장음표시 사용
231쪽
NOBILISSIMO, NOBIS SINC VIARITER
MILHELMUS DEI GRATIA LAND GRAVIUS
ssime, singulariter dilecte. Qiuod nihil iterarum a nebis ranto tempore acceperis, in causa fuit, cum, quod Mathematicus no- Ister CHRis Tor, o Rus ROTHMANNus valetudinarius ali quandiu fuerit, thim, quod nosmetipsi tam aetatis, quam laborum curarum cs. mole ita premamur, ut oblectamentis Mathematicis non,ut quidem ante so lebamus, reficere iam nos possiimus Nihilommus tamen, dato ocio, noti omnino hoc studium Mathematicum intermittimus , sed vel claudicando id adhuc insequimur, non aliter , ac pedo suo innixa anus. Comperimus au xem,eo nos, pro dolor,deuenisse, ut ea,quae magna alacritate antea ipsi inue nimias, iam vix amplius percipiamus M pietas, o prisca fides. quis talia fando, Temperet 1 lachrymis 3 Quantum vero ad Mathematicum notastrum, is eius opinionis est, se pristinam sanitatem, peregra natione de aeris mutatione haud dubio recuperaturum quod tamen magnopere ipsi dissua. sinus. cd habet peculiare quoddam caput, cui quotannis proprIum cona parat pileiam , quem ipsi ita relinquimus Vertim tamen aegre feriremus, si quid illi accideret aduersi Eli enim iuuenis ingeniosus, signiter eruditus Petimus idcirco clementer, ut ipsum tibi, nostro nomine,commendatum habeas, ac Instrumenta tua Mathematica inspicere eum permittas Et ex eo vicisi in cognoscas , qualia Automatopoetis noster Instrumenta notat confecerit, adhuc conficienda prae manibus habeat Noa pariter avide cxpectamus, quomodo tum Clementissimus vester Dominus S iunior Rex, sta mul l totius Regni Danici Status,tum etiam tuae res,se habeant, ex te cogia stere. Hoc ipsum vicissim erga te affecti sumus cum gratiosa voluntate, qua tibi singulariter favemus, deluereri. Datum ex Vrbe nostra ac Arce Caliculana ii. Maii, Anno 1i o. Haio .
232쪽
NOBILISSIMO ET VIRTVTE, SAPIENTIA, INGE-
is Trino Nireae AH x, Domino de Nnudstrup, Equiti Dano, Mathematicorum nostro seculo omnium praestantistimo,&c. Dormino suo cum obseruantia colendo.
animo deducta sereno, Nobilissime Excellentissime i Domine is mori multo magis profundissimae&subtilissimae Mathematicae Disputationes, quae cum Carminum exaratione non sunt comparand , animum a perturbationibus liberrimum requirent. Non igitur rem aut a nostra amicitia alienam, aut excusatione omni, ut tu arguere videris, indignam commasissem, si responsione supersedissem. Qui enim maiores cruciatus aut dolores excogitari possunt, quam ego in Podagra iam 3ltra biennium, in Calculo, hac Hyeme, grauis imis omnium morbis, s : stine. Qui morbi hac Hveme alternatim me inuadentes, corpus meum tam debilitarunt, mentem l pene de statu suo praecipitarunt, vineliteram quidem potuerim fere exarare. Superiore autem aestate,quanquam praeter PO-dagram, languore continuos,hab omni labore horrores in me depraehenderem, nesciebam tamen,qualem morbum mihi essent apportaturae inflicturae insolitat illae lassitudines cc Uod mihi iam acerbissimis doloribus de cruciatibus satis innotuit Spiritus enim Podagricusa ita enim iam libet eum appe lare in tantam malitiam in me excreuit, ut non tantum vias urinarias, tarenes, verum etiam venas mesaraicas arena rubea, tartaro arctissime consti-
parit , adeo ut quamprimum comederim aut biberim, propter nutrimentiratura attracti inhibitionem, de urinae expulsionem, vehementissimos crucia
tus in mesaraicis,' in viis urina rijs instar dolorum cholicorum sentiam, cibum i assumtum retinere in ventriculo propter nauseam Sc vomitum ne
tueam. Et extant in me non obscura signa, quae eundem Spiritum in alij quo i membris idem tentare non obscure arguunt. Tentavi Medicinari
Calenicam me curante eruditissimo Dii Doe .et vis r Lais, Medico illustrissimi Principis nostri nerum sine omni successit. Cum ea urinam pellere voluit, obstant tartaro, in viis urinariis ante vesicam, vehementissimos cruciatus sistinui. Quid balnea quoq; de insessiones possint, facile intelligis, cumpi opter Podagram pedes ipsis immittere prohibearu extremis autem memet bris non calefactis, intermedia vix debito modo calefiant. Qiianquam her barum virtutes licet tartarum fortassis frangere possint, in aquam tamet eum dissoluere non possunt; quod li: omnino nece starium est, si aut in m testina
233쪽
testina regurgitare, aut per vesicam abire transudando debeat, morbus i rari citus curari. Num etiam haec tanta spiritus Podagrici malitia possit exfecibus Salem Petrae in me generare, eum i ad extremum gradum subtilita- xii continua sublimatione perducere, adeoq; mihi in momento vitam eripere, tibi expendendum relinquo, qui facile intelligis, quid notem. Hic enim Spiritus, cum fixae, ut scis, sit Naturae reliqui autem Spiritus meliores, qui huius malitiam retundere possunt, sint volatiles, ter cogitationum inten- iones , quibus me exuere nequeo, quotidie absumantur, an non in immentum virtutem suam augere, tandem sibi solum totum imperium assumere, nullo impeditus, poteries Proinde ad sola Diuina merito me totum converterem, omissis Philosophicis, quanquam haec Diuina sint. Attamen cum iam qualem qualem cruciatuum remisi ionem quodammodo sentiam, pro Amore in cineo, qui certe vulgaris non est, pro nostra Amicitia intermittere non potui, quin aliquid saltem, quod mihi in his meis aerumnis in mentem venire possit, ad tuas Disputationes iam seorsim in Charta ad mentis as, res sionderem. atro igitur Cor ERNicubi de triplici motu Terrae impugnando,priore loco e diurno motu affers si Terrari . horis circumuolui fingatur, fieri non posse, ut globus plumbeus ex altis ima turri deminus, punctum Terrae infra se positum, perpendiculariter ad amussim contingat cum illud propter velocissimum Terrae motum, sese necessario interea subducat, globumq;plumbeum post se relinquat Hoc satis a Cor Est Nico enodatum is sib- lutum est Cadentium enim, ascendentium, ut ipse ait, duplicem fateamur esse motum oportet Mundi comparatione,et omnino compositum ex recto,&circulari: Quandoquidem quae pondere suo deprimuntur, cum sint maxinae terrea, non dubium, quin eandem seruerit partes Naturam, quam tuum totum. Id quod tibi multo minus dubium esse debet, cum tu ex meli Philosophia scias, quod Natura Natura delectetur, Naturaq; Naturam retineat. Si corporibus illis sui motus scientia est naturalis, ut tu vis, erit ea tiam partibus. Quemadmodum enim in his rebus naturalibus,Verbi callia, partes Auri retinent Naturam totius, nec eo modo separatae a toto id, quod a Natura ipsis peculiariter insipecifice insitum erat, abiiciunt Ita n his corporibus, qua motum, ut tu non inepte vis, naturalem habent, par- primariam hanc insitam sibi praerogatiuam, praecipuam ac specificam ignitatem non abiicient. Sed quid de easti rerum grauium solicitus es, cumi ' 'linquerentur necessc esset, si parte si ILICILI IULUN LO-i quo quam sit contra Natura Sapicntiam, nemo non videt. Quod auam Vesupputationibus affers, Terram ea ratione in uno secundo temporis A scrupu
234쪽
scrupulo reuolui debere in borealioribus ibi plagis sesquicentum passus maestores proxime: Quaeso utrum censebitur credibilius, sapientiae Naturae,quet semper per pauciora agit, conuenient iusti an ut sesqui centum passus, an vero ut tot millia non passuum, sed milliarium Germanicorum in uno secundo temporis scrupulo conficiat 'quidem sub eodem effectu S sine' An non id vehementissime cum dicta Natura sapientia, qua semper pauciora ubi e uiora eligit,pugnabit, si assumto coeli motu per omnium Stellarum: Plane' tarum diuersos, vehementissimos, mente i humana incomprehensibiles ateque etiam innumerabiles cursus efficere cogetur, quod poterat in uno facili' me praestare An nonin hoc, quod ea ratione Planetis duplex: sibi ipsi contrarius inesset centri motusa Nescio etiam , an saxa Sidera in tanta motus pernicitate, tam constanter suas ab inuicem dis aritias custodire possent, Sed sexcenta eiuscemodi proferri possent, quae satis conuincunt, motum di
urnum in nullo alio corpore quam in terra quaerendum esse. Ad annuum autem motum quod attinet, cur mihi non verisimile vi deatur , pactum a Sole ad Saturnum tot vicibus contineri intra Saturnum
Mailixarum Stellarum remotionem aut quid absurdi sequitur, si Stella te tiae Magnitudinis aequat totum orbum annuum An id aut cum voluntate diuina pugnat, aut diuinae Natura impossibile est , aut infinitae Natura nos competita Haec demonstranda omnino tibi sunt , si absurdi quid hinc colli gere volueris. Non tam fagile absurditatis argui possunt, quae vulgo absur prima fronte videntur, sed longe maior est diuina Sapientia de Maiestas. quantumcunq; etiam Mundi Vastitatem, Nagnitud mem concedas, nullam tamen proportionem ad infinitum Creatorem habebit. Quo maior
Rex , eo maius Mamplius palatium decere putat suam Maiestatem. Et cogitabis de Dies
In tertio vero ternae motu, cur axis terrae non annuatim reflecteretur,
quiescere nihilominus appareret 8 aut cur non axem centruduplici diuer so i, motu agitari detur 3 Si terra impacta esset duro aliquo orbi&ab eo die cum ferretur, haec fortassis locum habere possent. At cum terra liberrime ipaere pendeat, ctirnon, si centrum promoueatur axis nihilominus superco dem centro possit nutare eo, quo Natura velles centruenim semper
est, hest quasi Polus, ut ita dicam, reflexionis axis, nec una reflectitur, i( respectu reflexionis est immotum. At haec axis reflexio facilius intelligi rum 'si per idem terrae centrum etiam ducatur axis Zodiaci vero Zodiaci axis' rallelus, qui in immesitate Sphaera cum vero axe idem videbitur,circa V 'videbitur axis terrae reflecti, non quidem ad Angulos rectos, sed adtan ii 'Angulum quanta est Zodiaci obliquitas. Scio hoc in loco C. CE A NI es admodum obscurum, nec facile perceptibilem. Sed haec alio modo q' Dei cilius possunt explicari , nec opus est triplici terrae motu, sed uincisi'
235쪽
diurnus mannuus. Nec axis terrae reuera reflectitur, siquidem manet semper idem Angulus intersectionis planorum Eclipticae requatoris axisque terrae motu annuo ita circumducitur, ut semper paralleliter versus eandein mundi partem spectet, adeoq; propter evanescentiam orbis annui in immensitate Sphaerae ad unum idem pune tam videatur semper collimare: Ex quibus superueniente motu diurno reflexio, tanquam effectus resultare videtur. Sed haec fusus taenucleatius DE dante, inuenies in secundo libro nostrarum Obseruationum, ubi de praecessione aequinoctiorum agemus. Librationem quoq; licet in cursu Mercuri non probem, tamen eiusmodi esse video, ut in planis circulorum sese variantibus, naturalior motus excogitari non possit. Sed horum ouinium explicatio nimis obscure ac o DE Nire o proposita est effectus cum causa sine distinctione ita confusis , ut quid velit , non facile a quoquam intelligatur. Sed plus intendo mentem, quam valetudo mea paritur . Alibi haec fusius habebis Cometam eadem die, qua tu vidi in Illustrissimo Principi nostro ostendi, qui apud me com morabatur, donec Horigontem subiret. Obseruaui eum, quantum in hac mea valetudme potui: quarum qualiumcunq; obseruationum copiam seu exemplar ad te mitto, ut ipse inde motum congruentiam cum tui eruas. Haec igitur hac vice tibi sufficiant in his meis aerumnis, quae quantae sint, facili potes assequi coniectura ex eo, quod iam in flore aetatis constitutus, eiusmodi morbos sustineam. Desidero Oleum Vitrioli rubicundissimum illud&fragrantissimum, item l oleum Tartari, non quid incommunis, sed
singulariter per singulare mysterium indagati, ut te sine dubio non fugit, aliasq; insuper extractiones: solutiones Pro quibus si fortassis nuncium ad te ablegaueroa Hi enim, ut&vix in aliis Germaniae locis, iustam eorum praeparationem, nancisci nequeo non dubito, tu in pro nostra Amicitia mihi ea si communicaturus, saluti l meae pro virili contuiturus Aut occasione oblata, ipse in posterum, pro Disputationibus Medicamenta mitte, quorum ratio iam merito potior est Sed de tua in me beneuolentia non dubito Valenti Nobilisse. D n. Trcio Casiellis ex lacito meo IS. Aprilis,
236쪽
AUT HOR LECTORI SVO DE PRAECEDEN
a Nae cama NT LITER A 'o Tu MANN v Nom M hi uti reliquas per intcrnuncium fit; sed ipsemet secum attulit, quando cxoluntate sui Principis me Augusto inciis Anni isso hic in Dan, Vmmi tara , upurg inubit ut Instrumenta reatas Pronomica perit icci et , Cria non nullis ad hanc Scientiam planius excolendam facientibus mecum conferret mapropter nihil illis tunc scribendo responsum cst. Veri in cum per aliquot septimanas mecum isse hic mora*rctur, inde hac de re orcicuri cum c egi, ipsiusq; Argi tmenta in ieciem satis plausibilia infregi, hominitas ullis in suo proposito admodum persevcrantem tandem adegi, ut het sitaret primi im nonnihil, pos ci timidius, minusq; certo is a sereret,iacm im etiam prio res conccptioncs omnino auci fari uideretur adco, ut se nihil hac de re hactenus in publi
eum edidit , ncchi posterum id ficturum sed saltem disputandi gratia haec mihi propos ' se seuer iret. In qua ut perstaret sciitcntra ncq opia altili , Cyii cciem quanda mucri
habentia apud arguta, Cy curiosa prae istem ingenia, pro exquisita, et indub: taca Verit te proponeret, illi hortator sui. . Tu fuer)a j quodammodo coni et, aibus contrari s rati, ovibus haec ab illo obiecta argumenta dilui queant, Iubet nonnulla in gratiam eorum , quihuie Philosophiae dediti sunt, hic ad cre, atq; Epi tota isti, generaliter ad onunes intellii nares a scribendore tondere. Praescribo vero priorem cisi puriciar, nihil Astronomicta on/finentem, sic tantum de ualctudinis cius graui infirmitate conquerentem de qua is inici praesenti cum aperui sentcntiam; si diu, rationibus huic ma o olt lux dicta foret, iudica ui Et mcdicamenta nonnu lacet agyrica, ronomii prosccta, luersus stas resolutioncs tartareas exposui, et quaed in etiam ce s q, e tunc mihi in premptu erant, Iargitus sum, pluras pollicitiis , si modo is, ut pr scias , uel per literas me de common cfaceret. itas relici , quae Medicinalia j cciit, ad alteram, quae potius Astronomica et , Epistola partem, quaeq; de motu crri agit, tam diurno uisu an quo, iuxta, O PAE R I cI eulationcmi uti R OTH uoli it comprobando, n e consc Ad Arguti ci 'tum nostrum e casu psimbi ex alti inis turri, quod pers cndicularit creterrae: nectiem iii si a positum non pertingat, et Terra moturi virno tam cclerit c , uti nece e foret, circuiri luatur, UT E R satis respondi e ait, quod cntii in Et ascendentium si s lex fit mori , alter,cectilinein alter circulari, ci in partes omnes pertient Naturam Totius . t uero naturaliter grauia deorsum ferri ccntrumq; terraeis petere dubium non est. Scieadem , quaecunq; tandem trit, a Terra matre sua ullisa in lius dis imo aere, qui eas cum trahere nequit, sponte T crrae circuli rem motum sequi, non rnodica indiget probatio ne Nes enim scientia mollis Naturalis omnibus partibus, sua radice, seu matrice separa iis, iams si plurimum,mortuis, et uigore Naturali destitutis, ae si inest, is corpori tot Avulsienim e des ructio ista Naturalis non es P; sic praeter Naturam cum sim corporidus' cx reine e d beat mollis, sine ullo rectore, mirum sane erit, quod alter alterum nihil prorsu impediat, sis in is omnia ita exqui ite eueniant, in tam concitata imotione cri 'ac si ad moror in quiesceret. Nec rei tu Aer qui adeo tenuis es , etiam ius Terrae diui mo lini ob ulcissitat in quandani, at fas uitatem ad amus in mita recur corpora ope 'eums subito adclido penetralitia feci adhuc eclcrior motu trahcre potes . Et si orpora
ser se. ut ii uoluit, scicii iuri motu cha cui ad imitati ex totita, qua Ponte circi Tra
237쪽
ra itur, id quod in Arero, et classicis, similibusq; Limatrice fus cxcmptis et uim Natum rulem nihilominus conseruantibi: quod modo locum mereri queat se sumptio uera foret et in lapidibus e radice sua uulses, iameli emortlii , et ligni abscisus,aridi s , et cius crumi odi aliqs,tes quid oncedi nullatenus poterit. Neq; cnim uigor tot iu corporis hisce partibus raptius aequiliter incit Et quid, quaeso, fiet, si Tormento Bombardico majori uersus Ortum irc io, explodatur globin ferrcus seu plumbeus siue etiam lapideus, is x eo ipso uci sua occasum in codem loco di i uo, idq; utrius ad pariles cum Horieonte Angulos res cessprioris inclinationis cicuatos An fieri pos e putandum,ut globus utrinq; cadcra pulveri quanisti: te Cri emi Fus tantundcinii Terra permectiliat , o Naturalem mollis scientiam qua Blo ius quilibet e terres ibus formatus tota Terram concomi arcturi Vbi igitur manebit, io,
irrat unus ille motius e puluere Bombardico praeter Naturam concitatus, qui sane ulteri si Naturali,quo Terra in g r in verti deberet utut admod an pernici, quodammodo aera tu se Mnt igitur iam in Globos emisso tres motus: Unus,quo is ration grauitatis per lineam cinctam Centrum Terrae peteret Alter quo per conscensum, totius Terrae conuolutioncn ad a, V ni imitaretur: Tci tuos vero ille, ut, per molentiam, quam uis Nitris Phurifata, crcarbonicita in lammata, ni aretonitru et Fulminis, cogit globum rapidis Tibi pecula peris gere, quo minime suapte Natura sic ci cium sui uiolcntisimus mollis aher , quo grauia
necessario, et naturaliter recti descendunt, adeo impediat, ut iis post longe mensum si a. tium, o uix quidem antiquam uiolentia ista se remiserit, ars in quietem paulatim d irrit, Terra contingcre posit, quidnam quaeso,obtinebit secundus de motus, setis naturalis set
cin circuitim uidelicet conuoluti, priuilegii, ut in Aere etiam tam tenui per uiolent imam illam concitationem, contra Issaturam factam nihil prorsis impediatur Experientia enotestatur, quod Globus eiusdem magnitudini coe ponderis, eo quo diximus, modo, uicci crisui pulueris bombardici cetus em quantitatis, et ualiditatis emissus, idem proximis at iu desiis perficie Terrae post sic clarerrat, tim uersus Ortum, pari, uti dixi eiusdem Tormenti laesi, natione quim uersus Oceasum eiaculatus, Aer praesertim sutis tranquillo ex aente, et hanc, vel illum impulsonem nihil per accidens promouente, sic rctardante clim tamen o Terrae motum diurnium si quis es et concitatis imum globus uersu Ortim e risitis nequaquam terrista in pati de super ieie Terrae cincti ri posset , praeueniente nonnihil suo motu Terra, atq;u,qui uersus Occasum paraso, rauci cxplo ii i est,Terra tunc aliquid desuperscie, motu pro prio subtrahente, et ob id spatium uterceptum augente Narn ut dilucidius haec intelligana Rr e nraxima Bombardi, quam duplicem cartoum uocant, Globus ferreus, ad obliquum 'm intra duo, nuta temporis uix motus cs: Tcrram pertingit, quibus uiginti milliapasuum majorum motu diurno in parallela Germaniae comi olui deberet, si motioni diurnetcbnoxia est: Tellus. Sic enim ipserae ROTHM ANNUS, Principem suum iu explam ouc globi e murimo Tormento aliqui indo periculum fecisse quamuis noti hac de caica scas item , ut ibatium C tempus promotionis Globi cxperiretur inihi indicabat. Fim ita snon potest , ut motum iam uiolent imum ab uni parte admodum sensibiliter augeret, ab Uri uero illinis euidenter anticiparet callo unico Argine sto, si id, quod de casu plumbi diis cuiusculum seu in tam cit satis ualidum sit uidetur, satis ostensum cxistimo crrae nubi proprium ab oceas, in ortum inesse motum Doncces uel quis iam alius inuictis rati ' hae liquido ostenderit, qui scri poFit ut supra modium uiolent si ille, de quo dixi, motus, ae obus istis, quos ille assumit, naturalibus, omnino nihil impediatur, uel etiam hos nullo, ca
stigio inter urbet. Addo mo , hoc, quod si circa Terrae polos, ubi motus diurnus fi
238쪽
qui esset in uicim effutit, eadem fieret uersus quamcun o Horaeonti partem per sil
pctum ratione mi dicta experimentatio, idem omnimode eueniret ac sim incilio latcrtrumq; polum apud aequatorem, ubi motio circumferentiae Terrae concitat lima cyc ech rct Vti etiam in quovis Horieontes uersus ortum et occasum parili ratione mittatur glo bu , idem conjicit patij, quod uersu incridem et Sepicntrionem simili impulsione mi Micum tamen Terrae, se qui inesse diurnus motiu is occasum ortaenis regiiceret Neridiem plaro C 'Seprcntrionem non item ci mugitur hae uniformit c ubi ab cueniant, quiescat ii pii bis uniformiter Terra necc um cst. Quod uero quidam exstimant telum e naui usui heieaum se intra nauis latera id feret, usurum in eundem locum mota naui, quam perting ret hac quiescente inconsiderate haec proferunt, cum res longe aliter se habeat Imo, iiquelocior erit nauis promotio, eo pis is uenietur discriminis Pariter C in circuitu Terr , quoad magis uel minus haec euenire oportet. Licet enim omnia grauia Terram, adeos ciuiccntrum, si attingere posciit, petant, id quidem respectu ciusdem centri intelligendum ad quod omnes eius partes vergunt, et cui innitentes conquiescunt. At mota intcrea cir cumferentis Terrae, non eandcm insuper icie partem attinget,id quod ab ci alte cinisum cst, quam peterct hae quiescente Ais hae ex ipsa Terra, de Terrae quiete satis indicata nus sufficiant Oceano quos circumfluo motu suo Naturali , eodenis in seipso uario, ostendcsete, non conuolui communis Globi circumferentiam uti cxperientia eorum cistatur, qui i tu gham Oceani partem circumnauigarunt; qua de re altas pleni s particularitas. Moti illas Terret diurno, quod cucra non existat, silc aequo ingenio et iudicio pri ditis scit sumsit. Quibus haec non satisfaciunt, uix plura id presistiterint. Adferam tamen conuemcn
tiore et tempore et loco alia adhuc rationes hanc a jumptioncm infrixantes. Sublato ab icin motu diurno, Secundius ille, et annuus ac o PERNICO Terrae attributus per se corruit, et inutilis euadit et Quin etiam cum illo Tertius ipse per axis in contrarias parici nutationem, eandemq; circellis libratorijs indigentem. Etsi uero admodum plausibile vidca tur in i mori Terrae ambitu minori etiam negotio rapidifimam illam, pene credibileis
e testim corporum praesertim uero affixarum stellarum ab ortu in occasum motionis pci 'nicitatem saluari,siquidem terra non opus habeat, sic intra unum temporis minutium qu circiter centum pullis continet, ultra is ro pasta majores, cui milliaria Germ 'nica conficereri Cum octava, uti uoeantiphaera brAsupponendo eam i Terris iuxta nostri placita, remoueri quatuordech millibus Semidiametrorum Terrae interei milliaria Gernt nicare et L o proxime, seu passu ais a Iro oo absoluere debeat, usu mendo pro quoli bet milliari qum millia pasuum, et terrae circumferentiam 3 gom milliarim Teuthor eorum uulgarium praesupponendo. Indecens uero aestimari queat, id per plura, et malo feri, quod per pauciora, et minori negotio pariter, et commodissis praestari poset. At hi elucet incomprcsensibili Dad opificis perscrutabilis apicntia, et Potest as, qui caeli cor poribus tam uastis, omni cogitatione celeriorem motum, eundems simul, et uniforme' 'Cr diuisum duplicenis attribuere et uoluit, et potuit: Quis Terrae pigrum, crasum ad motionem circularem perpetuanis haud idoneum corpus, sua subtilitate fundauu grum i perpetuum non moueatur, quo iure, tanquam ex centro quiescente, coelestium corpor qu lucida et ignea, sed inconsumptibili compagine cons ant, quaeq; motioni celerrim
modum aptassint spontes hanc appetunt, eurricula stupenda, et indefessa contempi iri cerct, iuniis Ni minis dies Fatem , quasi in peculo intueri. Apparet tus infinit mr lium, et mmcnsium Opifccm, cum sinitiam hune, et nictis terminatum mandrum conditi set
239쪽
atur gi dimica latctura itingra Terrae, eos cnis dum trea cir
i partes le vidcaa dibilesiimis pci fl
euo maxla: contraria huic indidis c,Motum uidelicet, et Quietem. Et quia motus praestaristior, et dignior seu quiete, magus uitulit, cesitis praestantiori, et dignior parti mundi,n pe Regioni Sethereae cum coelum uniuersum loco empore sinitum quidcm sit,scilvifruto, credibili magnitudine ricrennitate semite adco, ut Diuinitatem quandam ob icci attribuere non dubitari Stagirita conueniens etiam crat, motum ipsius celi infinita, t(m quandam prae se ferre, deos tanta rapiditate Naturaliter cirri, ut cogitatio tostra rumixta equi posit, ipsis sensibus hic omnino obstupesccntibus, et motum celerrimum d biete, iis post ligus temporis interuallum, non discerncntibus. Tanta nimirum Dium irium mis Sapientia, ut intcticelus humanus hic obmulcat. Quietcni uero molli contrariam i crrae, ad centrum Vniuersisitae indidit Opifex, candem absolutismum, iis quaten is cai' se ipsuduiis nonnullis partibus uiuit et uegetatur quoad totum tamen psa in se constar tr permanet super cari qua fundata est, stabilitate, qud non moucbitur ante univcrsitatis dissolutionem: Srcs Terra, tanquani paticiis et quiescens, caeli agentis Trevoluti uires ac in uxu ad centrum tendentes commodius recipit,atq;.ltera Mundi pars, utut minima, non semerito simul existit: cum tot tantas praeter animantia ipsi coelo analoga contincat. Ideos scriptum est, creauit Detri coelum et Terram, ubi Terra altera, et coelo quasi con ferenda Mundi pars censetur, et praedicatur: Ne instar minimicuiusdam, o obscuri, Crq jecti Astri prout ferti pol posis opernicea abiicitur aut negligitur Puplicem v c ro caelestibus messe motum, clini re cire polos duos, et diuersos absolui uideatur Prouidcn tiae Diuinae in usum Naturae conditae, placuit. Ne absonum est, alterum , qui est univcrosi, adeoq; totius caeli, a limitibus Lunae, usq; ad ea sidcra , quae as xa vocamin, circa Polos Mundi ue aequatoris uiginti quatuor horis ab ortu in occasum cclerrime convolutum alios particulares caelestium corporum motioncs diuersa ab occasu in ortum intra se comprehcidi. dere, Diu intus indita, et quasti Naturaliter congenita motionis quadam Analogia, et co comitantia Ita, ut quod ipsi caelo uniuersalit c insit, omnibus quos eiu partibus, utpote lucidii in eo corporibus uni commune sit, ipsis tamen partibus scorpiu simul per se motionisi gem obseruantibus et Non aliter, quam in Oceani piscibus, uel Acris uolucribae s parua limcc componere magnis quodammodo feri constat. Licet enim uolucr c deris motui obnoxij sint, ut et pisces Occani fluxu ac refluxui, attamen tam aues, quam pisces nihilominus propriam obseruant promotionem, quo naturalis uocat appetcntia. Verum haec in cocleas bin coelesti quodam, et longe uiuaciore exquisitiores modo cucmlint, quam in animantibus terrestribu3, uel aequoreis cum et coelii in animatum Cc ipsas coelestia corpor urbinantia quaedam coeli uitulisi iritu praedita, non abs re scnsse uideatur Diuma illa Platoni eoru Philosophia Secundum illum, et annuum Terrae icco PERNICO attributi motura sublato diurno perse frus rancum se iam antea dixi tu is Nihilominus eam, quam in Epi
stola priore ad ROTHMANNVM adduximus absurditatem hinc prodcuntem ii non tis aes mare uidetur dum Paclum quod cst a Sole, tune centro Vniuersi xycnte ad Sullir- num plui limi uicibus ab hoc usis in Affixarum di Sositionem uacuum esse, et Sideribus plane orbum, nullus ration aut utilitate adducta, quare sic es oporteat, nihil ii crisimilitudine qbhorrere cens t. Sic quos Stellas tertia magnitudinis aequare totum orbem annuum id esthphaeram Solis, nihil admittere absurdi, pronunciare non ueretur, Per uoluntatem Dii mam, po ibilitatem, di infinitatem tales uniuersas innittria cxcusans. At quid hoc, di Vr et Num uoluntas Dium irregulariter et in ordinate ut iam agit, contri, quam aliis in
240쪽
disso a fiunt mihi uacui nihil frustranei, nihil sibi inuicem non certa harmonia, et pro
portione correspondens Scilicet i Saturno adfixas Stellaunon quidpiam usus Terrico 'rum destinatum continebitur, pcr interuallium, plusquam Io oo ooo. Semidi metrorrumpi Terret, Sicilis fixis quae longe supcrius elatae sunt, his tamen non inlinum seruientibu , Scilicet etiam fixa fidera nonnulla totum Orbem Annuli, quem Sol describit sine ut iacissili,Tcrri sua magnitudine aequabunt, nonnulla uero adhuc longe maiora erunt. Ipse uero Sol, praecipuum Mundi corpus ac luminare huic quantitati uix conferendus uideatur, cum tam 'Stellae in coeli expanso constitutae, minimam, rest ictu Solis in patefactione creationis Mura di obtineant praerogatiuam, uti etiam per se comparation eius quam minimam habent; Sc quasi ab Authoritate huius, et praeeminentia, ut C reliqui Planetae dependeant. Et qualit
itas NIundi ut bilis Ummetria hic prodibit, si maxima pars creaturis uis ibin destituta crit: Quaedam vero corpora coelestia in immensum ferme augeantnr, quaedam uero utut pcrsi uasta, cum his tamen uix conferri postate Facebat ista geometrica, et si iumetra, ordinatab philosophandi ratio, a sapientia, prouidentias Diuina alieni Ma Qxam etiami ei O TM M AM N e cum esct mccum,ulterius lucri non a debat,sed magnam absur ditatem pari credibilitate coniunctam hisee subesse, inter coriferendum non inuit tandcra
fatebatur icinini enim, is sitim semel inter alia mihi dixi si copernicca assumptio
in rc ueritate constarct ncce arium fore, ut pici es a Fixae Stellae totum annuum Orbcm, seu Sphaeram Solis sua ucra quantitate exupcrarent, antequam tam ii cxhausta dis antiae, qualem illis necessario G PER NI cI attribuit ratiocinatio, eam, quam e Terri cerni mus, usibilem ijs concederet quantitatem es emadmodu)m ipsit a coblectum crat Athoe omnem fidem superare prorsusq; absurdum uideri non injiciabatur, neq; per omnipotentiam Diuinam id ulterius excusare nitebatur, et magnum quos Ammetriam ex his induci non illubenter admittebat. Mundus quidem finitus, quoad creatorem in initum, nullam ab ciproportionem: Sed quoad se ipsum, suasq; partes max ne proportionali existit. Quod et uir singulis animantibus terrestribus cui de alijs eiae; partibus taceamo uidere est. Sunt enisi omniuem animalium partes C mcmbra ita proportionabiliter ad inuicem ordinata et dispo sta, ut quodlibc horum certam rationem ad totum, tum quos ad reliquas suas partes obtianeat. Gemadmodum in js,quae ex Humani corpori AEquod Microco iniciam est j mmctris demons rauli eximius ille pictor hemiam S, Itqucta ut alia B conformia nunc praeatcrcam Tertiaes ille motus per accidens axi Terrenae ac OPERNICO trusu is,dilutione
non indiget,siquidem sublato Annuo nullus fit,nec per se coiigrullis, sed ad rufam Em mconrapctentem Anomalium Terrae insinuans: Adeo ut ipse ROTHM ANNUS hune alio modo excusare nitatur. Verum de toto hoc negotio aliis, uti Sero dabitur commoda per uarias circum stantias ulteri is discrendi occasio.
His igitur nunc,beneuotclector, acquiesce, donec pleniora obtine T. Ad Praecedentes Argumentorum RoTHMANNi de motu Terrae, qui
bus usus est pro tuenda assumptione Copernicea, dilutiones, nihil ab id hactenus responsum est , siquidem is eas interea non vidit Nec enim mihi
constare potuit, ubinam locorum haereret Nam ad Principem suis in ux proposuerat, non est reversus.