De curandis hominum morbis, epitome praelectionibus academicis dicata

141쪽

CATARRHυS. 23yperientia confirmat. Nec certe, cum et oculos

mones ( q. 18s. 3, hac a causa non raro incendi sciamus; cum tantam pituitae sub tussi ferina, cujus saepe in abdomine origo est, compiam in pectore secerni videamus; mirabimur, sensilissimam bronchiorum superficiem internam a nervis ventriculi, intestinorum , per bilem

acriorem, SaburraS corrUpta S, aut per vermes,

continuo irritatis, Similia experiri, aut longa Tvanasque peritus Ses ad phlogos in ac morbo Sassecretiones incitari. Hinc ratio summaee interdum virtutis emeticorum, purgantium in cantarrhis, prae primis epide micis, cum gastrica febre manifeste conjunctis, atque adeo Sponta ne ae, qua non pauci catarrhi solvuntur, diar- rhoeae, elucet; quin igitur, cum Summo Aemgrotantium damno, mox quamvis aut ori S amavritiem , aut linguae Spurcitiem, aut nauSeam, vomit uritionem, vel ipsum adeo vomitum, Ut

pote prorsus in multis symptomatica, pro Sussim cienti emeticorum indicatione habeamus (a86. 18s. . Enarratae vix causae in membranam mucosam, nunc, qua late per has Viny

142쪽

r o C AT ARRHUS. expanditur, Omnem, nunc modo in partem illius, operant Vr.

Cor tam tamen ( s. 3op. ), capitis ipsius,

pedumque, apud teneros infantes frequentissima, refrigeratio potis imum inducit. Pacilius haec in illis, qui nimiis caput integumenti Sfovent, succedit. Non raro acria quaecunque ad nares, utpote declive, semperque pervium stimulis externis muci colatorium , feruntur. Ab acri arthritico ad nervos narium ac linguae deposito, et gustus, et odoratus in viro iacturam, ut nec salis ammoniaci volatilis penetrantissimum odorem distingueret, sed modo aliquem ab illo stimulum accuSaret, obServavimus. Singularis plane virus venerei in membra nam faucium nariumque mucosam e St ni SUS, et frequens abhinc oraenae, his partibus facile funeStae, occaSio. Morbillosum praecipue coryZa praecedit, comitatur contagium; atque ipsae variolae interdum hoc signo incedunt; vel ipsas abycessuli nares infestant, exulcerant, vel prorsus , ut vidimus, obliterant. Scarlatinae malignae furores in fauces, cava narium, jam alibi( s. et psi. ad dullimus. Nec vobis leprosi vi

143쪽

C AT A RRHO S. I Irus, in nareS praecipue ruentis, tristissimi es

ro internam narium membranam infestant: ac sicut nares infantibus nec natis copiosius stillant, ita dentit onis imprimis sub opere coryZAsymptomatica huic aetati familiaris, et abundans seri mucique nas alis Secretio eSt. Non raro dentes, alveoli maxillae Superioris carioSi, istius ad antrum phlogos in, Secretiones morbosas, et ulcera inducunt. Ictu S, violentia qUaevis ad nares, ad sinu S maxillares, frontales, ,- vel et insecta hi S in cavis recepta, evolumta, similes in alii S effectus agnoscunt. Vel ipse Nicotianae tabaci pulvis , qui saepe rebus non parum SuSpectis et acribus commistus ad

nares ducitur, istarum superficiem interdum aggreditur, eculcerat, ac Sen Sum odoris non parum in multis obtundit, aut prorsus abolet . Nec minus pol pus, excrescentia fungosa tum narium ipSarum , tum Sinuum maxillarium , frontalium, irritando, comprimendo, coryZae Symplomata inducunt , vel forsitan violenter extracta, ad ulcera vel cariem narium contri buunt .

144쪽

et C ATARRHIS . buunt. Chronicus , a calculo ad nasi cavum haerente catarrhus describitur: in aliis iuncta

cum laxitate membranae mucosae sensibilitas major, aut angustior narium conformatio, ad coryZas habituales disponere videntur. Praeter generales calari hi, fauces, laryngem aut asperam arteriam occupantis, cauSa S, aliae commemorandae hic veniunt. Ipsis quidem rau-cedinis , seu branchi ( q. 3os. J, disticillimae

Saepe curationis morbi , causa est multiplex: ac illius non minus, quam qphoniae, frequens

Ionginquis in partibus, in pulmonibus, ipso in

utero, ac imprimis in abdomine origo est. Insigne in vocis organon nervi, recurrentes potissimum, imperium exercent. A scarabaeo vivo, ab infante deglutito, mox raucitas obServata est. Aphoniae a vermibus inductae exempla tum

aliis, tim nobis ipsis oblata sunt; atque alibi( s. et i . ), eandem peritonitido puerperalis non insolitum phaenomenon Sistere, retulimus. Ab injectione adstringente, post abdominis paracentesin, ventri S in cavum instituta, ,- ab inflammatione peri card ii, quo loco plures, ex re currentibus , ramulo S nerVOSos accipit , aptio niam i

145쪽

CATARRHtI S. 1 3niam, dysphagiam, et mira vocis nunc in acumtissimam, nunc in profundam, mutatae phaenomena alii notarunt . A nervo recurrente a Ut

lateris unius, aut utriusque, Sub experimento in animalibus capto, - vel in homine, Subbronchocelis operatione, vel sub vulnere juguli , discisso, aut raucitas insanabilis, aut perfecta vocis extinctio, insequitur. Vix morbUS est gravior, qui vocem aegrotantis non valide assiciat; ac, ipsa quantum pubertas ac prima seminis secretio apud pueros Vocis organon immmutet , est nemo qui ignoret. Sed cum toties, longinquas ad cauSAS, Voci Saliter aliterque instrumenta respondeant: fremquentius tamen ad haec ipsa, ad fauces, laryn-gem , raucedinis cauSam haerere , experientia confirmat. Sunt, quibus per vitam Vog clara, Sonora recUSetiar, et qui perpetuam, Sine mor

bo, loquendo rati cedinem prodant. Potissimam vero i Stius causam sistunt, muci blandioris,laryngem ac fauces oblinientis, defectus, aut major, quam par e St, copia, aut exceden S temnacitas, aut a pulvere in tracheam illapso impuritas i membranae ipsius mucosae laxitas, fac

146쪽

di. a C AT A RRHUS. ciditas; istius, ac solliculorum, glandularum

intumescentia, inaequalitas, philogosis, varico Sitas; exanthema, impetigo, erosio vel ulcus ad epiglottidis, laryngis internam superficiem; cartilaginum, quae laryngem constituunt, rigi ditas fere ossea, immobilitas, fissio, fractura,

compressio ; depositio materiae rheumaticae , arthriticae, calcariae, tophaceae, meta Sta Si S; Spa S modica , paralytica , musculorum laryngis affectio. Caeterum, quae alios catari hos indum cunt, imprimis Susceptum post cantus, exercitia oratoria, vel longas voci furationeS , EX VEnto gelido, contrario, ex potu glaciali, corpori aestuanti ingesto, refrigerium raucedinem CX-

citare valebunt. Qui vini potu vel maxime sunt dediti, vix non perpetua raucedine laborant . Ab istis vix differunt causae, quaE trachesse, bronchsorumque catarrhum , tam acutum (

generant , ac omnis ex loco, in quem illae agunt, est diversitas. Ipsa quidem tussis, quae principalem hic ludere Scenam videtur, comm

147쪽

ploma , non ipse morbus est s totiesque oritur

quod in genere monendum hic ducimus ),

ac stimulus quicunque aut intimuS, aut vici-nu S, aut dis Sita ex parte veniens, vel in dia-phragma, vel in pulmones ipsorumque Ve Siculas, vel in bronchia, vel in asperam arteriam, Ne

in laryngem, harumque partium ner VOS CONVertitur. Frequentissima tu SSis causa eSt membramnae tracheae, bronchiorum internae, sensilissimae, irritatio. Quam acerba non thoracis universi convulsio ex aquae innocentis guttula, nec oculis quidem molesta, per glottidem delapsa, mox oritur ' Atqui cum in pulmonum substantia, Vel bronchiorum in cavis, similia contingunt, et a corpore peregrino per tracheam pulmonibus adacto, a calculo hic genito, ab inspiratis longo tempore ac bronchiali cum glutine in unum concretis, divulsae indolis, maesteriis pulveruleniis per atmosphaeram volitantibus, ,- aut a polypis ex lymphatico coegulo in bronchiis arteriosi ramosique sub vasis fallaci aspectu, formatis, ,- a bronchialium glandularum, folliculorum in farctu, a tuberculis,

vomica, Scirrho, ,- aut ab aere, aqui S, crUO

148쪽

ad 6 C A T A R R H Pr S. re, puriformi, purulenta materia in celluloso

pulmonum contextu collectis , a vasculis isti US varicosis, aut quascunque ob causas a Sanguine praetor modum exten Si S, - ab irr tante vapore cum aere in pulmoneS attracto, - a materia sudoris, a muta, tasi, ab e Xanthemate, impetigine, vel acri quocunque ad pulmone S conjectis, StimuluS admovetur; - c Umpartes pulmonibus vicinae , pictura, medias linum, peri cardium, eor ipsum, vasa majora, oesophagus, diaphragma, hepae, ventriculus, lien, inflammatione, tumore quocunque, an EU-rysmatico, Steatomatoso, Scirrhoso, aut ulcere Iaborant, cum in cavo thoracis fluidum quodcunque colligitur ; aut ipse thorax , morbosa ossium structura deformis, luxatione, fractura, carie costarum, vulnere, suis in motibus impeditus est, - cum longinqua nervortim CV millis pulmonum, tracheae, bronchior Um, assinitate junctorum irritatio , prout de branchiorigine jam diximus, Succedit, - his innumeris in casibuS mox tussis nunc Sicca, nunc humida, nunc primaria, nunc Secundaria, gen Eratur. In catarrho pulmonum, ea ipsa membram

149쪽

CATARRHUS. D nae mucoSae, quam descripsimu S, affectio, tussis molestias inducit. Post chronicos catarrhos, ac post ipsam, quam pituitosam voca Vim US , pulmonum tabem, flacciditas hujus visceris conspicUa per Sectiones pathologicas detecta fuit. Haec essectus non minus, quam cauta, hujus morbi esse potest; nec certe sola laxitaS, nisi stimulus localis, quem Ulcus antiquum, impem tigo praepoStere Sanata, fluor albus, hae morrhoides, blennorrhoea , Sudor pedum , axilla

rum etc., incaute SUppreSSa, non raro stippe divtant, accedat, qui Stimulus secretionem morubosam hic loci tum augeat, tum quodammodo pervertat, sufficere videtur.

dicta sunt, prognotis catarrhi jam satis elucet seriarium fauciumque catarrius raro, nisi morbi alterius Symploma con Si ituat, rat major inflammatio, Suppuratio, accedant, periculum in ducit Aliquando tamen, post diuturnam ac molestam cor tam , ipSius cerebri affecti symmytomata Sequuntur; neet itae pridem conSpexi mus virum, cui a narium catarrho, per duo

k et sere:

150쪽

fere men Ses protracto, vehemente obscuritas vi-Sus, aurium Susurrus, loquelae dissicultas, circui, calvariam cingentis Sen Sus, tremor maxillae cum epileptico insultu sat frequente , aec ruris manuSque, e latere sinistro, debilitas conspicua, se quin alia i Siorum cauSa apparuerit, non sine aquae in cerebri ventriculis collectae metu, SUcceSSerantia Nata ex causis virulentis oraena, perdissicilis, ac arte Saepe major morbus est. Neglectis, aut irritatis a pul- vere tabaei, aliisque, narium ulceribu S, caro fungosa, nunc mollis, Alba, vel rubia, sed expers doloris ( sarcoma narium ), - nunc livida dolensque, in cancrum degenera n S, - nunc in longum, ut e naribus, vel anterius, vel in fauces posteriuS , propendens, extensa , pol podiam naturam asSumens, nascitur. Naucitas, ut morbUS, periculum vix affert, ut signum, non raro exitialis observatur. Catarrhus bronchio

rum, ni Si male tractatu S, aut in illis, qui tuberculis pulmonum, ac certa in phthisin prae- dispositione laborant, plerumque sine noxa incedit. Periculosior e St ille, quem dyspnoea, talor, et febris comitantur: ac milleni, quae

haec