Nova acta physico-medica Academiae Caesareae Leopoldino-Carolinae Naturae Curiosorum

521쪽

da uberinis rumenti semporibu antiquissimis. 863 minores quidem frumentarios habebant agros, sed eo melius hos colere poterant. At vero, sicuti ex loeis laudatis scriptores veteres et hu- fis aetatis uno quasi ore consensisse in pronuncianda ubertate segetum cum faenore trigesimo usque ad centesimum quinquagesimum, causasque, nisi quid praeteritum est, tantae frugum foecunditatis, nos audivimus, negari tamen ab altera parte nequit, Veteres agrorum operarios messes multo minores etiam nonnunquam habuisse, praesertim temporibus posterioribus, quibus disciplina et cura rerum rusticarum neglecta fuit , si regiones modo exceperis, quae Nili, Euphratis, aliorumve suminum, vel machinarum servorumque opera irrigatae et

culiae, summisque omnium deorum ac naturae muneri hua Miutae, maximas sertilitatis memoratae messes semper reddiderunt semperque redditurae sunt.

Dictis Varronis de feracitat frumenti sui temporis plurimis in Italia locis uti liceat, Seruntur fabae modii quatuor in iugero, triticio, ordei VI, farris . Sed nonnuulis locis paullo amplius, aut minus. Si enim locus crassus, plus, si macer, minus. Quare observabis, quantum in regione consuetudo est serendi, ut tantum facias, quantum valet regio ac genus terrae , et ex eodem semine aliubi cum decimo redeat, aliubi cum quinto decimo, ut in Hetruria et locis aliquot in Italia D. Causam sterilitatis sui temporis asseverat idem auctor his verbis: nunc intra murum sere patres iambliae correpserunt, relictis alce et aratro, et manus moVere maluerunt in theatro ac circo, quam in segetibus ac vinetis ; frumentum locamus, qui nobis advehat, qui saturi fiamus ex

' Varr. lib. II., pinet. Afri Col. Praes.

.. Varr. lib. de . . , M.

522쪽

eontra progenies eorum propter avaritiam contra leges e segetibus seeit prata '. et Μ. . Ciceronem, eodem, quo Varro, vel saltem Millo

post viventem tempore, similem oecunditatis mensuram annunciare in accusatione in Verrem reperimus , In iugero, inquit, agri Leontini, medimnum sere tritici seritur, perpetuae atque aequabili satione Ager efficit cum octavo bene ut agatur, Verum, ut omnes Dii adiuvent, cum decimo. Quod si quando accidit, tum sit, ut tantum decumae sit, quantum Severis' Hoc est, ut, quot iugera sunt sata, totidem medimna decumae debeantur Medimnum autem ex iugero decumano dari poterat, cum ager, id quod perraro evenit, cum decumo extulisset ' et De reditu agrorum frumentariorum temporibus Columel lae haec in libro eius tertio de rebus rusticis cap. 3. legimus: nam illa videntur prodigialiter In nostris Ceretanis a cidisse, ut aliqua vitis apud te excederet uvarum numerum duorum millium, et apud me octogenae stirpes insitae intra

hiennium septenos culleos peraequarent, ut primae vineae e tenas amphoras iugeratim praeberent, cum prata et pascua et

silvae, si centenos sestertios iu singula iugera efficiant, optime domino consulere videantur. Nam humenta maior quidem parte Italiae quando cum quarto responderint, vix meminisse

possumus.

Quod sententia hic esset, ut frumenta quater autum red-

523쪽

de ubertate frumenti temporibu antiquissimis. ωderent, ac prata et eortissime, ni fallor, naturae linguae Iatinae repugnat. Neque in sententiam eorum, qui cum Ursino decimo ex Varrone I. 44. addi voluerunt, ire equidem possum; nam salicem agrorum reditum aetate Varronis a messibus sui temporis ipse Columella paullo ante L c. secernit his erbis: atque ut omittam veterem illam felicitatem arvorum, quibus et ante iam . Cato, et mox erentius Varro prodidit, singula iugera vinearum sexcenas urnas vini praebuisse, id enim maxime asseverat in primo libro rerum rusti-

earum Varro nec una regione provenire solitum, verum et

in Faventino agro et in Gallico, qui nunc Piceno contribuitur. Haec iis erte temporibus v. Columella minime quidem

. negat, agros idem laenori su ac prisco aevo reddendo ares esse, si eadem cura et diligentia fuerint tractati, agros enim infoecundos exstitisse, nec coeli per multa iam tempora noxia frugibus intemperie, nec ubertate nimia prioris aevi defatigatum et es elum solum, ut nostro, inquit, potius vitio, qui rem rusticam pessimo cuique sorVorum, velut carnifici, noxas dedimus, quam maiorum nostrorum optimus quisque optimo

tractaverit f. taque veteres illi Sabini Quirites ataviqus Romani, quanquam inter serrum et ignes hosticisque incursionibus vastatas fruges, largius tamen condidere, quam nos, quibus diuturna permittente pace prolatare licuit rem rusticam. Itaque in hoc Latio et Saturnia terra, ubi Dii cultus agrorum progeniem suam docuerant, ibi nunc ad hastam locamus, ut nobis ex transmarinis provinciis advehatur humen tum, ne fame laboremus, et vindemias condimus ex insulis

Cycladibus ac regionibus Baeticis Gallicisque f. era Col. III. I.

524쪽

Ratio igitur tam parvi reditus arvorum non in arvis, sed in arvorum cultoribus, vel, ut cum L. Plinio Caecilio Secundo loquamur, in communi temporis iniquitate se ponenda erat. Captis enim Carthagine et Corintho, immensa divitiarum copia in Italiam influxerunt. Villarum itaque possessores, tot magnisque rerum abundantibus divites, morem illum veterem persevergndissimi colendorum agrorum studii reliquerunt, Et Publice concepta et confirmata erat his temporibus vulgaris existimatio, rem rusticam sordidum opus, et id esse . negotium, quod nullius egeat magisterio praeceptoris omnes enim, ait Columella, patres familiae, falce et aratro relictis, intrii

murum correpsimus, et in circis potius ac theatris, quam insegeuous et vinetis manus Qvemus, attonitique miramur stus effoeminatorum , quod a natura sexum viris denegatum muliebri motu mentiantur, deeipiantque oculos spectantium. Mox deinde, ut apti Veniamus ad ganeas, quotidianam cruditatem Laconicis excoquimus et exsucto sudore sitim quaerdimus , noctesque libidinibus et ebrietatibus , dies ludo volsomno consumimus, ac nosmet ipsos ducimus fortunatos, quod nec orientem solem videmus, me occidentem f.

Nec itaque mirum, si ita turpi quasi consensu deserta exolevisset disciplina ruris temporibus Columellae, arva cum tam exiguo respondisse, modiumque frumenti, qui diebus Varronis V, vel 4 sestertiis venerat, ut ex Ciceronis oratione in Verrem videtur nunc a sestertiis aestimatum esse, licet vix septuaginta uni hoc intervallo essent interiecti.

Hoc loco haud a veri specie alienum videtur addere, R

525쪽

da Mortis Immania samporibus antiquissimis. 867manos luxuriis ac voluptatibus deditos temporibus bis, de quibus hic sermo est, sorte vix et ne vix quidem sumtibus agro. rum hene colendorum necessariis pecunias suppeditare potuisae, et eo minus, cum domini villarum immensa et quidem transmarina rura possederint, quae malo culta sumtus remunerare haud suffeceram. Quo in genere, reserente Plinio, censoria castigatio erat, minus arare, quam verrere; et si

verum confiteamur, latifundia perdidere Italiam iam vero et provincias. Sex domini semissem Africae possidebant, cum interfecit eos Nero princeps M. Nam qui longinqua, ne dicam

transmarina, rura mercantur, velut haeredibus, patrimonio auo et quod gravius est, vivi edunt servis suis; quoniam quidem et illi iam longa dominorum distantia corrumpuntur et corrupti post flagitia, quae commiserunt, sub exspectatione su cessorum, rapinis magis, quam culturae student f.e Nec porro omittendum, auctorem nostrum comparationem inter reditum vinearum agrorumque frumentariorum instituere, et illarum esse uberiorem monstrare conari. Quod si vero, cimo quarto legas, Pretium agro, segetibus consito, longo ius, quam vineis, ex rationibus suis ipsius loco citato statueret Columella cum e contrario id agat, ut ostendat, illud multo minus esse, id quod in causa quoquo censendum est, cur tam exiguam, ac fieri possit, messem frumenti ponat. Hic denique observandum est, mentionem frumenti non in tota, ad solum in maiore parte Italiae secisse maiores itaque messes segetum

in Etruria, Campania, aliis Romanorum regionibus sertilissimis,

526쪽

o prae omnibus in Stellia ipsis Columellae temporibus aed

ditas esse D. Ex his ergo argumentis satis apparet, ni fallor, in maiore Italiae parte agros fuisse diebus Columellae, qui eum quarto

responderint veluti et ea loca exstitisse, in quibus semina cum centesimo et quidem longo maiore laenore redierint, et adhuc hodie redeant. Si tandem fertilitatem segetum nostris diebus cum messibus priscorum comparemus, reperiemus, hanc saepissime eandem esse nunc ac olim in regionibus illis, in quibus mentio tam

magnae felicitatis ab antiquis iacta est Quid quod in hiseo

ipsis nostris horealibus terris neque nos flava Ceres alto olympo nequidquam spectaret, sed easdem, quas illis, nobis messes rex deret, si eandem curam ac diligentiam, ac illi, cum scientia sociaremus ) Quisque sibi experimentis probet, semina plurium generum, optimo studio ac optimo solo adhibito, cum centesimo et multo maiore Taenore reditura esse. Vulgaris vero messis agrorum bene cultorum plerisque in partibus regionum

nostratum saepius invenire possumus esse hunc: triticum cum Octavo, hordeum cum decimo Vel quatuor- decimo, avena cum

decimo saenore. In Dunia ac Norvegia et semina, omnibus diis adiuvantibus, cum vicesimo quarto respondisse a multis fide dignis iraditum est.

527쪽

1uorsque e composais ilis a plus de deucans mon mimoire surci 'ornithorhinque, mon ut principat Mait de donne plus

do lueloppement et 'ose dire, Plus 'exactitude aux caracteres qui emblent motive la distinctio des eu especesque Don a ait connaitre te premier. I me Paro conve- nable ' ajouter ous te satis pars, que 'avais p trouversurra 'anatomi et 'histoire naturelle de eo genre Commecette compilatio ne servat qu' tracer te tablea de connois-sances qu'on Vait fur es animau a cette poque , elle est devenue, era 'avoue, incomplete. 'autres plus heureu quemo on eum 'occasio de laire des nouvelles recherches anatomiques, et les satis 'accumulent et se Pressent tellement, qu'on aura hiento une connaissance asse exacte de out la

528쪽

especes. 'aim indult en erreur parcia membrane, qui co Vre et organe, et qui se dessechant 'une maniere inegale alter singulierement, comme o consol alsement, a formed hec Dan te queletis te e inserieur la machoire diaerensenne est compos de deu branches, qui descendent du

e meme temps plus de largeur. I en resulte queras iacci urieur est plus large Vera a potnte, comme era 'a observe dans tous te crlines du abinet 'anatomi compare amaris, parmi esqueis se trouveront probablement ussi de 'especerousse Dan les objet empailles e 'a trouu rie qui pourrat serviro confirmer opinion que 'avais eu au paravant.1 dois don avouer que e regarde maintenant out e quei a di dans mon memoire sur a disserence duae inserieue

caractere pris de la queuerie 'a rie de bien saris dire, la

529쪽

veu dire quo 'a trouvera 'ergo che les individus males auΜnsέum de Paris exactemen comme era 'a dessine dans monNέmoire Fig. 4 et IV. , et plus ince che t 'ornithoxhinque brun plus gros a contraire et conique che Vornithorhinqua

530쪽

tromp dans u de caracteres Comme te ne herche a verit quo ou elle meme , cette modification de mus dies ne me ouis ien, e me licite a contraire de ouuoi rectisterm i-memeon erreur, que 'avais commis ans 'o douteret 'nne manter bies involontaire. Rotterdam ce a Decembre I 824.