장음표시 사용
503쪽
dualis priscis temporibus fuerit frumenti ubertas, investigare maximi certe videatur momenti ad efficiendum, utrum nostro ac pristino aevo meliori an deteriori condition res rustica uti censenda sit quaque in causa discrimen, si quod detur, inter prioris recentiorisque aetatis sertilitatem sit ponendum, denique ad lucem nonnullis scriptorum cum Sacrorum tum profanorum assundendam. Illud vero examen ut ritEinstitui possit, ante omnia attendendum est ad eas praesertim
terras, in quibus agricultura maxime olim floruit, et ad id, quod auctores certissimae fidei hac de re nobis reliquerunt. Eiusmodi, ni fallor, provincias in Africa, Asia Graecia et Italia sitas frequentissime reperies. irum sane videri poterit, mentionem ubertatis quam maximae fieri iam inde a remotissimis temporibus, quibus disciplinam agricolationis quasi incunabulis adhuc fuisse credere malles Isaacus, qui saeculo fere vicesimo ante Christum natum vixit, Gerare, quae urbs Philistarum est regione Palaestinae, messes cum centesimo saenore fecisse sertur'. Hic vero hyperbolen inesse interpretes sacrae scripturae haud pauci consuerunt. Ipse Michaelis, horum facile princeps, ad hunc locum melius explicandum etiam de punctis iudaicis immutandis cogitavit, hordeum scilicet, et quidem nigrum, in regionibus orientalibus frumenti genus feracissimum, ei designari autumans. At vero hoc nil opus est, omissis etenim variis tantae ubertatis causis, de
504쪽
846 I. AEREOR LAND, quibus infra disseremus, hic mod monebimus, eandem, immo maiorem, ab aliis, iisque non paucis, auctoribus traditam esse messuram. Herodotus Halicarnassensis medio saeculi quinti ante Christum natum degens, hac de re ita habet: o In Assyriorum terra parum liuit, atque hoc tamen est quod frumenti radicem alit Verum irrigatae ex fluvio et maturescunt fruges et quoque provenit frumentum, non quidem, sicut in Aegypto. flumine ipso in arva ascendente, sed manibus atque tollenonibus irrigatum aetenim habylonica regio omnis, quemadmodum aegyptiaca, dissecta est in fossas, quarum maxima navibus traiici potest, ad solem hibernum e gens tendit autem ex Euphrate in alterum flumen, in Tigrim, ad quem urbs Ninus sita est Haec regio omnium, quas nos Vidimus, longe optima est, duntaxat ferendo frumento. Nam alias arbores ferre, ficum, vitem, oleam, omnino ne con tu quidem se Cereris fructui proserendo tam commoda est, ut nusquam non ad ducena reddat, atque ubi bonitate sese ipsa vincit etiam ad tricena esserat. Quatuor autem facile
digitorum latitudo est tritici illic atque hordei foliis
Ex milio ac sesamo quantae proceritatis arbor surgat, etsi mihi compertum, tamen memorare supersedeo, Probe sciens,
Dinae agrorum irrigationes facilius intelliguntur memorando, agricolas tune temporis magnas servorum turbas habuisse, quinua flumina derivare, aquas deducere, moles fluctibus opponere potuerunt, ominibus porro in liras revoeatis, operantes inter porcas ire ad runcandum, sarriendum et aquandum posse. Huc praeterea accedit, quod antiqui machinis usi sint, quibus aquas in ali tudinem redigerent, et dehinc vel manibus vel tollenonibus se λωmtorem sata irrigarent. Praeter loc. it. id Diod. I. I. Virg. Geom. Io4. Arvieu L, et Gomet de Vorigine des Di I. a. o. Die Fruehebarheu oderinfruciaba kei Asiens , o C. Meiners II. . i59. Descriptionem artis agrorum eminentiorum rigandorum exhibent in ius Reis dure Baiae nach Aegrate etc. Pag. ros. et P. Lucas mitteraeis etc. Tom L, Μ. M.
505쪽
de ubertate fru/nenti temporibu antiquissimis. 847
iis, qui nunquam abylonicam regionem adierunt, quae de frugiferis dicta iam sunt, perquam incredibilia visum iri f. α
Theophrastus, qui olympiade Icio vel ante Christum natum annos circa oo vixit, memoriae Ais tradidit: Apud Babylonem semper et quasi ordinate bis tondent satum, tertio pecus admittunt. Sic enim caulem mittit, alioqui foliis tantum lascivit. Et negligentius quidem colentibus quinquagesimo
cum faenore messes redduntur, diligentius vero cum centesim η' . Eadem refert Plinius, remedia adversus luxuriam segetum praescribens, et addens, ipsum solum exile, his observatis, tantam reddere messem. 3 Sic quoque, inquit, cum quinquagesimo faenore messes reddit exilitas soli, verum diligentioribus cum centesimo '. et arc. Terentius Varro, senex ille gravis agriculturae auctor, hac de re ita sese expressit: observabis, quantum Valet regio ac genus terrae, ut,
ex eodem semine aliubi cum decimo redeat, aliubi cum quintodecimo, ut in Hetruria et locis aliquot in Italia, in Sybaritano dicunt etiam cum centesimo redire solitum semen , in Syria ad Garada et in Africa ad Bygacium item ex modio nasci centum' . . Plinius idem affirmat hisce verbis. Libyphoenices vocantur, qui Bygacium incolunt. Ita appellatur regio C. C. L. Μ. Pass. per circuitum, sertilitatis eximiae, cum centesima fruge agricolis faenus reddente terra 'io. Ipse
D Theophri de hist plant. lib. VIII cap. VII. his nat. XVIII. cap. XVII. ' Varro de re rustica, lib. I. p. in Sybaris est urbs, haud longe a Tarento in Italia inferiori posita. 'N Byzacium, hodie unis in regione si dicta sme minore. Plin. lib. V., cap. 4.
506쪽
848 FRBO HI, AN D, Christus in parabola illa nota de satore Variam messium magnitudinem memorat hisce verbis: Sator quidam exivit s-rendi causa, et ex semine aliud cecidit in bona terra et diadit fructum, qui sese fructificavit, atque multiplicavit, et aliua triginta, aliud sexaginta et aliud cetitum protulit f. Strabo, coaevus Christi, laudans fertilitatem Siciliae, haec refert:
sterra Leontinorum adeo est fertilis, ut frumentum serum sine aliquo cultu reddat et quamvis hanc terram nulla maiori cura moliaris, quam alicubi, certis tamen annis centesimum reddere solet faenus ). Idem auctor testatur alio loco, quod hordeum in Babylonia cum laenore trecentesimo Proveniat Plinius Secundus, qui primo post Christum natum saeculo vixit, mentionem quoque magnae ubertatis segetum, ut iam attigimus, pluribus in locis iacit, V. c. tritico, inquit, nihil esse fertilius. Hoc ei natura tribuit, quoniam eo maxime alat hominem utpote cum e modio, si sit aptum solum,
quale in Bygacio Africae campo, centeni quinquageni modii
reddantur. Misit ex eo loco Divo Augusto procurator eius ex uno grano vix credibile dictu quadraginta paucis minus germina, exstant de ea re epistolae. isit et Neroni similiter CCCXL. stipulas ex uno grano cum entesimo quidem et Leontini Siciliae campi fundunt, aliique, et tota Baetica, et in primis Aegyptus Fertilissima tritici genera, ramosum, aut
quod centigranum vocant. Inventus est iam et scapus unus
centum abis onustus η'. Idem alio loco: in Bygaci Asricae illum centena et quinquagena fruge sertilem campum, nullis cum siccus est, arabilem tauris, post imbres vili asel-
507쪽
Io, et a parte altera iugi an vomerem trahente, vidimus
D secunditate Asiae haec a Cicerone sunt dilata: Asia
tam optima est provinciarum, et sertilis, ut et ubertate agrorum et varietate fructuum , et magnitudine astionis, et multitudine earum rerum, quae exportantur, facit omnibus terris antecellat '. e Haec arvorum elicitas a recentissimis quibusquo auctoribus, qui in hasce terras sunt profecti, uno ore confirmata est. Inter hos celeberrimus illo Niebub plurimis a locis refert, quod messes segetum universe, sed illud sic dictum Durra specialiter, eum centesimo et nonnunquam maiore faenore in Aegypto orientalibusque regionibus haud raro reddantur ). Granger, qui in Aegyptum anno millesimo septingentesimo trigesimo prosectus est, hasce memoriae tradidit lationes hac de re Aegyptus omnes vix incolas alit tritico, si
' Id. XVII. Cap. V. ' Cic. orat pro lege anilia, Cap. VI.
508쪽
et hoc quidem pane haud ex farina triticia vulgari facto. At vero ex milio quodam grandi, quod Graeci Caramboch et Arabes Durra appellant f. Seritur hoc Durra ad oras Nili Et in locis, quae lacile aquari possunt. Culmus huius frumenti
altitudine est quinque pedum, et unaquaeque mensura Producit saltem quinquaginta f. scriptores graeci minores eographiae veteris tradunt: Nilus bonitatem supra omnem Provinciam possidens; qui Nilus fluvius aestatis hora descendens, rigat omnem Erram et ad seminationem parat, quam seminatiabundantes magna benedictione implentur ad eos enim una mensura centum et centum viginti mensuras facit, et sic per singulum annum ter reddens et aliis provinciis utilis est Ex his ergo allatis locis luculentissime patet, agros haud insolenter reddidisse messem cum centesimo et quidem maiori faenore praesertim in Aegypto, Arabia, Palaestina, Syria Με- sopotamia aliisque orientalibus terris. Quod Italia, et Praesertim Hetruria et Campania, quoque eximia magnarum messium abundantia exuberaverit temporibus antiquissimis, exscriptoribus eius de re rustica satis apparet Hi enim omnes
' Iam supra memoravimus, hoc Durra esse ais quoddam, minus quam UN
Vol. III. Expositiones totius mundi pag. 8.
509쪽
da ubertam frumenticis oribus antiquissimis. 851 toti sunt in laudibus priscorum temporum, et hoc quidem ob eximiam agriculto in curam magnamque arvorum ubertatem.
Vos, inquit Agrasius apud Μ. Varronem ), qui multas perambulastis terras, ecquam cultiorem Italia vidistis Ego vero, respondit Agrius, nullam arbitror esse, quae tam tota sit culta. Primum, cum orbis terrae divisus sit in duas partes ab Eratosthene, maxime secundum naturam ad meridiem Versus, et ad septentriones, et sine dubio, quoniam salubrior pars septentrionalis est, quam meridiana, et quae salubrior, illa fructuosior, dicendum, magis eam fuisse opportunam ad colendum, quam Asiam, ibique Italiam primum quod est in Europa, secundo quod haec temperatior pars est, quam interior. Nam intus pene sempiternae hyemes, neque mirum, quod sunt regiones inter circulum septentrionalem et inter eardinem coeli, ubi sol etiam sex mensibus continuis non Ldetur. Itaque in oceano in ea parte ne navigari quidem posse dicunt propter mare congelatum Fundanius: Num ibi tu quicquam nasci putas posse aut coli natum Verum enim est illud Pacuvii Sol si perpetuo sit aut nox flammeo vapore aut Irigore, terrae fructus omnes interire. Ego hic, ubi nox et dies modice redit et abit, tamen aestivo die, si non diffindere meo insititio somno meridie, Vivere non possem. Illic in semestri die aut nocte, quemadmodum quicquam seri, aut
alescere, aut meti possit Contra quid in Italia utensile non modo non nascitur, sed etiam non egregium fit Quod saeeonferam Campano Quod triticum Appulo Quod vinum Falerno Quod oleum Venafro Non arboribus consita est Italia, ut tota pomarium ideatur An Phrygia magis vitibus cooperta, quam Homerus appellat ἄμπελοἐσσαν, quam haec Ἀ-
Varro de r. r. Lib. I. cap. uia
510쪽
Argos, quod idem poeta πολυκυρον Vocat p ita scribit. Quine Catonis aevo scribens de fertilitate et opia Galliae Cisaupinas olybius, libro hist. IIβ', suis etiam temporibus, ait, medimnum frumenti siculum quatuor obolis veniisse, hordEi duobus. Huic congruit C. Plinius, qui laudans mores populi Romani temporibus antiquissimis, ita loquitur: Ergo iis
moribus non modo sufficiebant fruges, nulla provinciarum pascent Italiam, verum etiam annonae vilitas incredibilis erat. Μanius arcius, aedilis plebis, primum frumentum populo in modios assibus donavit. L. Μinucius Augurinus, qui Sp. Μelium coarguerat, farris pretium in trinis nundinis ad assem redegit undecimus plebei tribunus, qua de causa statua ei extra portam Trigeminam a populo stipe collata statuta est Trebius in aedilitate assibus populo frumentum praestitit, quam ob causam et ei statuae in Capitolio et Palatio dicatae sunt ipse supremo die populi humeris portatus in rogum est. Verum quo annomater Deam advecta Romam est, maiorem ea aestate messem, quam antecedentibus annis decem, factam esse tradunt. . Varro auctor est, cum L. etellus in triumpho plurimos duxit elephantos, assibus singulis farris modios fuisse n. I. C. L. Simon de aevi nostri auctor, qui suis ipsius oculis messem in Italia viderat, de sertilitate huius te
rae posteritati pronunciavit campestria, quae inundationEimbrium ac fluminum quasi limo quodam obducta et stercorata fuerint, tam foecunda esse, ut semina illis concredita cum centesimo et Vicesimo quinto laenore redeant ). Episcopus noster, celeberrimus ridericus unier, qui annis
ΜDCCLXXX e MDCCLXXXVI iter his in regionibus Ω-
Plin. histi a XVIII. cap. I. Tabisa dees agrisulture Toseane Par I. C. L. Simonia. Genere I I S. D.