장음표시 사용
121쪽
8ATIRA. m. 85Nec puer Iliaeus, oririosa nec neroulis uxor Ad cyathos et iam iocato nectare tergens Brachia Vulcanus Liparaea lya tabema, 45 Prandebat sibi quisque deus, neu turba deorum Talis ut est hodie, contentaque sidera paucis Numinibus miserum urgebant Atlanta minori Pondere nondum aliquis sortitus triste profundi Imperium aut Sicula torvus cum Oniuge Pluton, in Neo rota ne furiae nec saxum aut vulturis atri Poena, sed internis hilares sine restibus umbrae.
Improbitas illo fuit admirabilis aevo,
credebant quo Mande nefas et morte piandum, Si iuvenis vetulo non assurrexerat et si SBarbat cuicumque puer, linet ipse videret Plura domi traga et maiores glandis acervos. Tam venerabile erat praecedere quattuor annis, Primaque par adeo sacrae Ianugo senectae lNunc, si Epositum non infitietur amicus, o Si reddat veterem eum tota aerugine sollem,
Prodigiosa fides et Tuscis digna libellis,
Quaeque coronata lustrari debeat agna. Egregium sanctumque virum si cerno, bimembri Ηο monstrum puero vel mirandis sub aratro b Piscibus inventis et fetae compar mulae, Sollicitus, tamquam lapides effuderit imber Examenque apium longa consederit uva culmine delubri, tamquam in mare fluxerit amnis Gurgitibus miris et laetis vertice torrens. DIntercepta decem quereris sestertia fraude
sacrilega quid si bis centum perdidit alter
Ηο arcana modo maiorem tertius illa Summam, quam patulae vix ceperat angulus areae 7 Tam facile et pronum est superos contemnere testes 75
Si mortalis idem nemo solat Aspice, quanta Voce neget, quae sit stoli constantia vultus: Per Solis radios Tarpeiaque ulmina iurat Et Martis frameam et Cirrhaei spicula Vatis, Per calamos venatricis pharetramque puellae, o
122쪽
86 D. IUN. IUvENALIS Perque uiun, pater Aegaei Neptune, tridentem Addit et Herculeos arcus hastamque Minervae et Quidquid habent telorum armamentaria coeli. Si ver et pater est, comedam, inquit, flebile nati Sinciput elixi Pharioque madentis aceto. 85 sunt in fortunae qui asibus omnia ponant
Et nullo credant mundum rectore moveri, Natura volvente vices et lucis et anni, Atque ideo intrepidi quaecumque altaria tangunt. Est alius metuens, ne crimen poena sequatur; DIlio putat esse deos et peierat, atque ita secum: Decernat, quodcumque volet, de corpore nostro Isis et irat feriat mea lumina sistro,
Dummodo vel caecus teneam quos abnego nummos.
Et phthisis et vomicae putres et dimidium crus 95 sunt tanti, pauper locupletem optare podagram Ne dubitet Ladas, si non eget AnticFra nec Archigene quid enim velocis gloria plantae Praestat et esuriens Pisaeae ramus olivae' Ut sit magna, tamen certe lenta ira deorum est Hos curant igitur cunctos punire nocentes, Quando ad me venient sed et exorabile numen Fortasse experiar solet his ignoscere; multi committunt eadem diverso crimina sato; Ille crucem sceleris pretium tulit, hic diadema. 105 Sic animum dirae trepidum formidine culpae
confirmans tunc te sacra ad delubra vocantem Praecedit, trahere immo ultro ac vexare paratus. Nam quum magna malae superest audacia causae,
creditur a multis duota Nimum agit ille, 110 Urbani qualem fugitivus stare Catulit:
Tu miser exclamas, ut Stentora vincere possis, Vel potius quantum Gradivus Homerious: Audis, Iuppiter, haec, ne labra moves, quum mittere vocem Debueris vel marmoreus vel aeneus aut cur 115 In carbone tuo charta pia tura soluta Ponimus et sectum vituli iecur albaque Orci omenta ut video, nullum diserimen habendum est
123쪽
SATIRA XIII. TElfigies inter vestras statuamque Vagelli. Accipe, quae contra valeat solatia ferro is Et qui nec cynicos, ne Stoica dogmata Iegit cynicis tunica distantia, non Epicurum Suspicit exigui laetum plantaribus horti. curentur dubii medicis maioribus aegri, Tu venam vel discipulo committe Philippi. 125 Si nullum in terris tam detestabile laetum
Ostendis, taceo, ne pugnis caedere pectus Te veto nec plana faciem contundere palma: Quandoquidem accepto laudenda est ianua damno, Et maiore domus gemitu, maiore tumultu 30 Planguntur nummi, quam lanera Nem dolorem Fingit in hoc casu, vestem diducere summam
contentus, exare oculos humore coactor Ploratur lacrimis amissa pecunia eris.
Sed si uncta vides simili fora plena querella, 135 Si decies leotis diversa parte tabellis Vana supervacui dicunt chirographa ligni, Arguit ipsorum quos littera gemmaque princeps
Sardonychum, loculis quae custoditur eburnis: Ten', o delicias extra communia censes 140
Ponendum, quia tu gallinae filius albae, Nos viles pulli, nati infelicibus ovis ΤRem pateris modicam et medio i bile ferendam, Si flectas oculos maiora ad crimina. confer conductum latronem, incondia sulfure coepta 145 Atque dolo, primos quum ianua colligit ignes; confer et hos, veteris qui tollunt grandia templi Pocula adorandae robiginis et populorum
Dona vel antiquo positas a rege coronas.
Haec ibi si non sunt, minor exstat sacrilegus, qui 150 Radat inaurati femur Herculis et faciem ipsam Neptuni, qui bracteolam de castore ducat:
An dubitet, solitus totum conflare Tonantem Τconser et artifices mercatoremque Veneni Et deducendum corio bovis in mare, cum quo 155 clauditur adversis innoxia simia fatis.
124쪽
88 D. IUN. IUVENALIS Haec quota pars seelerum, quae ustos Gallious urbis Usque a lucifero, donee lux oceidat, audit 3 Humani Mneris mores tibi nosse volenti Sumoit una domus paveo oonsume dies, et ImDicere te miserum, postquam illinc Veneris, aude. Quis tumidum guttur miratur in Alpibus aut quis In Meroe orasso maiorem inlante mamillam rcaerula quis stupuit Germani lumina, flavam caesariem et madido torquentem cornua cirro I65Nempe quod haec illis natura est omnibus una. Ad sutilas Thracum volucres nubemque sonoram Pygmaeus parvis currit bellator in armis, Mox impar hosti raptusque per aer curvis Unguibus a saeva fertur grue si videas O ID Gentibus in nostris, risu quatiare sed illic, Quamquam eadem assidue spectentur proelia, ridet Nemo, ubi tota cohors pede non est altior uno. Nuliane periuri capitis fraudisque elandae Poena erit' obreptum crede hunc graviore catena Ira Protinus et nostro quid plus velit ira 3 necari Arbitriq: manet illa tamen iactura, nec umquam Depositum tibi sospes erit, sed corpore trunco Invidiosa dabit minimus solatia sanguis. At vindicta bonum vita iucundius ipsa. - 180Nempe hoc indocti, quorum praeeordia nullis Interdum aut levibus videas flagrantia causis: Quantulacumque adeo est ooemio, sumoi irae. chrysippus non dicet idem ne mite Thaletis Ingenium dulcique senex.vicinus Hymetto, 185 Qui partem acceptae saeva inter vineta cicutae Accusatori nollet dare. Plurima leti 'Paulatim vitia atque errores Ruit omnes,
Prima docet rectum sapientia: quippe minuti semper et infirmi est animi exiguique voluptas MUltio continuo si collige, quod vindicta Nemo magis gaudet, quam lamina. cur tamen hos tu EVasisse putes, quos diri conscia saetinens habet attonitos et surdo verbere caedit
125쪽
SATIRA XIII. Mocculium quatiente animo tortore flagellum Im ena autem vehemens ac multo saevior cillis, Quas et caediolus gravis invenit et 8 hadamanthus, Nocte dieque suum gestare in pectore testem. Spartan cuidam respondit Pythia vates, Haud impunitum quondam fore, quod dubitaret mo Depositum retinere et fraudem iuri tueri Iurando quaerebat enim, quae numinis esset Mens, et an hoo illi laoinus suaderet Apollo 3 Reddidit ergo metu, non moribus et tamen omnem Vocem adyti dignam templo veramque probavit, 205 Exstinctus tota pariter cum prole domoque Et quamvis longa deductis gente propinquis. Has patitur poenas peccandi sola Voluntas: Nam scelus intra se tacitum qui cogitat ullum, Facti rimen habet cedo, si conata peregit 2Io
Perpetua anxietas ne mensae tempore cessat, Faucibus ut morbo siccis interque molares
Dimicili rescente cibo Setina misellus Exspuit, Albani veteris pretiosa senectus Displicet ostendas melius, densissima ruga 215 cogitur in frontem, velut acri ducta Falerno. Nocte brevem si sorte indulsit cura soporem Et tot versata tor Iam membra quiescunt, continuo templum et violati numinis aras Et quod praecipuis mentem sudoribus urget, mTe videt in somnis tua sacra et maior imago Humana turbat pavidum cogitque fateri.
Hi sunt, qui trepidant et ad Omnia sulgura pallent,
Quum tonat, exanimes primo quoque murmure coeli: Non quasi fortuitus ne ventorum rabie, sed ab Iratus cadat in terras et iudicet ignis. Illa nihil nocuit cura graviore timetur Proxima tempestas, velut hoc dilata sereno. Praeterea lateria vigili cum sebre dolorem Si coepere pati, missum ad . sua orpora morbum ras Infesto credunt a numine saxa deorum Haec et tela putant. Pecudem spondere sacello
126쪽
Balantem et Laribus cristam promittere galli Non audent quid enim sperare nocentibus aegris concessum vel quae non dignior hostia vita 235
Nobilis et varia est serme natura malorum. Quum scelus admittunt, superest constantia quid lasAtque nefas, tandem incipiunt sentire peractis criminibus. Iamen ad mores natura recurrit Damnatos, fixa et mutari nescia. Nam quis moPeccandi finem posuit sibi quando recepit Eiectum semel attrita de fronte ruborem' Quisnam hominum est, quem tu contentum videris uno Flagitio' dabit in laqueum vestigia noster Persi dus et nigri patietur carceris uncum 245 Aut maris Aegaei rupem scopulosque frequentes Exulibus magnis. Poena gaudebis amara Nominis invisi, tandemque fatebere laetus,
Nec surdum nec Tiresian quemquam esse deorum.
Plurima sunt, Fuscine, et fama digna sinistra Et nitidis maculam haesuram figentia rebus, Quae monstrant ipsi pueris traduntque parentes. Si damnosa senem iuvat alea, ludit et heres Bullatus parvoque eadem movet arma fritillo. Nec melius de se cuiquam sperare propinquo concedet iuvenis, qui radere tubera terrae, Boletum condire et eodem iure natantes
Nergere ficedulas didicit, nebulone parente Et cana monstrante gula quum septimus annus 'cio
Transierit puerum, nondum omni dente remis, Barbatos licet admoveas mille inde magistros, Hinc totidem, cupiet lauto coenare paratu Semper et a magna non degenerare culina. Nitem animum et mores modicis erroribus aequo ab Praecipit atque animas servorum et corpora nostra
127쪽
SATIRA XIV. si Materia constare putat pari sque elementis, An saevire docet Rutilus, qui gaudet acerbo Plagarum strepitu et nullam Sirena flagellis comparat, Antiphates trepidi laris ac Polyphemus, 20 Tunc felix, quoties aliquis tortore vocato Uritur ardenti duo propter lintea serro' Quid suadet iuveni laetus stridore patenae, Quem mire afficiunt inscripta ergastula, carcer' Rusticus exspectas, ut non sit radultera Largae SFilia, quae numquam maternos dicere moechos Tam cito nec tanto poterit conteXere cursu, Ut non te decies respiret conscia matri Virgo fuit ceras nunc hae dictante pusillas Implet et ad moechum dat eisdem ferre inaedis MSic natura iubet velocius et citius nos corrumpunt vitiorum exempla, domestica magnis Quum subeunt animos auctoribus. Unus et alter Forsitan haec spernant iuvenes, quihus arte benigna Et mosiore luto finxit praecordia Titan: 35 Sed reliquos fugienda patrum vestigia ducunt Et monstrata diu veteris trahit orbita culpae. Abstineas igitur damnandis huius enim vel Una potens ratio est, ne crimina nostra sequantur Ex nobis geniti, quoniam dociles imitandis 40 Turpibus ac pravis omnes sumus et catilinam Quocumque in populo videas, quocumque sub axe, Sed ne Brutus erit, Bruti nec avunculus usquam. Nil dictu foedum visuque haec limina tangat, Intra quae pater est procul a procul inde puellae 45 Lenonum et cantus pernoctantis parasiti l axima debetur puero reverentia si quid Turpe paras, nec tu pueri contempseris annos, Sed peccatur obstet tibi filius insans. Nam si quid dignum censoris fecerit ira Mouandoque et similem tibi se non corpore tantum Nec vultu dederit, morum quoque filius et qui omnia deterius tua per vestigia peccet, corripies nimirum et castigabis acerbo
128쪽
clarnore a post hae tabulas mutare parabis: SI Unde tibi frontem libertatemque parentis, ouum facias peiora senex Vacuumque cerebro Iam pridem caput hoc ventosa cucurbita quaerat ΤΗospite venturo, cessabit nemo tuorum. Verre pavimentum, nitidas stende columnas, o Arida cum tota descendat aranea tela, Hic leve argentum, vasa aspera tergeat alter: Vox domini furit instantis virgamque tenentis. Ergo miser trepidas, ne stercore laeda anino Atria displiceant oculis venientis amici, 65 Ne persus cluto sit porticus et tamen uno seriodio scobis haec emendat servulus unus: Inu non agitas, ut sanctam filius omni
Aspiciat sine labe domum vitioque carentem ΤGratum est, quod patriae civem populoque dedisti. Io Si facis ut patriae sit idoneus, utilis agris, Utilis et bellorum et pacis rebus agendis. Plurimum enim intererit, quibus artibus et quibus hunc tu Moribus instituas. Serpente ciconia pullos Nutrit et inventa per devia rura lacerta 75 Illi eadem sumptis quaerunt animalia pinnis.
Vultur iumento et canibus crucibusque relictis Ad latus properat partemque cadaveris affert: Hic est ergo cibus magni quoque vulturis et se Pascentis, propria quum iam lacit arbore nidos. 80 sed leporem aut capream famulae Iovis et generosae In saltu venantur aves, hinc praeda cubili Ponitur: itide autem quum se matura levabit Progenies, stimulante laine estinat ad illam, Quam pristium praedam rupto gustaverat Vo. 85 Aedificator erat cretonius et modo cureo Litore Caietae, summa nunc Tiburis arce, Nunc Praenestinis in montibus alta parabat
culmina villarum Graecis longeque petitis Marmoribus, vincens Fortunae atque Herculis aedem. Ut spado vincebat capitolia nostra Posides. Dum sic ergo habitat cretonius P imminuit rem,
129쪽
SATIRA XIV. 3Fregit opes ne parva tamen mensura relictae Partis erat totam hanc turbavit filius amens, Dum meliore novas attollit marmore villas. 960uidam sortiti metuentem sabbata patrem Nil praeter nubes et coeli numen adorant, Neo distare putant humana carne suillam, Qua pater abstinuit mox et praeputia ponunt. Romanas autem soliti contemnere leges 160 Iudaicum ediscunt et servant ac metuunt ius, Tradidit arcano quodcumque Volumine Moses, Non monstrare vias eadem nisi sacra colenti, Quaesitum ad sontem solos deducere Verpos. Sed pater in causa, cui septima quaeque fuit lux IMIgnava et partem vitae non attigit ullam. Sponι tamen iuvenes imitantur cetera solam Inviti quoque avaritiam exercere iubentur. Fallit enim vitium specie virtutis et umbra, Quum sit triste habitu vultuque et veste severum 110Nee dubie tamquam frugi laudetur avarus, Tamquam parcus homo et rerum tutela suarum certa magis, quam si fortunas servet easdem
Hesperidum serpens an Ponticus. Adde quod hune . de Quo loquor, egregium populus putat adquirendi 115 Artificem quippe his crescunt patrimonia labris.
Sed crescunt quocumque modo, maioraque fiunt Incude assidua semperque ardente camino.
Et pater ergo animi elices redit avaros: Qui miratur opes, qui nulla exempla beati mPauperis esse putat, iuvenes hortatur, ut illam Ire viam pergant et eidem incumbere sectae. Sunt quaedam vitiorum elementa his protinus illos Imbuit et cogit minimas ediscere sordes, Nox adquirendi dooet insatiabile votum. 125 Servorum Ventres modi castigat iniquo, Ipse quoque esuriens neque enim Omnia sustinet umquam Nucida caerulei panis consumere frusta, Hesternum solitus medio servare minutal Septembri, nec non differre in tempora coenae M
130쪽
s D. IUN. IUVENALIs Alterius Onchem aestivi cum parte lacerti Signatam vel dimidio putrique siluro, Filaque sectivi numerata includere porri: Invitatus ad haec aliquis de ponte negabit. Sed quo divitias haec per tormenta coactas, 135 Quum furor haud dubius, quum sit manifesta phrenesis, Ut locuples moriaris, egentis vivere lato ΤInterea pleno quum turget sacculus ore, crescit amor nummi, quantum ipsa pecunia crev t,
Et minus hanc optat qui non habet. Ergo paratur IMAltera villa tibi, quum rus non sufficit unum, Et proferre libet fines, maiorque videtur Et melior vicina seges mercaris et hanc et Arbusta et densa montem qui canet oliva. Quorum si preti dominus non vincitur ullo, QNocte boves macri lassoque famelio collo Iumenta ad virides huius mittentur aristas: Nec prius inde domum, quam tota novalia saeVos In ventres abeant, ut credas falcibus actum. Dicere vix possis, quam multi talia plorent, is Et quot venales iniuria fecerit agros.
Sed qui sermones, quam foedae buccina famael Quid nocet haec inquit tunicam mihi malo lupini, Quam si me tot laudet vicinia pago
Exigui ruris paucissima sarra secantem 155 Scilicet et Orbis et debilitate carebis, Et luctum et curam effugies, et tempora Vitae Longa tibi posthac fato meliore dabuntur, Si tantum culti solus possederis agri, Quantum sub Tatio populus Romanus arabat. 169Mox etiam fractis aetate ac Punica passis Proelia vel Pyrrhum immanem gladiosque Molossos Tandem pro multis vix iugera bina dabantur Vulneribus merces haec ahguinis atque laboris ullis visa umquam meritis minor, aut ingratae 165 curta fides patriae. Saturabat glebula talis Patrem ipsum turbamque casae, qua lata iacebat Uxor et infantes ludebant quattuor, unus