장음표시 사용
131쪽
8ATIRA I v. 5Vernula, tres domini sed magnis Dalribus horum scrobe vel sulco redeuntibus altera coena lis Amplior et grandes fumabant pultibus ollae. Nunc modus hic agri nostro non sufficit horto. Inde sere scelerum causae ne plura venenaniscuit aut erro grassatur saepius ullum Humanae mentis vitium, quam saeva cupido 175 Immodici census Nam dives qui fieri vult, Et cito vult fieri sed quae reverentia legum, Quis metus aut pudor est umquam properantis Vari Τ Vivite contenti casulis et collibus istis,
pueri Marsus dicebat et Hemieus olim MVestinusque senex panem quaeramus aratro,
Qui satis est mensis laudant hoc numina ruris, Quorum ope et auxilio gratae post munus aristae contingunt homini veteris Iastidia quereus. Nil vetitum fecisse volet, quem non pudet alto IMPer glaciem perone tegi, qui summovet euros Pellibus inversis peregrina ignotaque nobis Ad scelus atque esas, quaecumque est, purpura ducit. Haec illi veteres praecepta minoribus at nunc Post finem autumni media de nocte supinum is clamosus iuvenem pater excitat: Accipe ceras, Seribe, puer, vigila, causas age, perlege rubras Maiorum leges aut vitem Osce libello. Sed caput intactum buxo naresque pilosas Annotet et grandes miretur Laelius alas. 195 Dirue Maurorum attegias, castella Brigantum, Ut locupletem aquilam tibi sexagesimus annus Afferat aut longos castrorum ferre labores
Si piget et trepidum solvunt tibi cornua ventrem cum lituis audita, pares quod vendere possis mopluris dimidio, nec te fastidia mercis Ullius subeant ablegandae Tiberim ultra, Neu credas ponendum aliquid discriminis inter Unguenta et corium. auor bonus est odor ex re Qualibet illa tuo sententia semper in ore Iob Versetur, dis atque ipso Iove digna poeta.
132쪽
s D. IUN. IUVENALIS Unde habeas, quaerit nemo, sed portet habere: Hoc monstrant vetulae pueris repentibus assae, Hoc discunt omnes ante alpha et beta puellae. Talibus instantem monitis quemcumque parentem 210 Sic possem affari Dio, o vanissime, quis te Festinare iubet meliorem praest magistro is Discipulum. Securus abi vinceris, ut Aiax Praeteriit Telamonem, ut Pelea vicit Achilles. Parcendum est teneris nondum implevere medullas lis Naturae mala nequitiae; si quum pectere barbam coeperit et longi mucronem admittere cultri, Falsus erit testis, vendet periuria summa Exigua et cereris tangens aramque pedemque. Elatam iam crede nurum, si limina vestra 22sMortifera cum dote subit quibus illa premetur Per somnum digitis nam quae terraque marique Adquirenda putas, brevior via conseret illi. Nullus enim magni sceleris labor. maeo ego numquam Mandavi, dices lim, ne talia suasi 225Mentis causa malae tamen est et origo penes te. Nam quisquis magni census praecepit amorem, Et laevo monitu pueros producit Varos,
IEt qui per fraudes patrimonia conduplicare,l Dat libertatem et totas effundi habenas Mocurriculo quem si revoces, subsistere nescit Et te contempto rapitur metisque relicus. Nemo satis credit tantum delinquere, quantum
Permittas adeo indulgent sibi latius ipsi. Quum dicis iuvoni stultum, qui donet amico, 235 Qui paupertatem levet attollatque propinqui,
Et spoliare doces et circumscribere et omni crimine divitias adquirere, quarum amor In te Quantus erat patriae Deciorum in pectore, quantum Dilexit Thebas, si Graecia vera, Menoeceus; In quorum sulcis legiones dentibus anguis cum clipeis nascuntur et horrida bella capessunt
continuo, tamquam et tubioen surrexerit una.
Bhgo ignem, cuius scintilla ipse dedisti,
133쪽
SATIRA Iv. TFlagrantem late et rapientem cuncta videbis, 245 Nec tibi parcetur misero, trepidumque magistrum
In cavea magno fremitu e tonet alumnus. Nota mathematicis genes s tua sed grave tardas Exspectare colus morieris stamitae nondum Abrupto. Iam nunc obstas et Vota moraris, 250 Iam torquet iuvenem longa et cervina senectus.
Ooius Archigenen quaere atque eme quod Mithridates Composuri, si is aliam decerpere cum Atque alias tractare rosas. medicamen habendum est, Sorbere ante cibum quod debeat et pater et rex. 255 Monstro Voluptatem egregiam, cui nulla theatra, Nulla aequare queas praetoris pulpita lauti, Si spectes, quanto capitis discrimine constent
Incrementa domus, aerata multus in area
Fiscus et ad vigilem ponendi castora nummi, 260Εx quo Mars ultor galeam quoque perdidit et res Non potuit servare suas. Ergo omnia Florae Et Cereris licet et Cybeles aulaea relinquas; Tanto maiores humana negotia ludi. An magis oblectant animum iactata potauro 265 corpora quique solet rectum descendere lanem, Quam tu, corycia semper qui puppe moraris Atque habitas, cor semper tollendus et austro, Perditus ac vilis sacci mercator lentis,luui gaudes pingue antiquae de litore Cretae 270 Passum et municipes Iovis advexisse lagonas 'Hic tamen aneipiti figens vestigia planta Victum illa mereede parat brumamque famemque Illa reste cavet tu propter mille talenta Et centum villas temerarius. Aspice portus 275 Et plenum magnis trabibus mare plus hominum est iam In pelago veniet classis, quoeumque Vocario Spes lucri, nec carpathium Gaetulaq re tantum Aequora transiliet, sed longe Calpe relicta Audiet Hercule stridentem migite solem mGrande perae pretium est, ut tenso solle reverti Inde domum possis tumidaque superbus aluta
134쪽
s D. IUN. IUVENALIsoceani monstra et iuvenes vidisse marinos. Non unus mentes agitat furor ille sororis
In manibus vultu Eumenidum terretur et igni, Ita Hic bove percusso mugire Agamemnona credit Aut Ithaeum parcat tunicis licet atque lacernis, suratoris eget, qui navem mercibus implet Ad summum latus et tabula distinguitur unda, ouum sit causa mali tanti et discriminis huius mconcisum argentum in titulos aciesque minutas. Occurrunt nubes et fulgura, Solvite funem, Frementi dominus clamat piperisve coempti, Nil color hic coeli, nil fascia nigra minatur; Aestivum tonat. - Infelix hac forsitan ipsa 295Noote cadit fractis trabibus, fluctuque premetur
obrutus et gonam laeva morsuque tenebit. Sed cuius votis modo non suffecerat aurum,
Quod Tagus et rutila volvit Pactolus arena, Frigida sufficient velantes inguina panni mo
Exiguusque cibus, mersa rate naufragus assem Dum rogat et picta se tempestate tuetur. Tantis parta malis cura maiore metuque Servantur. Misera est magni custodia censust
Dispositis praedives hamis vigilare cohortem observorum noctu Licinus iubet, attonitus pro Electro signisque suis Phrygiaque columna Atque ebore et lata testudine. molia nudi Non ardent cynici si regeris, altera fiet cras donius, atque eadem plumbo commissa manebit. Io
Sensit Alexander, testa quum vidit in illa Magnum habitatorem, quam felicior hic, qui Nil cuperet, quam qui totum sibi posceret orbem,
Passurus gestis aequanda pericula rebus.
Nullum numen abest, si sit prudentia nos te, IGNO facimus, Fortuna, deam. Mensura tamen quae Sumolat census, si quis me consulat, edam: In quantum sitis atque ames et rigora poscunt, Quantum, Epicure, tibi parvis suffecit in hortis, Quantum socratici eperunt ante penates. Mo
135쪽
SATIRA XV. MNumquam aliud natura, aliud sapientia dicit. Acribus exemplis videor te claudere misce Ergo aliquid nostris de moribus, sic summam, Bis septem ordinibus quam lex dignatur Othonis. Haec quoque si rugam trahit extenditque labellum M5 Sume duos equites, fac tertia quadringenta. si nondum implevi gremium, si panditur ultra, Nec Croesi fortuna umquam nec Persica regna Sumolent animo nec divitiae Narcissi, Indulsit caesar ut Claudius Omnia, cuius MoParuit imperiis uxorem occidere iussus.
uuis nescit, Volusi Bithynice, qualia demens
Aegyptus portenta colat crocodilon adorat Pars haec, illa pavet saturam serpentibus ibin. Effigies sacri nitet aurea cercopitheci, Dimidio magicae resonant ubi Memnone chordae Atque vetus Thebe centum iacet obruta portis.
Illic aeluros, hic piscem fluminis, illic
oppida tota canem venerantur, nemo Dianam. Porrum et caepe nefas violare et frangere morsu:
sanctas gentes, quibus haec nascuntur in hortis Io Numina Lanatis animalibus abstinet Omnis Mensa, nefas illic latum iugulare capellae: carnibus humanis vesci licet. Attonit quum Tale super coenam facinus narraret Ulixes Alcinoo, bilem aut risum fortasse quibusdam Io Noverat, ut mendax aretalogus: In mare nemo Hunc abici, saeva dignum veraque charybdi, Fingentem immanes Laestrygonas atque cyclopas 7 Nam citius Scyllam vel concurrentia saxa cyaneis plenos et tempestatibus utres ocrediderim aut tenui percussum verbere circes Et cum remigibus grunnisse Elpenora porcis:
136쪽
100 D. IUN. IUVENALIS sic aliquis merito nondum ebrius et minimum qui De Corcyraea temetum duxerat Mna: in Solus enim haec Ithacus nullo sub teste eanebat. Nos miranda quidem, sed nuper consule Iunco Gesta super calidae reseremus moenia copii, Nos vulgi scelus et eunetis graviora cothurnis. Nam scelus, a Pyrrha quamquam omnia Frmata Volvas, 30 Nullus apud tragicos populus facit accipe, nostro Dira quod exemplum feritas produxerit aevo. Inter finitimos vetus atque antiqua simulias, Immortale dium et numquam sanabile vulnus Ardet adhuc Ombos et Tentyra. Summus utrimque 35 Inde furor vulgo, quod numina vicinorum odit uterque locus, quum solos credat habendos Esse deos quos ipse colit Sed tempore festo Alterius populi rapienda occasio cunctis Visa inimicorum primoribus ac ducibus, ne MLaetum hilaremque diem, ne magnae gaudia coenae sentirent, positis ad templa et compita mensis Pervigilique toro, quem nocte ac luce iacentem Septimus interdum sol invenit. Horrida sane . Aeraptus, sed luxuria, quantum ipse notavi, 45 Barbara famoso non cedit turba canopo. Adde, quod et facilis victoria de madidis et Blaesis atque mero titubantibus inde virorum Saltatus nigro tibicine, qualiacumque Unguenta et flores multaeque in fronte coronae: 50 Hinc ieiunum dium. Sed iurgia prima sonare Incipiunt animis ardentibus, haec tuba rixae:
in clamore pari concurritur, et vice teli saevit nuda manus paucae sine vulnere malae, Vix cuiquam aut nuIli toto certamine nasus 55 Integer, aspiceres iam cuncta per agmina vultus Dimidios, alias acies et hiantia ruptis ossa genis, plenos oculorum sanguine pugnos. Ludere se credunt ipsi tamen et pueriles Exercere acies, quod nulla cadavera alcent: θEt sane quo tot rixantis milia turbae,
137쪽
SATIRA XV. 10 Si vivunt omnes ergo acrior impetus, et iam Saxa inclinatis per humum quaesita lacertis Incipiunt torquere, domestica seditioni Tela nec hunc lapidem', quales et Turnus et Aiax, in Vel quo Tydides percussit pondere coxam Aeneae, sed quem Valeant emittere dextrae Illis dissimiles et nostro tempore natae. Nam genus hoc vivo iam decrescebat Homero: Terra mat' homines nunc educat atque pusillos. Ergo deus, quicumque aspexit, ridet et odit. A deverticulo repetatur sabula. Postquam, Subsidiis aucti, pars altera promere serrum Audet et infestis pugnam instaurare sagittis: Terga fuga celeri praestant, instantibus mbis, SQui vicina colunt umbrosae Tentyra palmae. Labitur hine quidam nimia sormidine cursum Praecipitans, capiturque ast illum in plurima sectum Frusta et particulas, ut multis mortuus unus Sumiceret, totum corrosis ossibus edit m Victrix turba, nec ardenti decoxit aeno Aut veribus longum usque adeo tardumque putavit
Exspectare focos, contenta cadavere crudo.
Hic gaudere libet, quod non violaverit ignem, Quem summa coeli raptum de parte Prometheus bDonavit terris felement gratulor et te Exsultare reor. Sed qui mordere cadaver Sustinuit, nil umquam hac came libentius edit: Nam scelere in tanto ne quaeras et dubites an Prima voluptatem gula senserit ultimus autem soQui stetit, absumpto iam tot corpore, ductis Per terram digitis aliquid de sanguine gustat. Vascones, haec fama est, alimentis talibus olim Produxere animas sed res diversa, sed illio Fortunae invidia est bellorumque ultima, casus is Extremi, longae dira obsidionis egestas. Huius enim, quod nunc agitur, miserabile debet Exemplum esse cibi, sicut modo dicta mihi gens Post omnes herbas, post uncta animalia, quidquid
138쪽
cogebat vacui ventris furor, hostibus ipsis reo
Pallorem a maciem et tenues miserantibus artus, Membra aliena fame lacerabant, esse parati Et sua. Quisnam hominum veniam dare quisve deorum Ventribus abnueret dira atque immania passis Et quibus illorum poterant ignoscere manes, 105 Quorum corporibus vescebantur Melius nos Zenonis praecepta monent; nec enim omnia, quaedam
Pro vita facienda putant: sed cantaber unde Stoicus, antiqui praesertim aetate Metelli Nunc totus Graias nostrasque habet orbis Athenas, Ilo Gallia causidicos docuit facunda Britannos, De conducendo loquitur iam rhetore Thyle. Nobilis ille tamen populus, quem diximus, et par Virtute atque fide, sed maior clade, Saguntus, Tale quid excusat: Maeotide saevior ara 115
Aegyptus. Nuippe illa nefandi Taurica saori
Inventrix homines ut iam, quae carmina tradunt, Digna fide credas tantum immolat, ulterius nil Aut gravius cultro timet hostia quis modo casus Impulit hos inuae tanta fames infestaque vallo 120 Arma coegerunt tam detestabile monstrum Audere anne aliam, terra Memphitide sicca, Invidiam lacerent nolenti surgere Nilo ΤQua nec terribiles imbri nec Bistones umquam Sauromataeque truces aut immanes Agathyrsi, 125 Hac saevit rabie imbelle et inutile vulgus, Parvula fictilibus solitum dare vela phaselis Et brevibus pictae remis incumbere testae. Nec poenam sceleri invenies, ne digna parabis Supplicia his populis, in quorum mente pares sunt IMEt similes ira atque fames Mollissima corda Humano generi dare se natura fatetur, Quae lacrimas dedit haec nostri pars optima sensus. Plorare ergo iubet causam dicentis amici Squaloremque rei, pupillum ad iura vocantem 135 circumscriptorem, cuius manantia fletu ora puellares laciunt incerta capilli.
139쪽
RATIRA XV. 103Naturae imperi gemimus, quum funus adultae Virginis occurrit vel terra clauditur insans Et minor igne rogi quis enim bonus et lac dignus 14o Arcana, qualem cereris vult esse sacerdos, Ulla aliena sibi redit mala separat hoc nos grege mutorum, atque de Venerabile soli Sortiti ingenium divinorumque capaces Atque exercendis capiendisque artibus apti 145 Sensum a coelesti demissum traximus arce, cuius egent prona et terram spηctantia. mundi Principio indulsit conmunis conditor illis Tantum animas, nobis animum quoque, mutuus ut nos Affectus petere auxilium et praestare iuberet, is Dispersos trahere in populum, migrare vetusto De nemore et proavis habitatas linquere silvas, Aedificare domos, laribus coniungere nostris Tectum aliud, tutos vicino limine somnos Ut collata daret fiducia, protegere armis 155 Lapsum aut ingenti nutantem Vulnere civem, communi dare signa tuba, defendier isdem Turribus atque una portarum clave teneri. Sed iam serpentum maior concordia parcit cognatis maculis similis fera quando leoni 16o Fortior aeripuit vitam te, quo nemore umquam Exspiravit per maioris dentibus apri' Indica tigris agit rabida cum tigride pacem Perpetuam, saevis inter se convenit ursis: Ast homini ferrum letale incude nefanda 165 Produxisse parum est, quum rastra et sarcula tantum Assueti coquere et marris ac vomere lassi Nescierint primi gladios extendere labri. Aspicimus populos, quorum non sufficit irae occidisse aliquem, sed pectora, brachia, vultum ID crediderint genus esse cibi quid diceret ergo Vel quo non fugeret, si nunc haec monstra Videret, Pythagoras, cunctis animalibus abstinuit qui Tamquam homine et ventri indulsit non omne legumen'
140쪽
quis numerare queat felicis praemia, Galli, Militiae nam si subeuntur prospera castra, Me pavidum excipiat ironem porta secundo Sidere. Plus etenim sati valet hora benigni, Quam si nos Veneris commendet epistola Marti
Et Samia genetrix quae delectatur arena. commoda tractemus primum communia, aurum
Haud minimum illud erit, ne te pulsare togatus Audeat, immo et, si pulsetur, dissimulet nec Audeat excussos praetori ostendere dentes 'Io Et nigram in facie tumidis livoribus ossam Atque culum medico nil promittente relictum. Bardaicus iudex datur haec punire volenti, calceus et grandes magna ad subsellia surae, Legibus antiquis castrorum et more camilli 5 servato, miles ne vallum litiget extra Et procul a signis. Iustissima centurionum cognitio est igitur de milite, nec mihi deerit Ultio, si iustae desertur causa querellae: Tota cohors tamen est inimica, Omnesque manipli llo consensu magno efficiunt, urabilis ut sit Vindicta et gravior quam iniuria. Dignum erit ergo Declamatoris mulino corde Vagelli, Quum duo crura habeas, offendere tot caligas, tot uili clavorum. Quis tam procul absit ab urbe SPraeterea. quis tam Priades, molem aggeris ultra
Ut veniat lacrimae siccentur 'rotinus, et se Excusaturos non sollicitemus amicos.
Da testem, iudex quum dixerit, audeat ille Nescio quis pugnos qui vidit, dicere vidi: o Et redam dignum barba dignumque capillis
Naiorum. citius salsum produeere testem contra paganum possis, quam Vera loquentem contra fortunam armati contraque pudorem.