장음표시 사용
211쪽
, Sudiorum meorum, Amtιlac laborum rationem dum reddere reueor, a peregrinatione nuper patriae redditus dulcissimae, tit receptae hae fenus consuetud ini laudabili, ac legibus pariter forentis hujus Athenaei morem gererom lubens =nerito, Dilifer talionena hanc inreug Aralem pro Di et randis simimis in arte honoribus ac privilesiis, conlicribere aggredior solicitus cumprimis de Alimentorum via in corpore humauo 3 ite demonstanda, fuitque quantum pro imbecillitate humana licuerit, numeris absolvenda, qui non novitatis, sed solius veritatis amore dilotus, adscribendum jam compelgor. Non sequar in hisce δειavia aliorum commenta, aut vias incomprehensibiles, sed et arie dentis, seque ultro manifestautis i us naturae foe in chylificationis opere ductum, tot secidis ab rufum in lucem 1nelii sprotrahain, quae oculis meis vidi, manibus tramiavi pa pasi te is oculatus expertus , ea s Arda fecundum ordinem freviter , succi,acie s ne verborum poni si enumerabo, qu suunt inde montraria. Sin expectationi forte B. L. ac curiosstati tractandae sills materiae minus fatis faciat dignitas, co-. gitet me hominςm, a quo nihil humani alienum unquam pro
212쪽
cisci queat; simqtur interea atque calcar erit ad altiora m-tenti mihi, quod communiter in proverbio circumferri solet: In nisinia' voluisse sat est; Ouamobrem Hisce DE Us nostris clementer annue coeptis fg. I. Quemadmodum jugi fluidorum motu ac perenni influxu, a
tum sedula partium in fragili corporis nostri functione oeconomica vita usque animalium perennat, ita dubium haud est, solidam fluidamque pariter corporis nostri substantia tu continuo absumi motu; unde ad conservandum hunc in statu suo naturali, ne individui periclitetur salus, alimentis quotidie debitis ac necessariis opus est vel maxime, e quibus tritu- ratis, suba stis, digestis, debiteque tolutis, particulae chylosae atque gelatinos te ipsi lacti haud absimiles eliciantur, quae 1Dastae dein sanguineae traditae, permistaeque intimius, praecociorem partium jaetura in impediunt. Huic itaque scopo adimplendo & vegetabilia & animalia cumprimis inserviunt: Hinc notum est alios, utpote antediluvianos solis herbis acoleribus, rursus alios solis piscibus, alios porro solis carnibus Vietitasse, id quod tum sacrae, tum profanae nos docent literae; ita observamus hodie inter Pontificios, singulares ordines per annos integros solis piscibus, alios solis vivere leguminibus aut herbis, imo, quod magis patet, Istandiae, Gr6nlandiae aliarumque circumjacentium borealium terrarum incolas solis fere per totam vitam piscibus sine ullo finitatis dis pendio vesci, hacque diaeta seram sic senectutem attingere ;Non autem cuivis hoc more ita sine notabili sanitatis labe Wivere licet: non enim consuetudo solum inoratiores apud gentes, sed et certum vitae genus quorundam Otiosam nimis vi- stam
213쪽
culo digestione praeparationem requirit, unde tot in frumentorum apparatiis, tamque diversi alimentorum praeparandorum modi sunt inventi, qui omnes rudi ori quidem modo de arte in alimentis perficiendis praestant idem , quod chylificationis organa, naturali modo, perfectiori tamen, intra corpus ; frumenta enim molaris lapidis actionem & trituram, dein in pistrina fermentationem, mixtionem & coctionem postulant; ita carnes prius macerari, assari aut coqui debent pisces condimentis vel coctione opus habent, ut in commodam aptamque corpori cedere queant alimoniam ; si1nile ali mentis intra corpus etiam accidit, dum maxilla dentibus in structa musculorum ope diversimode sic agitatae molae instar primum apprehendit, incidit, dividit, ac alimenta comminuit, quibus fontes 1alivales humorem diluentem praebent, ac primam sic solutionem inchoant in ore, lingua cum buccaruin musculis molitoris vice fungitur, & molaribus atterenda ac ulterius discerpenda committit alimenta; quae actiones Omnes non aliter procedunt ac illae, quae extra corpus fiunt, organis nempe pure mechanicis rem ita conficientibus. A sussi. cienti partium huc concurrentium cognitione ejusmodi cum dependeat totum tam naturalis quam artificialis inprimis viis negotium, Videamus quaeso, quot & quaenamia admirando adeo constructa ordine pro pleniori alimentorum in chylum mutatione concurrant Organa. ἰ E quibus merito concludere etiam licet, quaenam potist unum alimenta corporibus tenerioribus ac aegrotantibus imperanda, talia scilicet, 4 quae minori indigent intra corpus actione aut mutatione, de quae non adeo facile putredinem concipiunt.
Initium ficiemus ab ipsa manducatione, quae si I .P setione atque extensione maxillae inferioris a superio- Tom. VII. C c re:
214쪽
re; II Q . et iisdein elevatione, atque III φ . ad latera motio ne dc rotatione; Maxilla autem versus inferiora I . descendit, quando musculi diga strici seu biventres contrahuntur, qui alias quintum confiituunt par musculorum hanc maxillam moventium , ct a processus mammiformis postica parte origine carnosa exorti, ejusque parti mediae interiori ac inferiori inseruntur; non hic litem faciarn meam cum IOANNE BROV ΝΚ in tua Miographia docente una cum aliis quibusdam, motum hunc maxillae inserioris adjuvari ab expansione musculosa pla-tulina navodes dicta, licet revera hic musculus vel membrana potius carnosia nil ad maX illae motum videatur conferre, vix enim,ullam cum maxilla habet communicationem, sed integumentis ejus tantum exterioribus adnascitur; Fortiori autem vi sursum a & ad latera 3 ejusdem fit motus maxillae, dum primum par crotaphites seu temporale ab osse frontis ac sincipitis ortum dein tendine suo fortillimo cavitatem ossis Zvgomatis transiens carneo ct firmissimo tendine implantatur in processum acutum maxillae , dictum ;secundum par, maxillam sursum moventium musculorum, est maseterium seu mansorium, quod in duos commode potest dividi, re ab osse Zygomatico partim, partim a primo maxillae superioris osse principium ducens inseritur in partem
exteriorem inferioris maxillae; tertium nobis par est plerygoi- deum seu alare externum , prodiens ab externo alae exterioris latere seu plerygoideo processu implantatur cervici maxillae interius prope processum condyloidem; quartum par est pterygoi deum internum ex cavitate processus plerygoidei interna eXOrtum, atque carnosum inseritur in posteriorem, im teriorem ac inferiorem maxillae partem, hinc motu & contractione omnium horum musculorum maxilla inferior versus superiorem vi fortissima adducitur; pterygOideorum vero successiva contractione ad latera antrorsum vi retrorsitan moveturimarii.
215쪽
azs maxilla haec supra condyloidem processum, atque interveniente cartilagine mobili articulata quasi rotatur, ut nempe ho amodo alimenta, accedente simul dentium opera, melius discindantur atque conterantur in ore.
Ne autem dentes, praesertim molares, praeterlabantur alimenta, praeter linguam adsunt varii buccarum musculi, qui eo aretantes totam buccarum capacitatem ad dentium limbum ac seriem exadte stringunt ea, sicque cibum ad dentes quasi cogunt; horum musculorum primum nobis par est buccinator, in tubicinibus valde conspicuum, ortum trahens a maxilla utraque, superiore & quidem ejusdem parte superiore.& ad inferiorem tendit inferius, ubi gingiva incipit, ac circulari quasi genas flexu, quem facit, complectitur; secundum par est Zygomaticum, quod carneum a processu gygomatico S. primo maxillae oste ortum in angulum labiorum desinit - tertium unicus est musculus, se. orbicularis, sphincteris instar circulo carnoso labium utrumque ambit; quartum par est attollens labium superius, seu elevator ab osse maxillae superioris quarto prope orbitam oculi in confinio primi ossis ortum in 6 dieluin labium desinit; quintum par est deprimens labium inferius, alias mentale dictum ab angulo menti egressum versus anteriora paululum adscendens labio inferiori larga insertione implantatur; sextum attollens commune par, originem ducens prope orbitam, terminatur in concursu labii utriusque; septimum di istum deprestar communis ab inseriore maxilla iurata mentum emergens partim labio superiori, partim inferiori, partim illorum concursui infigitur. Omnes hi musculi diversis motibus jam alimenta inter dentes cogunt, atque Vel ore nimium repleto, spatium inter dentes & gingivas alimentis Praebent, vel etiam eadem ad dentes vel indilbrios, vel ca-
216쪽
. IV. i 'Nec otiosa interim manet lingua dentibus circumsepta, sed
molitoris instar continuo alimenta comminuta aut comminuen
da adhuc ab amni latere, spatula cilia si circumagit, dum I Q .musculi ipsius genio glossi , vel mentoglossi secundum alios, a parte superrori menti inedia orti per totam linguae longitudinem eX- currunt,&suo motu linguam versus anteriora extra dentium labiorumque pomoeria proferre creduntur; a se . basioglossi vel 3 ps1logiosi, a basi ossis livo i iis emergentes implantantur linguae lateribus, hi dum agunt, linguam recte intro trahentes veluti deprimunt, vel etiam aliorsum flectunt, prout os hyoidis a suis nansculis antea motum fuerit; s O . styloglossi a processu denominati styloide proveniunt, & eidem cum antecedentibus loco inseruntur, si simul operentur, recte totam linguamn stollunt, ct posteriora versus agunt; 4 φ . cerat Oglossi, ab Iosis hyoidis cornibus enati, & radice linguae inserti fibris sui, ad apicem progrediuntur, & linguam ad latus convertunt ;s O . myloglossi a posteriore molari tuai parte procedentes, Unitis viribus linguae mucronem siti sum ad palatum & superiores molares attollunt; accedunt denique musculi alii, corpus ejus constituentes; transversi, linguam explicantes, perpendiculares linguam applanantes, recti & angulos, linguam contrahentes; singulorum horum ac fione diversimode in omnem partem flectitur lingua, vel pro ciborum ad dentes provolutione, vel pro eorum accuratiori misceta, vel ciborum & potus versus fauces determinatione, simulac formanda loquela.
217쪽
, Tali ratione massa ciborum motibus modo dictis comminuta ac attrita continuo saliva diluitur; fontes enim salivales salivam suppeditantes, atque eXcernentes hic praesto sunt, 1 Q . scilicet glandula conglomerata parotis ad radicem auriculae, quam totam ambit, sita, interdum etiam magnam partem genae occupat, haec in sinu veluti aliam conglobatam fo-Vet; quae tamen cum priore eadem esse videtur; ex hac innumeri parvi emittuntur ductus excretorii, qui coeuntes constituunt majorem unicum ductum a Cl. Inventore NIC. STENONEM rate, Stenonianum dictum, qui lato admodum orificio perforat musculuin buccinatorem illa oris parte, qua dentibus molaribus adjacet; a Q. maxillares duae tam externa quam interna: externa exigua eXterius sita cum interiore per ramum intermedium communicat; interna vero insignis est,
atque sita interius juxta musculum geniollyoi deum, ductum sium Torthonianum dictum, ad latus freni linguae, ubi parvae duae notantur papilsae, hiantem emittit; 3 sublinguales ad latus linguae positae, prioribus longe minores, & a solerti
manu incomparabilis nostri CASP. BARTHOLINI quondam revelatae ducti is suos excretorios cum prioribus habent communes; 4 Q. amygdalae seu tonsillae & uvula: hae a prioribus cum quodammodo structura disserant; sunt enim spompissae intus atque cellulis repletae: non dubitamus tamen, quin cum prioribus eundem usum obtineant; praeter ha glandulas majores tota palati capacitas interior cum universa buciscarum amplitudine membrana insuper glandulosa quadam investitur, quae per singula puncta tanquam per emissaria certa
exigua stillat humorem salivae haud dissimilem , de quibus vide Clariss Nic. Ob . Mat. de glandulis oris. Omnes hae glandulse salivales continuo ex sanguine arterio , dum arterias a carotide externa sortituatur, magnam salivae secer ora . Cc 3 nunt
218쪽
nunt copiam, majorem longe autem tempore masticationis 'propter continuam musculorum actionem, & presionem, quae sit a cibis, inter conterendum hoc modo plurimum di- ' alia secretionem promoventem , quam alias, quando feriantur istae partes. Hinc merito concludi potest: Salivam minus recte pro humore haberi solo excrementitio, dum cibis
admista atque deglutita dein melior semper redit; nimiopera
Vero excreta, aut qualitate peccans causam praebere potest a-norexiae, imo interdum, ut in puella quadam Observavi, a tropitiae lethali.
VI. Praeter dictos humores salivales masticationis tempore non solum, sed & continuo fere hic depluit mucus tam e siritibus sphaenoidalibus, maxillaribus superioribus, dc frontalibus , quam ex tota narium capacitate per membranam pituitariam Cl. fCHNEIDERI transcolatus, tum lympha quoque ocu- 9lorum per dii stus nas ales huc allata cum muco dicto partim per foramen apertum, quod nares & palatum intercedit, 3cia caeli palatini fine conspicitur, tum per speciales duos ductus a Cl. sΤENON1o in animalibus primum detectos, dein in homine etiam ostenses in oris cavitate ordinarie colligitur; nec sine causa tot natura hic instituit organa pro juvanda masticatione, tot musculos pro maxillae motu, tot rursus alios pro ciborum in ore pro lubitu circumactione, tot penuaria salivae, quae tantam humorum suppeditarent copiam, ut per debitam horum admixtionem alimentis adhuc crudis nova quaedam in dueretur forma ac similitudo; ut partes aqueae alimentorum cum oleosis eo facilius permiscerentur, ut partes salinae eo melius solverentur, ut diversi excitarentur sapores, ut ulteriori solutioni S coctioni aptiores redderentur partes alimentorum ad semientandum pronae, ut motus excitaretur intesti-
219쪽
triculo perfectiorem adhuc extractionis una ac solutionis gradum eadem acquirerent alimenta, unde sequitur:
Ex defectu hujus liquoris, & exarescentibus salivae sontibus , ut fit in magno febris aestu, vel nimio & assiduo partium illarum motu, pessimas oriri tum anginas, tum febresti ammatorias, tum plura gravia alia si inpiosNata. VII. Postquam in ore dictam alimenta sunt adepta praeparationem, aereis particulis simit impraegnata dein linguae com-io mittuntur pro ulteriori deglutitione, quae primo peragitur tu in motu musculormn linguae β. IV. descriptorum, tum ossis hyo-idis, ut sunt I Q . geniollyoidei, qui a mento interne orti ad latus basis ossis hyoidis feruntur; et O . stylohyoidei, vel stylo cerat ahyoidei, qui a processu styloide orti, ad articulationem cornu cum basi ossis hyoidis tendunt; gQ. mvlohyo-idei, qui a media parte seu basi ossis hyoidis venientes adhaerent maxillae parti interiori juxta dentes molares; his linguae radix explicatur; elevatur dein membrana palatina per suos musculos 1 . . lalpingos taphyli nos nempe a tota longitudine tubae Eustachianae procedentes ipsi laqueari dein palati inseruntur; et O . pharyngostaphylinos, qui videntur ex parte ipsum quasi caelum palati constituere, & exacte foramen illud inter nares & buccam cingere: Alimenta itaque tali linguae motu
ad fauces detrusa pondere suo primo deprimunt epiglottida utri mulam glottidis exacte claudat, contractis sinuit imi scillis pharyngis, utpote sphaenopharyngaeis, stylopharyngaeis, cephalopharyngaeis, hyopharyngaeis, thyropharyngaeis, cri- copharyngaeis omnibus ab origine sua se dictis, in ipsum
oesophagi cavum descendunt; laxatis iterum Omnibus, contrahitur 1 φ . sternohyoideus uterque, ab osse sterni prope ar
220쪽
ticulationem elavicularum ortus basi ossis hyoidis infigitur; et O icoracohyoi deus vel rectius costo hyoideus a costa scapulae superiori ortus eidem cum priori loco inseritur, horum mothrversus inseriora & anteriora trahitur os hyoides cum laryngere huic annexo pharynge, atque sic clauditur pharynx, simul ique constringitur oesophagus, ut deglutita hic haereant, donec vi oesophagi protrudantur ulterius
oesophagus vero ut tubus ab ore in ventriculum ducens ex diversis construitur tunicis; etenim ejus intima tenui S IUU- icosa innumeris distincta osculis, membranae videtur tauturneste produci io Schneiderianae, cingentis totam oris cavitatem ct narium; huic succedens proxima membrana glandulosa suis emissi riis priorem perforans, tertia est vasculosa, retis imstar e diversis vasis contexta; quarta est muscularis fibris longitudinalibus & spiralibus constriri ta; hanc excipit extima apleura, vel si malis, a peritonaeo prodiusta. Contra sta ergo tunica musculari bolus saliva probe dilutus per gulae viam hanc lubricam ita descendit, atque in isto itinere amplius ditatur humore per tunicam internam Oes phagi continuo trans- sudante; donec superius orificium ventriculi intrat; Notandum autem hic postquam partem diaphragmatis carnosam penetravit, ab ipso diaphragmate fibris carnosis instrui, quibus sphin steris instar sic constringitur orificium, ventriculi superius, prout omnis solidioris eruditionis lumen Cl. C A s P. B AR. THOLINUs, Rcademiae Ilostrae decus ac columen in aureo
Tractatu de diaphragmatis structura erudite primus literatoiorbi demonstravit.