장음표시 사용
1011쪽
DE BERGEN DE PER SPIRATIONE VISCERUM. 439
, Accipit in eadem oscula ex ambiente nosmet aere non parvam portionem, & hoc est juxta HippocRA11s dictum, citi od inspirans universum corpus sit. Imo HIPPOCRATEMD de inspiratione viseerum quicquam subolfecisse patet, ubi de hepatis & lienis vasis dili erit: , αὐται γαρ ημεων hσιν
φλεβια και Oct d υc ου κα παλιν ὰριῆσιν : h. e. PIae enim, scit. venae) corporis nostri respirationes sunt, aerem, , in se ipsas trahentes de in reliquum corpus, ac Venta laS dcrivantes, refringeratrique ac rursum dimittunt. rursum: Aho δι του εἴχετου Ἐkλυσαι &c. a vomitu vero se colluat os faciem vino austero, ut o lauta venarum constrinoanthir. Loiise clarius de hac venarum functione disse iiii Cl. Bo RHAAVI Us, habent, inquit, extrema sua seu i scula, ut in arteriis Observatur, initia radicum venula, rum, vel ex bibulis ciuiculte osculis, vel ex re Carbentibus,, in membr2na omni interiori postis, vel ex arteriae fine in venulam porrecto ; quibus nihil clarius dici poterit quam ct Iod prseter venas cuti S, etiam venae viscerum dentur proxima fluida ab rbentes. Inprimiς autem resorbentium sives blbrbentium vasorum, quae nihil pliud sunt, quam Veiὶa rum sanguinearum extremae propagines, praesentia multi Sexperimentis demonstratur. Horum brevem subjunge Te
catalogum, uti necessitatis, ita hujus quoque loci est. Aqua imprimis calida diu manibus tractata & agitata cuticulam corrugat emollit tumescere facit sese insinuat, ut videre est in lotricibus. SitienSi J Lib. de morbo Sarro. J loe . citi g. 333. Eu de Diaeta Lib. III. c.
1012쪽
ψήo DE BERGEN DE PERSPIRATIONE VISCERUM.
Sitiens balneum aquae dulcis & calidae ingressus, si
permanet in eodem, sitim amittit; hinc quoque HIPPOcRA-TEs, ubi laxandam, & vis vasorum in liquida infringenda est, tanti fecit balnea, citior adhuc effectus in omnibus his a vapore calido.
Sic defatigatus panem spirituose vino imbutum manducat, mox tunc mirum in modum se sentit viribus refectum: Eadem haec, scit. per venas bibulas via est, quae temulentiam subitaneam facit. Clysmata, quorum nihil per anum expellitur, probant,
venas intestinorum id omne ab rbere. Praesentiam horum vaserum absorbentium porro venae lacteae comprobant,
quae chylum ex intestinis absorbent & quasi attrahunt. Tandem etiam sanguinis nostri venosi indolem, qua conis stat, ipsum liquidissimis elle orbatum, dilutionem aliquam per humores ab extra admixtos non solum postulare, sed & functionis hujus necessitatem confirmare, extra dubitationem positum est. Status corporis praeternaturalis similia largitur phaenomena. In vulnere corneae cum jactura humoris aquei experimur hunc ipsum intra paucos dies regenerari, dc corruciatam corneam iterum elevari, quod dum sit, liquidum hoe in statu naturali continuo secerni Sc secretum resorberi necesse est. Idem probatur notissimis experimentis liquo. rum thoraci vel ab domini injectorum, facile postmodum evanescentium, si enim duos sextarios aquae tepidae abdomini canis vivi injicimus, Jc postea vulnus consolidamus, aliquot elapsis horis nihil amplius aquae invenitur si vulnus denuo aperitur, sed omnis in vasa abdominis transiit. SCAENc Rius ni refert de chirurgo quodam, ipsum propter cantharides secum gestas in miciti in cruentum incidisse. Idem
1013쪽
DE BERGEN DE AERSPIRATIONE VISCERUM. i
dem docet affrictio mercurii ad cutem pro ptyalismo; purganti una ad abdomen pro laxanda alvo, & memorabile exemplum ha het DEGNER S hominis scit . ex applicatione emplastri, cui Per eri Oretii mercurius Praecipitatus adspersus erat, misere mortui.
Expositis viis & organis, per quae fluida corpus nostrum
penetrant, quaeri possit, quinam sint isti humores, qui a venis)prra13 NU. absorbenturi cui duplici respondendum erit modo: vapores scit. viscera intra ventres ambientes perspirabilis viscerum sobolem esse; humidum vero aquosam in aere atmosphaerico natans dare ipsos vapores qui a cute absorbentur. Aerem purum vel vaporibris impraegnatum a venis bibulis cuticulae hauriri, sunt qui asserunt. Sic E. H. WEDELIVS o) experimento, quo scimus aerem insen' sibiliter coria transire, & folles organorum pia eum aliorum diductis valvis, inclusum aerem, pondere urgente imposito, nihilominus sensim ac pedetentim amittere , quovis licet patente exitu denegato, hune aeris in cutem ingressum probare satagit; sed coriariorum praeparatione animaliam pelles ita mutantur, ut potius suppetant in contrarium argumenta quam plurima, quae aeris per se puri & elastici ingressum difficilem ne dicam inpossibilem reddant. Siquidem experimentorum fide constat, omnibus humoribus, etiam in vapores resolutis, inesse naturaliter proportionatam aeris quasi insi. i S nativi quantitatem, vix a fluidis separabilem, de qua nullum dubium est, quin S una cum vaporibus corpus nostram subeat. Ultra hanc naturalem quantitatem, si quq ndo aer fluidis admiscetur, bullas format aereas elasticas, ex pluribus quasi elementis aereis Ombinatas S tanquam minoris longe gravitatis specifieae ad super fietem fluidi adscendentes & in auras avolantes. His praesuppositis intelligimus sanguini non plures aeris elastici particulas misceri. quam quae naturaliter fluidis in vapores solatis adhaerent, quaeque in cruore ita divisae sunt, ut nunquam collectione sua bullam
aeream visibilem& certae molis formare possent, secus si accidit iii statu praeter naturam talia rapido sanguinis flumine ad cor delata Libr. de d enteria 'Memica, ad calcem.
. In Dig. ue transpiratione insensibili.
1014쪽
442 DE BERGEM DE PERSPIRATIONE VISCERUM.
citissimani inferret mortem, quale quid ipse HIPPOCRATES in
libro de flatibus testatur. Patet itaque aerem intra sanguinem di s rit)utu in nunquam Iec. naturam i e ita a fluidis circulantibus eYpedire poste, ut collectis a fluidorum intimiori miseela separetur &bullas aereas formet. Sic quoque interna viscerum transpiratio nos docet, nihil aeris elastici ab humoribus perspiratis separari, quin elasticus fieret & momentosas omnium functionum turbas eXeitaret, quale quid simile videre est in tympanitide. Nihil porro aeris pertranspirationem Sanctorianam foras amandatur, quia animalia sub vacuo eo magis intumescunt, quo plus aeris extrahitur, quod fieri esset impostibile, si aeris mole culae tam temporis cuticulae Poros Permeate pollini . Sequitur jam ut paucis explicemus qua ratione fluida in
vapGrev resoluta una cum aere suo nativo a patentibus venarum osse culis absorbentur. Prin)o concedatur necesse est, aerem atmosphaericum continuo eA aquis globo terraque o circumfusis S exhala ti-hus, nec non aliis corporibus, quae vel comburuntur vel purrescunt vel alia quae unque de causa pereunt, multis vaporibus impi Tgnari, eumque licet serenus sit, his vaporibus destitutum non esse, hos que vapores pro gravitatis aeris ratione, saepe leviores saepe gravioresipio aere reperiri; ut adeo mirum non sit, si humiduin aeris omniqum commodissimam dicamus materiam, quae per pOPOS Venaruit .
ad resarciendam jacturam, quae arteriis exhalantibus facta est, in ipsum corpus penetrat, sive hoe fiat impulsa & pressione aeris externi sive insita quadam partium attractione, de qua mox dicendi locus erit. Susticit, morbos contagiosos vel maXime probare transpirationem ad interiora, Et quanta sit vis penetrans vaporam in solida corpora, infumigatio carnium sub camino suspensarum satis fia- perque docet. Idem probat therebinthina, cujus odor in urina eo a una sentitur, qui in cubiculo, cujus parietis therebinthina madent, aliquamdiu versantur.
f. XI. Eldem argumento ulterius insistendo, si quaeritur, quibus caussis eis cientibus haee per venas inspiratio fiat, an per pressionem aeris exterissi, an vero per insitam attrastionem 3 . 'responde-inus utrumque hic concurrere. Aer enim atmosphaericus in om- .nia
1015쪽
DE BERGEN DE PERSPIRATIONE VISCERUM. 4 a
nia corpora terrena coaltinuo suae prellionis vires eXercet, eas mox intendendo, moX remittendo i Ut docet baroi Netrum. Deinde adi
tractio corporum sibi contiguorum quicquam efficit. EX plosa enirn CARTES II sententia, quod nulli bi attractio locum habeat, hodie ex fidis ac certis experimentis in physica constat, omnia corpora solida, si fluidis contigua sunt, haec attrahere & fluida vicissim, hancque actionem quoque in vacuo, ubi nulla est aeris pressio, esse superstitem. Adeo ut corpora, sive sint in aere sive in vacuo, ad se
aecedentia, motu accelerato ferantur in mutuos ampleXus. Pressio- Ne tamen aeris accedente, ejusque variabilitate credimus hoc attractionis negotium specifice magis determinari. XII. Ad quaestionem, an traee venarum adlio, humores & vapores In Ira;onis
absorbendi fiat continuo, an interpolato tempore, an eodem tempo- quoxe, an vero alterniS Vicibus cum transpiratione Sanctoriana tempore Aat . pondemus, admodum probabile esse, has duas actiones alternis sue- cedere vicibus; quemadmodum enim per pulmones non fit exspi- patio continua, sed alternis cum inspiratione momentis, teste sensa
S experientia, sic quoque, quando corpus valide perspirat, hoc ipsum vix ae ne vix in1pirare multis de causis existimamus. Aa ei o, ut vult E. H. WEDELIUS 3 perspiratio pulmonum cum ipsa cutis ita alternet, ut sub pulmonum e Xspiratione cutis & vis cerum inspiratio succedat, & vice versa sub inspiratione pulmonum sorpus transpiret, asseverare non audemus,f. XIII. Quodsi nune hae e omnia paulo speesalius ad viscerum ' Pulm rem ut lquidem primo pulmonum inspiIationem applicare volumus, remi, i piratis Disci oportet duplicis perspiratῖonis pulmonum, de qua superius duplex. Diff. II. f. a. actum est. Haec autem uti duplex, ita pariter inspiratio pulmonum duplex esse videtur; scit illa notissima, qua alternis momenti S aerem atmost haericuin haurimus, S secundo illa, quae fit tota pulmonum superficie. qua thoracis membrana in vestitur. Priorem eX ternam dicimuS, quia vesicularum pulmonalium cavitashronchiis continua pari rat ne acti externo exposita est ac ipsa cutis. In hoc igitur naturae actu plurimos tenesiuinos vapores una cuiuLoc. cit. f. 44.
1016쪽
44 DE BERGEN DE PERSPIRATIONE VISCERUM
liquorum viscerum inum Uersum.
eum aere rapi in pulmonum vesiculas necesse est, ct licet aer, nova iterum perspirabilium mole onustus, egrediatur, hosce tamen VaPO-Tes Der patulos venarum pulmonalium meatus hic absorberi, ceracea BU IS CHII docet materia, quae quippe venis pulmonalibuS infula in cavas saepe exudat vesicalas. Idem proitus docent e XPerimenta D. MERY q), ubi aer per asperam arteriam in bronchi: i fata impulsus transit vesiculas & venas pulmonales, sensim sensimque ventriculum cordis sinistrum replendo. Non minus aer in cor deX-trum S pulmonales arterias folle adactus , easdem transit vesiculas, sensim ac paulatim tracheam extendendo. Caveat vero putet be nevolus lector, has vias in statu naturgii tam patulas esse, ut ueri transitum elastico concedant, supra enim 9.) docuimus, elasticum ac purum aerem sanguini nostro citra praesentaneum vitae Periculum admisceri non posse, quare etiam nee MERYΙ sententiae adsentimus, qui loe. cit. docet, aerem venis pulmonalibus lusceptuinoe cordi impulsu in eum sanguinis fluento circulare per totum cor pus, Subi cum sanguine venoso corporis per arteriam pulmonum
xedux est, harum poris iterum dimitti, in vesiculas S perspirantea
I. XIV. Ex iisdem . 13. intelligimus, peispirabile reliquorum
viscerum intra ventres collectum iterum suis nempe venis bibulis viseerum S membranarum durae & piae matris pleurae, peritonaei continuo resorberi, sicque inspirationem quandam intestinam unuversalem locum habere. Cumque in stata naturali hic utcumque perspitationis & inspirationis negotium in quodam sit necesse est aequilibrio sana ratio dictitat venas tantum absorbere, quantum eX halant arteriae. Labefactata autem venaruin harum functione v pores colliguntur condensantur in guttulas, S fiunt intra ventres sensibiles, cujus rei exempla hydropicorum, tumores oedematosi si sunt, imo quantum valeat inspirationis facultas in his aegris, hydragoga docent, quibus opportune datis sero suo extravasato saepistini e purgantur.
. XV. Tandem etiam ex doctrina SANCTORII de perspiratione ejusque imprimis laesionibus patet, inspirationem cutis propter
1017쪽
DE BERGEN DE PERSPIRATIONE VISCERUM. 443
aeris injurias, quibus eXterne corpus expositum est, & quibus Shrae ipsius cutis mox nimium relaxantur, moX Dimis consti inguntur, totidem fere accelerationibus & retardatioζnibus esse obnoxiam. Sequitur hinc perspirationem S inspirationem intestinam hisce victi situdinibus mimas esse subjectam, sed aequaliter prorsus se invicem excipere. Intendi tamen se remitti posse eatenus largimur, quatenus ex applicatione novi alimenti ad vasa aliquot horis a pastu plures particulae, sub nutritionis actu tum temporis superfluae largiter perspirant. Enormes quoque Sanctorianae perspirationis laesiones varias iterum turbas in negotio internae perspiratioιὶis eX- citare posse dc solere quisque facit c viderit.
Atque sie existimamus nos doctrinam de perspiratione visce. Vilia Grum, quam licet utilitate sua non careat, Plerique physiologi siccouanseunt pede, eX tenebris quodammodo eruisse, cujus cognitionem omnibus numeris absolutam S sestematicam seris servamus nepotibus.
1019쪽
iliti in hypogastrio dextro tumor natus est, chinar-giis sectione tu adhibuit nescio qua causa motus, quae adeo infelix fuit, ut intestinum ex vulnere propularesciverit, faecesque negle sto ano per vulnus exiverint, quod certum signum laesi intestini fuit. Eae faeces tenues, neque crassae fuerunt. Chirurgus consilii inops a me auxilium petiit. Aegrum eXaminavi, vulnus rimatus sum, observavi, veri Isinam laes1onem intestini tenuis, trJ4bus cibis qui manducati immutati exiverunt, re tenuitate faec Cim. Obsitum, i leonineisum esse judicavi. Inspersi in latera intestini , resinam jalappae, vidi constri sitionem, d contorsionem celeriorem, &expulsionem muci flavi, cum ructibus variis. Iteravi experimentum, moitamque protuberantis intestini observavi, cinnexpulsione muci sui. Aeger autem siti, delirio, calore ab dominali, insigni vexatus, neglecta dilatatione vulneris quam suaseram, intra 24. horas periit. Cadaver aperui, inveni veri stimam laesonem intesint, nempe ilei supra caecum ad viginti circiter digitorum distantiam. Intesina, ventriculus, C mentum, mesenterium sphaceto correpta fuerant, unde sitis, delirium, calor abdominalis, denique mors a
a) Hanc non contemnendae raritatis casum ex literis Cl. stu, ctoris Militum Treviranorum nunc Medici descriptum