De curandis hominum morbis, epitome praelectionibus academicis dicata

131쪽

CATARRHI S. I Zyana, ulcerseia, ( sis. IIS. 2y6. , aut cum peroneumonia ner osa ( s. aso. , est assinitas. Sub eadem catarrhali epide mica aegritudine subinde dolor et ardor ventriculi, intestinorum, cum Ventris fluxu, teneSmo, in quibusdam insurgit ; et causae ejusdem in viscera magis abdominis, quam pectori S, actionem omstendit. g. 313. Ad chronicum catarrhum retulimus affectum, quo, sub muci copiosi in bronchiis Secretione. ac Sub materiae puriformis screatu, in longum protractis, debilitas, febricula, macies , ac phthiseos pulmonalis quam plurima, quin ulcus pulmonem devastet , Symplomata sequuntur ( q. sto. . Bronchiorum hic status vix ab illo vaginae apud mulieres fluore albo laborantes, vel Urethrae a chronica bien-norrhoea astect Ee, differt: sed ob majorem illorum superficiem, ob muci morbose hic secreti abundantiam , ob visceris nobilitatem , tristiores effectus inducit. Hoc scilicet viscus,

omnis, qui toto ex corpore redit, crUOr, v

et, qui vi L huic admistus fuit, chylus, alii Lib. V. i dit.

132쪽

aso C AT ARRH US. dii. Non mirum hinc videbatur, si pars major principii nutrientis, ut in ipso diabete per

renes, sub mUci albescentis, subdulcis aspectu , per amplissimam bronchiorum Superficiem aut nimis laxam , aut simul stimulo morboso ad exuberantem secretionem coactam, aufugiat; et sub tussi continua , sub multiplici sputorum conditione, iubes, cui debilitas conspicua, febris ienta, sudor nocturn US, dyspnoea, oedem a pedum, Ut symptomata et phthisi pulmonali ex ulcere productae communia, accedant, nascatur. Hinc plures, qui ex ulcere pulmon tam contabuisSe, et mortem traxisse videbant Ur, aperto cadavere, nec minimum illius vestigium obtialere; nec sputa, quae purulenta in viventibus fuisse quivis iurasset, aliam, quam

per ver Sae Secretionis, communem cum m Uco in

coryga, in fluore albo, in blennorrhoea Secreto, originem habuere. Nec desunt illorum, qui hoc in morbo ex pulmone integro, aut certe ulceribus haudquaquam obSesso, Sanguinem re-jecerint, ac fixum in aliquo thoracis loco ardorem, dolorem accu Saverint, exempla et ex quibus Singulis, quam incertae sint phthiseos pulv

133쪽

monalis feliciter sanatae historiae, et quam fidem remedia ad ulcus pulmonum consolidandum laudata mereantur, elucet. Difficilis hinc morbi utriusque di agnosis, eoque certe difficilior dicenda est, quod puris a muco ubique distinguendi adhuc dum nos i Eleat peritia ; quod sub tabis pituitosae provectiori gradu , quod

hanc non induxerit, ulcus accedere, ac phthi Sigvera pUlmonum adjungi queat. Si quis interim ad phthiseos pulmonalis ulcerosae, quae alibi exponemuS, Signa attentiu S respexerit; si longum morbi catarrhalis, sine febre mox conjuncta, in homine vix ad phthisin praedispo- . Sito, Sed laxae con Stitutionis, ac aliis forsitan mucosis fluxibus , primarumque viarum incommmodis, non ita raro Subjecto, decursum consideraverit; si febrem non prius, ac major jam debilitas secuta fuerit, diuturno catarrho accessisse conspexerit; Si materiae per tuSsim reiectae color, pelluciditaS, tenacitas, rotunditas, levitas, quantitas a primo iam morbi initio conspicui, diversam a pure, quod parvum ulcus largiri jam posset, indolem ostenderit; si major sub inspiratione profunda libertas et i a

134쪽

is a C AT ARRHb S. immunitas a tussi subfuerint; si sputa inles dum, comparente imprimis alibi dolore rheumatico, quin febris, dySpnoea Sequerentur, Per menses di 'paruisse, ac tempore pluvioSo, frigido, et catarrhis favente rediisse sint visa; si

methodus corroborans aegrotanti conduxerit :l Unc morbiam non ex ulcere pulmonis, sed ex perversa in bronchiorum membrana mucoSa Secretione venire, SpeS magna affulget. Qui chronico catarrho sine tanta pituitae Promi usione , plerumque senes laxique homines, laborant: hi aut febre immunes, aut modo pervices et post at moSphaerae mutationes manifestas ab eadem correpti , nec maciem con-

Spicuam, nec virium decrementum, ut in tabe pituitosa phil monum, OS tendunt; tenacem, insitos ductilem , ac fuso quasi vitro consimilem Pituitam cum tussi, praeeunte sat miti dys-Puo ea, matutinas ad horas expectorant; hoc facto, liberius respirant, ac plures per dies, interdum per menses, imprimis hibernos, Similia patiuntur, sub coelo Sereno calidoque Valetudinem recuperant, ac Saepe aetatem Pro Ve'

clam sine aliis incommodis attingunt. Nec

135쪽

C AT ARRHre S. 233 semper pulmo, sed pharynx interdum, aut aspera cum larynge arteria, catarrhi hujus chronici sedem constituunt: ac primo in ca SU, Scream tu pituitae copiosae matutino , - in altero,

tussi, Sub dyspnoea moderata, sat facili, ac sputis globosis ac viscidis . interdum erySipem late, aut herpete, quo pridem laboraverant,

ad cutem redeunte, sine mora liberantur. Non rarum est interim, homines a chronico catarrho vexatos , ac flaccidis pulmonibus instructos, fortiori sub accessu, peripuerimoniae,q Iam notham vocavimus ( q. 188. ), pericula incurrere; ac ob muci non minus vi Sciditatem , quam copiam pulmones obruent Em , et pituitae tenacis expectorandae impotentiam , a catarrho, quem sussocatorium ex effectu denominant, brevi tempori S Spatio, Strangulatorum ad instar, petrire. s. si . Causae catarrhi t Um generales, tum Speciales, recen Sendae nunc Veniunt. O Uaeclinque scilicet membranam , quae viaS respirationi dicatas obducit, pituitariam, Stimulo ad majorem fortemque inflammationem non proti

136쪽

nus suinciente assiciunt, affluxum sanguinis haec ad loca adaugent, Secretionem immutant, Pervertunt: ea producendi catarrhi vim possident. Frequentissima ex istis est materiae , quae per cutem expellenda DiSSet, per frigus repentine admiSSum retentio. Haec si ad parteS MUScul OSAS, periostium, ligamenta, vel alvi Scera feratur, rheuma, - ad mollem, quam UCUS , nareS, fauceS, tracheam, bronchia obliniens secernitur, membranam delata, cata rhos producit. Qua ratione id faciat, id s1tis obscurum est ; et quod magis dissicultatem adauget, est quod rarius ex corporis totius, quam ex partis Solitariae, refrigerio catarrhus oriamtur. Mephitim, quam pulmo, hanc certe cutis non spirat; sed aliud, incognitum pridicipium, quod excerni impeditum, quocunque feratur , irritationem inducat pro parte irritata diversam, transpirationis materiae inesSe, communissimi effectus testantur. Forsitan quae ad omnem corporis Superficiem simul retinetur: ea, ob copiam , per alia mox organa, per reneS potissimum , nec raro per tubum intestinalem, promptius, ac pauca, quam Par

137쪽

C A T A R R Ii O S . S Si is unius refrigerium cohibuit , eliminatur materia . Nec mirum est , si destinata per cutem externam difflari , - sed ab eadem repulsa , internae transpirationis assinia , laxiora , ac simul Sensibilissima ad organa facilius, quam alias ad partes, ferantur principia; - vel, si illa ipsa, frigidioris ab aurae attactu occlu Sa , irritata, quam exhalare debuissent, Sinu proprio Stimulantem retineant foveantque materiam : qua scilicet causa , ad aucto humorum affluxu, exhalantium vaSorum manifestius stillicidium, folliculorum mucosorum in farctus, phlogoSis, mutata Secretio, plenitudinis, ardoris sensus, ac singula catar rhi , seu inflammationis superficialis et quasi erysipelaceae, Symplomata, Sine culpa praevii in humoribus vitii, sibi mutuo succedunt. Si mitior est phlogosis: tunc, febri excitandae impar, localem modo, brevique tempori S Spa tio absolvendam affectionem producit; si fortior eSt stimulus, aut major sensibilitas, vel praevia totius, aut partis, longo sermone, clam more aeStuantis, ad phlogos in dispositio: tunc membranae mucosae phlegmonosa inflammatio,

138쪽

cum Symplomatibus et exitu, pro partis affectae varietate, diversis, accenditur Sub hac igitur materiae transpirabilis retentae, nec aliaS per vias sat prompte excretat noxa, qtlaec Unqtae aut majorem, ac par e St, humorum ad cutem affluxum excitant; - aut morbosam hujus organi sensibilitatem inducunt: se qUaecunque membranam narium, faucium, et racheae, bronchiorum, mucosam ad Suscipiendam, retinendam Stimulantem materiam praeparant et ea partes praedictas ad catari hos quam maxime disponunt. Hinc immodicus hypocausti calor, ac succedens huic frigus atmoSpha TZE repentinum, ,- hinc partis corporis unius

prae altera , vel camini ad ignem , vel solis ad radios, vel fotu vestium nimis soli cito, vel continuato exercitio inducta calefactio, ac SubSequens illius ab aura frigidiori perflatus, hinc

vestium hibernarum ad inconstantes veris tepores praecox depositio, aut aestivi, levioris amictus protractu S in Serum aut Umn Um USUS,

hinc anxia, nec tamen ubique poSSibilis, aurae liberioris fuga, ac certa quasi hominum literatorum , effeminatorum aerophobia, balneorum

139쪽

C AT ARRHUS. ISTcalidorum , sudoriferorum, eorumque , quibus cutis robur infringitur, sensibilitaS augetur, ab USUS, - hinc frequens catarrhalis affectionis ad partem eandem reditus, ac inducta hic loci, cum sensibilitate morbosa, laxitas, i-, hinc forsitan congenita instrumentorum respirationi dicatorum imbecillitarum, ad provocandos catar-r hos praecipue disponit. Sed et alia existere videntur, quae Vel per

aerem inspiratum Sub quocunque caloris gradu admota, vel ab eodem ex pulmonibus non satis eliminata, membranam pituitosam non aliter, ac transpirationis retro pressae materia, aseiiciant. Vapore sulphuris, arsenici, licet pauco, per almo Sphaeram diffuso, vel fumo, aut re quavis subtili, irritante per aerem dispersis, ac pulmonibES incaute susceptis, moT fortis in sensili membrana tracheae, bronchiorum , stimulus, et catarrhi breviora , vel longiora symptomata succedunt. Saepe sub aere nebulo

so, quin hic frigore notabili ostendat, catarrhi, viae non omnes, vel ob latentem in hoc, sub foetido interdum , a imosphaerae lixivio irrim tentem materiam , vel quod illud ipsum ab

aqua

140쪽

aqua jam nimis saturatum exhalatos pulmoni bus VaporeS minus prompte suscipiat, vel quoah umidum copiosius cum aere in Spiratum membranam bronchiorum mucosam continuo relaxet, prehendunt. An specificum, quod catar-r hos apud homines Subinde inducat, contagium existat, dubitare liceret; sed illius, quod morbillos, variolas, scarlatinam evolvit, manifesta in membranam narium, faucium, bronchiorum mucoSam a clio, ac celerrima catarrhorum sub diversa atmosphaerae conditione per familias eodem sub tecto habitantes expansio, nec non ogaenae virulentae inter equos contagiosa natumra , verisimile hoc reddunt. Nec rarum eSt, ab acri quocunque a partibus externi S, internis, respirationis ad vias coniecto, catari hales affectus oriri; ac frequentia ex ulcere, impetigine quacunque antiquis, blen-norrhoea , sudore pedum , axillarum incaute tractati S, a rhe Umate, erysipelate, metastasi has ad partes aliunde converSis, catarrhorum exempla habentur. EX:ipso adeo consensu, abdominali imprimis, non modo tuSSes, sed ipsos catarrhoS oriri, ex