Possint ne arte simplicia ueraque metalla gigni. Alexandri Carerii nobilis patauini diuique Andreae Praepositi accurata disputatio

11쪽

FR ANCl SCO MEDICI,

MAGNO HETRURIAE DUC LAlexander Carerius F.

Xoptaui iam diu teγγstimoniis pro facinutate conspicuis exi/miam animi meier, ga te obseruantiam,

flagrans cs me tibi dicandi des derium patefaceres, quod iam pridem praxiara illa

in Receptorem fratrem meum a te collata beneficia excitarunt,sublimesq; tuae uirtutes suo splendore incenderunt, quarum laudes,totum iam replent orbem, aures t omnium adeo de/mul Cent, Ut nemo reperiatur riis assuetudine uel Natura perperam sit assectus, 'ut toto a nimo cunctist spiritibus non te ueneretur

a si

12쪽

cblat ornamenta animi tui non admiretur celebret, Actione' tuas non commendet, ac nIagnifaciat, Haec ea fuerunt quae me non inuitum quidem,nec pugnantem, ne dum reddidere procliuem,uerum insuper superna quadam ui coegerunt ut te potissmum eligerem, cui ne dum mea studia,meo' labores, quales quales sint,dicarem consecrarem,Uerum in/super me ipsum,animiq; mei partu supernam qua sola Dei munere re uera mea est, cum so/la sit libertate donata Et quoniam uirum magnum Magna decet,Principem autem magnue sola decent,quae magnitudinc caeteris pra stant,Propterea cum ego uiribus obscuris Llustre opus formare non ualuerim ad saltem ratione rei de qua agerem praxiarum, ct Magno Principe dignum se decreui uersatus luna cnim in generatione ossilium ractat .lorum, quae superat uires la ominum, solum in Naturae Caelorum i facultate, est posita

Metalla autem sessilia ea sunt, quae thesauros Principum suo splendore illustrant, sua copia opulentissimos reddunt. Quod si hos ingenii mei fores odoratus quam benigne fueris,cosq; tibi gratos suis nouero , Arbor tota una cum fructibus quos productura est ut Proserpinae ct Hesperidum ramus immor

talitati tuae Amplitudinis dicabitur, conse,

13쪽

Aturae opera adeo sunt illustria, irar/clara, adeo iublimi

Arte laborata,ut hominis ingenium nedum admiratione re opera inpleat, ac ad sui coilnim admi

rationem

tionem Inultent,ue pariunt.

ruinsuper in opilicis Natura imitatione tra/hant,atq; alliciant, hinc uaria Artiti genera effluxerunt,quae UelNaturae inchoata opera per Abra nititsciunt,uel Naturam ut homini dicet imitatur aemulariaCaemulatur,huiusmodi est Ars Medica Age 'δ R cultura, Ars pingendi statuasu formandi, alia consimiles, an humana Natura cum ualeat modo aliouo intelligere omnia,cupit etiaomnia auxilio sua cognitionis et scere,propterea scrutatur singula,cuncta perquirit, ad omnia esilaienda aggroditur, ill intentatum o/mittit quodibi uc honestum,uel utile uel comodum fore iudicet, Eorum autem ad quae efficienda aggreditur,nonnulla faelicissime per Iemeefeficit,alia areingit obscurius, ct summa dissicut tentaruntiate, quaedam nulla arte multoq; labore ualet Uxhumaessicere, sperarunt Aegyptiorum sapientes se Eposse Arte subdefinito Caeli aspectes e con queunt.

14쪽

gruente materia Statuas Conficere: quae ani mam haurirent a Carly uiueren Non desuerunt Arabum nonnulli, qui Arte Mectica polliciti sunt se hominem scrvare polle ab interi γtu incolumen, e quorum numero fuerunt alli,

qui Arti sublimandi nauantcs operam ad Hisciendum id ipsum , quintam indagarunt essen

tiam,aurumue potabile, cui facultatem seruandi hominem aeternum couenire putarunt Athi opera manifestarunt se primo seipsos, mox alios perniciosissime illusiste, quod etiam coibtigit illis, qui homines senio consectos Arte telarunt reddere Iuuenes, ct prima aetatis flore iam consumptum c marcescentem reficere, ac in nouare ualet itaq; Ars nonnulla crucere, qua Natura fieri conspiciuntur, ob qua iure

homo Admirabile Natura opificium Mundi copula,Naturae hymeneus, Mundi epilogus

indus paruus nuncupari meretur, at non prooterea ualet efiicere omnia inter caetera quae

hominis ingenio perquisita, summo studio cura diligentia tentata fuerunt, est metallorugeneratio,ac praesertim auri argenti,quae ob miram utilitatem ct communem usum iuni m opere ab hominum multitudine expetu tur

hinc ortum est Alchymia desiderium,pro qua Arte inuenienda potiusquam addisccnda plurimi laborarunt, Num uero id secerint ratio

15쪽

ne recta, sicultate assequendi finem, uel leuiter xinaniter potius,lis adhuc est sub Iudice, nec facile est ueritatem inspicere, propterea cosilium Minstitutum meum est breuibus de Alchymia uerba facere, quam Iasonis tempore Alchymianonnulli floruiue assirmant,idu, satis probabi ςxusti Gliter, Vellerism.aurei nomine intelligi librum'

uolunt ueterum more in pelle conscriptum, quo auri conficiendi scientia ea arte contin retur,quam Graeci Chymiam uocant Ardua sane PDilosophis omnibus uisa est ea quaestio, An metalla inuicem Artis beneficio permutari possint Ideo uaria extiterunt cum uulgi tum sapientum opiniones, quam ego explica/turus, considerationem uniuersam in quatuor

partes distribuam, Agam primo de me, a 'disi

talloria generatione,mocrationes ni, inritia nonnullas pro Artis consita tuor par matione reseram, Ter x tio contraria sententiam copro

babo, Demum aduersa sunὰ

16쪽

De materia metallorum o

pinio Pla

toni .

Opinio

Aristota Aristot les Platoni aduem satur.

PRIMA PARS. R diens igitur ut sum pollicitus

a metallorum generatione, quinniam tunc arbitramur rem scire, cum causas primas nouerimUS

principia prima ct usq; ad elemet ut in procemio primi physicorum monet philosophus propterea peHm gula causarum genera pro grediens singula Xplicare conabor a materia sumpto principio Plato in Timeo aquam cessiit metallorum proximam materiam, statuit enim tria genera aqua quorum duo elsent potiora,humidum unum, cuius generis est aqua fluens,alterum fusile, qualia esse metalla affir, mat,necnon laciem, Grandinem, his addit genus tertium, sub quo uinula' mel, oleum,4 succus continentur, adeo ut asserere uideatur metalla esse aquam aliquid passam. Ex aduer so Artitoteles,qui Platonis gloriam obscura re,suam pallustrem reddere pro facultate o natus est, in calce tertii Meteorum materiam sossilium statuit exhalationem siccam ct ter ream,materiam uero metallorum exhalatio, nem humidam ωaqueam,quo in loco duas uidetur latenter erroris notas Platoni inurere,

17쪽

primam quia asserit metalla esse genus aquae,

secundam quia uidetur asserere ut humore ita metalla ex perpessione fluetis aqua gigni, ct esse aquam certo modo aflectam, Nam inquit, deo Metalla partim sunt aqua partim non,potestate enim materia eorum aque est, nondum autem aqua,nec exaqua, quae aliquomodo assecta sit constant, ueluti uapores Sta Sic itaq; Aristoteles explicans sententiam sua latenter duo obiicit Platoni, quae minime a Frequetereius expontoribus animaduertuntur, ex quo non intelconstat quam sit utile, recte explicaturis Ari f

stotelem,accurate perlegille Platonem; vacile lecto plata tamen est Platonem a calumnia uindicare,Pla tone. to enim latius quam Aristoteles aquae nomen

usurpauit,ideo tria posuit aqua genera, ct omni qne quod clemeto aqua esset assine, uel X aqua bii 'tia

exuperante constaret,aquae nomine nuncupa tur.

ui Nec propterea inficiatur metalla ex humida exhalatione gigni , esse corpora mixta, ct per propriam suae substantia formam sue idea ab elemento aqua distingui,quod ex eo comsat, quia sub eodem genere constituit,ex e deniq; materia gigni affirmat cum metalla, tum rorem,pruinam, grandinem, nempe ex humido halitu non secus ac censeat Aristote les,Ideo Proclus in Timeu,necnon Calcidius, ac insuper Olympiodorus in lib.meteorum af

18쪽

Ceorgius Agricola

rist. de ge

neratione

sessilium. Roprima. Rosecuda Euersi opinionis Agricolae.

firmant de materia Metallorum Aristotelem

cum Platone idem sentire,ut etiam non dissentiunt dum de materia fossilium siue lapidum uerba faciunt, ambo enim terreum siccum halitum coriam csse materiam asirmant, Qua de re cum hi duo humanae sapientia Principes conueniant,leuiter potius, quam recta ductus

ratione Georgius Agricola libro quarto de causis subterraneorum ab utris' dissentit, diacile me ostensurum spero sumpto ab his principio, quae de materia lapidum ab eo dictitur, inquit enim ex halitu Dcco lapides gigni non posse duabus potissimum rationibus, quartam prima est, quia ex huiusnodi halitu destituto humore nil compactum solidum quales sui lapides,gigni potest, no enim terra sine humo re coagmentari,c necti ualet, sed humido de stituta st uelut harena ut fatetur A stoteles

in secundo de Cene. interitu Cont. O. Alte

ra ratio est, quia si lapides ex sicco halitu i gnerentur praesertimis frequenter in supera aeris regione fierent, cum ille sit lacus huius modi exhalationi destinatus, quod esse falsum cum ex se constat,tum ab Aristotele concedi,tur; At uir hic in re conspicua conspicue hallucinatur, errat primo in referenda sententia Aristotelis, non enim censet Philosophus ex solo sicco halitu humore penitus destituto la,

19쪽

pides gigni,sed ex halitu sicco cum humore p

nai Xto, ita tamen ut terreus 2 siccus halitus dominetur, c a dominante nomen recipiat, re autem ita se habere patet, tum e primo me/teorum ubi Aristotcles hos halitus semper D se permixtos affirmat, tum ex principio quarint meteorum,ubi persecte mixta omnia ex sicco lumido ut ex materia fieri asserit, tu ex secundo de Gen: interitu coni. 9 ubi mix/ta omnia ex quatuor costare elementis docet, ct incaqueo humore arida corpora coagmetari ciungi non posse affirmat Plato etiam e psit iniusdem fuit sententiar,ideo in Timeo dixit, Ter sentit. ra deniq; ab aere in dissolubiliter cum aqua coacta lapides cia erat . Ex his patet solutio primae instantia ,Nec maiori dissicultate secunda solutio se

diluitur,dum enim inquit Agricola, si lapides h '

ex sicco halitu sierent, praesertim in supera ae/ris regione producerentur, Respondeo tribus de causis ibi non gigni,primo ratione uelocis reuolutionis aeris concretionem halitus impedientis, ut in primo meteorum asserit Philoso, phus,Secungo ratione inopia humoris, qui necessario requiritur pro constituendo lapide, Tertio ratione qualitatis illius sicci halitus nam siccitas eius est ignea tenuis accommodata incensionibus, non autem terrea ct crassa,

qualem exposcit lapidis concretio, his igitur

20쪽

de caussiel lapides ibi non gignuntur, uel ea

De Mate rod ualde parui. At praetermissis his, quae cibi . - μ' lapidum, ateria dicuntur , ad materiam in Opitii, tallorum reuertamur, quam diximus cis hu/Αgricolae naidam exhalationcm, Georgius Agricola in

quinto libro de causis subterraneorum hanc quoq; sententiam duplici ratione uertere ni Ro prima titur,prima sumpta est ex copia, inquit enim Derisimile non me tot halitus humidos simul concludi ac una conspirare,ut tantum argemti puri caeterorumcli metallorum generetur, quantum in Venis ct dodinis cumulatum inspiBatio. . cimus Altera ratio sumitur ex metallorum solutione, dum enim soluuntur, non in humiduhalitum transeunt , sed in aquam,c qira sunt orta. At miror uirum hunc doctissimum tam φη leuia Aristoteli obiecisse, δ ob tam leuia ab e- ius sententia desciuis . Si enim sensui, recta φDubiu rationis dem adhibuisset,qui sunt duces corii, ce, qui recte cupiunt philosophari, conspiciaci oγPhiloso uis let,non fieri transitum ex X tremo in extreροψ μ' muni nisi per congruentia media,inter Clemeta autem ci persecte mixta mediant duo alii tus,propterea nunquam elementa primi grasedum perfecte mixtorti constituunt, in quo pri mo gradu sossilia ct mctalla reperiuntur, nili prinio in halitus siue exhalationes transierint qua sunt natata impersecta, o uixad exactam