장음표시 사용
221쪽
Untium, accurate loca verascantur, rationesq;, cur sic&non aliter eonstituenda veniant, adduntur. Vbi haec cum vestris contuleritis facile ipsi me dediscrepantiola nobis intercedente, viri nostrum potius sit assentiendum censuram proferetis. Neq; etiam dubito vestros circa Fixarum loca corrigen- utiles labores,propediem publicani lucem visuros. Quj Maliud quippiani occurrit hic addendum. Postquam literae eaedem, quas ad te vltimo dedi, mittebantur, reperit Amanuensis meus integram pagellam , nescio, qua incuria prius omissam: alicubi sepositam, nonnulla continentem, qua inter ransscribendum neglexerat. Quod etiam nuper reuidendo exemplar, cognoui Iussi itaq; ut quae tunc praetermissa erant, seorsim in charta descri-herentur, atq; hisce adiungerentur, Ioco una denotato, ubi interserenda forent ' Tuum igitur erit, hanc praeteritionem candide accipere, id has quoq; quaestiunculas, ubi rescripseris, respondere. Vale. Vraniburgo, die AJ Februarii, Anno licto. T. Trcu B LARG
am Sole digressionem, circa occasuram coeli plagam nobis conspiciebatur, ad Piscis Bore Asterismum situs Longitudo eius erat horas M.f. in P .i8.M. s. v lat. r. I S., o Borea Caudam tenuem, sed decem circiter gradus longam adamussim in Solis oppositum, atq versis Zenit dirigit tunc temporis eam in lucidiorem pedis Andromedae, licet non tam alte, sed salieni ad stellulam in capite Piscis Borei, eiaculando totum habet concitatiorem, quam priores a me obseruati videtur enim intra unam reuolutionen diurnam, octo pene gradus,insito ductu absoluere Tendit in signorum consequentia , sed latitudinem versus Boream una sensibiliter adauget Tir usqO si vobis conspectus fuerit, hunc diligenter obserua, Iara laxesso rrheremiclea, quod&ego fauente Numine , praestare non intermittam. Ecce tibi occasio oblata tua dubia in Cometis, quo ad caudam,&alia resoluendi, videbis utiq; quae anobis in his tradita sunt, non incongrua est , caudas nequaquam partem corporta, sed defluuium quoddam radiorum talarium, illud penetrantium, reuera existere. Si Mercatores duas et tres es Haseiae adhuc moram traxerint, antequam ad Nundinas abeant, se enum interea suerit, ego huius crinita apparentias plenius, denotabo, millustrissimo Principi tuo, quae interea deprehendero, statim per lite ras significabo..
222쪽
ILLUSTRISSIMO PRINCIPI AC DOMINO, Do-
VVi LRxLMo, Mais in I ARDOR Avio, clamitiin Catetenelnbogeti, Dietet Ziegenhain e Nidda Principi ac Domino suo Clementissimo.
REM, Princeps illustrissime Etsi non multa occurrerent, simul l vererer, ne meis importunis literis T. Celsit. Reipub.
negotijs occupatiorem molestarem nam semel atq; ite rum iamdudum iteras, quibus nihil responsum est, trans misi, unde T. Celsit aliis curis auocari, neq; his vacare collegi. Attamen, quoniam nouum quoddam Phoenomenon sese proxime antecedentibus diebus, coelitus conspiciendtim exhibuit Cometes videlicet aspectu non adeo magnus, sed pallido: subobscuro vultu lucens. Sciens T. Celsit huius apparentias cognoscendi cupidam esse ex quo in ultimo,ante quinquennium vise simile quid a me expetitum sit non supersedendum duxi, quin aliquid iterarum , vel hoc saltem nomine ad T. Celsit mitterem, veluti paulo ante T. Celsit Mathematico scribens, quando nonnullas in eodem
Cometa obseruationes continuassem, me facturum spopondi Circa illudis sum enim tempus Cometa apparere coepit, expectandum erat, donecratas aliquot in eo animaduersiones nancisci licuit. Ne igitur res diutius .ifferatur, quae hactenus sedula denotatione explorata habeo, T. Celsita communicanda duxi, ut cuni sui Mathematici in eodem Cometa obseruatis snec enim dubito eundem etiam a vobis animaduersum esses conferre queat Occasio autem qua illum primum conspeximus, erat huiusmodi. Die 23. Februarij, cum Veneris Scella terris descendendo appropinquans, circa maximam a Sole remotionem versaretur, nactus post quatriduanas aeris obscuritates, exoptatam aliquam serenitatem, illius obseruationi sedulo ut-
endendiam censui. Siquidem ex dato ipsius loco, in remotissima, respecto Solis, tam Vespertina,quam Eoa dispositione, ad Apogati atq; Eccentricita- xii cognitionem perueniri possie, prout quoq; a Ptolemaeo: Copernico factitatum est, T. Celsit. non ignorat. Non paucas igitur eiust emodi a Sole di Srectiones maximas, matutinas atq; vespertinas,iam antea aliquoties exploratii, quibus, hanc adiungere satagebam vixq; bis vel ter VenusiamInstrumentis denotata erat, ubi ex improuiso Stellam quandam subobscuram, inter Andromeda atq; Arietis Asterisnos,iuxta Piscem Boreale ni sese praeter so tum ostendentem,cum nullam eiuscemodi illic esse oportere satis perspect*Mh; birem animaducrterentus, quae etiam sublude radiolos quosdam ad v*P
223쪽
ms T. p,ante: odem illud donec
licem exerere cernebatur. Neq; enim Crepusculum vespertinium iam sa- 'ii praeterierat, ut Stellae minus conspicuae euidenter discernerentur. Coepi itaq; statim cum meis Studiosis hoc insolitum Phoenomenon per Instrumenta demetiri, vix elapso hora quadrante, deprehendi ex motu eius, que im vel tantillo tempore sensibiliter alterabat, tam Declinatione, quam Distan- Fixis nonnihil variata, non genuinum, sed scititium quoddam e Cometarum numero Sidus existere, utut cauda illa tenuior, quam post Crepusculi linem promptius monstrabat, tunc vix oculis perciperetur. Mitto autem Celsit seorsim in adiecta charta breuem quandam eiusdem Cometae descriphionem e meis obseruationibus, quas adeptus sum, extempore infestinanter concinnatam, quam cum vestris aduersionibus conferre licebit. R ogoq; , T. Celsit hanc nostram voluntatem boni consulat. Veneris Stella toto rebruario Martio interdiu, etiam in ipso Meridie apparuit, quod in poste- tum quoq; pro maior Aprilis parte futurum iudico. Si itaq; T. Celsit Mathematicus illi obseruandae, tam interdiu qu, in noctu operam sedulam nauauit, admodum oportunam, de quinis illis inutis, quibus in Longitudinibus Stellarum diiserimus, decernendi arripuit ansam. Ex quo tam Venusquam Sol adeo sublimes obseruationi patuerint, ut Refractionum impedimentis vix implicarentur. Nec dubiis, quin vel inde, adhibita solerti circumspectione colligere detur, me Longitudinem Fixarum nequaquam iusto plus an cicipasse. Constitueram T. Celsi de his omnibus prius scribere, per Mercatores nol rates Francosurdum euntes, sed accidit, ut circa eosdem dies, quibus illi itineri se committebant, Serenissimus Scotorum Rex, cum suis Consiliariis reliquoq; Nobilium Comitatu me in hac Insula inuisere dignatus sit, rex inde quasi quotidianos hospites habuerim Hincq; factum est, quod tardius atq;cqnstitueram, hasce mittere cogar. use tamen mora non sine fenore accidit, nam eo plus temporis concedebatur, per interualla, ea, quae indicto Cometa prius subito exararam, plenius, ine nucleatius re- Pgnoscendi, ut non dubitem, haec ipsi, quae mitto, utut pancula: breuia, Pinni mode recte sibi constare, atq apparentiis istius Cometae apprime esse analoga Sed cum non ignorem T. Celsit pro sua clementi hcandida erga nos assectione hanc dilatiunculam e in boniq; accipere, nolo in ea excusenda plus occupari, quam forte opus sit, sed me meaq; omnia T. Celsit con-- mendata cupio vale urani burgo, Calendis Aprilis, Anno 1 sto. T. Celsit.
224쪽
COMETAE ANNI M. D. X et IN FINE FEBRUARI
simum Principem V VCHEL MAM , Hassiae Landgrauium breuis descriptio
mentis summa curam diligentia per integro 1 r. quibus eum cernere licuit, dies: nempe Ias. Februarii,um ii 5. Martii, iii, ut singulis noctibus eius apparens motus ad aliquot continuas
horas, a sublimiore usq; in decliuiorem situm, sedulo denotatus fuerit, eseceptis solummodo duabus videlicet et . Februarii s. Martii, quando nutu
hic adfuit serenitas. Omnium autem obseruationum , quas interea nactui sum,catalogum, cum de hoc ipso Cometa ex professo,siuenteNumine, actu rus sum, eiusq; descriptionem prioribus nonnullis subiunci urus, exhibebo di imis enim longum foret, hic singula recensere. Collatis vero inuicem indiligenter expensis iis, quas intere obtinui animaduersionibus comperio, Cometam hunc motu suo proprio arcumcidiculi maximi adamussim designasse, ita ut nihil prorsus ab hoc, cis vel ultra, toto durationis tempore deuiarit. Idq; ea lege, vis arcus ille, quatorem attigisset, in parte eius 33s M. f. illum transisset, inclitiatione ad eundemcxjstente p. r. M. o. quae sibi semper similis erat, proriusq; eadem mansit. Distitit vero a puncto intersectionis dictae cum aequatore, quando a nobis primum animaduersus est, partibus paulo plus 3 . Vbi vero ultim b consipici desiit, non plane 8 o. in eodem gradum absoluerat. Sicq dimidium coeliqua drantem pene emerisus est. Forte tamen hunc compleuit, vel etiam aliquantum excessit,sini Odu de exacto principij atq; distatutionis termino constitisset. Quo autem processu motum suum in hoc ipso circuli maximi tractu, intra has duodenas, quibus nobis animaduertebatur, uniuersi circuliones exercuerit, parua Tabella demum exhibebo, qua eius apparentias, tam in proprio tramite, quam respectu AEquatoris atq; Eclypticae, ostendet Ita, ad horam a literidie nonam completa in omnia exacte redacta intelligantur Circa quam etiam proxime crebriores per totam durationem fiebant obser sua tiones. Reliquas motuum differentias sib jpsis apprime analogas, ad ali ahq alia horarum momenta, quas saepenumero una denotaui, nimis serpic Xum at is longum esset, hic enumerare. Ex his solis vestrarum Obseruatio num collatione facta consensus, de quo non dubito, probari poterit, habi(osaitem, primi praesertim diebus, quibus velocior erat Cometa, Meridiano srum respectu .Refractionis etiam, sicubi in decliuior situ capiebatVri emendatione, debito modo instituta.
225쪽
'pidem ab initio copui ipsi ui paulo maiusquam postea vix tamen
, ab; --σ' Upactram, nec instar caeterarum Stellarum fui. qui apparuit Caudam etiam a una tenuem&rariusculam,quamdiud di animaduertere licuit, macte in partes Soli oppositas, uigibat. Nam Lao ebruarii, eam versus clariorem in sinistro pede Andromcdae adamn sim extendebat: Die autem sequente lucidiorem in corpore Persei re- pq it, non tamen praeci se, sed aliquantulum ab hac, versus eam, quae ad Ilia xertia magnitudinis, pro quarta interiliti Fixarii in parte deflectens.
-ri ere vix licuit, partim ob ipsini et tenuitatem, parcim propter uinopi prime de ala extitit aura, adhuc aliquantulum apparui , ita ut atten
et ''' ' Mi Exinde cauda nobis nus iam conspecta est pr*ram Luna Hortiontem ubierat, non cerne-
Mertu principia tanta exilitate esset, ut in sensus oculorum vi incurreret Ax a huius Comet , quanta fieri potuit diligentia, scruta
tuor exacti in m et suiu, 'st y qn ii sedulo habitis, nullam prorsus, ne ei oti 'μ' -- inueni aspectus diuersitatem, ci
Minuc si 'p' di*m tempore descripsit, nullo
thi, g quieni, quae sani itineris sub eodem
Ueometricae demonstrationes euincunt, ut cuiuis ista intelligentis Pliquet.
226쪽
iner& hoe quod motum proprium in suo it ne reno tuter, una lublimis esset, at o decimior, comparatione diligenti utrobi se facta vi ut pluribus interlapsi horis exhibuerit, stiam ipse motus diurnui a praecedente in sequentem diem e consimili altitudine elicitus require t habito vita inaequalitatis propriae aliquantulum coincidentis respectu satis indub late conuincit Phrallaxeos implicationem motu eius genuinois hil derogasse ideoq; eam, vel prorsus nullam, vel sane sensibus inpercepti et lem fuisse cum tamen sit vel in ipso Sphaerae Lunaris concavo cursum exer eius et Cometes, satis euidens in motu eius, ratione Parallaxeos, nomais sese exhibuisset, quae etiam Instrumentis nostris non obscure patui stet. Evidentissimum autem Parallaxeos carentiae testimonium praebuerupi seruationes die i. atq; 1. Marti peculiari cura conquisitae, quando&so metes de concitatione sua plurimiani remiserat, utpote saltem ternos circite eradus intra unicam reuolutioncm conficiens, cum ab initio plusquam sep renos absolueret, quod praecipuum erat, maximeq; ad rei in qu senes certitudinem faciebat, Hori Zontem non subibat, sed ob ampliorem hic exaltationem in ipsa Meridiam Septentrionali parte, aliquot adhuc grambeti supra Finitorem extabat, quod Spectaculum in Germana a xbi Polus de caenior existit, vix concedebatur. Inda cabo autem breuibus si nimiati si ouo modo e dictorum dierum animaduersionibus Cometen omnis arae laxeos expertem fuisse adinvenerim, ut nihil citra rem hac in parte a me alio
herari dignoscatur. - Die I. Martii, Horari. u. a P. r. M. quando Comete celeuabat Ut r.
M, iamq; paululum so .d: flantiae a Meridiano AZimuri: alem gradum,id inc plene duabus partibus excesierat, eit: a Polo remotionem, per Arni elam Decempedalem, Declinationes Siderum in quocunq; litu, qlio reto coeli ronciliuionem , subtiliter rimantem, deprehendi part si Ac nuta-r Erat enim Vinc Declinatio obseruata r. 38 M. 3 I. Postea vero praeteilup ia Meridie n. s. i. 23. quo momento Meridianum versus Septentriotic .
transibat Cometa ex altitudine eius tunc obstruata,ei a Resi actione vinci cataci M. p . eademq; sablata Poli sublimitate, quae et partium is, i. ' prodit eiusdem tunc temporis a Polo remotio,. i. Mutata rimur Declinatio, siue ad Polii in accessus interuallo Hor. 8. M. 6. per D s . Die autem sequente, quando consimilem habebat Com te tudinem, utpote r. '. eius Declinationem eodem Armillari Instruine' comperii. q. M. 3 . est r. 3s M. gr. Ideoq; a Polo distantia me .s Q. - Adauxit itaq; Declinat:onem interuallo Horar per et unius grQuare competeret Horis B. u. c. quarta gradus pars, si aequaliter bd b, tali fuisset Declinatio. At quoniam variatio illa celerior erat ab id quam deinceps es cm die circa hoc enim tempus, Declinationii u
227쪽
niti mentiret, quasi per sextam gradus partem in una reuolutione inhibebatur, ut in prima eius Tria de potuerit esse . mutis concitatior, quam aequalis proportio requirebat Competunt itaq; 8 horis, M. 6. viri l; obseruationi diei Martii habitat, interlapsis, Minuta proximei . QuAd apprime consentit una ea mutatione, quam ipsa obseruatio praebuit Sicq nulla perceptibiliseifferentia Declinationum in tanta Altitudinis discrepantia, tot i interlapsis Poris sentiebatur, praeteream, quam ipse motus Cometae proprius plane Sequirebat Vt ob id necessarium sit omnis Parallaxeos expertem fuisse, Scin altissimo aethere curriculum suum perfecisse. Etiamsi enim in ipsa Luna
ivm Reuolutionum proxima ora, quam Copernicus remouet Semidiam 'ris terrae, a 2 extitisset ratione Parallaxeos distantiam a Polo indeclitiioie- Meridiani situ, pliis quarta gradus parte maiorem reddidi siet, propiuetq; ad Iori=ontem accessisset, quam in altitu prae se ferebat,eti ut propriae motionis intricatio revariatio solerter praecaueretur. At tantum discrimen, uod quadrantem Gradus excedat, mei Instrumentis non disternere, quae Minuti unius portionem quartam, modo diligens fiat collimatio, non frustrantur, nimis absurdum esset. Revera ita ei Cometes hic omni sensibilii 'arallaxi destituebatur , quod ei sequentis diei consimili methodo institutaeonsideratio comprobauit. Daer Martii, hora T. M. IGI. cum Cometa esset in o. Horirontis 1 Meridiano gradu, Altitudinem so pari vix tribus desideratis scrupulis obtincns, Declinationem habuit part unde a Polo distabat p. so. At horaii. M. 3 ae. quando in Meridiano fuit, infra Polum,habuit alibi itudinem a Refractione liberatam p. s. M. SI Ideoq; a Polo abfuit p. so. . et s. Fuit autem sequentis diei M. I. in consimili altitudine Declinatio Q. M. o. quare mutatio eius diurna eruitur 38. Correspondent itaq; limVs 8 . viriq; obseruationi intercedentibus M. Is L modo aliquantula etiam habeatur ratio,quod in primo Restitutionis diurna Triente,Declinationein y ulo celerius mutarit, qu1m postea Debuit ob id cum Meridianum inse; Polum transiret, distantia eius Polo, seruata alterationis propriae analogiae Re P. D. M. 2s quod apprime cum ipsa obseruatione consentit. Ita ut hic quoq; Parallaxis nihil impedimenti obiecerith cum tamen,si in confinio O bis Lunaris extitist et Cometes, ea ipsi effecisi et, ut non saltem interuallo tot horarum Polo propior, . Minutis, prout motus proprii ratio exigebat,red-ceretur, sed incitima Meridiani altitudine nonnihil etiam remotior ab illo.
quam in altitudine p. so apparuisi et Parallaxis enim, Declinationis au Liarentum, per quod Polo propior fiebat,plus ultra absorbsisi et In hunc itaq; nodum, vel ex his duabus obseruationibus circa primos dies Marti habitit is certo patuit Cometen nulli Parallaxi fuisse obnoxium, ideoq; non al- qm i ipso athere longe supra Lunam reponendum, steti Solari Orbe VPPiorem vineatitisse. II inb
228쪽
Refractionis vero implicatio, de qua semel ato iteram dixi, si cui harestri dubium aliquod mouet,facilime euitari potuit circa citimam,ut decuit, eius altitudinem, ex quo Lucida Medusae Stella consimili ferme eleuatione Meridianum in propinquo transiret, ita ut Refractiones, quae in hac Hesicontingebant, Cometae etiam commode applicari potuerint. Veluti haec,3 alia ad Parallaxium praesertim enodationem facientia, suo loco,tempore latius atq; specialius explicare, Geometriceq; demonstrare constitui. Nunc Tabellam illam, Cometae apparentias ad horam s. p., singulorum die rum, quibus illuxit, continentem, quam pollicitus sum, subiungam, cuiuisuccinctam explicarionem praemittere lubet.
Duae priores Columnae Mensess dies, quibus Cometa nobis apparuit,' denotant. Intelligenda autem venit ubiq; Hora illa Non completa, ad quam eius motuum habitudines relatae sunt, Meridie assignati diei elapsi , idq; in longitudine locorum parr. T. proxime. Tertia Columna ipsum Cometae motum proprium in suo tramite ab intersectione cum AEquatore in parteus'. in s. numerat, inclinante sese ductu illo arcus maximi ad aquatorem partibus praecise et ita ut vix unicum negligaturscrupulam. Quarta, quantitaten arcus motus diurni, quem Cometa proprio cursu,
in suo , quem designauit, arcu absoluit, ob oculos ponit, ibiq; multo concitatiorem ab initio fuisse, quam ubi ad consummationem tendebat, liquido patet. Neq; ramen praerupto aut tumultuario cursu ciebatur, sed ordinario a celeriorem tardiorem successive atq; conuenienti proportione sese remittente, quod etiam exquarta illa Columna fatis colligere licet. Quintam sexta, respectu AEquatoris Cometa Apparentias in Declinationem, quae ubiq; Borea erat,atq; Ascensionem Rectam, dispertiunt.
Septima rectaua, eiusdem habituduae ratione Eclypticae, quoad longitudinem a puncto AEquinocti verni,& latitudinem semper Boream ex l
Etsi vero non omnia per Triangularem supputationem adhuc ob oc idefectum ex obseruationibus Ebtiliter rimatus sim, sed plaera i e Globono stro Orichalcic qui Sexpedalis in Diametro est, Mechanice saltem deduxe riuri tamen non dubito, haec satis praecise constituta, ipsi; i Apparentii *p
229쪽
conspiciebatur Dies, ibiq; horis a Mendi enouem completis adaptatus.
Post diem sextum Martii Cometes nusquam amplios cernebatur, imos eadem vespera adeo exilis fuit, ut aegerrime se Instrumentis denotari pater vr, nam nisi a visus acumine pollentibusetiam loco monstrato vix conspicie-h tur, Lunaribus radiis corpus eius per se admodum extenuatum plus adhuco luscantibus mitendebam igitur diligenter peracto Plenilunio circa dies illedietatem Marti proxime antecedentes, an vespertinis temporibus Luna nolidum exorta, ipsius aliquod vestigium superesset, sed nullum prorsus uspi- am extabat. Non igitur diu post sextam Mariij durauit, nec etiam ante s. Februarii multum erat aspectabilis. Sicq; tota eius Periodus dimidio circiter Mense conficiebatur.