장음표시 사용
91쪽
ες Sect III. Membr. IL Artis. II.tiosissimo a Patre sudare jussus, sudaverat , manusque madidas ostenderat, quas siccaS attulerat.
g. 23 . Sed ut ad propositum propius accedam scopum , quid notius cst, quam quod meticulosit homines, ii ipsis in loco iciacbrosio aliquid occurrat , vel si strepitum qucndam audiant , vcl aliquid videant promptissimi sint ad fingendum sic spectra vidisse , imo haec imaginatio, qua sibi persuadent phantasma quoddam adesse , tantum timorem vel terrorem illis incutere solet, ut a convulsiones patiantur ; BORRICHiUS b) de il-Iustrissimo quodam belli Duce febre continua afflicto narrat, quod cum is
exerrore famuli, gargarisinum loco analeptici medicameriti hero suo aegro propinantis , dcglutivisset, cognito errorc , aeger expersuasione omncs argarismos talia constituet e ingredientia , quae intus sumpta, veneni in-ar homines perimerent, firminime sibi imaginabatur . ipsi jam moriem dum esse, unde sipiritus norvosi in tales concitati suerunt exorbitantes motus. qui agoni Zantis hominis ichema mentiebantur: verum, firmato aegri
Me cico animo, nihil tale gargarii mo admixtum fuisse, iste, deposita de vcneno opinione , cVasit. Similem calum idem ibidem refert, defα na schre tertiana contumaci laborante, quae per errorem pharmacum diis gestivum stomachicum , quod in plures hebdomadas suffecisset, simul c& semel exhauserat: erroris commonefacta, lethum fores jam pulsare sibi persuadens, anxia in idores frigidos declinabat, scd bonum nabere lanimum jussa , Medico, praeter sipem sitam innovam vitae spem erecta , pau cis dicbus persccte convaluit. . S. a 33. Quid imasinatio in insomniis valeat , comitante inprimis animi quodam affectu inter alia sequens notabilis historia a docebit: dum praeconsularis quidam minister , insomnio delusus , hominem quendam
sibi occurrentem, ac dextra manu lapidem tenentem , huncque propius accedcndo in pectus suum vibrantem & regionem stipra ventriculum perincutientem vivere &lcntire sibi imaginabatur : expcrgctactus inde, dolorem in dicta parte corporis percipiebat, accensa hinc candela, in loco dolente maculam nigram ornicularem . pugni magnitudine animadvertebat ; Chirurgus mane accersitus scarificando & medicamenta discutientia & resolventia applicando persianabat, erat enim Verus cruor extravatatus, cum aliquali contusione partis. Quomodo vero imaginatio talem
stigillationem excitare potest Τ mihi quidem pei suadeo, id hoc modo successisse. In somno & musculi dc habitus culaneus relaxantur g. isq. , plus
Igitur H Celeb. HOFFMANNUS Diff. de morbo e vulsivo a spectro viso. H Αct. Med. x Philoc. Hasolens. a BARTHOLINO edit. vol. v. obc L. p. r a SCHOLZIub Histor. Med. muabit. L. II. c. I.
92쪽
igitur sanguinis influit,&ob relaxatam tensionem illorum tardius movetur, dormientis enim hominis totus habitus externus turget, facies rubet :aniamus imaginario terrore a vibrato in pectus lapide perculis, de parte asse-cha solicitus, vehementem impulsium spirituum , inlaessim locum, respon-clentem habct, quotidiana enim experientia constat , subito terrore corispus concuti aa7. , interceptum hinc fuisse sanguinem in loco assecto a celeri S vehementi istius partis strictura per fortiorem subitaneum spirituum nervosiorum in illam influxum, patet 3 a qua constrictione interceptus sanguis vascula dilaceravit , & inde sugillatio orta fuit. Quid incubus sit, notum est, spasmodica nempe musculorum respirationi inservientium constrictio, a sanguinis utplurimum per thoracem difficiliori motu orta ; quantum vero imaginatio hic valeat, plurimae historiae prostant.
Unam saltim asterre liceat, quam CASP. SCHOTTUS b de semetipso
consignavit: cum enim per aliquot dies multa de spectris legeret, audiret, meditaretur , post noctis medium, dum semisopitus in lecto iaceret, videbatur sibi audire inlcm ingredi cubiculum , lecto adrepere tandemque
ascendere. Opprimebatur mox tanto pondere, ut nec Vocem exprimere, nec brachia movere , tametsi summo conatu anniteretur , t potuerit;
paulo post perfecte evigilabat, & errorem tum corrigcbat, additque, si perspectum perfecte habuillet morbum, jurasset a spectro selis se oppressum fuisse. g. ago. Quodsi vero ea,quae in aliis fieri corporibus observamus, atque nobis imaginamur , quid si haec in nostro corpore peragerentur' miros inpius producit effectus phantasia : annotavi duo exempla , ubi saltim ex intuitione,quomodo alicr catharisticum hauriat, vel ventriculus subversius vel alvus turbata fuerit: novi puellam, cui ex relatione gravis cuidam inflicti Vulneris, Vel cruciatuum, quos quis pesscssiis fuerit, omneS artus do lenti Determinatur quippc in istis casibus fortior in istas partes spirituum nervosorum impullus. Vidi servum quendam , cui caeterum satis Ohtusum erat ingenii acumen, qui cum uxorem ducere vellet, herumque suum de hoc suo proposito consuleret, iste vero servum commonefaceret,quantum ad rei familiaris curam requiratur', ne praecipitanter in matrimonium ruat, alta haec secum mente volvens lipothymiam passiis est. Parallelum
fere exemplum HlLDANUS a refert, quod nempe cum Geneva in Sa-haudiam ad nobilcm quendam vocatus esicit, hujus famulus illum comitando , Uues ad latus ipsi esset, ac huic de miserrimo ac deplorando statu militum Germanorum quaedam narraret, eorum vulnera di ulcera describeret s
93쪽
heret, famulus ex sola historiae narratione lipo thymia correptus fuerit, ita ut parum abfuerit, quin ex equo in terram prosterneretur nisi Hl LDANUS apprehenso freno equi, illum refocillasset. Ratio sere eadem est, ac in timore vel terrore g. aa . fuit. 3.137. Huc refero Vires imaginationis gravidarum in foetus, in via gus notissimas. Muliercula sa) promissionibus variis, inter quas spes matrimonii & nunquam deserendi juramentum persiuasa, scite Italo cuidam corrumpendam cum dedisset, ex eoque concepisset, ille vcro promissa sua sus dequc habens abicrit, nec postea ullum unquam sui, nedum amoris sivi fiecerit indicium, mulier aulcm se desertam, Vitio infamem, prole gravatam, paupertate oppressam, & omnibus contemptam fore prospjςiens, vehemcntius natum illum ilium apprehendere, ex decepto amore in furias & desipeis rationem agi, diras Omnes quae emota tedibuS suis mens excogitare potest. in perfidum jacere, jam sibi cum malis geniis congressam videri, jam monis stri quid se alere, quod parentem similem referrςt, eo denique adduceretur, ut necesse fuerit ei pcrpetuas adhibere custodias, ne mortem sibi lugubri quadam tragoedia conscisceret, inter perpetuas hasce furias, novem complentur menses&post gravissimos parturitionis labores, prodit foetus, ca- codaemonis picturae quam humanae figurae similior, cujus sceleton citatus
auctor aere exsculpi curavit. BOIUUCHIUS b)habct exemplum gravidae. mutilum manu & pede filium, ex aspectu talismodi mutili perterritae parturientis.
3. 138. Foetus interveniente funiculo umbilicati, cum placenta uteri. na, ipso uteroi hinc & cum matre connectitur. Uterus tam vi siuae structurae mulculosae , quam & a copiosissimi. vasis sanguifcris & multis nerveis furiaculis determinatam obtinet tensionem : placenta uterina satis ariste cum illo unitur ; isti priori intercedente funiculo umbilicati annectitur laetus; ipsa vasa sanguifera adeoque & umbilicalia ex nerviS componuntur , perculis igitur utero, tremebit & placenta uterina cum funiculo umbilicati, sic determinatus iste tremor cum foetu quoque communicabitur. Fortiori imaginatione inprimis cum magna aversatione rei cujusdam horridae ab influxu spirituum nervosorum copiosiori in partes, hae tremunt g. 130idque in diversiis corporis partibus varie: specifico tali tremore & ut crus, nec non vi connexionis placenta quoque cum funiculo umbilicati, & huic annexus foetus afficiuntur. Membra foetus adhuc mollissima tenerrimaque
sunt, adeoque ejusmodi tremor illa magis laedit : id vero non potest fieri, nisi embryonis fibrae jam aliqualem consistentiam & tensionem obti
94쪽
nuerint, ut tales tremores si sicipere queant ; hinc ante medium gestationis tempus haud facile ab imaginatione matris stetus larilitur. Pro divorsi late vero crascOS & motus sanguinis in homine adulto , specifica quoque Spirituum Ncrvo rum in codcm individuo cst indoles t pro utriusque vero , &Spirituum & Sanguinis, tum ratione craseos, tum motus divcrsi tale,partium tensito quoque est diversa 6. I ): mater Vero materiam nutriationis foetui ita praeparat, ut proxime stre ad nutritionem apta sit g. . ; desertur quoquc fluidissima portio sanguinis arteriosi matris ad fietum, quae servato quodam a matre ipsi dato impulsi, humorum circuitum in foetu ad. iuvat, & materno similem reddit. Sicque tum ratione materiae nutritionis, tum motus circulatorii humorum, tum tensionis partium solidarum, embryo matri assimilatur. Ex harmonica hac partium matris & metus tensione elegantem virium imaginationis matris in foetum explicationem dedit CF l .r. VER DRIES a , quod scilicet harmonia quadam inter corpora aeque tensia sympathica, constituta, per motum communi cuidam circumfluenti, subinterfluenti, partesque utrinque expandenti& tendenti lubtili fluido im pressitim& communicatum, uno percusso corpore, dc alterum moveatur: cujus rei tam in corporibus inanimatis quam animatis plura exempla prostant. Adeoque, si quando ad impressiones vchementiores, cum animi ex traordinario motu fibrillae sensiles in matris cerebro concutiantur, sinulis in fibrillis cerebri embryonis, aeque aut proportionale icnsis, impresso oriatur 1 atquc hinc nerVorum fluidum ad Cerras partes , de quibus phantasia solicita est,& quibus metuit, aut quo manuS fricatione invitatur, tam in ma tre quam in foetu dirigatur, ruat, impetum faciat. Et licet solidiori partium matris textura atque tensione impulsus repellatur, in embrVOnis tamen par tibus eo magis esticaciam siuam exerat, quo magis illae sunt tenellae & moi liores, quam ut Vehementem impressionem non possint recipere ; inprimis cum non cerebrum solum, sed & reliquae matris & foetus partes ob aequa Iem & proportionatum influentium motum, harmonice consipirent, atque ita impetus a partibus matris, ad eaSdem teneriores foetus partes vi dictae harmoniae transferatur & impetum a cerebro embryonis venientem au
Morbi a vitiata Spirituum Nervosiorum Crasi excitati.
. 239. Postqu- sic motuS spirituum Nervosiorum auctos & imminutos morbificos perlustravimus, restat,ut etiam paucis expendamuS, qui morbi
95쪽
a vitiata eorundem spirituum crasi propullulare soleant. Hos vero spiritus a genuina & sanitati conveniente indole deflectere posse, Ipsa eorum nutura fusius lupra explicata indicat; cur enim haec de ecatissima lympha ex subtilissima aqua & pinguedine constans, lentorem concipere aut acrimoniam contrahere non posset Τ6. I o. Sussiciens influxus spirituum nervosorum sensui, motui &n tritioni famulatur i spiritus vero nostri si ita sunt comparati, ut tardius imfluant , aut admotum plane inepti reddantur, sensuum & motuum exercitium depravant, nutritionemque vitiant. Exercuit superiori seculo Medicorum ingcnia morbus quidam nova facie indutus, Rachitis dictus, qui pusiones unice cruciare solet, laborant quippe magna debilitate artuum, praecipue pedum, qui corpori suffulciendo vix, gressui vero raro siussiciunt, quae infirmitas aucto morbo in impotentiam artuum transit: habitus corporis est laxus, flaccidus, ossa varie sunt incurvata eorumque inprimis epiphyses protuberantibus nodis varie deturpatae , sipina diversii mode inflexa, thorax ad
latera compressus in sterno acuminatus , abdomen subtumidum tensum, musiculi maximam partem extenuati, totum Uero caput justam molem ex Cedit, ac ejusmodi aegri infantes acutioris ingenii observantur. Sectiones
cadaverum docuerunt adfuisse visicera fere omnia iusto grandiora, sed flac Cida, inprimis cerebrum admodum magnum, artulas autem carotides &venas jugulares 1 epius justo capaciores, sanguinem pituitosum : unde in
aequalitas nutritionis & incrementi elucescit. InfirmitaS artuum, extenuatio muscularum, & laxitas totius habitus corporis, non a sanguine oriuntur, cum huic nullibi praeclusia via fuerit reperta , sed imminutus spirituum imfluxus, qui alias issiciens cum sanguine tensionem partium naturalem praestat, hic potius accusandus venit; nam omnes corporis partes, quibus nervi ex medulla spinali dantur, imbecillitate&atropnia laborant, Cum reliquae ut inprimis viscera quae spiritus accipiunt ex plexibus nerVosis a pari vago& intercostati enormati. issicienter & nutriantur, & increscant, ita ut pro- potiionem cum reliquis superent: sussiciens igitur sanguinis copia quidem generatur, Verum cum motu suo per partes relaxatas, isto impetu careat, quem ab ipsis partibus earumque tensione mutuari solet, hinc ad alias plus ruit partes, hinc viscera distendit, mole auget, inde& totum caput cum cerebro justo plus increscunt, secernuntur quoque plures spiritus in cerchro justo hic majori, hinc istis infantibus acutius ingenium, & liberum sensuum exercitium obtingit,viscera quoque, quae sipiritus ex cerebro accipiunt, munera tua obeunt, verum cum iste sanguis, qui pro spirituum secretione ad medullam spinalem ablegatur, non acleo exacte praeparetur & mbigatur acue, qui in eundem finem ad caput ablegatur , infantes rachitici autem iam guine
96쪽
Mor a otiato Spirituum Nervosorum o isi ςxcitati. s rguine pituitoso laborent, hinc talis & sipiritibus nervosis, qui in 'inali medulla secernuntur, hunc sitium characterom, nempe lentorem quendam imprimit, qui hinc tardius, tandem tarditsimc ad partes moventur, unde his ronus perit, & Omnia rcliqua symptomata cas affligunt, de quibus videatur MAYO a7. Ab eodem spirituum lcntore & para yicS, S Onan S mor- hos ab intercepto spirituum influxu oriri solitos, excitari posse , sponte
g. 2 l. Jam videamus,quinam morbi a spirituum nervo rum aerimonia oriri lolcante per se vero constat, quod ejusmodi morbi, illas potissimum partes occupare debeant, quae evidςnter ςx tubulis nerVeis compo nuntur , tales vero int membranae varii generis, periostia, ligamenta, tendines. Atrox & satis frequens malum est 'detra, per hanc intelligitur dolor in ligamentis ossium horumque periostiis, utplurimum tensivus, vibrans, lancinans, &ossa quasi coarctans, in aliis Vero dolor est magis obtu sus, cum stupore quodam & movendi impotentia. Capit Podagra potissi mum pedes, unde & nomen trahit, & tam in juncturis ossium, quam etiam per longitudinem illorum, tyrannidem suam exercet. Pars proprie assccta musculos ibidem locatos in spasmodicam contractionem quoque cogit, quod evidenter in mus*ulis metatarsi interoistis cernere licet, unde pes rigidus & sere emaciatus apparet: iungitur linic dolori saepius tumor , inprimis Circa par xysmi finem, interdum etiam mox initio, qui siepius pallet, rarius rubet, nihilominus illo ipso praetente, spasmodica tamen nauseu Iorum coarctatio cognosici potest. Expositi hisce cruciatibus inprimis sunt, qui Veneri & Baccho strcnue litarunt,in otio ViVunx, acidiS abutuntur, molatioris & respective laxioris sunt habitus, succis pleni qui succi in inveterata Podagra magnam copiam materiae cujusdam tartari similem vehunt: sic KERCKRINGiUS a ex milite quodam podagrico, cujus sputa , urina& omnia excrementa talem materiam ejiciebant, ingentem sputorum ad tartari consistentiam concretorum copiam colligendam curavit , eaque examine chemico exploravit; primum dederunt spiritum quen dam inter spiritum tartari & salis armoniaci quodammodo medium. acidiorem nimirum illo , hoc mitiorem: oleum ab oleo tartari vix potcrat distingui, tam exacte illud colore, foetore & consistentia re terebat , ncc sal ex capite mortuo extractus, longe 'ab eodem fale tar tari abludebat , nisi quod sapore quodam extraneo insectus, ingra tam quandam stomacho patiebat nauseam. Praecedunt utplurimum pa roxysmos torpor corporis , cruditas primarum Viarum, ructus, septua. Μ a acidi.
97쪽
acidi. Quodsi jam haec in summam colligimus, apparet spasmodicam
hancce ligamentorum & periostiorum inprimis tum & musculorum con- . tractionem, cum horum pallore, a copiosiore spirituum influxu g. 93. Is s.)concitari: ae gros vero ex allegatis causis sanguinem specifico quodam acore inquinatum in venis alere, qui cum spiritibus nervosis , communicatus,& cum his ad partes extremas, in tubulos nerveos ligamentorum & Pe riostiorum rigidiores, angustiores, & a partibus ambientibus pressos , dc- latus, dissicilius suos permeat tubulos, ibidem vero commorando , pressus nihilominus a tergo, specificos illos commemoratos excitat dolores, plus spirituum&sanguinis allicit, ex quorum inordinato motu, saepius horrorem & calorem volaticum febrilem , dolorumque augmentum C Citat. Annon methodus medendi vulgaris huic malo cst magis palliativa cur lactis cura convenienter instituta , podagricos adeo solatur an hujus curationis aetiologia ex indole chyli & lymphae inveniri potest Z cur podagricis ob debilitatem harum partium ex repetitis paroxysimis, ira, terrore &c. malum facile recurrit Similiter, si spiritus nervosii acrimoniam conceperunt, varia dolorum genera , spasmos item dc convulsiones excitare possiant. Uerum obsiervamus etiam quod DEUS sapientissimc prospexerit, ne spiritus animales vel lentore vel acrimonia adeo facile inquinentur, si perpendimus,quanto cum labore iidem pra parentur & secernan tur, ut fluidi sumi&insipidi mancant, & omne peregrinum acre ab illis ar-
Ceatur , serum Vero acre excrementitium, ab hac lympha caute semper se-
Paretur, ut Vel & lympha ventriculorum cerebri mere insipida deprehem
f. 242. Et hac ratione contra Gisb.rrimi COELICTII objectiones
Spirituum Nervosorum existentiam me vindicasse arbitror : qua Occatione
simul corundem Spirituam eoactus in corpore sano, & assectus in eodem aegro dilucidavi. Prius vero , quam calamum abjiciam non possum non, quin publice fatear,me non asscqui posse rationes,quomodo fieri potuerit, quod Oarsi. COELICΚlo, qui variis, sane non proletariae eru' ditionis speciminibus in orbe erudito famam jam dudum obtinuit, haec
Iliciis ca) excidere potuerit, quod maehanιcis rationibus uti, idem sit ac arx momnium nobιlissimam ad vilissimas ct illiberales , qua proprie mechanica ορ με β)Moeyentur , rejicere. Per Machinam proprie intelligitur talis corporum constructio, qua ad certos prosicuos motus edendos, ipsa hac structura deter
98쪽
Morbia vitiata ΘIrituum Nervosorum Crasi exeitati. 9 3
minatos, illa apta fiunt i haec aptitudo proprie constituit machinam: quapropter posterior haec, accepto impulsu, motum certum structura suadeterminatum edit. Haec Vero machinas intercedit differentia, ut quaedam continuo impulsu externo indigeant ad motus edendos, quaedam Vero ac ceptum impulsum vi suae structurae ad certum tempus fovere, & tam diu quoque ipsi competentes motus exercere possint. Qui igitur ex aestimatione ponderis, numeri &mensiurae corporum intelligere valet,quomodo eadem corpora certo modo invicena combinata apta fiant ad prolicuos ejusmodi ac dictum motus edendos, ille proprie Meιhanicus dicitur, & Scientia, quomodo & quare hac ejusmodi corporum combinatione intentatum motum obtinere possibile sit, Vocatur Meehanica. Ouemadmodum vero Recipe quoddam Medicum consignare Medicum non facit , sic & elaboratio machinae cujusdam a Mechanico inventae per opificcs, hos nondum Mechanici titulo dignos reddit. An vero, ex pondere, numero & mensura corporum, certo modo constructorum , eortim Vires aestimare, qua cadem ratione totius universi aedificium b disipositum fuit , Mochmnicorum σ) ineptias Vocare decet λ scd tadet cjusmodi objectionibus diluendis immorari, cum respontionem proprie non mercantur, & corum imbccillitas cuilibet appareat, hinc Tendimus in portum, & victis valedicimus undis.
99쪽
Errata typographica ita corrigantur. 6. . IIn. ult. revocatis. g. s. lin, δ. hic. g, Pod. lin. r. reflexus. l. s .lin. s. abeant. f. s . lin. 3. decrescentibus. f. 63. lin. II. Pervios. 6 9 . lin. 9.celeritas. S. Io 3. am. I. Hicce. f. I 2 3. lin. 9. infundibuli. g. I 36. lin. p. labe la- vias. g. I s. lin. ult. annitentur. 6. I p. lin. I. & calore sanguinis. g. I 63. lin. a. exsucca. f. a I. lin. I. Papillae. S. I9'. lin 23. tor. f. eod. lin. 4s. igitur &non vult ut. S. 1o I. lin.:8. legitimae latauum ad destinatos usus applicationi. s. eod. lin. 3 o. artu . S. AIO sin. . laborantem, s. 23O. Iin. 6. respirationi. Diqiliam by Coos