sa, innata aquae communicatur: quian in ea dissolvitur, ideoque pro tali deeocto parando opus turna maceratione μraegressa, aut adjemi salis aleatini fidein longiore dedoctione. Quod in Ligni Guayacini octione dudum animadversum est. γ. Tamen & talia, resinae ditissima, Vegetabilia, si retia, viridia, succo plena, decoquuntur, tum saporiaceanativa resinosum adhuc solubile detinet, quod post exationem coeliris in unum minus evadit solubile. Id in adverterunt, qui Seobe in Gnayaei viridis in Ameriea ae in eoquunt, brevi nanciscentes penetrabilem valde lorem, quo luem curant. Dum annosum lignum hocae virtuti parum obediens, minus praestet. mim igitur ebullitione avolet de plantis quidquid grais etia caloris, specie fumi, exit, hinc huic operi ineptae aes, quarum quaesita vis volatilis talis ignis actione; il-Vero, quae virtutem suam habent in re, quae Exa ma- quam ut hoc fervore separetur, sunt aptae decoctioni. la, adstringentia, aromatica viscosa, demulcentia, emollia, frigefacientia, nutrientia, saponacea, viscosa nec en resinosa nimis, talia habentur.

Gentiaria. Geranium. Gramen.

Hedera terrestris. Helleborus. Hypericum. Hypoeistus. Myrtus. Nymphea.

Pentaphylluui.

plantago. Polygonum.

inthium.

to sella.

se pastoris.

torium. mea malus. Iussi via. iaria.

27쪽

Tormentilla. Veronica. Vinea pervinca. Urtica. Tum etiam quorumcunque frumium horaeorum sueei recens pressi, nec fermentationem passi hactenus. Interiin tamen sedulo notandum, me non censere, neque docere, vim peculiarem plantae, quae fere semper in Spiritu Rectore haeret, ideo se manifestare insigni quodam vel nidore, vel fragrantia, aut semper se prodere valde ea-Iefaciente sapore. Nequaquam: fieri potest , ut sit spiritus actuosus quam maxime, interimque sensus vix assieiens 3 ut in radice Hellebori nigri, Cleuta aquatiea Gesneri, Solamo maniaco, aliisque apparet. Quare omnia illa semper cautissime consideranda, priusquam regula scribatur semeralis.

NATURA, VIRES, USUS, HORVM IVVVSOR UM ET DECOCTOR UM

I.T Taec ita parata possunt per vasa intestinorum tenuium , lactea dicta , ct per venosa me senterica, immisceri sanguini venoso venae eavae, & venae portarum, sicque mOἀtu vitali eonfundi eum humoribus corporis, transmitti in omnia vasorum majorum genera, attingere viscera, ct eae 4 teras universi eorporis partes: quia saponacea, penetrabilia, cuicunque humori miscibilia. a. Ibidem tum possimi agere illa sua vi propria, quae in Reeo Infusi, vel Decocti manet superstes; quae tum agenis di facultas mire augetur impetu motus Vitalis , promto que effectus praestat. 3. Carent tamen illa emcaeia, quae in aqua primi Pro. cessus ita, ut in Infuso plus supςrsit de ea, in Decocto minus. Tamen in Decocto jactura haee sareitur emeaeiori reddito hoc lueeo vi eoctrice ignis, qua penitius solvuntur, ct immiseentiar intimius, aquae diu cum herbis ebullienti.

Hine si Decoctio fit in vesica, sub apposito alembico, atque

28쪽

Mialans aqua remanenti Decocto redditur, tum Deeocta viniae praegnantissima bibuntur: ut patebit Processu Igm in tali liquido deprehensa fuit omnis fere potestas

itae.

.. Maxime considerandum actionem medicatam In si, octique, aeque pendere a vi aquae fervidae sorptae & cois, quam a virtute admista plantae. Id Medicis notissi- n. Nunquid errat, qui abusum Theae damnans, soliss imputat mala, tibi tam magna pars fuit aqua fervida Itimque qui liquidi cerebri agilitatem Theae epotae in-bit, cur aquae calidae virtutem diluentem praeterit Hine intelligitur Pharmaeeutica Infusorum, & ApoZeun, parandorum lex, modus, instrumentum, materia, stus. Tum vis aquae calidissimae insolidas, fabrican-lantam, partes. ' Quis crederet, ni vidisset prius, ebul-nem biduo productam non posse destruere omni sua virrimum Rosmarini folium I sed majus dieam; floscu-usiillus, tenellusque, coquatur in aqua ebulliente, quam ubet. Dein exemtum prudenter lustra oculis, imo mi-ropiis contuere, invenies prorsus immutatum. Fecitiosissima opera, diutissime protracta, quid reperi r pili, apices, verruculae, lineamenta erant prorsus ea-i absque ullo omnino discriniine. Hoc audite, Medi- intelligetis cur nostra vaseula minima haud solvantur riis, tam calidis, humoribus. Credetis, mechanico il- tu, quem pulsorum impetus canalibus apprimit, potius i , quam calidi virtute, aut hiimidi. Imo vel jam spon-emini, ultima elementa nostrorum solidoritin haud adlina, seponaeea, vel oleosa, esse, quam quidem mere: stria, certo inter se juncta glutine: cuncta quippe prole ebullientis aquae in Uegetantia virtute, ita ct in paris Animalium coctis pariter vera deprehendi, demon

Si folia haee, ab hoe opere residua, siccantur, fiunt acta, minima. Si denuo ealida foventur aqua, pristi- magnitudinent, figuramque , recipiunt quam actu

Ipsa vero hae coctione quaedam plantarum Vires pr immutantur. Arum bulliendo milestit. Asari visi valide vomitum movet, ut & suerus ejusdem crudus - M 4 ebul-

29쪽

rientem.

Sapa, Defrutum, Extractum, Rob, Gelatina, ex prodi to Processu ecundi.

Dostquam Insula, ct Decocta, Processiis secundi, rite exinaminata ; ordo jubet experiri, quid restet, si aqua in his adhibita iterum inde avocatur: ita enim sensim appare bit illud plantae, quod ei dabat vires, poteritque etiam dein Chemice cognosti, cujus naturae sit omnis illa plantae pars, quae aqua fervida solvi, indeque educi ita potest

I. Tnfusa, vel Deeoct , Processiis secundi, quiete aliquot ho' rarum, loco frigido, tranquillo, in vase puro, super- ae tecto, quiescant: ut ponant terram sabulosam, aliaque rassa, ponderosa, saeculenta, ad herbam ipsam haud peristinentia, eorpora. Possunt & trajici per eolum, donee limispida transeant: sed tum gummosa, subresinosa, lenta, ad Plantam tamen pertinentia, separantur; sicque quidem pro medicatis habentur puriora; sed pro Chemico examine aliquid amisere. Pharmacelitici, quaerentes purissinia, alium modum adhibent. Albumen recens ovorum Decoctis diuturna conquassatione miscent quam intime, dein simul ebullire cogunt; quo albumen igne constrictim se in Deeocto adunat, simul erastiora sibi in viscando jungit, unde pereolatum liquidum multum De eulenti crassioris amittit, satisque depuratum. Hi tres modi depurandi Decocta, quiete, eolo , coctu eum albumine, inorum prior Chemico ex. amini convenit. a. Depurata sie liquida, vase puro excepta cylindrico, ut repando, aperto, dein supra ignem non fumantem, ebullitioni proximum. exhalent in spissitudinem mellis erassioris, cavendo nimis fortem ebullitionem: ne dissipentur reia

tinenda. Cavendo in fine ambustionem , ne corrum in pantur UireS.

Verum, ut ex Insusis, de Decossis, ita quoque de sueeis

30쪽

PΑRs I. IN VEGETANTIA. M

eeens pressis herbarum, fructuum horaeorum inprimisismo ct radicum succulentarum, E. G. Glycyrrhi gae, parari idem potest. Tum enim maturis, recentissimis, aetate optiquis, depuratis, contusis, suectis exprimitur, aqua diluitur,luiete, S pereolatione defoecatur, tum priori modo exha-at ad nativam spissitudinem, qua pressus apparebat. taeet, Recum hune recens pressum, aut dilutione, colatione, edinctione ad nativam crastitiem praeparatum, Mustium apellare. Mustum ad dimidias decoctum, saporem natura em referens, diutius servari illibatum potens, Sapa voca. atur ideo. Si vero decoqueretur ad tertiae residuum. i efrutuin a defervendo vocabant. Quod, antiquae indolis enax, diutius adhuc servari poterat. Quando autem deeo-uitur leniter, depuratissimum prius, eo usque, ut guttulai frigidam laminam demissa constet instar glaciei fere, uidem cum perspicuitate inprimis, tum dato inde vocabu Gelatina vocatur. Si mel dilutius tum Syrupus, si spissius lem refert, Rob, aut Rohob, dieitur. Extracta autemocantur omnia haec parata ; quae ideo liquidiora, spissio.

Omnia illa parata in aqua calida resolvi possunt, tumoque referunt Decocta seeundi Processus. Sed eo, tione perdidere ulterin quid suarum virium. a. Diu servari queum illibata, vel in annos. 3. Saporem plantae multum servant; licet in praepara-lone volatile amiserint.

s, integras conservant diutissime,quae post hanc praeparaonem superstites erant in hisce. Tantum enim incorquptum diu porrigunt

irum ruinis pereat his enim aqua servida nihil quidquam dueitur. Quin re mortuis plantis, humore aeris, rore, luvia, jam penetratis, jam aestu solis reciproce solutis, agittis, siccatis, sensim abluitur omnis ille succus, unde hine onte evadunt etaeta, ct exsucca, plantarum eadavera. Sed