장음표시 사용
61쪽
SM . IL. Membr. L. Artie. IV pressione simplicissimarum fibrillularum g. s6 in particulae aliquomodo a se
inviccm recedere coguntur, quae inteistitia, lympha dc ecatillima, vol al- flumen ovi incubatione successive relblutum I 3.7 ., Occupat, S a praeterlabentis fluidi prellione in indolem canalis figuratur: dimata huividiore portione, quod rcmanet siccius est, Vcibo terreum pingue l* i 27.ὶ quid.
nam quis negaret, quod cxterra Omnipotens manus noS tormaverit 3 continuo igitur amuit novus succus, vasa sunt tenerrima & succorum pressioni cedunt, sic nutrimentum, sic lincrementum foetus ad momentum usque suae exclusionis ex utero vel ovo obtinet. Omnium primo in evolutionestaminum foetus, observante egregio MALPiGHlo b) medulla spinalis
foetus potissimum in conspectum venit, cum quinque limeidis bullis ccrebri rudimenta habentibus, quibus Oculorum globuli appensi siunt; ex medio carinae cercbrum & sipinalem medullam constituentis, piopullulant tubuli veluti tot radices, qui in truncum desinunt, hic ad ccntrum cicatricis deductus curvatur. & in globulos laxatur, circa quos carnei lacerti circumducuntur & cordis rudimentum jam visibile redditur , alterna sua systole &diastolo inprimis diiccinendum & punctum salicias ARISTOTELI dictum. Ex subministrata vero pcdetentim materia a limbo derivatis humoribus ab cxarato canali appendices fiunt, ex quibus viscera dc nauiculi consurgunt, & ossium nec non integumentorum rudimenta succcssivc conspicua fiunt, dccvoluta stamina mucosa opus tandem perficiunt. 6 i 64 Vcrum enim vero eadem succorum pressio in vasis majoribus. vasa minima membranarum suarum S s succcssive arctat , corpuscula simplicillimarum fibrillarum c666 ) arctius invicem compingit, unde robur increscit corporiS , & foetus sit robustior: hic tandcm natus , chylum matris suae in lac mutatum, stigit, & robore proprii corporis in lympham nutritiam mutat, increscentibus tandem viribus infans duriori successive assuescit victui , coi pus ejus in omnem dimcntioncm siuccis distenditur 6. 6 r. . cumque ad illud incrementi sui punctum pervenit, ubi clongatio vasorum non amplius succedit, ossibus antea mollibus jam induratis o succorum pressio cxtrema vasorum quidem continuo adhuc clostruit, dc rcstituit f. iis 3 , homo vero crescere desinit. In tota vero hac scena arctata mi.
nima valorum majorum vasa tandem planc comprimuntur , fiunt solida . unde robur vasorum majorum cresicit, eorumq; contractilitas augetur, actio in fluida fit fortior horum vero pressio in solida co ipio augetur. Unde iam in decrepita scncaute contingit,ut vasiorum membranae non solum tendineae, sed cartilagineae, imo plane osseae reddantur cur vero hac conditione vasorum actio in fluida pereat λ &cur fluida vasa ad provocandum eorum impuI. ' lum
62쪽
usus Spir. Ner pro nutrimento se incremento partis olidarum. sum distendere amplius non valent g. 93. 8 elegantes cane sunt observationes Ciarissimi SCHEUCHZERl a) quas in sicctione senis LXXXXVII. an-
norum consignavit. Apparet hinc, quod in animalibus, quo juniora sunt, eo plura habeant vasa minima& quod fluida solida superent, hinc influxus mirituum in membranas vasorum, motui sanguinis lia sce membranas distenis denti, contra nitendo, contracti hiatem vasiorum adjuVet. g. I 6s. Et haec fuit ratio nutritionis & incrementi corporis humani: cogita quaeis, quam lai de incremcntum paritum solidarum succcdat, usque dum spiritus nervosi scit lympha dctiscatissima f. ia7.) iucccilluc appliccnxur fibris & quielccndo iblidescant : quam cito Vcro homines inedia vel morbo cmaciati iterum pinguescant, nec non cur isti homines, qui sortiora naturae indultu viscera, nutritioni Intervigntia, reliqua S Vero partes laxiores Dbtin runt, citius pinguescant. Hic inprimis VI EUSSENS a) observatio et irentionem meretur, quod nervorum octavi pariS truncus modo sex Vel octo, modo pluribus aut paucioribuS librillis constet; forsan haec fuit ra Ilo,cur puer ille apud TULPlUM b quinquennis, cujus lumbi nonnisi ses. qui ulnae longitudine cingchantur, cujuSque nates tam uberi carnis mole luxuriaverant,ut quadruplices viderentur, quique centum & quinquaginta libras pependerat, in tam monstrosam molem custentus fucrit. Quid lucis iam affert , vel quomodo ad suas rationes IcVOcanda obsicrvatio HELMONTII e , si rana siti plenilunio atrocissimo hyemis borea , effodiatur, .abluatur & baculo alligetur in agro, sequenti mane reperiatur alba quaedam ac transiparens mucilago, liquatum Iragacanthum referens & figuram ranae sur coemiteria incrementum non imant, a cadaveribus ibi sepultis . cum verbi gratia hic Francofurti ad Μoenum numerus sepultorum annuatim numerum millenarium attingat vel superet λ
SECTIO II MEMBRUM LIEFFECTUS SPIRITUUM NERVOSORUM
et pus Spirit. Nervos. pro Sensibus Externis.
63쪽
3 8 Se a. II. Membr. II. Artis. I. v
sentiendi sensum; & organa corporis nostri in quibus hae mutationes fiunt εorgana sensuum VocamuS. Evincam Vero inferius τὸ conscium esse, corpori nostro non competere, adeoque cum hic de sensibus ago,examinabo saltim,
quid organis sensium nostri corporis accidat ab aliis corporibus , quando
g. I 67. Quinque numeramus sensius: tactum, gustum, olfactum, visum auditum, & totidem organa sensuum , in quibus nervi inprimis subjectiim sunt, in quod Obiccta agant,objectorum Vero actio in nervos a structura reliis qua organi determinatur, suntque papillulae nerVeae tam in tota corporis superficie reconditae , quam ipsi nervi per totum corpus distributi in genere pro tactu, in specie in lingua pro gustu, in naribus nervi pro olfactu, in oculis pro visu, in aurihus pro auditu. 6 6s Nervos dixi primaria esse sensuum instrumenta ; nam ligato vel rosecto nervo omnis sensius perit Si o. I a. 3 dum igitur nervi spiritibus si iis modice sint turgidi 3. rq o. i 3. , ab objectis si impulsium accipiunt , tam ipte simplici minus nervcus tubulus, quam spiritus in illo ad partes dimanantes & nervos tendentes 1 loco insertionis usque ad & in cerchrum & in illum mcdullae locum, ubi nervus primum ab illa deflecte-hat, tremet, idque pro diversitate Objecti hujusque impulsus nervo dati, quam varietate ipsius organi . actiVitatem objecti determinantis j. 367. , nec non nervi, cui applicatur iste motuS, istiuSque nervi exortus in cere bro loci, diversissime. Non autem sustus hic enarrabo singulorum sensuum organorum structuram, scd in id potissimum intentus cro , ut pro ingcnii modulo, ex speciali dispositione nerVorum in sensuum organis Ostendam, quomodo a reliqua horum organorum structura, objectorum activitas in nervos ibidem ita determinetur, ut hanc & non aliam sens
tionem in mente excitet. Cur vero membranae ad unam omnes , nerveae
rem sensium praestant i cur inprimis durae matriS motus tantae est emcaciae q* 369. Incipiam a tactu i scntum quendam per universium fere compus distusum esse, quo, tangere nos alia corpora, nobis conscii sumus, cuivis notum cst: tota quidem cutis , ut aliae corporiS membranae & partes ex nervis conflata est ; sapicntissimus vero rerum Auctor quosdam ho rum culancorum nervorum in divci lis superficiei corporis partibus, praecipue lingua , apicibus digitorum , volis manuum & pedum plantis ita adaptavit, ut horum inprimis ope qualitates rerum tactiles exploremus. Ablata quippe cuticula , apparet valde tenuis membranula innumerabi
libus ab foraminulis pertula, per quae, inprimi. Ordine parallelo, papillae
64쪽
Usus Spisit. Nemos pro Sensibus externis. synerveae, deposito nervorum involucro communi 629. , medullares pulposae, pyramidales , cum ductibus cutis excretoriis ib), assurgunt; liquore trant pirationis iniensibilis, ut &itidoris perpetuo irroratae, contractiles iterum 3c ad intentionem & attentionem mentis emissiles , remota cuticula exquisitissimi sensita, hac igitur dcfensae : & hae papillae verum tactus
g i o Hujus sensus beneficio voluit summum Numen , ut qualitates corporum, in genere exploremus, postmodum vero ope reliquorum sensium accuratius dijudicemus t corpora enim calida, frigida , humida, sicca. mollia, dura, clastica , asipera , laevia , graVia , figurata, mota, quiescentia , pio ratione harum conditionum, nerVeis papillis, applicatione inprimis digitorum, certum & determinatum motum Imprimunt, quod& eadem corpora ad linguam, ad tunicam pituitariam &c. applicata facerent. Hic motus ad cerebrum continuatuS excitat in mente ideam caloris, frigoris &c. g. 37i. Pupillae hinc nervere a in lingua, a nono pari nervorum linguae dato g. gr. ortae, ejusdem uti quidem Videtur, structura ac pa- illae cutaneae; praeter illascorporum qualitates g. l ob insipecie a particuis salinis impelluntur, ita ut pro filium diversa figura , ab aliis corporibus illis admixtis plerumque modificata, ideas saporum diversorum in anima cxcitent. Et ut eleganter BORRICHIUS b disserit, salia jam iisduspidem acuuntur, iam rclusis angulis in cubos, nonnunquam finduntur Velut in ramulos ὁ est cum intrapeZia abeant, ut proinde modo linguae uno
scnsu molesta sint, modo alio, nunc jucunda & siuavia videantur, itcrum amara, rursi austera, acerba, aspera, acida, nequc in ullo propemodum sisepore constantia. l. Ira. Qualem mutationem olfactus nervis inducat, ex scquentibus apparebit: nervi olfactorii f. r. ubi foramina ossis cribrosi pervassere . Per totam membranam pituitariam, narium cavitatem & ossa spongi ia obducentem , distcminantur , & mucosia lympha in ista tunica secreta perpetuo irrorantur : nullum olfacimus corpus, nasi partes eius sint Vol LileS, ut in aere natare queant : neque sola applicatione partium odori scrarum ad nervos olfactorios, hic sensius excitatur, sicd aliqualis sortior horum emuviorum impulsius requiritur, ad quem finem insipiratio irruentis aeris a dilatatione thoracis g. is .) in pulmoncs, facit; nam disiecta arteria aspera, hacque per vulnus extrorsum propendente , animal corpora Penetrantissimi odoris admota non olfacit: nihil vero est odorum, nisi ha-
65쪽
heat partes oleosas pingues sulphureas , hae vero nondum odorem spar ingunt, nisi sale solvantur, acuentur, volatilioraque reddantur: sic sulpnur commune per se inodorum , affuso lixivio alcalico teterrimum spargit odorem: camphora Vero per se fraugrans, ab oleo vitrioli odorem amitiniit, hoc enim eis uvia ejus ligat. Sal igitur sulphureo corpori admixtum ita agat ac supra dictum, oportet, alias nunquam odorem excitabit. Ol- factus igitur pro objecto habet subtiliora corpora ac gustus&tactus: emu- via vero odorifera nervos itident non aliter assiciunt pro excitando olfactus senili, quam impingendo & motum communicando.
g. 37 . Nervi optici bulbum oculi ingressi portio medullosia statim ab ingressu in a posteriore concava bulbi parte se in formam retis expandit , Iunc tunica retina audit, & muci instar apparet, intertexis quam plurimis arteriolis: radii ab objectis in oculum illabentes , reliqua hujus
structura, ita determinantur, ut imaginem objecti in tunica retina, sed in verse depingant: relccta enim portione posteriore concamerationis huI-hi oculi., ita ut tunica retina illae a vitreo humori adhaereat , vel si haec quoque forte ablata suerit, subinducantur dicto humori portio pclliculae, interrorem testae ovi faciem cingentis, admoveatur in certa distantia,quae accedendo & recedendo facile invenitur , anteriori oculi parti politae. flammula candelae accensiae, imago flammulae inversia in tunica retina Vel
in clicta pellicula apparebit , quod idem fit in homine vivo & siano: illa-hcntes vero & imaginem dcscribentes radii, aliqualem impulsium tunicae retinae & nervo optico imprimunt, pro sieni visius in homine vivo, fano: cur hinc iste homo apud Cl. SANTORINUM fuit coecus, cui alter opti-
Corum Gruorum, aequo gracilior & colore obscurior erat ρ an deficiebant spiritus nervum turgidum reddentes f. ip . Aer circumstans a corpore rigido elastico tremente , pro hujus tremotis diversitate varie impulsus , hunc impulsium cum aure com municat externar Vi structurae auris , hic tremulus motus, ad interiora
auris ad expansas & diversimode tensias fibrillas g. 39. portionis mollis nervi auditorii f. cit. continuatur pro sensu auditus. Artic. II.
et sius Spis. Nerv. pro Operationisus Gnima.
s. 173. Dum igitur sentimus f. ios.), organis sensuum, inprimis ner
66쪽
Usus spiri Nerv.pro Operationisus Anima. cI vis, nihil aliud accidit, quam quod impullum accipiant , unde illos tremere usque in locum sui exortus in cerebro Sect. I. Membr. I. Art. n. eorum tensio f. is S docet: dum vero harum mutationum in nostro corinpore nobis conscii sumus, distinguimus nos ab istis corporibus , quae istam mutationem excitaverant: eis ipso vero , dum nos ab illis distinguimus relationem inter illa & nos instituimus, sicque cognoscimus,quod nos non simus illa corpora, & vice versa. Hoc distinguere vero talem involvit actum, qui in nullo produci corpore potest, quicquid enim in hoc contingit, fit motu , quomodocunque vero corpus ejusque partes movera, disiponas, transponas, partes quaSdam demas vel addas , nunquam tamen inter corpora vel corum partes relii lici actus, quo unum corpus se ab
altero distinguat, quod scilicet sit aliquid ab altero corpore distinctum , fic-que sibimet ipsi coniciuni siit. Nullum ergo corpus , sic & nec nostrum sibi conscium esse potest . aliud itaque incorporeum & immateriale quid in nobis est, quod sibi conscium est, hoc Ammam vel Mentem dicimus. 76. Eo ipso dum anima sibi conficia est, sese ab aliis rcbus distinguetido, repraesentatio istarlim rerum, quarum sibi conscia est, &se ab illis distinguit, in genere Cogitatis animae dicitur. f. i77. Dum anima sc ab aliis rebus distinguit, has tes extra se positas
cognosicit, cogitationes vero suas cum variis eatum modificationibus in se ipsa cognoscit: relatio vero variorum corporum , qtiae extra se posita cois gnosicit anima , quatenus ista semper fit ad istud corpus,cum quo unita est, tunc hoc corpus tanquam suum agnoscit. s. i 8. In hac Vero animae cum corpore suo g. III. unione, utriusque commercium inter se, ad haec momenta redire onservatur : quod ad certum motum in corpore sequatur certa cogitatio in anima , & ad certam cogitationem in anima sequatur certus motus in corpore : laesis vero cerebro & nervis , hoc animae & corporis commercium etiam laeditur. Iii rationem igitur hujus arctissimae unionis, &quales, diversae cogitationes aniniae, quae diversa sortiuntur nomina, motus diversios simul, in cerebro inprimis comites habeant inquisiturus, principia metaphysica, sumis mι acu munis laude eeleberrimi nastri avi Philosephi, CHRISTlANI VOLFII, sequar, cum ea naturae rei adaequata, & ex illa ipsa dcsumpta, hinc vera, sedula meditatione deprehenderim. i79. Dum igitur eo ipso momento, quo mutationum in organis nostrorum sensium ab aliis extra nos positis corporibus g. i 7.) Ortarum, nobis constit siumus, quod scilicet hae mutationes adsint, dicimus nos senis tire f. i66. ,&hanc repraesentationem vocamus Sensatisnem. Vel in genere
67쪽
praecipitanter agere Velimus, quam quod motus in organo sensius , & sensatio limul fiant; in simplici igitur scosatione , inimico organo, ab unico
objecto excitata,non nisi unius ejusdemque indolis tremor in nervis fit. g. 18α Uti vero magna disserentia inter simplices sentationes vel cogitationes intcrcedit, tam rei pectu corporis quam animae, ita :lla summatim hic consideranda erit. Incipiam 1 pariccorporis , & in exemplo rcm proponam et partim aliunde , partim ex praetcnte labore notum cst, quod ad sensium rite formandum requiratur, I. legitima constitutio organi sensorii inprimis nervi, hujusque ad prompte, impuli tacto, tremendum diς positio fg. i 68), a. objectum in organum sensorium agens. g. Susticicns&proportionata f. i73. objecti in organum actio : si una tiarum conditionum pro parte Ialtim deficit, sensatio est obscura. Sic video ex longinquo corpus quoddam, sed radii in oculum illabentes , neque susticienter neque proportionatc imaginem obj ccti depingunt , dico me videre albquid, scd memet ipsum ncicire quid sit: accedo propius , objectum activitate Ilia in oculos meos, ad requisitam conditionem propius acccdit, dico, videtur mihi illud objectum hoc vcl illud che. Acccdo adhuc propius, experionillud objectum fui ste arborcm ; hanc sensationem dico claram ; undecunque igitur hanc arborem in eadem distantia intueor , intelligo este eandem arborcm; sed disserentiam ejus specificam visu nondum satis assecutus sitim , progredior igitur proximius ad illam, video esse salicem , intus in trunco exustam , aliaSque notas characteristicas annoto , quarum intuitu illam ab aliis salicibus dignoscere valeo , tuncque pronunt Io me distincte cognoscere, quod haec salix, quando altera die iterum ad illam accedo, praecise eadem sit qu3m heri vidi, hancque sensationem , quam etiam ideam vel notionem nominare poteris , voco distinctam : si vero hanc salicem non adeo praecise ab aliis distinguere valeo, mea idea est confusa. Triplex igitur haec unius ejusdemquc ideae disterentia , partim ab objecto, partim ab organo, partim etiam ab attentione mentis dependet; anima enim aliis serio occupata cogitationibus , saepiuS non animadvertit quid in organis sensoriis accidat : quoad priores duas conditiones apparet , in idea clara, nondum objccti actionem tam sustacientem este , ad
accurate distinguendum Objectum ab omnibus aliis quam in idea distincta, ergo in hac , objecti in organum sensiorium actio cst longe vividior quam
g. I 8 I. Experimur porro in nobismetipsis , quod excitata idea a causa externa, aliam quae jam olim adfuit , & quae convenientiam quandam cum praesenti fovet, in mentem simul reducat : idea animo jam praetens ab obiecto excitata , respectu corporis consistit in determinato motu nervi
68쪽
us Spin Nerv. pro Operationibus Anima. 63 nervi 6,I79.), nervi, praecipue fibrae medullares cerebri spiritibus sunt modicctensae g. I 43 videntur i. itur fibrae cerebri medullares a praesente objecto motae,i in quantum hic determinatus motus praesentis ideae, convenientiam habet cum illa quam olim vehamus . in tantum & hanc iterum resuscitari, inprimis cum observemus, quod ideae quae ope unius ejusdemque organi in mente ortae fuerunt, ac similitudinem quandam inter se alunt,promptiuS simul redeant: quam pristinas resuscitandi ideas facultatem Imaginationem seu Phantasiam n Icupamus. In hac facultate adhuc attem
di merciar, quod dum motus in libris medullaribus, pristinae ideae consormis redit, dc mens hunc fovet, ad tempus alit, quod eodem tremore continuato, multae oscillationes harum fibrarum , quae eundem tremorem ali quamdiu conservare debent, simul fiant, quae non persecte pristinam ideam semper contervant, sed eo ipso ad alias ideas iterum ansam dant , vel dum diveris concipiunt tremores, diversis idcis pro parte saltim resipondentes, ideas rerum producunt, quae nunquam sensimus, imo quae nunquam exstitere,sed combinatione idearum jam excitatae sunt. Et in hac dispositione fibrarum prompte quemlibet tremorem resti scitandi, g adus Imaginationis quaerendos esse mihi persuadeo. Raro vero tremor ope imaginationis adeo
augeri potest, ut vigore motui ideae ab objecto praesente excitato sit aequalis, quod ii vero tam vi disipositionis peculiaris prompte imaginandi, tam
intentione mentiS fortiori, tremor adeo intendatur, ut scnsationi sit aequalis, homo nesciet,an sentiat uci imaginetur: quid igitur sunt deliriat quid enthusiasmus i quid ccstasistf. 182. Dum animaideas, vel ex sensatione in praesenti ortas, vel imaginat ionis Ope reductas, agnoscit, quod illas jam olim foverit, haec facultas Memoria dicitur: agnoscit vero anima ideas,quod tales sint vel non sint, ope imaginationis, comparando illas cum aliis consimilibus, quod refectere dicimus. Requiritur igitur ad felicem memoriam non solum facultas prompte imaginandi, Id est, prompte tremores librillarum cerchri medullarium , aesideratiS ideis consormes s. igi. , excitandi, sed & facultas reflectendi, de qua infra. Quando igitur rem scimur , id est, quando conamur ideam quam olim habuimus iterum producere, hic conatus respectu corporis in hoc consistit, ut tremor fibrarum medullarium cerebri excitetur, qui praeci sic isti idcae respondeat s.cit. : hinc si quid memoriae mandare volumus, tremores fibrarum cerebri medullarium saepius instituimus, istis ideis quas memoria tenere cupimuS consormes, objectum carum saepius intuendo, le-gcndo, dicendo,&c. ut habitum quasi conciliemus libris istis repctendi istos tremores: jam contemplare hominem, qui intente reminiscitur, quomodo
ille oculos, imo totam faciem di dubio procul ipsas cerebri medullares fi-
69쪽
hras tendat; nondum tamen reminiscitur, dic ipsi aliquot circumstantias cum illa idea, cujus recordari annititur, convenientiam habentes, vel quae ad ipsam illam ideam pertinent; vide,quomodo similitudo ircinoris ner-Norum auditoriorum , a pronunciatione tua istarum dictarum circumstantiarum excitata, faciet ut, si nonnihil est fclicis memoriae, ictu oculi sere citius dicat: ita est i ita esti recordor. Non solum v cro, quae similitudincm inter se alunt ideae, se mutuo excitant, sed illaeotiae saepius simul incnti Oh-Versantur, excitata hinc una oritur & altera: silc linguam Vernaculam addiscit infans, Videt frustumiacchari, appetit, mater dat, & iimul vocabulum fac chari repetit, haec aliquoties fiunt, hinc quando saccharum videt, pro prio nomine illud appellat, xl si nomen sacchari audit, illud appctit, requiritur igitur ut duobus tremoribus simul excitatis in cerebro, idque is piu S a causa externa, orto tam & altςr quoque oriatur: Imminuta vel plane deficiens haec facultas reminiscendi vocatur oblivio. g. I 83. Si anima in ideis, quas vel sensus suggesserunt, vel imaginatio reduxit 6 17s. 18 i. , ad unam potissimum, pro suo arbitrio artcndit,ad reliquas vero non, priuS Attentia, posterius Abstractio audit: dum vero ad unam post alteram attendit, mediam dicitur: comparatio Vcro id euum, quatenus inter se conveniunt, vel a sie invicem discrepant, Resexto nominatur :facultas vero convenientias di differentias rerum prompte observandi Ingenium audit. Adeoque in attentione, illarum potissimum fibrarum tremo is res, in cerebro conservantur, qui uti in spccie ideae, ad quam attcndimus, respondent; in meduatione di V emi tremores, prD idcarum divcrsitate successive excitantur: in reflexione vero & pro ingentia. plurium distinctarum fibrarum tremores prompte,non solum pro diversitate idcarum quas comparare allaboramus, sese invicem statim excipientes, scd 6c idea ex reflexione natae convcnientes tremores excitandi, requiruntur,
g. ig* Dum igitur anima sci Ilium ope varias accipit ideas i66. 37s. easque, absentibus etiam objectis, sibi iterum repraesentare g. I 8 i. ac agnoscerc valet, quod easdem ideas jam olim fovcrit j. 18 a. , attendendo itaque ad illas,abstrahendo, meditando, reflectendo , convenientias&discrepantias rcrum observando j i8 3 si illas sibi distincte g. i8o. repraesentare valet, id est, quicquid in illis distinctum occurrit, obtervare& indicare potest, haec facultas, Intellectus dicitur, nihil vero intellectus sibi distincte repraesentare valet,quam quod possibilc est, quod nullam nempe contradictionem involvit: facultas igitur sibi possi hilia distincte repraesentandi,scii intellectus,
omnes illos motus , quos priores animae facultates in corpore excitant
f. i s. ad i8 3. sibi famulantes habet: & ille actus intellectus,quo relationes
idearum vel rerum inter se distinguimus, di intelligimus, quod illis aliquid
70쪽
competat, Vel competere possit, non competat & non competere possit. nominamus iudicium/adeoque videtur, dum amma judicat , quoa huic animae operationi sequent es ire mores in cerebro respondem dcbeant; primo Quidam tremores se statim excipere dchent pro relatione idcarum, nos
secundo sequantur alii pro distinctione relationis idearum, dentiam excitentur alii pro intelligentia possibilitatis competentiarum.
g. t 8 s. Eo ipso Vero, quo res anima cognoscit, illas res vel ipsas tibi reis raucritat ves per 1igna: prior cognιtio Vocat; intuitiva, posterior θmboli rcommunissima signa, quorum ope res nobis reprzesentamus,sunt vocabulastu soni articulati, cum quibus Consi ludo certum connectit in mcnte conceptumo non enim ut scite inquit QVlNTILIANUS a cum primum fingerentvir homines, analogia demista coelo formam loquendi dedit sed inventa est, postquam loquebantur, & notatum in sermone, ciuiuouomodo caderet: itaque non rari e nititur, sed exemplo: nec lex est lo-zuendi, sed observatio: ut ipsam analogiam nulla res alia Rccrit, quam conis siletudo. In lingua vcrnacula isitur addiscenda dum rem ipsam seruimus,M nomen quos constitaudoipli alligaVit, audimus, idque saepius conjunia pim re octitur, fibrae cerebri habitum acquirunt, ut hi duo tremores a pcr-ceptione rei & nominis illius excitati, ςxcitato uno & alter excitetur, &ὰ
- & successo rerum, quatenus jam sic & non aliter possi-hilis est est id quod meritatam dicimus: facultatem animae cognoscendi commexionem veritatum, dicimuS Ratio'rem; in cerebro igitur huic animae ope--tioni respondeant primo tremores , ideis intuitio S c mxIonis com formes . deinde tremores idea: connexioniS Veritatum respondcntes, se
contratium malum dicimus: ex inmitione perfectionis oritur in anima H Iuo as. Quae hinc nihil aliud est quam complacentra In Illo bono: e contrario oritur eadium seu distucentia ex ulo malo. Observamus Ucro, si homo , hono quodam fruitur, & inde voluptatem concipit, illum Blito esse agilio rem mente & corporc, contra vero, si homini malum accidat, & inde taedio afficitur, solito tardior observatura motuS corporis tam automatici quam voluntarii ab influxu spirituum nerVOsorum ex ccrebro Oriuntur, g. is s. in voluptate igitur iste influxus siti solito m ajor,in taedio minor, apparet. 4 188 Bonum vel malum quod nobis repraesentatur, excitat in animo inclinationem quasi ad illud & reclinationem ab hoc, illam Holuntatem nominamus, hanc Noluntatem appellare liceat. Indistincta boni vel mali, nobis