장음표시 사용
21쪽
quae eaput reddunt calidius. In temperies calida,& sicca cocurri quatenus suom ἀο α- producit excrementum catarrhale falsum. Nam ab hac intemperie excita δε μα si ςς tu vapor exustus,media vel putrefactione,,uel Ilione,qui vapor com ius humiduaqueo,&excrementitio, facit saporem falsum. Occurrunt
in hic dure dubitationes. Prima est,Quia Ga in arte Medica loquens de si 'nubaitignis cerebri calidi,&sicci,dicit ipsum carere superfluitatibus. Elgo nolo 'φ' rest esse causa excremeti catari ha bs See uncia est, Qui esto,possit nisi perie talis cerebrum reddere excremento sum, qui fiat, quod a Iaribu ial est: sussat scaliditate, clam Arinot. 2.2 eteor. c. 3. dicat, omne salsum essem
concoctum, inconcoctum autem , ut tale, est ob frigiditatem. Ad harum dissicultatum Primam Dico cerebrum calidum,m siccum, intra la: Salumprimin. titudinem sanitatis, non esse excremento sum: at calidum,n siccum extra latitudinem,& sub ratione ino bi,tale euadere,quia attrahit, liquat: Dienum autem loco citato, loqui de cerebro calido, sicco, intrauatitudinem sanitatis. 4 Ad secundam, respondet idem Aristoteles ibidem, dum sumi. μυ- . ait, incoctu in se id vocare, in quo non dominatur calidum ccalidum autem duobus modis non dominari,sive quia deficit,ut in generatione superfluorum,sive quia nimis intenditur, ut in his, quae aduruntur. Ecbi 'nimi
elle liquet,incoctum non sumi tantum pro crudo, sed etiam pro eo, quod , , uia uia torretur,aduriturq. ut nostro casu quod enim coctum est, a calido tem-- ης. aperato id perpessum est. Hinc mirum non est, si carnes,&Omnia, ulterius 'quam deceat, cocta,torrefactionem quandam patiantur,& salsedine quan- am acquirant, quo modo scriptum est a Ga 3 facult. alimi. 32 pisces, carnes, aqua,quanto plus coquutur o salsiora euadere. In tempeties ut teteti i. calida, humida, quae non infimum tenet locum, inter caulas generantes . Catarrhum, ratione caliditatis quidem, agit eo modo, quo supra dictum vicis affώώ- est humiditatis uero merito, partem replet, laxiorem, ac proinde imbecil g ner .liorcinaeddit, ut superfluac uere, siccare, dissoluere minime possit. Sed hoc in loco quaeret aliquis, an intemperies humida simplex tantum , atque sicca tantum, possint constitui causae generationis Catacilii Huic ita quaerenti respondeo ego, non posse,ut causas principales , posse tamen, ut causas disponentes. Nam humiditas laxandococtrici facultati est impedimento replendo excrementum pituitosum auget siccitas vero , praecipue intensaa ubtrahit humi dum substantificum ipsi calori, ac proinde calO-m imminuit,unde cruditas, copia excrementi pituitosi, id quod lani-hus, vel maxime accidere solet. In temperiem subsequitur malacere hri compositio. Ad hanc igitur spectat cerebri angustia Nam, cum
put ratione situs iit veluti tectum super domo calida, 9 de Uupartia. iaci disca imatale recipit ex ementa,quae, ubi angustiam pariunt, in canalibus naturali ex. g: erent. purpationi destinatis, in immensum augentur,tandem,qua data usa,quasi flumina,erumpunt Accedit,quod ab obstructionem excrementum putrescens,acrem non raro destillationem commbuet, id quod etiam facit in-ilamaratio. Ad eandem malam compositionem refero,substantiam cerebri laxiorem,ac amplitudinem vasorum eiusdem merito emin horum, latis constat, maxime ad Catarrhum illud disponi. in etiam Anastori hcum habere potest, cum non raro apertas venas, angui e capite destillet, catarrho sanguineos efficiat Praeter hos vero morbos, etiam sintuta unitas solet esse Catarrhi causa. Est autem haec praeter diceresin, eius
22쪽
eius species,aelua eodem modo,quo anastomosis, potest coneurrere praecipue vel vicus, vel abscessus Etenim siue laboret ulcere cerebruim,sive abscessu,&praecipue ossis carie, ut in lue Venere affectis, necessarium est ehis Hamis acrem progigni destillationem. Sed haec de morbis instriimentorum,
p. et z-c utra principalibus .cavsar, quae tanquam coadiuuantes , fouenti,=. .is.=is,... hos morbos, recensenda sunt. Quae igitur intemperiem uent, res sunt πε catarrhν partim naturales,partim non naturales. Ex naturalibus, est temperaesi
1.. . ;. turali disimilis intemperiebus iam dicitis. Item aetas. hinc senes obfrigid, adisuanta, . tatem, pueri ob errore in victu, Catarrhis magis sunt obnoxii. Ex nori naturalibus vero, etsi res omnes non naturales h ic spectare possunt potissimum tamen locum habet aer caliduri humidus,frioidus,&humidus fridus tantum 'umidus tantum. Hinc hyems,ex Hippocr. 3 .aphor. O lib. de
Iis citem vero b fiigus subito sit perueniens, denique Ventus aquilonaries, frigore exprimens I. aph. et iis australis,calore fundens Sedri illud a qui busdam peculi Mirere notatur. maximam vim habere, in destillationibus producendis, vim quae,& lactucaea puluere quoque hausto, vel inspirato, M. .. A. . ,piu i Cal. xii M, duceri nem, eam l. lethalem, fuisse inductam, no p . - ὰ, tauit ubertustra . de ineribur thoracis cap. . Quae fouent malam com--.M., positionem furat, quaecunque ficiunt ad capitis repletiodem,quae Dipsa, riter sunt, re tum naturales, tum non naturales Adiaturales pertinent habitus calidus, humidus, utpote qui,ex Galeno,& Avicenni, maxime' est vaporosus Figura item erecta nam sub hac facile caput repletur;quae fuit causa, ut Arist. ao. ProbLIM. dixeriti inter animalia homines primum , deinde aves Catarrho maxime corripi: Hippocrate quoque . de morbis, caput vocaverit magnam cuculla tutam,superpositam corpori, quo trahit. Non naturales, sunt aer humidus, pluuiosus, una cum constitutione australi ,3.aph. a quae absque pluuia etiam replet,3.aph s: somnus multus,pr sertim a cibo initus mora sub ad ijs Lunae socium,in crapula nimiae quomodo de Persis scribit Xenophorapud illos scilicet maxime vituperari stablos,qui plurimum Apuerent, ac nares emungerent, quoniam signum id esset,eos nec exerceri, crapulae esse deditos et sis nimiuStherniarum,putacipue calidarum: cibi evaporantes, ut aromata,legumina,lac, lacticinia,psesces ostreacci, tandem Ornnes cibi copiosi, praecipue calidi,& flatulantiqFνra axi ν vinum copiosum n generosi Sed superest, ut de errore externo T,' agatur. Nigixur potest esse vapor, minera,extra caput genita Vapot..cis dii minuidem,siue copia,sive qualitate vitiosus, eleuatur motio a toto, utiinma iribus aestuosis modo ab aliqua parte Minera peccat vel copia, vel qua litate Peccat copia,veluti quando a ventriculo,uel iecore,capiti impertiatur alimentum impurum, copiosiam. Hoc enim, cum non regatur, vincatur a cerebro, evadit malo catarrhi. Peccat qualitate, prout est vel calida, biliosa puta, aut salsa, genita a iecore calidiori, per se vel exaccidenti,ex alimentis calidioribus, toto febre correpto vel frigida, pitui lascilicet, Melancholia. e quibus pituita maXimeastligit, praecipue quae ventriculo frigido,in alimentis similibus fit, melain cholia rarius concur- ra 3-ἰbu rit, ut quae, 'pauca est, ton facile mouetur , ob crassitiem . Et hae sunt
.: ... ui Mimn ζ C t riuum generantes, quae tametsi & externae sint, in inter. -- nae,ut ex dictis patet, tamen id de illis sciendum est calidius quide caput,
23쪽
ab externis magis; frigidius ob internas destillationibus tentari . Sed Macausis internis,facillime Catarrhum incurrunt, quibus caput paruum , alia membra,maxime inferiora, magna vel mediocria . Vapores enim elati sumsum,in cerebro paruo retinentur, incrassantur,4 in naturam aqueam conruertuntur: ab externis, quibus frigidum quidem cerebrum, parte tamen 4nferiores calidae,& habitus corporis calidus,ac rarus, maxime circa caput. Per caliditatem siquidem,in j facile liquescunt humores, per frigiditatem vero exprimuntur. Es Et iam ad differentias progrediendum,nasi Fernet sti. ' A mkas negocium facesseret,qui negat, in solo cerebro Catarthum generari. Exi 'i' rebi stimat enim extra caluatiam etiam,sub cuti, Catarilium, vel materiam Ca tarrhi contineri. proinde excrementu catarrhale ibi gigni, quod deflues per parte cutaneas, dolores pariat articulares Generari vero, ait, ex illo excremento,quod per venas i iugulares externas,ad caluariam terminantes, ibi leponitur. Hoc uero traditur ab eo Isis Fatholog. Sed non est longius,in hac sententia examinanda, immorandum. Manifeste enim aduertatur Galeno , qui . phor. Ia cerebrum semper constituit terminum a quo,omnium destillationum,ut propterea cerebrum sit locus generationis excrementi catarrhalis . Quod idem traditur 3 de Sympl. cans. c. . inuidem clarissime, bH. assimilatur Catarrhus Diarrheae. Quod vero dicit
Fernelius, e venis iugularibus externis, ibi deponi excrementum, nihil ad rem facit. Nam,cum ex ijsdem venis,iuxta es lib. 3. cap.7.supra citato, aliquae per caluariam in ipsum cerebrum ingrediantur nihil obstat , quo miniis illud excrementulit , in ipsum deferatur cerebrum,4 sic materiam Catardio suppeditet. Ga
R olori a Da o R ad Catarrhi differentias Hae igitur stimum tui a duobus fontibus, abdpsa forma scilicet Catarrhi, excre mento nimirum: seu exeunte mutato , d subiecto patiente. Diuseremia ab exeunte mutato, variae sunt, prout ipsum Varium nisisisti eis est. Uriatur autem penes differentia , tum extrinsecas, tum tarrhia cause intrinsecas Ad disserentias extrinsecas pertinent tempus, Mea,quae cum '' ' Catarrho coniunctamni desconiugata. 4 A tempore , Catarrhus alius est antiquus,alius recens; alius continuus, alius interpolatus,4 hic rursus, i Extrinsecae .rius,alius per certa anni tempora affigenS, byeme puta, vere; alius permen L .. . ses: alius per diem alius per horas;alius deniq; noctu;alius interdiu. A con '' iugatis, seu coniunctis, Catarrbus vel est cum sebr uel sine febre in cor A. iunctis. pore vel boni habitus,& validi,'el extenuato, & debili: in senes, uel iuue Mi viro, uel muliere,&c Ad intrinseca differentias, referuntur species Diirmscae. excrenienti,origo eius,& Vitium. Ratione speciei, Cataribus Vel est .. . ., syncerus,ex pituita sola dulci,acida, vitrea vel mixtus,cum alium, uel alios , - , humores habet adiunctos,bilem, melancholiam, sanguinem. Rationeorfini ,Catarrhus generatur,vel a morbo cerebri in intemperie, mala c6. - '' ' postione,soluta unitate,ut supra declaratum est vel a causa morbifica,genita extra caput,peccante tum copia,tum qualitate, quarum utraque vari est,& multiplex, ratione speciei, causae generant j variae, multiplicis. ι ... Vitium exeuntis consideratur penes substantiam, copiam, qualitatem,quio , .
24쪽
tem, motum Penes substantiarn, Catarrhus alius est putridus, venenariis ρlius,alius Venereus Penescopiam,alius est copiolus valde,qui si confer, tim ad fauces desuat aut pulmonis bronchia, praefocatinus Uicitur; alius mediocris alius paucus Penes qualitatem,respectu modi substantia: Maarthus alius est tenuis, alius crassus; respectu qualitatis purae, quoad quasi' late primas, Catarrhus est vel callidus, vel frigidus quoad secundas, varius
pro varietate coloris,odoris,saporis Penes quietem,Catari bus alius quiescit in toto, alius in parte. In motu considerare oportet rema in OS, &sp cium Ratione igitur termini a quo Catarrhus duplex est, alius concit - . tus a facultate expultrice,robustiori reddita,ex causa refigerante,capiti subito occurrentes alius cocitatus a facultate eadem,irritata ab obiecto minlesto Raciones paci j, Catarrhus uel descendit per spacia inania, partes externas; vel per organa, ut animalia,aut vitalia,aut naturalia; animalia ut partes capitiS,O nares, organa sensus, ae motus, uti spinalem medullam, neruosa vita uti, ut asperam arteriam inaturalia,ut Ocsophagum,u nasarterias. Ratione termini ad quem Catarrhus alius descendit,& mutietur ad Ottam,alius ad partes; hunc, quoniam in motu hoc mateira DeIuansmittitur,utyattrahitur patione transtnissionis ararrhus fit quatensis pars, quae est terna inus ad quena, est imbecillis, quia est vel frigida, humida,vel laxa ratione attractionis concitatur quatenus pars , quae habet r.
I ' 2 tionen termini Disserenise subiecto
a. Fati his patiente, in duplici sunt discrimine,prout ipsum scilicet iubiectum palliens, aliud est,quod generat excrementum, mandat, ut cerebrum aliud quod
recipit idem, ab eo laeditur . Ratione subiecti, priori modo considerat Catarrhi differunt,quod alius fit cerebro primum laborante, moibis supra dictis,ilius per i scribuni aliarsi partium & vel totius co poris,cum in eo sanguis uniuersus vitiosus continetur; uel partis determinatae 4 potissimum ventriculi, ecoris,acvteriin.mulieribus Ratione subiecti, conii: rati modo posteriori. Catarrhi distinguutus, quod alius affligit totum,alliis certas paries, inique baecale disterentij, Hid signa progredior
L m igitur, ilia sent Catarrhi in genere, alia differentia nun Gitarrhi Signa Catarrhi in genere, sunt manisest de
Nam ex relatione patientis habentur. Quare labor n- dum inimieniendistantiim signis disserentiarum tar' digitis attinet ad disseremiasperitas ab excremento, quae ab ex trinsecis sumuntur,vi a tempore,ct coniugatis, ea scnsui notae sunt, nec signis egent. Quoad intrinsecas differentiae ab excrementi specie, Catin rhus scilicet sincerus vel mixtus,si excrementum eNeat per nare uel os,eo gnoscitur senta: si per alias partes,discurrere oportet per signa snguli livimoribus, propria. Nam si sincerus fuerit Catarrbus,signa solius pituitae se ostendent Temperamentum totius, aut saltem Ventriculi, accerebri, frigidum erit; di humidum aetas senilis, aut puerilis; praegressa fuerit vi qua ratio pituitam aceruans, ut ocium,crapulae,cibi frigidi,& humidi iuuabiit , quae pituitam educunt , item calefacientia in siccantia; actiones animal s
25쪽
ctum frigiditas; color oculorum, ac faciei subalbidus excernentia pituitosa In mixto,praeterquam quod haec signa non erunt intensa,prodent se etiam signa humoris mixti. Quare in commixtione bilis Cpraeter tempe ramentum totius, hepatis siccum,& calidum aetatem iuuentutis vitius rationem praegressam calidam, siccam; somni erui interrupti;facies quoquomodo pallebit,caloris potius,quam frigoris sensum caput ad tactu prsieret excrementioris amariuscula, vesicae, Malui, mordacia erunt,4 cum sensu caloris: Mista melancholia cognoscetur, ex temperamento tius, lepatis, calidiori4 sicciori, potissimum ante quadragesimum annum; ex liene asse et, suppressis harmori hoidibus; cibis ingurgitatis crassis, terreis; emolumcnto item , quod adferunt, moderate humectantia, &melancholiam euacuantia; ex maerore, aristitia; faciei colore subfusco ;excrementis ad nigrum tendentibus. Tandem si sanguis fuerit iunctus,is ipse quoque suis se signis manifestabit. Erit quippe, tum totum, rum i cur, calidius, humidius erit suppressa aliqua sanguinis euacuatio con fuera,per nares, uti vicium; praecesserit cibus multi succi, di copiosus, de interdum istus cerebri, vel plaga iroderunt,quae sanguinem educuli Minquae moderate refigerant,& siccant; somnus aderit multus di longus sa-cies rubebit urinae mingentur crassae in summa aderunt signa plenitudinis, de quibus ac ob .proprio. Disserentiae ex origine,seu a causa eLfectrice, sic distinguuntur. Nam, si Catarrhus fiat ab obiecto morbifico, seu errore externo, malum non erit assiduum , quemadmodum est , si adsit vitium cerebri,aderunt signa humorum copia, qualitate peccantium,iam iam tradita Si fiat vitio cerebri in intemperie, signa erunt, de quibus imina, in differxnrijs Catarrhi calidi, frigidi Si prodeata vitio eiusdem in mala compositione,angustia cognoscitur, ex detentione excrementorum, grauitate capitis: laxitas contra, ex perpetuo fluxu, disimilibus. Disse rentiae ex viiijs eiusdem excrementi,sic innotescunt. Catarrhus putridus ex odore, sapore injucundo cognoscitur venenatus, ex signis veneni, divehementia Symplomatumri venereus,ex signis Luis venereae Copiosus Catarrhus,quo maeis est talis,locum maiori impetu descendit,est prε- secativus, sibiq. alia Symplomata vehementia adiungit. Calidus Catarrhus colligitur ex sensu caliditatis, quae in exeunte percipitur, cum Aui'cenna;ex prurit narium, palati,cum Rhasi; ex sternutamento crebro; ex colore ipsiusaxcrementi nigro,cum forti odore, nuciditate, rubro citrino,viridi ex sapore aeri,acuto, amaro,salso; ex odore acuto, scelido ex oculi sin facie rubentibus te, frigidis iuuantibus . Sedin materia destiulans erit densior,& vigiliae infestabulandi victus ratio praecessit calefaciens. Frigidiis Catarrhus ex oppositis intelligitur,ex sensu frigiditatis ex matetiae destillantis aquositate; ex eiusdem colore albo,sine salsedine,nigro cum
opacitate; ex saporis&odoris carentia, contrarijs caeter s. Sed occasione Catarrhi calidi,&frigidi, unum nuto, summopere uecessarium nimirum aliquando materiam excerni per os putridam, foetentem . tamen Catarrhum esse frigidum. Hoc vero accidit duabus de causis. Primo, Quia materia in pulmonibus recepta a capite, ibi diutius moratur, quiescit praeter naturam. Hinc cum non regatur a natura, proinde putrescit,di saporem, ac odorem ingratum suscipit,ac medicoasallit, putantes, hac materiam per tussim electam,essi: calidam,cum tamen sit frigida.Cognoscitur autem
26쪽
autem hoe,si patientes interrogentur,an, dum expuunt materiam sine tussi, illa eundem habeat saporem,& odorem, quem habet,c ecta cum tussi Si enim habetat, erit calida , etiam in sui origine, nimirum in capite si vero. non habebit,destillatio in propria origine erit frigida Secundo accidit id, Quia materia in capite frigido genita, frigida,ob moram tamen in capite praeter naturam, quia scilicet ibi detinetur , putrescit,4 calida evadit,sim, plici l. expuitionedicetens & male olens excernitur. Cognoscitur aute hoc, quia si materia talis euadito moram in capite,non obprima sui originem, imprimis non semper talis, id est, putrida, foetida materia expuitur, sed quando j. aliter habens secundo, sputum erit inaequale, ita ut aliqua eius pars putrida sit,aliqua non tertio, aderunt signa capitis frigidi,de quibusta supra Catarinus crassus,in tenuis deprehenduntu visi, dum modo
mora non crasses aciat. Praeterea si subito fuat ad partes,4 Symplomata accedant vehementia, ut praefocatio, est tenuis,si contra, crassus. Rursus crassus, sui natura erit talis secundum omnes sui partes crassus vero ob moram in pulmonibus, in medio erit crassum, circumcirca tenuis. on iratis, Quoad vitium secundum motum, ratione termini a quo, Catarrhus conci-
. IV . expultrice robustiori,cognoscitur, si capiti repleto,causa refrigeras
his is, .lij terna occurrerit, cum impetu inae causa, si non adfuerit expultrix irrim tata, erit ab obiecto molesto,de cuius signis dictum est alibi saepe Circan.--di; disterentias, spacio, si materia descendat per spacia inania, aderit sensus
ν. apis ita materiae destendentis,4 id sine dolore insigni, laborabunt carnes, 4be--gnis runt affectus neruorum. Si materia fluat per os, mares, patet rcssensui. i. Illud tamen notandum,cum natur per huiusmodi partes, soleat excremenkares nati tum catarrhale euacuare,tum naturaliter,ium praeter naturam, an hoc, vel
: z. - illo modo fiat, intelligi ex signis coctionis,in cruditatis, i quibus Galli z- ' 'a totius morbi favor c. 3 ubi tempora quaedam,hisce speciebus Catarrhi
constituere videtur,dicens, si tenuis, aqueus, multusq., Macer humor destillet, adesse principium Catarrhi, summam cruditatem si vero paucior,& crassior, minusq. acris, tunc iam euidentes esse notas coctionis,
augmentum incipere: porro coctionem exactiorem esse, cum iam mucus excernitur,qui quo paucior erit, crassior,eo etia exquisitiore coctionem
τὸ is. u., indicabit. Si per neruos,in spinalem medullam feratur, adest dolor tore tar or,paralysis,tremor,conuulso, sensus materiae descendentis per dorsum it ametsi ita puto,posse Symplomata priora neruorum abesse, ubi materia T. Tra non distendit neruos,sed per parte illorum posteriorem descendit Ma- , ' ri descendente per Tracheam,obseruatur screatus,cherchnos,iussis, dis m. o.' ficilis spiratio. Eadem fluente per oesophagum adestinappetentia, nau- k- sea,vomitus,tarsa coctio uentriculi, , si destillatio sit salsa sitis; item eius. dem dolor,grauitas praeterea alia viscera naturalia male habent, varios τε morbos incurrunt. Per venas materia si delabatur, tumor sequitur inflammatorius partium,cachexia,atrophia, febris Latica lotium est spumosum, quia materia fluens per venas, vertitur in Vaporem, qui mixtus cum mat , ria humida, per motum,& calorem,est causa spumar;nullus adest dolor, nul- VP lus tristis sensus. In materia discendente per arteriaS,adest pulsus mol- Iis,inaequalis, modo frequens, modo rarus, prout materia descendens, modo calida, modo frigida est; adestin defectio animi, cordis motus
prauus pitem febris. Distinguitur autem febris ex destillatione ab alijs. quia
27쪽
quia adsunt signa capitis laesi . Quoad terminiim ad quem,an is sit totum,
vel pars,patet ex vitiorum, totius, partium, signis i strum vero terminus ad quem suscipiat, vel attrahat, cognoscitur; Quia si pars, antequam a Catarrho laedatura erit calida, vel doluerit, certum est, ipsam attrahere; si haec absint,suspicio est suscipere,dummodo concurrant alia,nimirum temperies frigida, tumida, habitus rarus, vasorum amplitudo. In vitio iecundum quietem, nihil est aliud cognoscendu , nisi an materia magis, vel miniis adhaereat. Hoc vero cognostitur ex cotumacia,&pervicacia illius, quatenus magis, vel minus cedit remedijs odspectat ad Hoerentias Sigme diffine subiectopatientes si Catarrhus sit peressentiam, erit continuus, non in ' et Iz; terpolatus .aderunt signa assccti capitis'. Si per consensum, apparebunt contrarii habebit sua interualla Catarrhias; erit suppressa aliqua euacua την s semia, tio; aderunt signa, vel uniuersi corporis male affecti, vel certarum , laeterminatarum partium, puta ventriculi, iecoris, uteri. in vero totum aDfligat,an partem, id dignoscitur, prius quidem ex humorum vitio, vel in copia, vel in qualitate, de quo saepe posterius autem, ex signis assectarum partium proprijs.
INDICATIONES, SEU SCOPI CVRATIUI.
curatiui ab ijsdem desumuntur, a quibus desumptae Indicationas sunt differentiae,ab excremeto scilicet, seu ab exeunte muta Tas. to; d subiecto patiete Euod igitur ad excremenium ipsum, 'seu exies mutatu,attinet,id ratione speciei; quatentis sinceruest,euacuans pituitam,id est, phlegmagogum,quatentis miX-tum,remedium quoque euacuans mixtum indicat . Ratione originis, seu causae essicientis,si ortum trahat a morbo in intemperie, indicatur alterans 'per contrarium; si ab angustia,quia haec sit a materia angustante,remouens illam materiam si a laxitate,densans si a soluta unitate,vniens. Quod si ab errore externo procedat,id est a causa morbifica extra caput genita, va .ria sunt indicata, pro varietate tum speciei obiecti, tum causae generantis, de quibus in morbis totius, partium singularum . Vitium in substantia,
ratione putredinis insinuat eradican ratione qualitatis venenatae , V nereae,alexi pharmacum. Vitium in copia, remedium minuens desiderat tuitium in qualitate , alterans per contrarium vitium in quiete, remedium discutiens,de quo in tractatu morborum partium, in quibus quiescit materia Circa vitium in motu, considerare oportet tum motum ipsum, tum terminos motus Motus ipse prauus, indicat remouens hunc motum: Teris minus a quo fluit materia,id est,cerebrum,retrahens ad superiora, vel inferiora,prout materia,quae fluit,mouetur uel superius,ut ad cutem capitis,uel inferius Terminus ad quem, qui attrahit, ratione doloris, ac caloris anodynum, refrigerans poscit qui suscipit, ratione frigiditatis, humiditatis, laxit is,calefaciens, siccans, densans uterq. , retrahens ad partem vel sis nistram,uel dextram, per modum siue interceptionis, siue derivationis, siue reuulsionis . . . . Subiectampatiens,quo genera excr mentum,id est, cere rhois M, brum,quid indicit patet ex dictis,Subiecti,quod laeditur ab illo excremen preti- ὸf-to,seu quod recipit illud, id est totius, vel partis, certae, indicationes, traduntur in tractatibus peculiaribus,vitiorum totius, partis Has vero iudicu
28쪽
indicationes insinuauit nobis Ga sineth. I Auisenna captae Catarrho, qui fuit valde diligens Fere enim omnes propon, quas diximus, praecipue autem eas, quae pertinent ad vitium exeuntis . Nam respiciens ad vitium in quantitate, qualitat ait, aequabilem reddendam es e materiam; respiciens ad motum vitiosum, addit prohibitionem cursus,& motus ipsius materiae; quidem causa utriusque termini motus, proponit motum materiae ad aliam partem,quem etiam proponit ratione termini a quintantum:
at ratione termini ad quem proponit prohibitionem eius, quod potest fieri,ob vitium termini ad quem Sed omnibus his indicationibus illud addendum est,scopos curatiuos,ad vitium instrumenti attinentes, non posse obtineri, nisi prius toti corpor prospectum fuerit. Nam ad tollendum vitium obiecti, indicatio de totius prouidentia,cst eadem cum illa,quae facit ad tollenuum ipsum obiectum
ut ad Prognostica veniam, scopos propositos anas mi sequi semper licea cognoscitur ex vi Catari hi in genere,
ἡ. .. Id. affectus, tum ratione suae essentiae, tum ratione dignitatis.la Ratione essentiae, quia fere omnium morborum est occasio, quod nobis insinuauit GaLI Tuenae. n.cap. 8. ubi a stirmauit,vi Catarrhi. . .. totum languere imo ipse Hippocr. dum ait 6.aph. a. Quibus nares natura humidiores, eos minus integra sanitate frui. Ratione vero dignitatis, quoniam locus, in quo generatur Catarrhus,& terminus, quo fluit, est ce-νν.gnostica rebrum, pars principalis, maximi momenti. Quod ad differentias spe
: ia: stat, Mapsi progoosticandi ratio, prout eae variae sunt, utpote quarun aliae -. ab excremento, seu exeunte mutato; aliae a subiecto patiente sunt desumptae. Has .igitur omnes percurrere oportet, initio facto a different ijs,der Uisa a lumptis ab ipso excremento Differentia igitur ab ij depromptae, qVae
eXcremento sunt extrinseca,quid denuncient, non est difficile intelligere A m Nam certum est,ratione temporis , difficilioris curationis esse Catarrhum
antiquum,quam recentem; continuum, quam interpolatum; & rursus, ex interpolatis, eum,qui breuius habet, quam qui longius, interuallum, quod
emiun longiori,quam breuiori tempore, magis medicamenta operentur. Certum est etiam, ratione coniugatorum, deteriorem esse Catarrhum cum febres,
quam sine,cum difficilius duo hostes expugnentur,quam unus: item in corpore debili,quam valido: tandem in sene, quam iuuene, ex Hi p. a. bH o. -iaricata dum ait, destillationes in senibus non concoqui . Vbi id obiter notan- -- dum,non sine causa Hippoc. dicere, destillationes in senibus no concoqui, non autem dicere, non solui invia cum ex6. Epiri com. . rex. 23. tres sint species solutionis, coctio, rarefactio, dis lutio tametsi in valde senibus, grauedines per coctionem solui nequeant, cum haec fiat a Glo calore nativo,qui in senibus est paucissimus, possunt tamen solui aliquando, per modos duos posteriores. Et horum modorum altero, puto Leonicenum sublauatum fuisse qui ex Masauo In commenέ aph. O. par a nonagenarius iam sola victu seruata ratione, a' pertinaci raucedine .grauedine si mul euasit, di ideo festiue, Albem iam noro e citanti hunc aphorismum, respon-
29쪽
respondit, eum verum esse, sed non in viro medico. Vettim de senibus illud etiam, ex Hippoc notandum,3.aph Ia. subitae mortis periculum ollis ex destillatione immurere. Id quod idem Hippocibiae aere, aquis locis, quoque confirmat, ubi & causam huius rei, refert in raritatem, & venarum in senibus ληξιν d est,colli quationem, seu tabefactionem: praeter hoc subitae mortis, periculum,addit etiam partis dextrae, vel sinistrae,cum stupo
rebrum humidum δε excrementis plenum, ob calorem humiditati immersum,cito destillationes interimunt i Iam ex differen iij intrinsecis ἐ' η'ς ςηr i. si consideretur Catarrhi species, quo maior est in eo recessus a statu natu Io.es....iae, eo curatu est dissicilior. 'are Catarrhus, qui sapit atram bilem, est pe- r m ης .riculosior; huic succedit biliosus; tertio loco est sanguineus; postremo pituitolus sincerus mi rod si origo attendatur, in communi quidem, sem A ms .per, qui a morbo cerebri pendet,periculosior est eo, qui a causa morbifica; qui ab intemperie cerebri,eo, qui a mala compositione oritur. Privatim
vero,quoad intemperies,semper peioris conditionis est,qui fit ab intempsrie calida; quia generatur excrementum insignis activitatis,4 vehemens valde,ratione suae essentiae. Quod si intemperies sit frigida,in in habitu, fere incurabilis est Catarrhias. Vnde in hoc casu, id tantum praestare debet
medicus,ut,sicuti excrementii catarrha lec6tinuo generatur,&aggregatur,
ita successiiue,per partes aliquas ignobiliores, educatur. Quod aes reliquas duas intemperies, humida multo facilius, quam praedictae duae, remedijs cedit. Sicca vero aegerrime,&ipsa superatur, praesertim si frigida sit. Est enim temperatura haec senilis,quae non corrigitur medicamentis. De causa morbifica ,seu vitio obiecti,ita statuendum est, ubi illud pendet a causa admodum vehementi,4 quae sit cum maximo recessu a statu naturali , ut si generetur ab admodum laesa facultate alicuius visceris, vix scopis curatiuis
licere satisfacere e g. si generetur a ventriculoriaborante intemperie inhabitu. Augetur item difficultas, si obiectum sit valde copiosum, 'ualitate maxime noceat. Circa vitium exeuntis catarrhalis, de vitiose A,λ. recundum substantiam ita statuo, Catarrhum venenatum semper minui peis riculum nam maximus est in eo recessus a statu naturae44 propterea 3' ἡμι tiis.
xima mala impendent. Atque tales fuere illae duae constitutione catar ita.
rhales, quarum una anno 13 7.altera I 8o. subautumni initium, inualuit, cum Symplomatibus adeo periculosis, ut maiorem partem hominum sustulerint , pleriq quibus uel missus sanguis fuerat, vel purgans datum, perierint Catarrho venenato succedit putridus,& huic tandem Venereus,qui ita plerumq est contuma X,ωVehemens, ut non sit sine aliquo periculo, saltem quia perducit ad mala in curabilia, uti Cachcxiam, maxime si sit in habitu,& confirmatus a ' De iiij reliqui . Quo 'copia fuerit ma au.vitais. io , eo maius impendet periculum, ac eo magis,addit Avicenni, si caput doleat. nam ratione doloris,fit attractio materiae in caput. Rursus ex Quali- .crementum tenue maius adfert periculum, Hinc ecf. piae maligna lasstillationes tenues. crassum siviscidum,difficilius medicamentis cedit,liacet in eo periculum non absit Calidum excrementum,quia est maioris activitatis,ob id est ipsum quoque maioris periculi. Et idem dicendum est de eo, quod est iniucundi odoris, saporis, recedens ab albo colore,&figurae rotundae. Tale enim fit a causis maiorjs activitatis, di quae maius nego-
30쪽
misi. negocium medico facessunt inquiescit excrementu, quo magis adhae- M.,ώ, ὰ, ἡ,iet,ς petu est,n tractatu dissicilius Quantum ad motum eiusdem
i. iisi a quo excremen r, si terminuSa quo spectetur, certum est, quo cerebrum valen-
h. i. .. . - xiv jXpellix,ζD id esse peius,eXJ. b. I a Si conssideretur terminus ad ove, ., ad ρυὸλ par cst dignior Giabsque dubio Catarrhus est periculosior. Hinc Celsus ait,si fluat ad nares,esse leuiorem, si ad fauces peiorem , si ad pulmo nes pessimum,ex Hipp.bb glandulis,es Galeno sic. cit. Rursus, si terminus ad quem attrahat, adest minus pericul ; quam si suscipiat imo si suscipiat natiuam imbecillitatem, malum est in curabile, sicuti est podagra catarrhalis haereditaria. Pro ratione spacij, per quod sui Catarthus, variae . prognosticatio est instituenda . Nam si per spacia inania destratur, caeteris pacibus,minus est periculum. Nam materia extra venas defluit, uel in carnes vel in articulos unde affectus culaneis umore vari j,&arthritis; quae, xiii non sanetur,es tamen ex genere morborum, qui non occidunt. Si eadem materia filia per nares, ninus . sic periculi est imo videtur praecaue-cis, γὰρm re hic lucius aliquos morbos ad quod respicie in Hippocr. 6. 1d. a. tex. a.
. . Ri i dis ζ, aut incri tumorem Lienis, contra Cuius' '' rei secundum Ruffum,&.Salbinum,mast ratio; quia per grauedine sanguis expurgatur, ita ut nihil in lienem vitiosi descendat Galenus tamen praeterdam dictam, Rufi,4 Sabini, duplicem aliam adfert rationem in commento, unam communem , alteram priuatam Communis est, ilia raro duo
membra sunt aeque debilia et propthrea materia semper decumbit inia tem debiliorem. Particularis est, Quia grauedo sit a pituita tenui, aquosa,lienis autem tumor,a materia crassa. Quicquid tamen sit,si grauedo fuerit crebra, copiosa, ex uicen lib. 3. poterit praeseruare a tumore
Lienis, qzaecunque sit illa matella, quae per grauedinem exit Si fluat peros, satis magnum a dest periculum, adhuc maius,si per oesophagum quamuis enim Hippoc. I. de morbis scribat, destillationem ad stomachum
magis tutam esse caeteris tamen Ga 7. Meth.pluribus in locis, locet hoc non semper verum esse: imo interdum hanc destillationem esse exitialem maxime, si materia calida destillet in stomachum frigidum, cum alui stiplici-
tate adhuc maius si per tracheam4 praesertim si caput eius, vel ipsa exulce- retur,&potissimum si ad eius cartalaginem peruaserit, quemadmodum i quet ex7 evsupari. γ.7. In qua tamen Trachea idiotandum, si per eam fluat materia in pulmones, maius esse periculum, quam si feratur in pectus, 6. id com S. ex. I 8. Ratio est, Quia si in pulmones decumbat, imminet phti sis, praecipue si materia sit tenuis, acris, Talsia. Duo siquidem mala facit. nam vel eroditi, - saltem tussim vehementem facit, ob quam vos pulmonum facile rumpuntur; unde additur tertium, quod ob vehementem tussim repletur,o a ficitur caput, cita destillatio augetur. Sequuntur u tem haec, lucia iam materia descendens maligna non coquitur, nec incrassatur in pultilonibus; proinde si ibi moretur,cum non vincatur, mala dicta infert. Si per neruos fluat periculosior est Catarrhus, quam si per vacuitates;nec minus periculi adfert,si per venas, quia imminent febres continuar, atrophia,cachexia , Si vero per alterias luat, nihil peius accidere potest m . in . hQmines. Nam ratione cordis imminent palpitatio, Syncope. De ess ἡ..it4,aa differtntiis ex subiecto, nimirum generante, mandante, quod est cere-μ--δ brum, recipiente,quod est totum,uel pars,pauca dicenda sunt. Nam ex