장음표시 사용
11쪽
Privilegium Regis Galliae de verbo adve
Eu et par la grace de Dieu Roy de France, &de Navarre, a nostre Pr vost de Paris, Senesthai de Lyon, Baillis de Rouen, Caen, dctous autres nosJustitiers, Ostici ers, &Subjects, qui lappartiendra salui. David Origan Professe ures Matheniatique senΓ Universite de Franc fori, Nousantct diredire monstrer. Quil met en Lumiere un livre fori necessat re pour te public, Intutu IE Ephemerides, sive calculationes motuum coelestium, &temporum ab anno Christi is ρ s. Usque ad annum i 6 ss. Et da utant que lediet Liure est de grande despense, pour l' Impression d Iceluy, &craindroit cy apres, que les Imprimeurs de nostre Royaume levoulsissent Imprimer, qui seroti sa totalle ruine. Cestpourquoy Il nous a Dict supplier, &re querir, luy octroyersur ce nos Letires. Λces causes de strans recompenser Icelluy Origan, de ses peines,&travaux, Et pour luy donner occasion de uouloir continuer a P advenir: Luy avons de nostre grace specialle plei ne pulsiance,& autoriae Royalle permis, & accorde, per me tons,& aecordons, parces presentes signe es de nostre main, de inetire en vente par tous testi eux,&endroicis de nostre Royaume, pais, terres, &Seigneuries de nostre obeissance, Le dict Livre cydessus specime Et ce durant letemps,& espace de fix ans finis, & accomplis stoumeut tesseu quiane sapuisse auuune chose trouver, dans le iuri Lisee, ui nouspuisseρηπudicier, surpetne de congcation de ἀω Li es Et durant te dict temps falsons Inhibitions,& deflances a tous libratres, & Impri- meurs de nostre Royaume, denim primer te dictLivre, comme dictest, apei ne de confiscation d' iceux, d 'amen de arbitraire&detous despens, dommages, &Interesis. Et en metiant enfindu dict Liure coppie deces presentes ; il leur soni tenues pour signifie es. CAR TEL EST nostre plais r. Donne a Fontaineia
12쪽
MARCHIONI BRAN DENBURGENSI S. R G
Hι NI IMPERII ARCHICAMERARIO ET ELECTORI, B russorum, Iuliacensium, Cleventam, Montensium, Seclinorum, Pomeraniae, Cassuborum, Vuandalorum, de Crosnae ac Carnoviae in SL
Iesia Duci, Bruggravio Noribergensi, Rugiaeq; Principi, Comiti Malchiae dc in Ravenspurgo, Domino in
Ravenstein, dcc. Domino suo Clementissimo i
Uod de verbis, Illustrissime& Potentissime Elector
Brandenburgice Domine elementissime, jam olim Horatius iaarte sua cecinit &comprobavit luculenter, cum inquit.
Idipsum Ad opinionibus seu sententiis de rebus in natura manifestissimis eonvenire, & merito accommodari asserimus. Nam δe hae singulis fere secuisIis cum hominibus mutantur', & quae prius extra controversiam posita, v xissima sunt habita , nunc dubia, in ancipiti constituta,&cipe falsiissima juducantur. Ac ne longe petitis, sed nostro proposito consentientibus veritatem hujus assertionis dentonstrem; confirmat eandem vel inconstans hominum opianio de terrae figura: quam, ut olim Philosophi nonnulli veterest non rotundam
13쪽
Democritus cavam, Empedocles & Anaximenes planam lenserunt ita & lup rioribus seculis multi ex Ecclesiasticis scriptoribus, ut Aurelius Augustinus, Lucius Lactantius, &alij, eam planam & nescio quibus radicibus iiii istentem crediderunt. Hinc cum circa annum Christi 74s, referente in annalibus suis praeis stantissimo & fidelissimo Boiorum scriptore Ioanne Aventino, Virgilius quidam Salaeburgensis Episcopus, rerum Astronomicarum & Geographicarum magis, quam tum Chri ilianorum mores &instituta ferebant,gnarus & peritus, in corona
multorum auditorum,donei onaretur esse homines qui in rotunda terrae convexitate vestigia nobis adversa urgent, &nostra antipodes sunt ue concione illa non tantum imperitae plebecuIae obri ecrationem, sed & illorum, qui cum autoritate &potestate alijs praefuerunt. alijsq; pietatem veritatem instillare debuerant,animadversionem in te concitavit. Bouit Mius enim Episcopus Moguntinus, illico desertae religionis, quod antip6dibus inductis nouu etiam Christum non obscure videretur inducere, Cum arguere coepic, &apud Utilonem regem Bojorum ac tandem Zachariam Pontificem Romanum graviter accusaviis qui sane Virgilium nostrum communi calculo damnarunt, a lacercitatio, templo, &Ecclesia depulerunt. Tanta vis est ignorantiae, ut in rebra etiam manifestissimis praecipiti ac temerario auiumpn solum veritarem ipiam oppugnare ; sed & homines pro ea stantes,extreme persequi non Vereatur. At quia certum est, terram ex sua natura, dc
invictis Geometricis demonstrationibus, quae passim in Cosmographicis praec piis proponi solent, & deniq; ex historicorum verissimis testimoni js rotundam &circum quaci; habitabilem cilla,quod ipsum descriptiones quoque Ees ipsium in hoc
opere abunde comprobant: non moramur multum illos qui diversum prorsus
sentiunt,&id credere nolunt, sed eos suo sensu abundare permittimus. Neqὸ enim &omnes ip hac hominum dissimilitudine rationes capiunt, quibus terrλsphaerica demonstratur, titui illis nihil si inplicius nihil manifestius detur. Simili modo de motu &. quiete terrae divertissimae animadvertuntur taleguntur sententiae, non modo apud vetores Philosophos Ethnicos ; statuentibus alijs
terram esse immobilem, quod senserunt Plato,Ariltoteles, & tota secta Peripateticorum i alijs moveri, inter quos tuerunt Heraclides Ponticus, &Ec phantus Pythagorici, item Nicetas Syracusanus & Aristarchus Samius, horumq; sectatores no pauci: verum his nostris quoq; temporibus apud Christianos,de rebus naturalibus ex caussis in natura sese exhibentibus diversimode disserentes: Inter quos etsi plurimi reperiuntur,qui terram fixam esse arbitratur, existimantes idipsum veII e sacras literas: tamen &alij sunt non pauci, qui partim Copernici acutissime admotus caelestes explicandos accommodatix hypothesibus & rationibus moti, partim etiam alijs de caussis adduisti, eam moveri &nequaqua immobilem esse statue runt. Hanc ergo posteriorem sententiam, sed certis limitibus constrictam,qua scilicet terra, quae omnium nostru mater est, nosq; omnes sollicite nutri t&fovet, no ut Copernicus constituit medio inter astra Venerem & Martem loco triplici vel
14쪽
hadniplici. sed potius in medio mundi , super axe 8c centro immobili , unico de
simplici motu in circulum agi&circumgyrari ponitur, utpote veritati ac natui ae maxim consentaneam, Se Astronomicis studijs uti Iissimam, dum suis munimentis fulcire & corroborare, contrariam vero,ut naturae minus congruentem,& sidc-rali scienciae non accomodatam expugnare& destruere enitor,in hocTuae Illustriis:
Celsi. alloquio, humili irae peto, ne eam Cels. T. ut sacris literis contrariam vel 1 philosophorum ratiocini js alienam repudiet,& eliminet, sed ei locum aliquem in Academia, si non in aliis, at in Astronomicis stud ijs benignissime concedat. Sacris eni in literis contrariam non esse vel ideo judico, quod illae agnitionem D r&mirabile redemtionis decretum nobis manifestent, quo etia in solo recte apprehenio, finem ad quem conditi sumus, nobis alia qui licet: In rebus vero ad salutem nostram non pertinentibus, ut & in alijs mundanis, in primis vero in his naturistibus &Physicis sese plerumq; ad sensum & captu nostrum accommodent, nec naturae tecreta nobis pandant. Utq; hoc ita nec aliter sese habere intelligatur, vel hinc animadvertitur , quod de coeli ac terrae figara, Solis Lunae &reliquarum
stellarum multitudine. magnitudine,& motibus, ad sensum & captum humanum loqui lacras ii teras videamus. Ita enim de coeli figura, quam rotundam & sphaericam esse constat,diiserit Esaias: DEu M tanquMn tabernaculum, tentoriam seu Casmeram expandisse coelum. Et Psalm. DEuΜ extendit se coelum sicut pellem seu Coristinam; no quod te circiam quaq; instar te mori j seu tabernaculi insidear, dcco rinae figuram habeat, ad quaru limilitudinem tabernacula & tentoria olim ex pellibus conficiebatur; sed quod tale nobis ei se coelum appareat,&talem figuram nobis referre videatur. Simili modo Solem & Lunam passim sacrae literae appellant Iuminaria magna, non quod nullae plane iii coelo stellae majores reperiantur, cum fixae etiam minutissimae omnium Astronon horum calauto,indubitatasque Mathematicorum sufi ragijs Lunam multum superent, & Sirri s ipsum Solem ; sed quod duo haec aequali fere & omnium qui de maxima tuter stellas caesi quantitate & Iuce, sese
offerant. De terra quom in Iobo legitur,acs artificis omnipotentis virtate, ut reliqua nostra aedifici adu per bases quas da solidata &fundata sit,eidemq; demissus angularis lapis; cum tamen ex peregrinationibus & collatione apparentiarum caesostium certi limus, eam quod antea dixi rotundam esse de iphaericam, fundatam seu appensam super centrum seu nihilum, cum centrum punctum sit in quantitate individuum & nihilo simitimum. Et leguntur palli in sexcenta alia testi- trionia & exempIa, quae demonstrant idipitini verum elier Loqui lacras literas de rebus quibusdam naturalibus ad sensum & accommodare sese ad captum nostrum : quemadmodum & D E o ipsi brachia, pedes, aures, oculos, & similiam Embra, hominibus proprie convenientia attribuunt; non quod Dius, qui spiritus iri finitus,non corpus est,uere talia habeat;sed quod poterit1am ejus immensam omnia videntis, audientis & cuncta administrantis, sin ilitudine quadam me misti roriam &operationum hominis, nobilissimae creaturae, aliquo modo adumbrare, M ob oculos ponere nobis anni tantur. Quando ergo consentaneum est,
15쪽
sacras literas & in his,quae terrae motum eoneernunt, i sensibus nostris neutiqdamnos abducere, sed captui nostro itidem sese attemperare , praesertim cum adstuis pendum illud redemtionis nostrae mysterium, quod diligentissime in sacris nobis est propositum & explicatum,nec qui d quam pertineant,nec ad ullum fidei articulum rectius intelligendum quidquam faciant , nemo sane, si super centro & csuo immobili, terrae circum gyrationem ab occasu in ortum competere assirma vero,quod omnipotentis D E i digitus optime finxi ila,& natura ipsa exigere videtur, me hic contrarium religioni, pietati, & sacris literis protuli ste jure ullo crimin bitur. Neq; enim a sacrarum literaru sententia in eo discedo, quod plerorumqsΛstronomorum de Physicorum consensu, contra Copernici mentem terram me dium mundi semper obtinere, nec ab eo ad latum unguem deflectere assero, cum& PsaImus io4,terram fundatam esse super stabilitatem seu centrum suum, a quo noninclinatur vel dimovetur ullo seculo, aperte dicat: Quippe ex varijs Φαινο- μενοιs manifestum est, locum in prima creatione alium non esse attributum terrae, quam medium , quando &eandem perpetuo a stellis fixis distantiam retinere, nec in quotidiana revolutione suam ab erraticis remotionem variare animadvertiis
tur. In eo vero dissentientia a sacris literis & vulgi recepta opinione me statuere quisquam forte dicet , quod eande cerram circumgyratione quadam ab occasu in ortum, super polis mundi,non aliter ac rotula clavo parieti infixa convolvitur,singulis diebus semel converti non modo sentiam, sed aperte etiam profitear: Neq; id sine caussa. Dum enim sacrae literae stellis omnibus motum ab ortu in occasum
tribuunt, terrae certe motum omnem adimere censentur: Et dum eaedem Inter
miracula referunt, Solem&Lunam tempore Iosuae stetisse, Ezechiae vero regis Solem regressum esse ; satis innuere videntur, terram stare,astra vero moveri. Sed tantum abest, ut vel natura terrae quietem, stellis motum illum largiatur ; ve I etiam sacrae literae terram quiescere, stellas ab ortu in occasum moveri, dogmatice asse verent i ut etiam naturam,quae ubique sibi similis est,&confusionem ac contrarietate in omnem studiose evitat, non repugnantibus in eo sacris literis, quae s entabus nostris,ut dixi, sese attemperant,contrarium plane exigere deprehendamus equippe qui stellis motus ab ortu in occasum inesse apparet,omnium fere Astron mor u consensu non proprius & naturalis,sed accidentarius tantummodo est: M tus vero in contrarium ab occasu in ortum proprius & genuinus censetur, us quo Luna mensis,Sol anni,Saturnus 3o annorum spacto, Zodiacum, & unam in coelo revolutionem absolvere dicuntur. Λtque hunc motum proprium, quia nonnulli hoc tempore adimere stellis, & cum priori confundere conati sunt, ostendentes Corpus nullum uno eodemq; temporis momento duobus motibus, &ijs quidem
contrarijs moveri posse, quo de paulo post videbimus: hoc sane rationibus suis
apud me effecerunt,ut involucra,quibus motuum stellarum varietas involuta adhuc fuit,omnia detraxerint, oc quid vere sentiendum sit, argumentis quidem veris, sed positionibus falsis, quas tanquam per regulam falsi diligenter examinavi, milia
16쪽
ihi suppeditaverint. Ae sanὶ si rem accuratius nobiscum expendamus,videmus
totum ab Cccasu in ortum unicum agnoscere naturam,eundemq; non modo stel-s omnibus, sed & terrae proprie convenire; alterum vero ab ortu in occasum seis andum apparentiam tantummodo inesse stellis, ex circunigyratione illa terrae: ua emcitur, ut cum ea quotidie ab occasu in ortum semel in circulum agatur, no-
is contraria via stellae ab ortu in occasum quotidie semel procedere appareant: uemadmodum evenit illis, qui ingressi coctave aliquod ad inferiorem partem set recipiunt: Illis etenim superiores colignationes priinu adversae,resq; quae froni obij ciebantur sensim in aversam partem procedere videntur. Animadvertimus uoq; Iosuam in statione O& , terrae in primis mentionem facere; quando So-rm prope Gabaon, & Lunam contra vallem Ajalon stare praecepit , haud obscure
anuens,apparentiam quidem stationis luminaribus, veritatem vero terrae conve-iisse. Similiter in regressione tempore EZechiae, umbrae in primis meminerunt acrae literae,quae a corporibus terrestribus provenit, quando etiam terrae praecipueb ortu in occasum regressu umbra decrescere animadversa, & Sol regredi visussi. Absq; hoc enim si esset, multa inco venientia inde consequerentur, quorum si memoratione in praesentia brevitatis studio supersedeo. Nam nec quomodo inlatione Solis &Lunae totum coelum cum omnibus stellis tam fixis quam erraticis teterit utroqi motu proprio & apparentei nec quomodo in regressione Solis una otum coelum cum omnibus stellis regressum sit apparente motu, motusq; propriis interim tam diu nec ellario quieverit,quo usq; Sol ad priorem constitutione reli erit, nisi admittere velimus, magnam confusionem motuum in Coelo,hic exam Iisiare libet , sed potius propositum nostrum exequendu, rationibusq; lententia de
cum gyratione terrae comprobanda eli. Antequam vero ad rationum fundamenta me consero,velim paulo diligentius ecum expendant,qui ex terram stare immotam, stellas vero ab ortu in oc-asum motu primo ferri ostendere nituntur , num ratio quam ocularis inspectiouppeditare videtur, ad illudipsum inferendum sufficiens sit; & an non potius,culorum judicium fallatur ; quod equidem evenire facile potest ijs, qui non ha-1 ita ratione naturae lenius visus, quae ante omnia studiosius rimanda erat, detrac ontroversi a judicare volunt. Et si enim non nego, sensum visus praecipuum mo-us localis judice mella, acsquem non temere pleriq; provocant: tamen & hocnerito omnes concedunt, oculos seu sensum visus adhibitis etiam illis, quibustiti videtur adminiculis, nobis in supersicie terrae habitantibus, utrum terra vel celuna moveatur,definire exacte non polle ; quando praeter coelum & terram nulum aliud tertium datur, ad quod tanquam fixum id ipsum examinare Valeamus tauod ut aliquo modo ostendamus, visus naturam penitius considerabimus.
Ea autem visus est conditio, ut non sub quocunque angulo, sed principaliter Ab recto, seu per pyramidem radiosam, a basi opposita super visum perpendi-ζulariter orientem, efficax sit, & operationes suas exerat. Hinc quia natura
17쪽
rerum omnium parens, ut aliis animantibus, ita Lin primis homini visum eo
cessit; ut res in mundo contemplaretur 3 eidem quoq; musculos circa oculos dic posuit, qui in omnes partes eosdem moverent , ut immoto capite ad satis ample circumjectum spacium viderent: circumducuntur in eum finem oculi, ut rem ex diametro oppolitam habeant. Motum vero est e vel moveri objectum tum judic mus,cum aliam & diversam a priori elle rectam lineam, secundum quam ipsum videtur , seu objectum in alio atque alio situ, diverso a priore deprehendimus. Iam
quia certu est,omnem apparentem loci mutationem, aut esse propter rei vitae motum Icujusmodi in aqua currente, animalibus locum mutantibus, aut alijs rebus motis observamus: aut propter ipsius videntis motum i cujusmodi sane motum in littore, ne moribus littori adjacentibus, rebusq; alijs in eodem consistentibus animadvertunt,qui in navi exportu solvunt: Hi enim quia cu nave moventur,mutant oculi ipsorum ad objectum portus situm ; sub qua mutatione situs,portus videtur moveri cum tamen quiescat; habetq; locum illud Poetae: Provehimurportu urbess recedunt: aut propter utriusq; separationem & motum: Certum & hoc,sive stellae moveantur, si ve nos in terra circumvehamur, sive etiam ambo, & stellae &nos moveamur ῆ eodem tamen semper modo objectum visui necessario obverti.
In fallibiliter sequitur,ex nihil probari posse; quod ad rem propositam faciat,quod Vel terram moveri, vel immotam consistere certo doceat, lecipiente inprimis sensus nostros telluris a natura impulis magnitudine & amplitudine,& dinsipante pernicitatis intellectum, motu leni,qui fit abiq; concussione. Alia igitur via insistendum nobis est, qua terrae motum comprobemus, nempe ut caussas afferamus, quae terram quidem in circulum agant, stellis vero motum, quem pleriq; ab ortu in occasum veloci stimum ipsis ascribunt, minime competere demonstrent.. Ordiar ergo a re omnibus notissima& vulgata. terrae nempe rotunditate .De qua,' ut nemo hominum recte judicantium dubitat, ita hoc statuendum est; Providamnaturam hanc sphaerica figuram, terrae non tantum ideo concessi Te ; quod prior sit omnibus alijs figuris, ex pluribus superficiebus constantibus; quod perfectissima ;quod capacissima sit ; quod res omnes in natura ad hanc figuram unice adspirent ;quodq; Architectum suum imitari debuerit,qui ut infinitus est, nec principiu, nec finem ullum habet, ita in rotunda quoq; figura termini hi reperiri non possunt tquibus quidem rationibus & ego non repugno, quando de verissimum illud Philo.
sophorum: unius rei multos posse esse fines: verum etiam hanc potissima ob cauctam,ut ad motum & circumgyrationem,quam praecipue in terra exigit, e siet apti Lsima &accommodatissima. Est enim ea figurae ad motum , ut corpora, quae acutissimo angulo subjectum tangunt, velocissime in eodem decurrant i quae majore tardius moveantur,donec tandem, quae ad rectu insistunt, plane quiescant. Quando ergo rotundum corpus subjectum planu tangens, angulum quovis acuto rectilineo minore acutioreq ; esscit,& a subjecto E vestigio recurit, & ideo nihil asperitatis,nihil offensionis habet, quo velocitas motus impediatur: Corpus vero planas superficies & angulos habens,ob rectiores angulos quibus subjectu planum tangit
18쪽
angit,difficulter moveatur, facile quiescat: Nemo certe circumgyrationem teruae, ad quam a natura tornata & sphaericani figuram nacta et Ie videtur, jure ullo iegabit. Nam licet terra subiectum planu in non tangat, sed aerem ex omni pare circumfusu in habeat: nitrii tamen est, quod eius motum circularem impediat ;luando maxime consentaneum est, eam semel a natura in aere impulsam nuria luam,propter rotunditatem dc aptitudinem illam ad motum, quiescere, sed semia,ermoveri, praesertim cum dc motus naturales globoibrum corporum non nisi ,erpetui sint, Sc caussae internae eodem modo sese habiliates in terra, impetu quoialam naturali eam in circulum aganr. Etenim ut caussas quas dant tantummodo adducam,& alias complures praetereiam ue Cauisa praecipua &prima, est proprietas & vis illa mirabilis,qua terra Magne-em,vel potius terram ipse Magnes imitatur. Hanc ut penitius considerandam e libeamus, non tam terram ipsam, quae ob immensam quantitatem dc varietatem erum, quas complectitur,male tractabilis est,nec visui commode tota patet i qua jus sobolem homogeneam, magnetem,quem Gui LHELMus GILBERTus,Magnetiae Philosophiae princeps, ob ea idem cum globo terrestri virtutes, novo vocabulo seu terrella in vocat,cum δc noviter virtutes illae compertae sint, ut ut a terra an quam fonte eas magnes acceperit ; simul tamen ex ips a quoq; sobole magnete, errani matrem Contemplabimur. Obscurum autem nemini esse potest; quieterum de recentiorum Geographoridac Historicorum Philosophica de Natura ascripta diligenter legit ; varia de Magnete celebrari, quorum quaedam. priscis, uaedam etiam his nostris demum temporibus innotuerunt. Lapis Ol: m, ut deunc a multis friabilis creditus fuit Magnes ; qui non necti, non duci, nec vel liu toris, vel caloris vi emolliri aut liquari p o lIi t : At non lapidem tantum, sed δρaetalliculo corpus, quod aliquo modo igne liquari, imo & malico duci potest; l quod aciei seu Chalybis ex quibusdam Magnetibus coctio ostendit ue imo terim quoque elle, quae superfluo humido primum mollescit, deinde eodem hu-lido aucto liquatur,quod ex terra magnetica, quae ferri vena est, patet , demon-
rarunt nobis ex Magnetum magna varietate, hinc inde comportatorum, recenisores : qui de hoc ipsum inde concluserunt, globum terrestrem, qui consistit in i pidibus metallis & terris ; missis suo loco liquoribus, succis δc re sinis, quae ad na- iram aquae de aeris accedunt; omnem Iliam substantiae, varietatem, tanquam maiae in indulgentissimam, communicasse soboli unice carissimae Masneti. Deinde de hoc notum, non facile his temporibus regionem Inveniri, vi xcj ;1gum ullum,qui non aut ferri feracem venam, aut rram aliquam ferrugine veliabula ira, vel levius tinctam proferat: Quod ipsum innuit; cum Magnes aristi mam habeat cum ferro conjunctionem, ferrumq; ipsum omnes Magneticas viis, cum Magnete, ted imbecilliores obtineat Id quod rationibus Se experimenias compluribus G libertus ratum facito, elle de ipsam terram hinc inde Magnetica instructam, ac quasi armatania: Porro
19쪽
Porro nec hoc ignotum,imoli veteribus Philosephis hinc inde de eantatum,
trahere Magnetem terrum,nec ferrum solum, sed de venam,hoc est materiam feris ri, ex qua tandem ipsum serrum arte excoquitur: quam tamen si a recrementis non recte purgata, nec a natura plene elaborata sit, imbecillius trahit. Et comis probarunt recentiores, ferrum etiam aliud ferrum, venam ferri aliam ferri venam, sed obscurius trahere. Unde colligitur,terram , licet hanc virtutem, qua. trahere terram debebat,ob alias com plures operationes concurrentes,quibus rebus animatis cum in superficie ipsa, tum intra superficiem plus commodat, quasi vinctam &oppressam habeat ; nihilominus tamen ex hac magnetica proprietate idipsum operari, ut si portio aliqua terrae veI terrenam naturam prae dominantem habens,peregrinetur, extrudatur, vel quomodolibet sit extra locum suum natur Iem,quem habet in suo toto, eam trahat terra perpendiculariter versus centrum totius ad suum totum t Quam quidem tractionem Physici communiter vocant motum gravium ad centrum gravitatis, quod statuunt centrum mundI vel terrae, tum tamen ad centrum illud gravia nunquam perveniant, sed in superficie subsistant &acquiescant. Nos vero tractionem illam appellamus appetentiam naturalem, qua conservatur unitas & integritas rei: quando gravitas & levitas quae tribuuntur a Physicis Elementaribus corporibus,qua gravia deorsum ad terram,levia sursum 1 terra secundum rectam lineam tendere animadvertuntur, nihil aliud sunt, quam adminicula naturalis appetitus, quo res omnes integritatem & continuitatem suam tuentur: adeo ut ex gravitate & appetentia terrae, non magis, quam ex appetentia naturali insita aliis corporibus, designetur 3c determinetur, ubi sit locus naturalis terrae & centrum mundi. Etenim existimamus, si ab alio
aliquo globo coelesti, Sole, Luna vel caeteris stellis particula aliqua avelli posset; atq; illam ad suum totum ruituram, quando simile ad suum simile tendit ac interrestribus coire nititur. Quod vero a nobis non cognoscitur, ideo fit,quia & disi solutioni non sunt obnoxia coelestia, & si essent,longius a nobis removentur,quam ut in sensus hujusmodi distatutiones incurrant. Natura quoq;, si quod in tractione illa, terrestribus peregrinantibus extra unitatem terrae,constituit perpendicus lum,non ipsum immutat vel inflectit; sed religiose in brevissima distantia ab e dem, cui imminet seu impendit, puncto conservat i nisi per violentiam res Ipsaea perpendiculo ejiciantur & immutentur. Hinc si tela, globi vel res similes, vi quadam a loco propelluntur, eo tantum procedere animadvertuntur, quo diriguntur.
Postremo haec quoque nobi sim a Magnetis proprietas & virtus, qua Magnes ad
polos dirigitur, circa Annum Christi Iscio innotescere coeptis quae tantas utilitates generi humano advexit, ut non modo navigantibus per mare animum addiderit, qui sese ab eo tempore magis credere Oceani irrequietis fluctibus ausi sunt,& longius a terra navigare, novasq; terras invenire; verum occasionem quoq praebuerit, conquirendi summa diligentia & aviditate , ut est animus hominum novi
20쪽
ovitatis cupidissimus; per universum terrarum orbem omnis generis mercimoia,terras,lapides,ligna,herbas, aromata, metallicaqi quam plurima,quae terra anatim profert. Unde factum , ut rerum variarum estentiae&virtutes verae, ipsae ii agnetis vires, conquisitis ex diversiis terrae regionibus varijs ejus speciebus, inominum exactiorem notitiam devenerint, quae ante haec tempora, quam perve-
agatus fuit terrae orbis, praetermissae &ignotae fuerunt. Namq; ut de hac ipla pro-rietate,non ita dudum reperta, nonnihil hic dicam; censuerunt quidem Fraca- orius, de Symp. & Antip. cap. 7,nonnulliqi ex Geographis, esse montes quoidamiagneticos hyperboreos, qui magnetica ferramenta in Septentrionem alliciunt ;nde & fabula illa Olai Magni, qui montes illos tantarum virium esse narrat, ut si aves ferreis clavis consolidatae,per magneticos scopulos ferantur, ferrei clavi ilia coeligno trahantur, &naves dissoluta illarum compage frangantur, rerumq;npositarum stat jactura , unde & naves ibi ligneis clavis aedificari & compingi so-
tanti Martilius Ficinus lib. 3 de vita cap. I referente Gilberto lib. I cap. I existimat lagnetem Ideo versus Septentrionem dirigi, quod cognatio se uvirtus quaedam ei iiit, quam habet cum Cauda ursae majoris in coelo; quae ut in Septentrione semiaer versatur,ita lapis hic, ferrumq; lapide affrictum, in Septentrionem dirigitur: :d fallitur, cum nec magnes pendens, nec lingula ferrea Magnete cincta, ad mo-im istius stellae similiter circa polum alias versus ortum, alias versus Q casu in agais tr. Cardanu. declinationem caudae ursae minoris, Versus ortum a Septentrionaliato, directionem in magnete operari statuit. Quaerit & Petrus peregrinusitiones Magneticae directionis in polis coeli, &coelo ipso: Et Scaliger, Con imbri- inses, Martinus Cortesius, alijq; complures, alias ex coelo caussas afferunt, quasic persequi nimis prolixum foret. Ea enim est natura hominum, ut si caussastrum veras in natura non animadvertant, fictilias hinc inde cumulent, quiis aliquo modo cum ipsi, tum alij acquiescere post unt. Vera autem caussa conialit in ipsa substantiali forma Magnetis,& proprietate interna, quam ipsi inisil sit natura. Etenim ut accidentia a certa substantia fluunt. nullumque commuia: accidens dari potest, quod non certo cuidam generi insit , sic haec ad polos rectio aliunde, quam a Magnete, ferro, ejus vena, ipsoque globo terrestri, ide & aliae virtutes de quibus jam dictum deducuntur, fluere non potest i Idiod vς l. hinc constat: A ssumatur Magnes aliquis rotundae formae, vividae adiaic virtutis , qui ad experimenta instituenda maxime idoneus sit , eidemq;ium ferreum vel acus imponatur : animadvertentur fines ferri super ce a m suum moveri, & subito qMescerer Lapis vero ad eam formam, qua et ferrum, secundum longitudinem creta signetur : Et moveatur vicissim reum filum in alium locum , postea in tertium, quartum, S: plura alia,
raperque similiter juxta longitudinem dispositi ferrei fili signentur loca in laialc : Et manifestum fiet, lineas ill/s virtute interna Magnetis ita dirigi,ut cir-los referant meridianos, vel meridianis similes,qui in polis lapidis concurrent.