장음표시 사용
31쪽
LIB. XXV. ΛP. R isso 8. Hujus atrocitas poenae uariam nobilissimariun in Itiari Graecarum civitatium animos irritavit, cum b. Iico, tum etiam singulas privatim, ut quisque tam foederi teremtos aut propinquitate, aut amicitia contingebat Exiis tredecim fore nobiles juvene Tarentini conjuraverunt, quorum principes Nico et Philemenus 3 erant. mi, prius,
quam aliquid moverent, colloquendum cum Hannibale rati, nocte per speciem venandi urbem egressi, ad eum proficiscuntur et, cum haud procul castris abessent, ceteri Sylva Propo iam sese occuluerunt Nico et Philemenus. progressi ad stationes comprehensique ultro id petentes, ad Hannibalem deducti sunt Qui cum et causas consilii sui, et quid pararent, ex suissent collaudati oneratiquo promimia jubentur, ut fidem popuIaribus sacerent, praeda di causa se urbem egressos, pecora Carthaginiensium, quas Pastum propulsa essent, ad nrbem agere. Iuto ac sine certamine id facturos, promissum eat. Conspecta ea Praeda juvenum eat minusque iterum ac saepius id eos audere,
miraculo fuit Congrega cum Mannibal rursus. fide
sanxerunt, Ii ros Tarentinos leges suaque omnia habituros, neque ullum vectigal Poeno pensuros, praesidiumve invitos recepturos prodita praesidia Carthaginiensium foro. Haec ubi convenerunt, tunc vero Philomenua consuetudinem nocto egrediundi redeundique in urbem frequentiorem sacere: et erat venandi studio insignis caneaque et allui RPparatus sequebatur; aptumque sermo aliquid, aut ab hoste ex praeparato ablatum reportando, donabat aut praesecto, aut euatodibus portarum. octo maxime commen Propter metum hostium, credebant. Ubi jam eo consuetu-
D-rum n----- in Italia ex Polybio, lib. III. ubi reser eou, Graearaem Tarenti et Thuriorum, ex venisse ut Carthaginiensibus ieerat, quibus pars obsidum, infra cap. Ig. urbe apta, aedes a diversoriam
duas m a Carthagime iam manorum qui praesidium Taronti agi- foreJ Sensu hujus loe expiscandi tabant, diripere.
32쪽
2094 T. Ivlldinis adducta res est, ut, quocumque noctis tempore sibilo dedisset signum, porta aperiretur, tempus agendae rei Hannibali visum est Tridui viam 3 aberat: ubi, quo minus
mirum esset uno eodemque loco stativa eum tamdiu habere, aegrum simulabat Romanis quoque, qui in praesidio Tarenti erant, suspecta esse jam segnis mora ejus desierat. s. Ceterum postquam Tarentum ire constituit, decem millibus peditum atque equitum, quos in expeditione si ve- Iocitate corporum ac levitate armorum aptissimos esseratus est, electis, quarta vigilia noctis signa movit: pra missisque octoginta sero umidis equitibus praecepit, ut discurrerent circa vias orlustrarentque omnia oculis, Bquis agrestium procul spectator agminis asseret; praegressos 7 retraherent, obvios occiderent, ut Praedonum magis, quam exercitus, accolis species esset. Ipse, raptim agmine acto, ' quindecim ferme millium spatio castra ab Tarento posuit; et, ne ibi quidem nuntiato.' quo pergerent, 'tantum convocato milites monuit, via omnes irent, nec de- Verti quenquam, aut excedere ordinem agminis paterentur,
et inprimis intenti ad imperia accipienda essent, neu quid nisi ducum jussu facerent se in tempore editurum,' quae vellet agi. Eadem serme hora Tarentum fama pervenerat, Numidas equites paucos populari agros, terroremque late agrestibus injecisse. Ad quem nuntium nihil uItra motus Praefectus Romanus, quam ut partem equitum postero die luce prima juberet exire ad arcendum populationibus hostem. In cetera adeo nihil ob id intenta cura est, ut contra Pro argumento suerit illa procursatio umidarum, Hanni
id, quod nune est, partim ex storum vestigiis, partim ex Lipsi eonjecturae
' Nuntias, An legendum proxun Polybius lib. VIII. e. 20. utitur verhotiato, aut idem est simplex viaiato. διέσω ν δ ι- .
33쪽
LIB. XXV. A P. s. tam halam exercitumque castria non movisse Hannibal concubia nocte movit. Dux Philemenus erat, cum solito capta Venationis onere. Ceteri Proditores ea, quae com-Posita erant, expectabant. Convenerat autem, ut Philemenus, Portula assueta Venationem inserens, armatos induceret parte alia portam Temenida adiret Hannibal Ea mediterranea regione orientem spectabat. Aliquantum intra moenia includuntur. ' Cum portae appropinquaret, editus ex colaporito ignis ab Hannibale est resuIsitque. Idem redditum ab Nicone signum extinctae deinde utrimque flammae sunt. Hannibal silentio ducebat ad portam. Nieo ex improviso adortua sopitos vigileain cubilibus suis
dedit. ειναλ - 'In is in Edd. ante Gronov. sed laeti usuis In omni-h. Has et regis eae orientem mera me in optimis aerieralem aperiae visure mota, is intra marina ine luntur eonj. I. r. Gron. .rientem pactat adi ιμο ν τασαι istra m. i. Sigon prob. Stroth sed refrag. I. F. Gron quia see interposita satis ex seqq. intelligi mouet. Forte Ieg. parte alia p.rum T. Mire Hannibal: e m. r. o. aperiat maevequa alia, Nie et Tragisens eum suetis parte uamus inera mam a laeviderent.. f. Polyb qui etiam docet, eur Tarenti eontra morem Graecorum epulera fuerint intra moenia. Morere. Vid. Noti Var.- Cana portae appropinquare se Hannibal quod mallem adjeeissat Livius, et deinde ab eo pro ab Eurinibale aeripaisi et Forte ea. RPromaequaretur. Ruperi. 4 Eae inprovis a poris in os Edd. ante
Gaculis nocte sint A loeo ubi sui Apollo Temenites Cieeroni la
cinnaverant ad praereptam uvii ri datus aevina templo Noapolin Syra-Pam, Prosertos primis se intenden eusarem partem Thueydides Temenitibus tenebris Poenos, ut ad muros len appellat. eire noetis dimidium servenirent. 1 ιiquantum inera Mema ineι -- refert Polybius, qui rem totam Meu- ουν sineiudituri Laborant hie meritoratius longe deseribit interpretes et quia nihil ejusmodi Pomm Temem J ajus por de porta est apud Polybium, qui se in nomen a Temen deduetum vari pulcra quaedam ad quae leo et foetistinii est, quem eouata Hereulla ab ejus venerunt, et unde ignem Teii nepotem, eum Cresphonte et Aristo runt, intra moenta fuisse seribit, et ludem fratribus natu minoribus, e vetoribus libria legitur ineladuntur,isPonnesum, uisis Pelopidis Oeen vel ineis ae ideire addito suppl.-- s. Primumque ex Homolidam mento Stron legit, ea maduere ea gente Argivorum regnum tenuisse regione orientem pectabaι Nico, cum Ab Aristodem ejus fratre orti a mina ad monti miseraeι,-- ἀπι- cedaemoniorem reges Tarentum au istra maenia incla πειν. tem olonia fuit Laeedaemoniorum i a namgum I Reetera. F. Gro-- me etiam et Syraeusis quae urbs ab ius ad monti enis, quin istra, N.
Arehia, Heraelida et ipso eo ita Vide m yhium in hae historia lib.
34쪽
tam T. LIVI obtruncat, portamque aperi Hannibal cum peditum adi
mine ingreditur, equite Eubsistere jubet ut, quo resso tulet, occurrere libero campo possenti Et Philemenus poemtulae parte Ita, qua commeare assuerat, UPromnquabat. Nota vox ejus et familiare jam unum cum excita et vigiIem, dicenti vix sustinere grandis hostis onus, tula aperituri Inserentea aprum duos juvenes mutua ip- eum expedito venatore, vigilem, incautius miracula magnitudinis in eos, qui serebant, versum, venabulo trajicit. Ingressi deinde triginta sero armati ceteros vigiles ob ncant, refringuntque portam proximam: et agmen au signia constatim irrupit. Inde cum silentio in forum ducti Hannibali sese conjunxerunt. Cum duobus millibus Gallorum Poenus, in tres divisis partes, per urbem dimittit Tarentinos, et itinera quam maxime frequentia ' occupare jubet; tumultu orto, Romanos passim caedi oppidanis parci. Sed, ut fieri id posset, praecipit juvenibus Tarentinis, ut, ubi
quem suorum procul vidissent, quiescere et silere ac bono animo eam juberent.10. Iam tumultus erat clamorque, qualis esse in capi urbe solet: sed quid rei esset, nemo satis pro certo sciris. Tarentini Romanos ad diripiendam urbem credere coortos:
Gronov.- 'merium era Maa. reeepi cum Stroth. In aliis Ma dirente, et in reliquia dii disentia. Ruperi. Poriam maximam Edd. ante Grono . Tum duo minima miremus in tres divisa partes, per urbem dimitiv. --lino et afros quam maxima'equentia Edd. ante Gronov.
VIII. est .as. . Clarietis. Polyb voeat hane alteram Portam, adoriae fa pori J -- LNon qua egredi, regredi solitus Philae- video quae hie novandi causa Oro manus. Portu mali. Diutinae. novio. Quid enim habet eorrigan metu Tarentinos, Mitinera quae dum, quod dicitur Nieo, rigiles, o maxima frequentia Mevare nie J Stepitos ad portas, ex improviso ob emendavit Oronov. x Polybio, quitisne ae 8 An melius se res h ohit, leos, qui ad forem ferrent, expr-ai legeris adortus o vos vigilem immo sit; quod per itinera maxima frequen- redundabit partieipium adorta in eo tia reddere satis habuit Livius. Quinqui obtrune ae narratur hie Sigonius aliique augurant. - mala paria ina Rhinopylam ferre aupervacuum clunimus.
35쪽
maria aedillo inqua eum haud videri ab oppidania
motu. Praes tua primo excitata tumultu in portum es-sigit indo, acceptua Mapha, in artem circumvehitur Te -- et tuta audita e theatro faciebat. Nam et Romana emi, a Proditoribus ad hoc ipsum praeparata et inacienter a Graeco in ala, quia, in quibus gignum daret, in- eertum e labat. Ubi illuxit, et Romani Punica et Gallica amma cognita, tum dubitationem exemerunt et Graeci, Romano Pa im caedo strato cementea, ab Hanni loeaptam uinem ae erant. Postquam lux certior erat, Et Romani, qui caedi a supermerant, in arcem confugerant, contio cohatque pauIatim tumultus tum Hanniba Tarentinos in armi eonvocare ' jubet. Convenere omnea,
terquam qui, edentes in arcem Romano M omnem adeundam imul Brinnam prosecuti fuerant. Ibi Hannibal, henim Hloeutua Tarentinoa, Datatusque, quae Praest timet civibus eorum, quo ad maimenum aut ad Cannaampi at, simul in dominatumem superbam Romanorem is vectus, recipere so in domos aura quemque jumit, et soribus nomen suum inseribero se domo e , quaeri eripim
m --nt, uno extemplo dato, diripi uasurum. Si quis in hoamu civi Romani vacua autem tenebant o-
tuba, Eam non potuisse dueertum meare, quis aut quibus signum daret; Iavii vaero narrationem his aliquantum abire a Polybiaua. τι-ον -- σὲ - - --- Polyb. ut etiam doeet, Romanos, siano hoe audito, per platea P aim advenientes, in Poenos Gallosque ineadi . et ab his esse inscidatos. Hoc egendum puto et Rama a Pumea re auis arma cornua - --Misnem exeme M. T. tian hie delendum videri, saltem frigere aut eare, jam alii monuere, et Dux eori os em. Ruperi Io uretus e vet. lib. Ieg. --eari. II ALMmebas.
μασαι W- eaeei laetis e mari, termissum esse vult, ne famillae suae Polybima seribit C. Liviam praesae- nomini norum inuraret, fatondo C. prodaeis ad mi ita Livii praefoeti eulpa Tarentum amisismetaeua .nvivio, amulantam per .m; quaal ex adam familia Livina Minoniam ad portum, indeque ad Patavinas tempore Augusti, rum hoe . --uamis delatum Sigon prae C. Livio Romano esset quod mihi serit nomon amesim data opera prae valda dubium.
36쪽
20M T. LIVIImo ' nomen inscripsisset,eum sepro hoste habiturum concione dimissa, cum titulis notatae lares discrimen pacatae ab
hostili domo seciment, signo dato, ad diripienda hospitia
Romana passim discursum est et fuit praeda Miquan
11. Postero die ad oppugnandam arcem duciti suam
cum et mari quo in poni nIs modum para major cidicumluitur, praealtis rupibus, et ab ipsa urbe 3 muro et lassa ingenti septam videret, eoque nec vi nec operibus expugnabilem esse ne aut ae ipsum cura tuendi Tarentinos a majoribus rebus moraretur, aut in resicis sine valido praesidio Tarentinos impetum ex arce, cum vellent, Romani sacerent, vallo urbem ab arce intersepiro statuit non sine illa ε etiam spe, cum prohibentibus opus Romanis munum Posse conseri, et, si serocius procucurrimente magna caede
ita attenuari praesidii vires, ut facile per se ipsi Tarentini urbem ab iis tueri possent. Ubi coeptum opus est, Patefacta repente porta, in munientes impetum socerunt Romani pellique se statio passa est, quae pro opere erat ist uocessu cresceret audacia, pluresque et longius pulsos Persequerentur. Tum igno dato coorti undique Poeni sunt, quos instructos ad hoc Hannibia tenuerat ne su tinere impetum Romani, aedis offusa fuga Ioci angustiae eos, impeditaque 7 alia opere jam coepto, alia apparatu operis, morabantur. Plurimi in ossam praecipitavere, 'occisique sunt Hures in fuga, quam in pugna. Inde et opus nullo prohibente fieri coeptum ossa ingena ducta,
Faevas aurem tenebam domost ut milites Romani 4 eivibus distingvigo metis; sed omnis Eetio vetus, is potBrant ex aedium inseriptione, ut nebat. Scribendam is time Romani Iapsius notat. sei ieet Non enim permixtim eum VPluresqueJ Sellieat Romanos. civibus diverinantur: unde faello Impe aqua aliaJ Loca.
37쪽
LIB. XV. AP. I l. aes et vanum intra eam eri tur modicoquo post interitano murum etiam eadem regione addere parat. ut es alno praesidio tueri ae adversus Romano P sent. Reliquit tamen modicum praecidium, ut simu in faciendo ' muro adjuvaret Dae, prosectu cum ceteria opita ad Ga
sum sumen quinque millia ab uino abeat posuit castra. Ex ita stativi regresau ad inviciendum opus quod Qiquantum panione ejus celerius creverat apem cepit, etiam arcem expugnari posse. Et ea non altitudine, ut cetera, tuta, ae loco Iano posita, et ab urbe muro tantum noso a divina. Cum jam machinationum omni genere et operibus oppugnaretur, missum a Metaponto praesidium Romanis secit animum, ut nocto ex improviin opera hostium
invaderent. Alia disjecerunt, alia igni corruperunt. Isquo finia Hannibali fuit ea parte arcem oppugnandi. Reliquaerat in obsidione apes, nec ea satis sicax, quia Rrcerari nentes, quae in peninavia posita imminet saucibus portus, mare Iiberum habebant urba contra exclusa maritimiaeommentibus, propiusque inopiam erant obsidentes, quam a M. Hannibal, convocatis principibus Tarentinorum 'omnes primente dissicultato exposuit et meque arcis tam munitae expugnandae viam emere, neque in obsidiono quicquam habere spei, donec mari potiantur hostea. Quod si naves sintd quibus commeatus invehi prohi aut extemplo aut abscessuma, aut dedituro se Mat Aasentie-hantur Tarentini; ceterum ei, qui consilium afferret, opem quoque in eam rem afferendam esse censebant. Punicaa enim naves ex Sicilia accitas id pomeriacere suas, quae
addere paris Hannilnil sit ho sumen satis hie indiea Ll- neri ae aduersa Romano p aera vius et hodie ara voeari volunt Do Tarentini. hoe Virgilius 'et pinguia eulta Ga- ad μι--frumenJ Qua regione laesi.
38쪽
neo T. LIV sinu riguo lata inclusa essent, cum claustra portus hostis haheret, ecquem ad modum' inde in apertum mare evasuras Evadent. inquit Hanni I. Multa, quae impedita natura sunt, consilio Oxpediuntur. Urbem in s eampo sitam habetis. Planae et satis lata vis patent in omnes Partes via, quae in Portum per mediam urbem ad mare transmissa eat, plaustris transveham nave haud magna molo. Et mare nostrum erit, quo uno hostea potiuntur; et illinc mari, hinc terra circumsidebimus arcem. Immo brevi aut relictam ab hostibus, aut cum ipsis Matibus capiemus. Haec oratio non spem modo effectus, sed ingentem etiam ducis admirationem iacit. Contracta extemplo undique plaustra junctaquo inter se et machinae ad aubducendas nave admotae, munitumque iter, quo saei- Iiora plauatra minorque moles in transitu esseti l Iumenta inde et homine contracti, et opua impigre coeptum Paucosque post dies classis inatructa ac parata uircumvinitur arcem, et ante os ipsum portu. ancoras jaciti uno at tum rerum Hannibal Tarenti reliquit, regressus ipse in hyberna. Ceterum desectio Tarentinorum utrum Priora anno, an hoc facta sit, in diversum auctorea trahunt. Plu res Propioresque intate memoriae rerum hoc anno tradunt
sactam Ira Romae consules praetoreaque usque ante diem quin
tum Kalenda Maia Latinae δ' tenuerunt. die per
Feri Latiatae νεα--me Romae tum e satis tum praetorea aqua ad 2τ.
39쪽
LIB. XXV. AP. 12. 2IlIpetrato sacro In monte,s in suas quisque Provi asor sciscimtur. Religio deindo nova objecta est ex carmini-hus Narcianis. Vates hic Marcius illustris erat, et, cum conquisitio' priore anno ex senatus consulto talium Iunorum seret, in M. Atilii ' praelaria urbani, qui eam rem ebat, manus venerant. Is Protenus novo praetori Syllae tradiderat. Ex hujus Marcii duobus carmimbua, alterius at rem actam oditi cum Tuto auctoritas ' eventu, est quoque, cujus nondum tempus venerat, asserebat fidem. Priora carmine Cannensis praedicta clades in haec sermo verba erat: Amnem Trojugena Cannam Romano sum: noto alienigenae cogant in campo Diomedis conserere manus. Sed neque credo tu mihi, donec compleris sanguine --m; multaque millia occisa tua deserat 'amnis in pontum magnum ex terra fragistra; Piscibus atque avibus serisque, quae incolunt terras, ita sint 3 eaca cam tua. Nam mihi
ita Iupitor satus eat. Et Diomedis Argivi campos' et Cannam sumen, qui militaverant in iis locis, juxta atque
Immo e J Albano. Inla ejus libria eomprehensa paveto - δε M. διuti πιεισris urbam sie, ritas alterius earnainis, quod post rem
etiam nolentibus Μsa legendum, non emetam editum fuerat eventu jam ut vulgo dis. Emusi, probatur ex lib. eerto, fidem afferebat alteri de r. RXIV eap. 44. et hujus lib. eap. I. quam praevieebat, et quae nondum aqua meta notarent sigon. Et advenerat. Vulgo Iegebatur, postea ν - . mina eri do raso ara as evenis. averis post rem eis AEdui eam momadis aeri Dio'. o aerariorva mental Reatitutus ex medes Argis post Oxeaelum Trojanum aliae eonjeetura loeus, quam merito profugus, Arpos in Apulia ondidinprobat ovouov. adductis etiam alio vat, in qua Canuae. toritatibus. Sensus est, eum duo eo. P Et Castrum sumo J Quod vinuminat illius Maret earmina, seu vati Cannua alluebat.
40쪽
2D2 T. LIVI ipsam cladem agnoscebant. Tum alteriam carmen recit tum, non eo tantum obscurius, quia incertiora futura praeteritis sunt, sed perplexius etiam scripturae genere. Mostem Romani,' si expellere vultis, vomicamque, quae gentium venit longe, Apollini vovendos censeo ludos, qui quotannis comiter si Apollini fiant cum populus dederit ex publico partem, privati uti conserant pro se suisque. 7 Italudis faciendi praeerit praetor is, qui jus popuIo plebei- quo dabit summum. Decemviri Graeco ritu hostiis sacra faciant. Haec si recto faxitis, ' gaudebitis aemper, fietquom vestra melior. Nam a Divus extinguet perduellea Vestros, qui Vestros campo pascunt ' placido. Ad id
carmen explanandum diem unum sumserunt. Postero
die senatus consultum lactum est, ut decemviri libros Moludis Apollini reque divina saciunda, inspicerent. Ea cum
inspecta relataque ad senatum essent, cenauerunt Patres:
Apollini ludos vovendos faciundosque et, quando Iudi facti essent, duodecim millia aeria praetori ad rem divinam, et duas hostias majores dandas. Iterum senatus consultum factum eat, it decemviri sacra Graeco ritu facerent, iisque hostiis: Apollini bove aurato ' et capria duabus albis auratis, Lat.nae bove Remina aurata
Edd. post prinelpp. usque ad Oronov.-I C-rmarata QMd. princi . et Maerobtus.-I Μalli Sigon pro aestari .-I ma ι. f. -- ων--emh. Is me, reete farietis,as haud paue et Macrob.-2 At intactL- Conj. Sigon e iamdum Vid. Noti Var. Vox libro abest ab omnibus fere sit. Prob. Jae. Gron qui monet, decemviros Iussos esse, ipso earininoeaplorato, de religione, quae in eo aperiretur, et de ludis deeernere, idque innui verbis aeqq. ea cum inmeta retriaque Ment, se earmina, non libri. Sed vulgatam ieet firmat acrob. Sat. I. II. unde etiam probabile fit, Livi nscripsisse Ea vel ad- - reperta vel invenis relatavis et. Rapere a Legendum monet Sigon ex Maerob. Hae Matiis.- Vid. Not Var.
' matem, RomaniJmoe Mareii a visee temporibus in usu, millia dumtieinium refert Maerob. I. Saturnia decim libra nostrates sos haud ex-
Ea eam vecta re uag I mi and Jmum potius data et mi rum, quod narrat loco ante laudato Ita nemp. aeris duodeelm ad eas rea Maerobius, in libris Sibyllinis eadem isse auratoJ Auratis nempe eo