Epistola D. Pauli ad Ephesios ... versa paulo liberius ... In eandem commentarius

11쪽

acuuior essem, quibus et U Fub Capito paratis nuper in Pyho Hobeam haudquaquam uulgurium comentarijs,MM Ce ltari cellarim opere, de Operibus Dei in quo diutra boratus

magnifice praedicatur,plarimu consuluerunt,Epistolam Hus ad Ephesios, hisce diebi senarrandum mihi deserum phchpsio sum enim mihi est octrinam Christi breuita tot θι

ter iuxta diluculenter, uis copiose adeo coplexa esse, ut thr co his nominibus,nuua ulla ei praestrenda existime, totiusq; sacraescientiae,copendium rccte habcndu constam Docet quidem fusius escripturis comunitius ea quae ' E Roniam scripta extat,omnem carnem peccato obnoxia, Vi a lege non esse nisi peccati cognitone, non iustulum,igra, Rom contia Dei, uerito christi hanc prouenire, omnia ut eleα -- ctione libera Dei pendere,abnegatione nostri, et dilectio, ne proximi Dco gratificandiam, magistratui parendum offentriculus atru caucnda, eandem esse Genti me Iura daeorum redemptionem ed haec norira, de his omnibus, o breuius, emut uidetur luce maiore diserit umoriem

statem christi Paulo magnificentiu praedicat, C de uis tae christianae offici idoutat desinctus, madmodum

locuplete.

Hunc ergo quam uelfolims recte intelligatur, salis

esse puto, eradgratiam christ comendundum, multa quum pientifime instituendam,tum errores quosq; cono praesiti ut rcendos, uerti primium, paulo liberius,ne idiot mi par ratfucra litim Ebriel, partim peculiariter Paulini, rudiortibus ne bertus crbulam aliquam offunderent optarim enim ut dum extat tere.

12쪽

sunt hodie, quieus unguus culleant, ut adsontcssempin virtii redureuceat siquid interpretes,paruassequercuti r ear in sertas in uertendissicris adhiberetur, quam ibi id ins fit β terpretes permittunt in prophanis Curemm rices inim' i Q guam aliquam uersum, quod in ea non dum propter alte rius linguae ex qua uer restidiotismos, potest intelligis Scio religionem hanc interpretum, visatifcripturaα ruam πιbutam ed ut dixi autogropha spiritus extant, ad quaesemper potest corrigi, sicubi interpretes dorinolent, quare mihi praeflare uidetur, dum uersionibus iis con suli debet, quisacras linguas Ebraeam et rccam igno rant, res acrorufa toruschematis a uetifunt,ut qua similiarhum inpunsime etiam sacra tranferrentur. Id igitur pro mea tenuitate in hac Epistola dedi operam quid Glycutrussim ali urdisent Ii cui uidear alicubi maregis pasaphrasten egis, quum interpretem, issilitet ita quos me nominet, uideor mihi tame nihild mente Pauli alienum assulf - Adieci deinde Cy commenturiu, quosngula Epistola huius pro uirili explicare ijs,quiri Paulinis literis nondum exercitisunt, e quidem omnia iniuInstitsstu ilicissimesum annisem, ut successciuis raru nio iuditium imitabile ouicquid hoc operis est ibi clarisime princeps dedi principta iure decreui qui tanta edulitate regnum Christi γncem Schlso ras ueritatis cognitionem plantare apud tuos ludos,courum uocatis undis utris pie doctis ontempta Cynequaquam uulgari in quod tuum dignitatem ex opes adducta pericu

13쪽

crorum comentur in πιbantur, quam eri quisucrorum scientiumsiuo loco habet,dignes colit Inter quos admo dum paucos tu celsitudo praeclare fulget,sine crem Incertore pietatis doctrina, G linguaru ntidia, ne quibus nultifolida cruditio confiat uis contungi curat Nespa Pura prinrxra Acrohzἰcaudacia me proliocauit, quod 'am,t cm cipis hiaus rasiti cognitioncm nactum, quam haec Pa: bEpifiola, resigio. ut C reliquae omines, tradit, cui nihil adbcreat adhuc, strinenticomentorum ratiotus humanae, quae dixerit uale mundissimentis, confiteatur plantante et rig intem nihil

esse, ne quid nostris operibus arrogem res, sacrutamen habeat externum quos Euangeli , ex riationissin Domino, vs Nisi uehiculum pirii Mande nulluβciat,

de quare cassar Schuenm ius tuus, pro eximia uare Ct Θαω uelatione,praeclarescripsit, nessacramenta coiitcnimat,

sed uo loco, pombolis scilicet cxternae comuntonii inteΥ I. risitanos π in tituendae inaeenti,habedt. Hac firamitus qualemcunq; operum celsitudo tua bi incupatum,eo animo excipiat, quoqucmlibet adpromouenda chri fit gloriam in quovis conatus olet, hoc.cit, iucundo crAuenti,quodq; coepti, post doctrinam chriae fris γncerum, o nullis humanissῖmentisstrmentatum, pergat curare, ut lingua Crat frugi artes, iuuentus In contem eius doceatur, es audiat non tum regitiosos ut uideritio ptores bolunt,quam'stidiosos quosdam, qui haec ancta Dia dona rara is conton nret,uθirltu uoletes omnia disicere,cum Doriscuum cirporinde magnam timiliaritatem habent,qui prolicto dis linguara.

14쪽

l cogerentur expectare, nec disterent, non minus ad

sanctam eruditionem,nos ira operam adhibendam, quanquam omnia bona uerus doceus ollisi irrius Dei,quam ut corporινκrentur alimenta, quod emini sola uirα in Dei sustentat . Etenim dum rectis iudici splurimi pollebunt, emininus loci inueniet impos tura, cir amplior in rebussingulis bonitatis Dei admiratio atque cognitio,

plurimi adpietatem promouebit Ais utinam erati principes ac Res publicae,id nsanctum. laudatu cestue institutu, uelint aematuri, sic declaresuri agnosceres , a Domino ipsius plebi prae Θαctos,quorum primum studium sedcbeat, ut ictu bonitaritem Deipui agnostat, emud uoluntatcni ipsiusfudunia versa copuret Nin haud uulgaris Dei irascistit, ut quosdam omnium cura plus quam pietatis, apud=uos excolendefolicitet, o nullorumsumptuu pi spigeat, quam qui in optima ludiafiunt Domininsui omnium principit corda insius manu habet, dirigat ea, ut rite ipsum

agnostanto colunt, quo placidum ubiq; ET quietam uim tam electi deganLcum pietate σhonestate Is sanctoso Τ conatusfecunde eam culiberis, π omni ditioneserue bonisq; omnibus exornet Ilii

Hgloria insecuti omnia, Amen Argentorati pridie calend. Septemb Anno Christi

M. D. XXVII,

15쪽

IN EPISTO

LA D. PAVLI AD EPHE. Os Argumentum. Phelsi, quae Asiae minoris metropoltafuit, πDia multinummiae studio macultrix , triennio Paulas

christum praedicauerat, et

non contemnendrem popuαltlimcu ex urbe utota Asia fuerat lucratus Ita ut qui , dum qui curiosis artcspectatifuerant, recepto Euange jllo,comportatos librossuos, corum omnibus adtestatamqresipiscentiam exusserint, quorum precia tame fuere arctgenitioriades quinq; quaesummasupputatore Budaeo quinque illa Coronatoriam ualet Indιcibili liquidemst infe ειριdro,ats co lunt, δε hoc iiuubuerat, ut annuntiaret quae Ius apud in remistorum cstcnt, cromne ciconsilium ipsis ape Eph: udiri tira, Minis G publice expersingulas domos poeae fccerru

nitentiam

16쪽

&Vn christis,denis Cy moneret cum lachio mis unuquemque die ex nocte. Ad haec nesua ui Tetur quaercre,cumfluis, tu coria quifrcum erant necfuatibus .fMQ fra manus suppeditavcrunt, Dominu quoque=ernis irem ius cun n miris uirtutibus confirmasierat, num o sudari s eius, edistmicinctis,super infirmos delutis, morbi recedebant, malisfurit sigrediebantur, tum incomparabili iritusfortitudinc reddiderat illustrem, supra modum emtu in hac urbe adflictits fuerat, momini tamen consolatione sperior=cmpcrcua erat Ciam itus eximie charos Ephesios haberet, ut apud

, quos non uulgarisuccesssu regnum christi instituisset, pri

gam miam Timotheus praecipuium collegam remanere apud fucri pro cos, ut abe plantaturigaret, uoluit, deinde Hierosol ma b* petetis,cωnsciret in eas regioncsse non reditur m euo stuCuM catos e leto Ephesiorum probγteros, persanciemo' vult, visibi, incuncto gregi attenderent, ne quid incomα modι usu bingressuris lupis, quos grauesbuturos illis predicebat, Ecclesia corvis perciperct Hinc postremo et caeuinculis, quibus Romae desimbatur, hunc Epistolam adeosscripsit, qua uelut in compendiis, omni christiam n miratione contracta, eos in instituto confirmaret,atq;

Proindomirc luce ex brcuitute dcfngulis, quae Christianosylreri strL in ea monuit. Ut omnis mortaliu

17쪽

elictionependeat, . per christum,per qgem omnium stauranda sunt, in cAo ero terra ,sllis=uper omnia ex altatus,omnium potestiae posset, in electis tam ex Genti, Op priubus quam Iudae is peractatur, ad hoc ut Deus in nobis glolmμm rificetur nsura perditi uniuerssumus, aeque Iudae. ιμ-

a Gentes, cir gratuitu Dei beneuolantiastruemur quotquotstruamur,reconduistιbcet in Christo,ad bona opora,chi ex Adam nasi, tantum a mpo musis verinis Christus morte uilegemcerimoniarum,ob quam

Iudaei gentes ternabantur,abrogarito donatus*i cognitis regcntes, cum Iudaeis infe in unum hominem coagmentarit, qui cottidie incrementa pietatis accipies,

in templumsanctum Domino cresceret Horum miris affectibin, magna pes icuitate,per duo priora capita admonuit, mulo gratias pro illis aegit, precarisse pro ipsis memorauit, ut in cognitisane horum proficerent,quo agnoscerent, ad quis lem uocati essent,quantasit glaria haercditatis quam expectaret,quamque praecellens uirtus qganiterentur qua utis christima mortuis est excitatus, ctfuper omnia ad dexterum patris uectus In tertio capiteeadem illis precatur, c terαo simul meminit munerussiui qm peculiariterfuerit ad iuri Euangelizandugentibus delegarus, vis aperiret, quod

insteriri asaeculis etia ipsis Angelis absconditus τα. Denis hortatur, ne obfluas offlictiones, quas ipsorum edina erat uirgantur, fedmagis roborato interno hom neubonitatem Dei stiam amplifumectati cant Deinde

18쪽

t dium dilactionis uerumque animoruunitatem, tum a deris inram positionem ueteris honitius cum operibus suis, multis argumentis hortatur,memorans, in hoc christum initio regnisui alios dedisse Apostolos, alios Prophetas πc-ut incognitione christisingulι confirmati, in unum homια nemsumma dilectione coalescerent, dis abdicatis carnis operibus , in omni iustitia sanctitate Deum glorificari cap sex rent. Per reliquum partem quinti, e bonumscxti,deperaculitaribus offcq quibusdam, uxorumscilicet, maritoru, fliorum,parenturin, feruorum Cr dominoru,sincta praecepta trudit Postremo armat eos contra uerpullus caelerastes, nempe potestates malorum4 irituum, ad ιnstun ritem hortaturprecationem,cum prosanctis omnibus, tuo prostano, quo digne Euangelico munere fungatur. Inde precatus pacem e beneuolentiam Dei, eripsis omnibus diligentibus christum, Epistolafinit One uero hoc argumeto de Ephes s memoraui egun

19쪽

O PAVLI

AD EPHESI Os

Aulus ex uoluntate Dei legatus IESU Christi , sanctis qui sunt Ephesi nempe fide habentibus Chri

stolES benevolens tiam uobis V pace,

Dei patris MDomis ni nostri Iesu Christi precor. Gratia sit claus Deo patri Domini nos

stria Esu Christi, qui omni nos genere spiris talis beneficentiae , bonis nimirum caelestis bus,affecit per Christum, quemadmodum per illum nos ante conditum mundum , innocelegit,ut simus sancti, Scipsius quo iuσditio inculpati , dilactioni scilicet proximo rum dediti.

20쪽

D. PAVLI AD EPHEsIos's aut praedestinauit pridem nos,ut in filios sibi per I ES V V Christu, ex dignatione u

luntatis suaeadoptaret, quo gloria beneuo lentiae eius celebris in nobis esset,qua nos propter illum dilectum,dignatus est. 4 Per quem, satisfaciente pro nobis sanguis ipse os ne inus,habemus redemptionem,remissios nem nimirum peccatorum Idcli ex ampli imaboneuolentia eius, quam ubertim nobis

impartiuit, donatis omni sapientia cuprus dentia , postqua uidelicet ex singulari dignastione notam fecit arcanam uoluntate suam. o uaproposuerat, dum ex certa rerum oramnium&temporum dispestatione statutu huius tempus appethsset, instaurare perillu, nempe Christum, uniuersa, per hunc inquatam quae in caelo sunt,quam quae in terra... Per quem Min sortem sanctorum asciti sumus,praeordinati iuxta propositum eius,qui cuncta ubique efficit,4 beneuolum arbitriisum eius, ut celebris in nobis reddatur gloria eius, qui in Christum spem nostram prior res collocauimus, in quem Sc uestram collos castis, postqua sermonem ueritatis, Euangelion salutis uestrae, audivistis.

in Cui ut fidem habuistis,obsignati quoque estis spiritu sancto, qui promimus nobis fuerarasiqui est arrabo haereditatis nostra quos reti redem