Possint ne arte simplicia ueraque metalla gigni. Alexandri Carerii nobilis patauini diuique Andreae Praepositi accurata disputatio

21쪽

mixtionem , quod sensibus etiam esse uerum

percipimus, nam intuemur ignem' aerem dum miscentur incratiari,terram uero θ' qua attenuari,quae elementa ita affecta exhalatioγnes constituunt.Nam uapor humidus est, uel aqua rario reddita,uel aer condensatus,eXhalatio autem sicca est uel terra facta rara, uel γgnis condensatus.Nec secus res se habere poγtest, quia opifex iroximus faber mixtionis est calor, materia uero praesertim est quant erra, in qua elementa cum calor agit, primo ea in halitus uel humidiores uel sicciores cessario resoluit, quare metalla non proxime ex aqua ,sed ex humida exhalatione gigniatur, Nec arduum est aduersa undamenta uerte soluunturre nam ratio sumpta ex copia metallorum di aduersae luitur, quia etiam exhalationis magna copia' sm in uisceribus terra reperitur,d continenter noua facillime gignitur, quae exhalatio neduex terra laqua uirtute radiorum solis elici,

t Ur,Uerum citam ex aere rigore terra conγdensato producitur Altera etiam ratio sumpta ex metallorii solutione diluitur, Nam motalla soluuntur a calore igneo non quia exa qua,sed quia ex materia aque congelata constant, cum soluuntur non transeunt in aqua,

sed in fluctatem humo rcni mixtum, qui si deberet posset in sua proxima principia dissolui,

22쪽

in balitum siue humidam exhalationem transiret; Colligamus itaq; ab Elementis ad exhala/tioncs, ab his ad prima porsccte mixta Natura progredi prima autem persecte mixta sunt sos

Altera o silia,c, metalla, Neque etiam corum sententia Py subscribe iactum censeo , qui ea istimant prim o Metallo e numida CX natatione gigni metalla nonnulnim la minpliciora, minus cp persecta , ex quibus de inde caetera omnia per exactiorem coctionem ac laborationem producantur, adeo ut arg tum laurum sint metalla absolutissima, caetera uero sint uiae ad ea Hoc in qualin omni cxparte uerum iudicari non debet, quod enim metallorum quaedam sint simplicia, alia mixta inficiari non ualemus, proculdubio enim sta gnum electruma orichalcum sunt conjiat ac simplicioribus metallis, at quod principalia metalla ita se habeant ut unum sit in a ad aliud

minime dicendum crasse, quoniam nactalla sunt species eius lcm cneris pecies autem no ita per naturam sunt constituta ut una ad a L. teram dirigatur,sed aeque primo sub codo genere continentur; Praeterea ca quae sunt sub ordinata,hac coditionc sunt praedita, ut posteriora sint magis composita praxedciatibus ut cospicuum cit inductione de simplicibus corpo ribus,de mixtis consimilium partium, δ de uiuentibus,metalla non ita se habent, non enim

23쪽

aurum argentum sunt magis composita caeteris,sed a qhie primo ex halitibus consurgunt ac caetera, His accedit quod datur metalla calidiora ' sicciora argento uel auro, propterea per coctionem no possunt uerti in aurum concocta enim calidiora redduntur magis sicca;&ea quae magis sunt cocta,nequeunt reddi cruda ut ex quarto Meteorum est conspicuum. At inquiunt fere Chymici omnes exin opinio litibus primo sulphur xuiuum argentum Chymici

tentiam cum sensura ratione pugnare facile constat,uam experientia compertum est in sodinis aurum largentum gigni, in quibus nil silphuris nil uiui arget reperitur Pr terea natura sulphuris ab ea uiui argenti summopeγre differt, ct ideo non idem locus,neque eademateria est accommodata generationi utrius que, His accedit,quod cum sulphur ex Chymicorum sententia sit parens opiseiu formator metallorum minime potest sine contradictio De lici pars metallorum, cum efficios minime obire ualeat munera partium & materiar, tiasam facio opinionem eorum,qui calcem ni xiuium ut ait Albertus,uelut inquiti alii Calcem cerusam censent esse materiam metablorum,nam materia forma inuicem rcferun

tur ut ait Aristotellas tu secundo physicorumB u

24쪽

Opinio propria.

contiet 6 propterea si distincta fuerit materia, distincta erit forma, quod autem Natura progignendis mctallis calce lixiuioa cerula non

utatur ita cli conspicuum ut quod notissim V. Propterea existimandum censeo, uirtute a diorum solis per omnia meantium, primo ele/menta ircsertim terram ct aquam in rati/tus uerit,mox halitus illos purgari,tenues reddi, ct congruente ratione permisceri, dem Una uero ex halitu presertim humido pingui a-qUeo ut ecmateria proxime gigna singula limplicia metalla distincta inter te, ratione disti ioctionis efficientis proximi ct materi quamuis

enim communis materia metallorum 1 tia por, in quo aqua dominetur, non tam cia id sitiine permixtione cum terra, qua portio terr Camodo maior est ut in uapore e quo a ferrU,

ct ideo serrum est nigru ct rubigine abui dat,

Modo ea portio est minor ut in cateras metallis, od sit necesse ut in metallis aliquid terra reperiatur,e e constat, quia metalla non perlucida siue perspicua, sed opaca sunt, opacitas autem a terra inducitur, Ex his conspicuam esse censeo materiam cum distantem tum proximma me mam metallorum. Explicationi materia conrassorum gruent ordine succedit explicatio sormae, de

qua duae sunt opiniones,una est Caleniis multorum,qui sequuntur illum, Altera est Aristo.

25쪽

te Censuit Calenus temperametum esse so spini

mam subitantia metallorum,quae lententia approbanda nycst,quia metallum ut metallum, est iubstantia,temperamentum prim rum qu Reiectilitatum minime est substantia, quod ex eo pa/tet,qui te peramenta irima qualitates proxime mouent sensum,substantia sensu non percipitur,insuper uariantur sine uarietate substatia eius,cui conueniunt, opera efficiunt se pra uires ct gradum proprium, propterea est necesse ut a forma praestantiore dirigantur; Uis accedit,quod si sorma rerum natura con/stantium cssent qualitates temperamenta, omnino ii Veteribus Philosophis sentire possemus, solam materiam esse naturam ct esten tiam rerum, caetera autem esse assectiones habitus earum , quod esse absurdum primo a Platone, mox ab Aristotcle cumulatissime o stensum fuit Propterea cum Aristotele dicen . dum censeo, Formam metallorum esse persectionem Iactum a temperamento distinctum,

supponentem tamen temperamentum Ut ne ccsariam assectionem materiar, ac mo utente

eo ut instrumento pro obeundis suorum muγncrum functionibus e cuius persectionis formae uarietate consurgunt uariae species metallorum,quar auariis uario modo numeran/tur,2 a nonnullis plures,ab aliis pauciores eL

26쪽

se dicuntur,platonicia multi, qui cos sequuntur, nutantes singulis planetis propriam respodere metalli speciem, etiari existimasse uidetur tot esse metalla quot sunt planetae, quibus re cta ratione responderat,4 a quibus pendent Metalla ideo Aurunt Soli tribuunt, Argentum Luna ,

respondet Plumbum Due album siue nigrum sitio cine/rcum Saturno, hic 'trum Ioui Aec Perrum Marti,Mercurio Stannum,uc ut ab inquiunt uiuum Argentum, cncri demtim orichalcu,

At horum nactallorum, qua relata sunt, prosecto nonnulla re presertim orichalcum electruci stannum non simplicia sed mixta sunt exliis, id cos rationi d experientia credimus sex statu debon metallorum simplicuim species, nam si materia metalli X acie congelaria omnino dura,cddi non potest gignitur Arge tum uiuum,si solidaic congclationem redditur,uc terram in se puri simaam habet optime permilitam, consurgit Aurum uel hiis urissimam, diminute permixtam ct constar itferrum, uel medio modo se habentem , quod medium latitudine est praditum, ct ex distin,

csta ratione cn peramenti tres Comurgunt speci cs mctalli, Ac proAsmum sua impuritate rerro, Argciat Um pro Simiam sua puritate Auro Plumbum mcdium inter hari , nam quamuis metalla summopere cum Planctis sint colliga

27쪽

ta, non propterea numerus eorum a numero

Planetarum oritur, cum planetae sint causa c5munes distantes ut patebit in explicatione

causis em cientis.

Cuc madmodum de caeteris ita a causa est Cauci enciente sentetiae uirorum illustrium uariariunt, iςkς0β Censent enim nonnulli metalla non secus ac animalia V plantas a limili specie gigni, adeo pinio. Ut aurum proxime ab auro, argentum ab argento producatur, has rum opinioni subscri Reiectio. bendum O ccnseo, quoniam ea quae simile generant,uel id faciunt per animam nutrientem, qua metallis non conuenit, uel per qualitates primas alterantes ut elementa, quod etiam metallis minime per Naturam tributum est, non enim aurum suis qualitatibus ualet alterare argentum,ac illud in se conuertere, nec quodvis metallum aliud, Experientia enim compertum

est magnam auri molem tangentem longo tepore exiguam portionem argenti minimc ea in se permutare nec alterare quidem Propte seeunda rea inquiunt alii, sulphur is patrem metallo opinio. rum, causam eorum cissicientem, a sulphure enim inquiunt proxime coqui cssicidiormari metalla hinc alii metalla omnia dum comburuntur Sulphur redolere. Quam sententiam in praecedentibus dum Io Reiectio. querer de materia cum sensu ratione pugna

28쪽

re manifestaui nec arduum est experientiae a tisfacere, nam si dum comburuntur metalla, 'redolcnt sulphur, id uenit ob naecum terreuopinio tali tum cum humore aque permi X tum Pro P QPUR pterea dicendum censeo,pro conficiendis me tallis uaria ossicientia esse ordinata, cuncta ad eorum generationem conspirare, primum commune cfficiens inter corpora est C lum Communia eius instrumenta sunt Lumen Motus, qua communia csscientia deinde, cd-dutu magis propria quatenus a distinc o plancta manant, uel ei conueniunt, ac insuper quatenus distincta cnsura in congruente loco dc materia recipiuntur; I i in rc id Averro es prope ali em prooemii in quartiam et cor Um quit, nos non egemus ponere pro gignendis metallis aliam causan cstic sentem p r; ter Itamentas corpora caelestia, ut etiam se habct degeneratione animalit .m multorum X putri quemadmodum ci cm Auem Oc in duo dcci γm nacta phas caecom: 8 af Tirmauit, tali ero

reddi magis propria per dili nactioncm planc/

tartim , non autem per distinctioncm Stollaru firmamcnti, quoniam armamentum ma o is stcommune agens, o deo motus clus nuncupatur ab Aristotcle an Catio playisicorum 89 motus Clitis, lac non m duodecimo mc phisica ccnt 3. Raaliqua in arte a Ircbanda

29쪽

est Academicorum sententia asserentium di stinctis Planeti distincta respondere metallano quidem simplicia semper,sed uel simplicia, uel mixta,in qua Metalla suo lumine di motu influant uires suas,Efficiens adhuc magis pro prium proximum est qualitas proxime ab terani perficies generationem metalli, quae qualitas nonnunquam ab Aristotele dicitur Aristate Calor ut in quarto meteorum, dum mixtasi luz

gni per coctionem affirmat,COcti autem λ ne uenit lore perlicitur, nonnunquam frigus ut in eo catur. dem quarto meteorum cap. 6. m asserit, quae

a frigido coagulata sunt ab igne soluuntur Metalla autem a solo calido igneo solui conspicuum est, nonnunquam demum,dicitur esse se si siccitas ut patet ex calce tertii meteorum ubi haec uerba leguntur, Constituit autem omnia

metalla exhalatio humida inclusa presertim in lapidibus per siccitatem in unum coarctata coagulata uelut ros i ruina cum segregata suerit,sic itaque Aristoteles parum sibi constare uidetur; At si accurate conferentia gene pugnatia

rationi metallorum cons terabimus, haec mi R. h: nime inter se pugnare facile inspiciemus,Vt e u i nim metalla producantur, quia sunt persecte mi Ata, quorum encratio est per coctionem ct coctio per calorem , est necesse ut primo Hozime per calorem exhalationes permuten

30쪽

tur ac permisceantur Insuper quoniam metalla sunt corpora solides densa, ideo est necesse ut uapor siue exhalatio illa humida ante Coia gelationem densetur, id autem hi auxilio siccito rei cum frigore iuncti I in lapidum fibris de viis uigentis; Ideo etiam Plato in Timeo di Tit, aurum florescens per petram compactum est; Demum frigus sua mulacra praebet, Con temperans calorem, mixtum iam coctum ac laboratum congelans, optime itaq; Aristoteles sibi constat, per uaria principia disti csta j instrumenta uniuersam metallorum ge/Qh. an ς -xiQHem eZplicat ac patefacit; Ex his etiam veham. δtere potest quid sit cra metallorum, quae tallorum Uulgo Minera dicitur,ca enim nil aliud si ni

si terra sinus xlocus congruenter pro generatione unius uel alterius metalli Caelo expositus, in quo cum materia tum temperamentia ac instrumenta proxima ueniantur genera tioni metallorum accommodata, ct ratione uarietatis horum Vena quoq; hue incra ua/Dubitata xi ad distincta est; At una se offert dubitatio '' pertinens ad metallorum generationem, quia

inquit Aristoteles in calce ter in mete Ortim quemadmodum rosis pruina gignuntur cusccrcta suerit, ita antequam secernatur ori uia

tu metalla c. Quibus uerbis quid significet Aristoteles non constat,Nonnulli ut Alexan-