장음표시 사용
511쪽
da ubertata frumenti temporibu antiquissimis. Macit, laudibus antiquorum totus assentitur, praesertim in describenda ubertate locorum Capuam adiacentium Summam in Sicilia frumentaream ubertatem iam memoraVimus ex Strabonis et Plinii monumentis. Huc reserri quoque potest, quod Burigny, inclytissimus ille Gallorum scriptor, non Olum verba eorum repetita affirmat, sed etiam addit: Promontoria Siciliae tria famosa sunt desiginta per tres cuspides iunummis Siciliae antiquis. Ibi caput videtur, circa quod sunt tres cuspides, et inter unamquamque cuspidem spica ad indicandam huius insula foecunditatem. Habetur nonnunquam optima mundi terra, nec ullus hi facile invenietur locus, quin possit vel maximam multitudinem hominum nutrire, et mereaturam copiosissimam frumentis suis facere. Et paullo infra: Poetae, quorum fabulae saepe sunt symbola veritatis,
finxerunt, boves solis in Sicilia pasci. Quo dicto significa
tum Voluerunt, nullum in mundo pascuum esse melius. Haec terra etiam bestiis admodum abundat. Foecunditas eius eximia in causa fuit, cur diceretur, Siciliam esse patrimonium
Cereris et Proserpinae, has eas ibi natas fuisse, ibi regnasse, ibi Plus gavisas esse, quam alicubi, Iovem denique hanc terram ut donum nuptiale Proserpinae dedisso ).αFridericus linter paullo ante laudatus, haec Solini verba vera esse affirmat, Quidquid icilia gignit, sive soli foecunditatem , sive hominum ingenia spectas )να et iter Panormo faciens Agrigentum testatur, quod regiones hae admodum frugiferae sint, et nonnulla inter ontem regium et Alca-mum loca eius bonitatis, ut vix quinque digitorum altitudine
512쪽
854 FRECHLAND, proscissum ad semen accipiendum triginta unoquoque sermε anno reddat, et, cum omnes dii adiuvont, etiam centEsimum , veluti Plinius olim de Leontinis agris i. c. reser . , Traditum itaque est, pergit idem doctissimus auctor, n- nam ob sertilitatem camporum a Cerere habitatam ). Et alio loco vero simile satis, inquit, videtur, quod nulla Siciliae urbs exstiterit, qui Cereris numen prae diis ceteris coluerit; nam totam Siciliam dono dedisse Proserpinae Iovem
dicit Scholiastes, ad carmen Pindari quoddam explicandum. Pyib. XII. 3. ). eQuod haec agrorum oecunditas, auctoritatibus tam muItorum fide dignissimorum scriptorum affirmata, non tam sit incredibilis, quam sorte nonnullis haberi possit, ex subsequentibus praeter alias quoque rationibus facile elucescet. Nempe Plinius iam hanc in medium protulit quaestionem:
quaenam ergo tantae ubertatis causa erat Ipseque respondit his verbis: ipsorum tunc manibus imperatorum colebantur agri, ut fas est credere, gaudente terra Vomere laureato et
triumphali aratore sive illi eadem cura semina tractabant, qua bella, eademque diligentia arva disponebant, qua castra, sive honestis manibus omnia laetius proveniunt, quoniam et curiosius fiunt. Serentem invenerunt dati honores Serranum, unde cognomen Aranti quatuor sua iugera in Vaticano, quae Praeta Quinctia appellantur, Cincinnato viator attulit dictaturam , et quidem, ut traditur, nudo , plenoque pulveris etiamnum ore. Cui viator, Vela corpus, inquit, ut proferam senatus populique Romani mandata Tales tum istium
513쪽
da uberiae Durrienti temporibus antiquissimis. 855Viatores erant, quod ipsum nomen inditum est subinde et ex agris senatum ducesque arcessentibus f. αPrae omnibus autem ratio habenda est coeli et naturae soli, quod utrumque, utpote natale his in terris, frumentis est quam maxime aptum. Huc accedit, quod cura rusticationis maximae suerit gloriae apud antiquos, et proceres civitatis summa disciplina atque experientia extracti non solum freque tissime in agris sint morati, sed non multa habuerint iugera, et iis ergo facile andem curam et diligentiam, quam nos nunc hortis nostris, adhibere potuerint. Iammoses, felicitatem Canaan describens, narrat, quomodo Aegyptii colere terras suas ut hortos soliti essent. Terra, inquit Israelitis, quam possidebitis, non est ut Aegyptus, ex qua egressi estis; ibi enim semina spargere eaque irrigare necesse habuistis n. αArvorum sacerdotes Romulus imprimis instituit, seque duodecimum fratrem appellavit inter illos, ab Acca Laurentia mirice sua genitos, spicea corona, quae vitta alba colligaretur, in sacerdotio eis pro religiosissimo insigne data, quae prima apud Romanos sui corona, honosque is nonnisi vita finitur, et exules etiam captosque comitatur. Bina tunc iugera populo Romano satis erant, nullique maiorem modum attribuit '. Praedium constare centum iugeris memorat Cato his verbis:
. Praedium quod primum siet, si me rogabis, sic dicam. De omnibus agris, optimoque loco, si emeris iugera agri centum, vinea est prima, si vino multo siet 'O. α Post reges exactos, et inquit L. I. Μoderatus Columella,' C. Plinii hiat nati lib. XVIII., eap. 5. ' Deuteron. II. ro. Cis. Diod. I, 2. Plin. Ust nat. XVIII., a. cis Vare de R. R. lib. I. ev Io. Val. Max. VIII., 6 5 et iv. III. 26. O cato R. R. I.
514쪽
856 FRECHI, A N D, , Liciana illa septena iugera, quae plebis tribunus viritim 1- viserat, maiores quaestus antiquis retulere, quam nune nobis praebent amplissima vetereta Tanta quidem Curius Dentatus, quem paullo ante retulimus, prospero ductu parta victoria ob eximiam virtutem deserente populo praemii nomine quira-quaginta ' soli iugera supra consularem triumphalemque fortunam putavit esse, repudiatoque publico munere populari, hac plebeia mensura contentus fuit. ox etiam cum agrorum vastitatem Victoriae nostrae fecissent, criminosum tamen senatori fuit, supra quinquaginta iugera possedisse, suaque lege C. Lcinius damnatus est, quod agri modum, quem in magistratri rogatione tribunicia promulgaverat, immodica possidendi libidine transscendisset f. Cui addas praeclaram poetae se
tentiam: Laudato ingentia rura, Exiguum colit .
Quod vir eruditissimus, ut mea fert opinio, traditum Vetus praeceptum numeris signavit quippe acutissimam geratem Poenos dixisse convenit imbecilliorem agrum, quam agricolam esse debere quoniam, cum sit colluctandum cum eo, si fundus praevaleat, allidi dominum. Ne dubium, quiri minus reddat laxus ager non recte cultus, quam angustus eximio φη .Μultum praeterea hae disquisitione considerandum est, quod antiqui non solum summa cura ac diligentia, . . t ribus itarationibus arationis, sarrationis, runcationis aquationisque et largo stercore, suibus omnibus segetes laetius Pr
' Nonnulli tamen quingenta legere vorint; vid commenti Sinneideri ad hunc
515쪽
de ubertate frumenιi emporibu antiquissimis. 857
veniunt, terras suas sint moliti, sed et semine rariori, quam nos usi, et hoc semon optimum et quidem manibus electum maceraverint, ut ab animalibus subterraneis minus laederetur. Inter plures rei rusticae scriptores Columellam hac de re loquentem audiamus: Quaedam etiam subterraneae pestes adultas segetes radicibus subsectis enecant. Id ne fiat, remedio est aquae mistus succus herbae, quam rustici sedum appellant: nam hoc medicamine una nocte semina macerata iacium tur. aidam cucumis anguinei radicem diluunt aqua, similique ratione madefacta semina terrae mandant. Alii hac eadem aqua vel amurca insulsa, cum coepit infestari seges, perfundunt sulcos, et ita noxia animalia submovent. Illud deinceps praecipiendum habeo, ut demessis segetibus iam in area futuro semini consulamus. Nam quod ait Celsus ubi mediocris est fructus, optimam quamque spicam legere oportet,
separatimque ex ea semen reponere, cum rursus amplior messis provenerit, quidquid exteretur, capisterio expurgandum erit, et semper quod propter magnitudinem ac pondus in imo subsederit, ad semen reservandum. Nam id plurimum prodest, quia quamvis celerius locis humidis, tamen etiam sicui frumenta degenerant, nisi cura talia adhiheatur. Neque
anim dubium est, ex robusto semine posse fieri non robustum. Quod vero protinus exile natum sit, nunquam robur accipere
manifestum est. Ideoque Virgilius cum et alia, tum et hoc de seminibus praeclare sic disseruit
'Vidi ego lecta diu et multo spectata labore,
Degenerare tamen, ii vis humana quotannis vixima gusteque manu legeret, sic omnia satis In peius ruere ac retro sublapsa reserri .. Georgio. I. 397.
516쪽
858 RECHI, AN D, Granum autem rutilum, si, cum diffissum est, eundem colorem interiorem habet, integrum esse non dubitamus. rioa extrinsecus albidum, intus etiam conspicitur candidum, levis
ac vanum intelligi debet ). Didymus de seminibus refert:
Quidam ad fertilitatem conserre tradunt, ut semina in contrarios locos serantur; velut ex montanis in campestres, ex humidis in siccos, et vice versa. Esse enim contrariorum apP-titum aeque in seminibus ac in terra. Quod tamen sic fieri oportet, ut ex deterioribus in meliores transferamus I non ex praestantioribus in peiores f. Hic reserri est linii praec Ptum: Non transserendum est ex frigidis locis semen in aliada, neque ex praecocibus in serotina, idque in contrarium
Praecepere quidam falsa diligenti '.
Semina sic bene lecta, condita ac praeparata terrae tandem antiqui mandarunt. Μultis tum modis serendi deindensi sunt, quibus magnae seminum multitudini parcerent Satave statim in liras revocarunt, ne sole torrente adurerentur, aut ab animalibus subterraneis devorarentur, vel sator inter sulcos iens semina ponebat, veluti nos pisa nostra in hortis, et deinde his terram admovebat vel per proscissum ingrediebatur, et sic semina terrae concredebat, cum aratrum Sequens
haec humo obrueret 'O Ut semina melius responderent, her haeque sussocarentur, sata cum sulcos contexerint pluribus sarritioni runcationisque iterationibus a priscis agrorum cuitoribus sunt purgata. riticumque et adoreum, reserente C lumella, cum quatuor fibras habere coeperint, ordeum, cum
517쪽
de ubera, frumenti temporibu antiquissimis. 85squinque faba et cetera legumina, cum quatuor digitis a terra exstiterint, recte sarrientur ' Segetibus quoque iam a terra pullulantibus maxima a priscis rusticis cura adhibita es L, ne noxia qua perirent. Ubi vel uligo vel aliqua pestis segetem enecat, ibi columbinum stercus, vel si id non est, solia cnpressi convenit spargi et inarari. Sed antiquissimum est, omnem inde humorem iacto sulco deducere. Col. lib. II., cap. IX. Assiduis porro aquationibus refovebantur, ne vel aestibus per- urerentur, Vel ut maiorem in modum laetarentur ac fructum
ferrent. Praeclaramaronis hac de re carmina ita sonant: Quid dicam. iacto qui semine Comminus area Insequitur, cumulosque ruit male pinguis arenae ZDeinde satis fluvium inducit rivosque sequentes; Et, quum exustus ager morientibus aestuat herbis, Ecce, supercilio clivosi tramitis undam Elicit; illa cadens raucum per levia murmur Saxa ciet, scatebrisque arentia tempera arva φ .is
Ceres, cum postea flavescere coeperit, custodiis servabatur, ut a pecoribus, avibus, aliisque noxiis animalibus vindicaretur. In montanis locis tradit Carsienius Niebuli se passim quasi nidos in arboribus vidisse, quibus Arahes ad se getes custodiendas insederunt. In Ohama, ubi arbores rarae sunt, machinae altae hunc in finem sunt constructae Postquam Vero seges an dem ad maturitatem perducta suerit, messis haud recrastinata, qua dilatu multu segetum copia perire potest, sed nulla mora interiecta demessa est seges, et pluribus quidem modis, quibus haud minor frugum
518쪽
Mo Ruori L AND , pars servata fuit n. esse autem facta, seges vel statim in nubilarium congerebatur, vel spicis inelusa in horreis vel scrobibus condebatur. Unius modo agriculturae praeceptorum verba ad haec probanda sufficiant , Sed cum matura fuerit Seges, ante quam torreatur vaporibus aestivi sideris, qui arant vastissimi per ortum caniculae, celeriter demetatur. Nam dispendiosa est cunctatio, primum, quod avibus praedam ceterisque animalibus praebet deinde, quod grana, et ipsae Pi
eae culmis arentibus et aristis celeriter decidunt. Si vero procellae ventorum aut turbines incesserint, maior pars ad terram defluit propter quae recrastinari non debet, sed a qualiter flaventibus iam satis, ante quam ex toto grano indurescant, cum rubicundum colorem traxerunt, messis DCie da est, ut potius in area et in acervo, quam in agro grandescant frumenta Constat enim, si tempestive decisa sint, postea capere incrementum. Sunt autem metendi genera Complura multi falcibus verticulatis, atque iis vel rostratis, vel denticulatis, medium culmum secant multi mergis, alii P
ctinibus spicam ipsam legunt, idque in rara segete iacit Iimum, in densa difficillimum est. Quod si falcibus seges cum
parte culmi demessa sit, protinus in acervum, vel in nubifarium congeritur, et subinde opportunis solibus torrefacta proteritur. Sin autem spicae tantummodo recisae sunt, Possunt
in horreum conferri, et da inde per hiemem vel baculis exeuri vel exteri pecudibus.
At si competit, ut in area teratur frumentum, nihil do-bium est, quin equis melius, quam bubus, ea res conficiatur, et si pauca iuga sunt, adiicere tribulam et traham possis quae res utraque culmos facillime comminuit Ipsae au-
519쪽
d ubertas frumans is oriatia antiquissimis. ω tem spicae melius sustibus tunduntur, vannisque e urgantur.
At ubi paleis immista sunt frumenta, vento separentur. Ad eam rem Favonius habetur eximius, qui lenis, aequalisque aestivis mensibus perflat, quem tamen operiri tinti est agricolae, qtii dum exspectatur, saeva nos hiems deprehendit. Itaqua in area detrita frumenta sic sunt aggerenda, ut omni atra possint excerni. At si compluribus diebus undique silebit a
ra, Vannis expurgentur, ne post nimiam ventorum segnitiem Vasta tempestas irritum faciat totius anni laborem. Purae mindo frumenta, si in annos reconduntur, repurgari debent. Nam quanto sunt expolitiora, minus a curculionibus exeduntur. Sin protinus usui destinantur, nihil attinet repoliri, satisque est in umbra refrigerari, et ita granario inferri Leguminum quoque non alia cura est, quam reliquorum frumentorum tiam ea quoque vel statim absumuntur, vel reconduntur. Atque o supremum est aratoris emolumentu Iev-eipiendorum seminum, quae terrae crediderat D. Haec scilicet omnia, necesse est, maximi sint momenti ad messes multiplicandas, et minime sunt transeunda, Cum tio quaeritur, cur veteres arvorum cultores tantas secerint
Haec porro a nobis observari fas est habitum coeli his interris, de quibus hic sermo est, multo magis constantemes isse, nam in nostris, et plantas singulas eo selicius crescere, quo istae regiones earum propriae fuerint. Hic quoque in se sum Venit, patres agri culturae magnas armentorum pecudumque greges ideoque ingentem stercoris copiam possedisse, quo terras redderent pingues segetesque laetas et maiorem τg
messem reportarent. Ne dicam, quod plurimae Arabiae, Ni
520쪽
8sa I. AERBO HLANn, midiae, Aethiopiae aliarumque orientalium terrarum gentes essent nomades, qui rudem et modo ex silvestri habitu in NVum transductam proscinder possent terram Talem vero humum sit aevi tam longo, multorumque requietam annorum frondibus et herbis, quas sua sponte natura Progenerabat,
velut saginatam largioribus pabulis, iacilius sufficere edendis educandisque frugibus et eam ob causam magno cessationis faenore his colentibus respondere , haud incredibile videbitur. Nunquam vero agri a veteribus cultoribus sunt delatigati messibus segetum continuis, sed aut novales erant, aut ieeleguminum ac frumentorum alternati, quibus colonorum ous
respondere potuerunt Virgilius itaquo cecinit:
Alternis idem tonsas cessare noVales, Et segnem patiere si tu durescere Campum. Aut ibi flava seres, mutato sidere, sarra, Unde prius laetum siliqua quassante legumen, Aut tenuis foetus viciae, tristisque lupini Sustuleris fragiles calamos, silvamque Onantem. Urit enim 'ini pum seges, init inVenae, Urunt Lethaeo perfusa papa era Somno. Sed tamen alternis facilis labor: arida tantum Ne saturare fimo pingui pudeat sola, neverilaetos ciuerem immuridum iactare teri agros, Sic quoque mutatis requiescunt foetibus arva, Nec nulla interea est inaratae gratia terrae .
Ad baec omnia denique referri potest, quod antiqui '
mani, multique aliarum gentium, quarum vita haud more n0' inadum in pecoribus parandis servandisque tota sui occupat3, frumentis acquirendis non plurimos adhibuerint agros, AER'