Titi Livii Patavini Historiarum libri qui supersunt omnes ..

181쪽

r, viros, quam dominos dici. Invidiosis no V. e. yy inminibus utebatur modo consul seditionem --- D muliebrem, secessionem adpellando. da enim periculum est, ne Sacrum montem, a sicut quondam irata plebs, aut Aventinum a capiant. Patiendum huic infirmitati est,r quodcumque vos censueritis. Quo plus po- D testis, eo moderatius imperio uti debetis. DVIII. HAEC quum contra legem proque lege Oppia a dicta essent, aliquanto major frequentia uia ' Ἀ- lierum postero die sese in publicum effudit,

unoque agmine omnes tribunorum anuas obsederunt, qui collegarum rogationi intercedebant : nec ante fabstiterunt, quam remissa intercessio ab tribunis esset. Nulla delim de dubitatio fuit, quin omnes tribus legem abrogarent. Anno vigesimo post abrogata est, quam lata Porcius consul, postquam. Cato abrogata est oppia lex, extemplo viginti βά. et quinque navibus longis quinque sociorum erant ad si Lunae portum profectuS, Odem exercitu convenire jusso edicto per oram maritimam misso, navibus omnis generis contractis, ab Luna proficiscens edixit,

u longis, quarum quinque sociorum erant , ad Gron. Crev.

182쪽

Me. II. ut ad portum Pyrenae sequerentur. In se frequenti classe ad hostes iturum. Praetervecti Ligustinos montes sinumque Gallicum, ad diem, quam edixerat, convenerunt. Inde Rhodam ventum, praesidium Hispanorum, quod in castello erat, vi dejectum Ab Rhoda secundo vento Emporias perventum. Ibi copiae Omneg, praeter socios navales, in ter

άmpo a IX. JAM nunc Emporiae duo oppida erant

d riptio muro divisa. Unum Graeci habebant, a Plio caea, unde massilienses, oriundi alterum Hispani. Sed Graecum oppidum in mare ex positum , Otum Orbem muri minus quadringentos passus patentem habebat Hispanis retractior a mari trium millium passuum in circuitu murus erat Tertium genus, Romani coloni ab Divo Caesare, post devictos Pompeii liberos, adjecti. Nunc in corpus mimconfusi omnes Hispanis prius, postremoruGraecis in civitatem Romanam adscitis. Miraretur, qti tum cerneret , aperto mari ab altera parte, ab altera Hispanis , tam ferae bellicosa genti objectos quae res OK tutaretur. Disciplina erat custos infirmitatis. *m inter validiores Optime timor continet.

183쪽

Partem muri versam in agros egregie muni V. e. 117-

tam habebant, una tantiun in Am regionem

porta inposita cujus assiduus custos semper aliquis ex magistratibus erat Nocte pars tertia civium in muris excuhabant : neque moris tantum aut legis caussa, sed, quantas hostis ad portas esset .servabant igilias, .circumibant, cura. Hispanum neminem in urbem recipiebant. Ne ipsi quidem temere urbe excedebant. Ad mare patebat Omnibus Situs. Porta ad Hispanorum oppidum Versa numquam nisi frequentes , pars tertia fere, cujus proxima nocte vigiliae in muris fuerant, egrediebantur. Caussa exeundi haec erat commercio eorum Hispani, inprudente maris, gaudebant mercarique di ipsi ea, quae externa naVibus inveherentur, agrorum exigere fructus, volebant. Hujus mutui usus desiderium , ut is pana urbs Graecis pateret, faciebat. Erant etiam eo tutiores, quod sui, umbra Romana amicitiae latebant : quam sicut minoribus Viribus,

quam Massilienses, pari colebant fide. Tunc

quoque consulem exercitumque comiter achenigne acceperunt Paucos ibi moratus dies

Cato, dum exploraret, ubi 'uantae hostium

184쪽

V. e. 117. copiae eunt ut ne mora quidem segnis esset, - - - omne id tempus exercendis militibus consumssit. Id erat forte tempus anni, ut frumentum in areis haberent. Itaque redemtoribus vetiti frumentum parare ac Romam dimisi

sis, Bellum inquit se ipsum alet. D rofectus ab Emporiis agros hostium urit vastat'

que : omnia fuga cierrore completi celat beros . EODEΜ temporem Helvio , decedenti,ihρὰ ex ulteriore Hispania cum praessidio sex miblium, dato ab Ap. Claudio praetore, Celtiberi agmine ingenti ad oppidum uliturgi ob- currerunt. Viginti millia armatorum fuisse, Valerius scribit duodecim millia ex iis caesa, oppidum Illiturgi receptum, iuberes omnes interfectos. Inde ad castra Catonis Helvius pervenit. Et, quia tuta jam ab hostibus regio erat, praessidio in ulteriorem Hispaniam re-Okan, misso , Romam est profectus ob rem feliciter gestam ovans urbem est ingressus. Argenti infecti tulit in aerarium quatuordecim millia pondo septingenta triginta duor signati bigatorum septemdecim millia viginti tria , Oscensis argenti ν centum

v argenti iginti millia quadrinrenta ruinta octo Gron. CreV.

urbem

ngreditur.

185쪽

viginti millia quadringentos trigintae octo. U. e. 17. Caussa triumphi negandi senatui fuit, quod alieno auspicio in in aliena provincia pugnasset. Ceterum biennio post redierat, quum, provincia duccessori Q. Minucio tradita, annum insequentem retentus ibi longo gravi morbo fuisset. Itaque duobus modo mensibus ante Helvius ovans urhem est imgressus, quam successor ejus s. inucius triumpharet. Hic quoque tulit argenti pondo triumpfiti, triginta quatuor millia octingenta bigatorum septuaginta octo millia , - Oscensis argenti ducenta septuaginta octo millia. XI. IN Hispania interim consul haud pro Glergetes cul Emporiis castra habebat. Eo legati tres Rom, ab Ilergetum regulo Bilistage . in quibus P ιμ it

unus filius erat, Venerunt, querenteS,M castel-nia sua obpugnari , nec spem ullam esseis resistendi, nisi praesidio Romanus miles esset.

DTria re millia militum satis esse : necn hostes, si tanta manus venisset, mansuroS. DAd ea consul, u Moveri quidem se γ vel

a periculo eorum, vel metu dicere sed x praesidium Romani mi Ufent Quina milli

186쪽

. c. Π. sibi nequaquam tantum copiarum esse, ut, , --γγ quum magna Vis hostium haud procul absit,n cum qua mox signis conlatis dimican- , d im sibi in dies exspectet, dividendo exems citum minuere tuto Vires posset. 13 Legati, ubi haec audierunt, nentes ad genua consulis provolvuntur. Orant, me se in rebus tamis trepidis deserat. Quo enim se, repulsos D ab Romanis , ituros Θ Nullos se socios o nihil usquam in terris aliud spei habere. D potuiTe se extra id periculum esse, si des, cedere fide, si conjurare cum ceteris Ο-B luissent. Nullis minis , nullis terriculis seM motos, sperantes satis opis .auxilii sibi, in Romanis esse. Id si nullum sit, si sibi ax consule negetur Deos hominesque se testes, sacere, invitos de coactos se , ne eadem, v quae Saguntini lassi sint a) patiantur, D defeEturos cum ceteris potius Hispanis, i quam solos, perituros esse. XII. ET illo quidem die sic sine responso dimissi. Consulem nocte, quae insecuta est, anceps cura agitare: nolle deserere socios, nolle minuere exercitum; quod aut moram

et eum qua mox leg. O suam mox Ieri

187쪽

sibi ad dimicandum, aut in dimicando peri U. e. 's .culum adserre posset. Stat sententia, non mi G. nuere copias, ne quid interim hostes inserant ignominim sociis spem pro re ostendendam Censet Saepe vana ut Veris , maxime in bello, valuisse , credentem se aliquid auxilii habere, perinde atque haberet, ipsa fiducia, sperando atque audendo servatum. Poster, Caton/s

die legatis respondit, suamquam Vereatur, ma a ne suas vires, alii eas commodando, mi- D nuat tamen illorum se temporis ac periculim magis, quam sui, rationem habere Die- nunciari militum parti tertiae ex omnibus4ohortibus jubet, ut cibum, quem in naves in-POnZnt, mature coquant navesque in diem

tertium expediri jussit. Duos ex legatis Bili Diagi atque Ilergetibus nunciare ea jubet ;filium reguli comiter habendo muneribus apud se retinet. Legati non ante profecti, quam inpositos in naves milites viderunt id pro haud dubio jam nunciantes, non suo3 modo, sed etiani hostes , fama Romani auxilii adventantis impleverunt. XIII. CONsUL, ubi satis , quod in speciem fuit, ostentatum est , revocari ex navibus

milites jubet. Ipse , quum jam id tempus

188쪽

N. c. 17 anni adpeteret, quo geri res possent , castra hiberna tria millia bypassuum ab Emporiis posuit. Inde per occasiones, nunc hac parte, nunc illa, modico praesidi castris relicto, praedatum milites in hostium agros educebat. Nocte ferme proficiscebantur , ut Qquam longissime a castris procederent, inopinatos e obprimerent. Et exercebat ea reS novos milites, hostium magna vis excipiebatur nec jam egredi extra munimenta castellorum audebant. Ubi satis admodum suorum de hostium animos est expertus, convocari tribunos praefectosque, equites

m Iit si is qui quod optastis, venit, quo Obis B potestas fieret virtutem vestram ostendendi. s, Adhuc praedonum magis, quam bellantium, si militastis more nunc justa pugna hostes di, cum hostibus conseretis manum d . Non B agros inde populari sed urbium opes ex-Mhati ire e licebit Patres nostri, quum, Hispania Carthaginiensium, S imperator

b eri millia L mille ron. Crev. inopinantes ron. Crem

189쪽

, ibi .exercitus essent , ipsi nullum inpe V. - r=ratorem, mullos in ea milites haberent; a tamen acideres lao in foedere voluerunt, nut imperii sui Iberus fluvius esset finis. D unc, quum duo praetores, Uum consul, D quum tres exercitus Romani mispaniam D obtineant, Carthaginiensium jam prope dentem annis nemo in his provinciis sit, im-n perium nobis citra Iberum amissum est. Hoc D armis, virtute recuperetis oportet n nationem, rebellantem magis temere, quam is constanter bellantem, jugum, quo se exuit, D accipere rursus cogatis. In hunc modum maxime adhortatus pronunciat , se nocte ad castra hostium ducturum. Ita ad corpora cruranda dimissi.

XIV. NOCTE media f), quum auspicio

operam dedisset, profectus , ut locum , quem vellet, priusquam hostes sentirent, capere , praeter castra hostium circumducit. prima luce, acie instructa , sub ipsum vallum tres cohortes mittit. Mirantes barbari ab tergo adparuis is Romanum, discurrere ipsi ad arma. interim consul apud suos, si usquam , nasis in virtute, spes est, milites sinquit I in

190쪽

V. . II. ego sedulo, ne esset, feci. Inter castra --- D nostra ios medii hostes. Ab tergo hostium: ager est. Quod pulcherrimum , idem tutissiis simum est, in virtute spem possitam habere o, Sub haec cohortes recipi jubet, ut barbaroselιcit simulatione fugae eliceret. Id quod crediderat, evenit Pertimuisse laedere rati Roma- NOS, Orta erUmpunt quantum inter castra sua 'ostium aciem relictum erat Ioci, armatis complent. Dum trepidant acie instruenda, consul, jam paratis Ordinatisque Omnibus , incompositos adgreditur. Equites primos ab utroque cornu in pugnam educit sed in dextro extemplo pulsi, cedentesque trepidi etiam pediti terrorem intulere. Quod ibi vidit consul, duas cohortes delectas ab dextro latere laostium circumduci jubet, ab tergo se ostendere, priusquam concurrerent peditum acies. Is terror objectus hostirem , metu Romanorum equitum inclinatam, aequavit. Tamen adeo turbati erant dexterae alae equites peditesque, ut quosdam consul manu ipse reprehenderit,in adversos in hostem verterit g . Ita, quamdiu mistilibus pugna- g adpersos l. b. leg perteritque in hos