Epistola D. Pauli ad Ephesios ... versa paulo liberius ... In eandem commentarius

31쪽

EPISTOLA. steorporis Vt ergo Ecclesia subdita Christo est, ita uxores propriis uiris in omnibus. Viri diligite uxores uestras, quemadmΟπdum Christus dilexit Ecclesiam 8 tradidit semetipsum pro ea, ut illam sanctificaret, purgatam lauacro aquae per uerbum,ut exhibeat sibhpsi gloriosam Ecclesiam, non habentem maculam aut rugam, aut quid huiusmodi, sed ut sanctas Minculpata Sic debent dilia gere uiri uxores suas, ut sua ipsorum corposra . Diligens uxorem suam,seipsum diligit. Nemo enim unquam carnem suam odio habuit, sed nutrit&fouet eam, sicut Dominus Ecclesiam. auoniam membra sumus corporis eius, . ex carne eius cissibus eius, pro quo relinisquet homo patrem & matremi adhaerebit

uxori su ,eruntin duo, ut uiuant unum hominem. Hoc arcanum magnum est, ego autem

dico quoad CHRISTUM, Ecclesiam. Veruntamen 8 uos singillatim, suam quis uxorem diligat perinde atque seipsum, Scus

Filij morigeri estote parentibus uestris, ut digitum

32쪽

D. PAVLI AD EPHEII Og dignum Domino est. Hoc enim iustum esti Honora patrem tuum, d matrem, quod primum quidem praeceptii est, habens promissionem,hanc nimi rima,ut bene tibi sit, sisque

longamus in terra.

Patres, ne prouocetis ad iranti filios ueustros sed educate eos,institutione & correptione Domini. Serui auscultate dominis carnalibus, cum timore S tremore, in simplicitate cordis uestri,tanquam HRI , non ad ocu luna seruientes, tu elut qui placere hominibus student, sed ut serui Η I,perficimenteS uoluntatem Eo exanimo δί bene

uole, seruientes uidelicet OMnon hominibus,scientes quod unusquisque, quod fecerit boni,id referet a Domino repetasum siue seruus sit siue liber. Et domini eadem tacite erga illos, remit tenteum inas,scientes, quod δ uester domiαnus est in caelis, et personariam respectus apud

eum nulluS.

uod reliquum est, fratres mei, corrobos ramini, per Dominum, robur forritudioniSeius,induimini totam armaturam Eo, ut possitis stare aduersus insidias Diaboli. Etenim non est nobis lucta aduersus sanguinem

dc carnem,sed aduersus principatus. poterastatess

33쪽

Dei ut possitis resistere in die malo, Momni hus peractis stare. State igitur circumcinctis lumbis uestris, ueritate, induti thoracem iustitiae, c calceati pedes,promptitudine an

nunciandi Euangeli pacis Euper omnia asis sumentes scutum fidei , quo possitis cuneta iacula mali illius ignita extinguere,& galeam salutis accipite, gladium spiritus,quod est

uerbum Dei. Omni oratione&deprecatione, Orantes

in omni tempore, re spiritu,in idipsum uigiis

lantes, cum omni instantia&deprecatione pro sanctis omnibus,&pro me, ut detur mishi sermo, dumos meum aperiendum est,cii omni fidutia, ad notum faciendum arcanii Euangelii, cuius legatione fungor, constri

ctus catena, ut confidenter illud anniunctem, sicut oportet me loqui. Vt uero sciatis 8 uos, quomodo res meae habeant, quid agana, Onuata uobis nota fasciet Tychicus dilectus frater, fidus in ne gotio minister, quem in hoc ad uos misi , ut cognosceretis de

rebus

34쪽

D. PAVLL AD EPHESI Osrebus nostris,d consolaretur, corda uestra. Pax sit fratribus,& dilectiocum fide a Deo patre&Domino nostio Iesu Christo. Bene uolentia Dei, cum omnibus diligeri tibus Dominum nostrum Iesum Christum cum integritate.

Amen.

Missa fuit Roma per Tychicum. Finis Epistolae D. Pauli ad Ephesios.

35쪽

Paulus.

De ratione nominis multis disserere non est consilium, tum quod certi hic nihil queat referri, tum qAod quicquid afferatur, haud magnum ad pietatem moment multuae ἐπιt. In Actis is scribit Lucas: Saulimuero qui et Paulzι De nomiα plenussi tritus uncto πα- Vnde con cio binominem v ne Pu i isse, Iudaeis tamen ere Saulum appellatum, nomine'liαcet istissimiliari, Gentibus autem Paulum, quod nomen ob imperiam Romanor dpud illa frequens esse coeperat . Quod igitur ibi nato ciui Romano forsan inditari fuerat, scriberis gentibus,libenter epistolis uis praefixit, ut ethnicis hactenus ethnicus fieret ad christu eos pelliceret' ovo ex lodocemur,ut med ijs reb ingratia homiHuhsi quia inde commodi ad ictos queat redire ibenter utamur, quandoquide uere cMιstianist, studere ut pluetat ad bonum omnibus Rom---Prom quouis alio qua quo Paulus actu3 uit,fliritu aguntur, quisuperstitiose adeo non religisse a bonis Dei creaturis plerisq;, eo quod issis mali abutantur,abhorrent, nonfuriinentes ueluti quanisse hominibus, e quibus forte chrisso aliquos usiuillarum lucrifcerent, gratificarior' es: id est, Scrius

indubie, cum circumcideretur uerat Apostolus hic apra pollutus, hactenus tamen ethnicis ethnicusfieri uoluit,ut Romanum nomen Ebraeo in omnibus epistolis suis praferret Gam hodie uitio , quidem non leviculo, uertant eum Anubaptifiis , Et doctores, suo iudicio , Gye

qui m

36쪽

IN EPISTOLAM AD EPHEsi quida, quod cognominasta aliquifratrum,si latinestribunt,uel in latina linguam aut graeca uertui, vel ad moduharu inflectunt Adeo non minus rara qua eximia res est, recto de rebus ictis externis iudicio esse praeditum 'a

Ex uoluntate Dei legatus

Iesu Christi

Epithctisfiemper Paulus ad institutum uum Scientibus utifolet, describere Epbes s seceriorem rationem CD δ christianisimi huc Epistola uoluit, σμlutem per Domi Epithetis num nostrum Iesum Christium partum pectorib eorum Paulus 'penitius inserere,fe igitur legatum lesu Christi lauta mi r lanssignificarest non aliud quam filatis silorum negocium, ex mandato seruatoris ex uoluntatepatris apud eos

hac pistola acturum Atq; tu uel brevi hoc titulo Epherisiorum animos benevolos Crattentos sibi reddidit Quis enim non ex animo uelit studiose quidem dudιre legaαium Iesu christi,id est, Seruatoris et unctiregis,quisium stiritusancto donatos, flos e beatos reddit, eos non risisalutaria mandat Adidem Acit,quodst ex decreto prauis Dei hacsalutis legatione ungi testatur

Docemur uero hic primum, ut his praecipue nominisbusnosfratribus commendemus, quae proximefecerint adpromouendam apud illos, ut gloriam Desiitae ipso Tamsalutem, hoc est, quibus illissimus ui,non quibus admirationi,multo minus quibuη terror, Deinde,ut Gi

37쪽

Christi, ias ex uolu,taue Dei, eam tamen Paulusquamlibet modestias, nequaquam disimulauit, sed in glorium dei e fratrumsulutem, ingenue prostssus est certa sunt dona Dei, eos ut uere adclypentiuntur, ita debent indisii Ornulanter, sed in gloriam donatoris vcstatrum salutem, prosti ridique suo modo ostentari Postremo monemur, cneminem possc legatu Christi esse gloris seius preconLras ex uoluntate missiones Da O modo enim praedira cabunt nisi mittamur scribit Apostolus Romams:Leguat natis christi is agit, qui annunciat ipsit unicuella saluatore,uds agit quocus ad iritu de extrUus fuerit, ut qua plurimos huic caelest rogi adducat Huiusmodi authd uel cogitare posse exfes mortalis Cor Paul Dbu ubi de hacsua legatione loqtur,nos haudqualidoneos esse se,qui x nobispsis cogitemus qcquam,tanlex nobisipsis o Nemo ergo legatum Iesu Christi aget, hoc est, Euan relion nceriter annunciabit, nisad hoc opus,ex volunαiate Dei extrusus Tantum abe bab eo, ut tanquatio mi us, non' ductendus,qui christi doctritis pure quide tradiderit,no autε imul uita expresserit , Vtcunq; ita bubet, quicus recte Quis chrim praedicatus id exfoe cogitaremo potuit, eos a christi

deo ad hoc missus UL, acuae i. quae praedicat cote erit; Aposto,

multu enim interest crultro currentes,quisua aut ullo lM

38쪽

Impelliautem mittis ad praeditantam hanc,possunt etiaqui non per omnia id uitarcspondent, neque pure glori um Decet nihilyui quaerunt chrinu enim icet ex muti occasione praedicabant, e humana commenta nequam Qui cur quum, quoriam Paulus Philπ a meminit, id tamenρα rentes rio Apostolusgaudebat, nequaquam gausurus humanquimisit, nacommenta praedicassent, quia alienorum uocem Ducs audire nequaquamsustinent, tam abest ut ad illam gauderevi, mpocrita quoque illi,quibus Dominus Matth.ν. testimonium perhibet,quod in nominesvo prophetarunt,utis idcxθiritu eius ais uoluntate patrisficerunt Hure nium nunque ingenium nihil tale uel cominisci potest. Milii igitur diuinitus O bifuerunt, C christum ipsum contempsit,quicus illoru contempsit prophetiam Vere igitur e si plane imp adpraedicandrum misi uerunt,audiendis timentibws Deium erunt, utcunque uitu istorum com doctrina pugnaret oranda igitur deus ut in mesemsiuam extrsidat qui non tam uerbis quam uitu doceant, C danda opera est,ut tales ad docendi munus deligantur, At nequaquam con temnenda interim eri, emeorum praedicatio,qui uitasune infinceriore,de Christo tamen uera tectantur . Misio ita

ori misque V praedicandu christu, nihilsane aliud acrit, quam

Lib. uoluntas praedicandi,quam nobis illesalutem paruuit,coniunctam habens huius Acultatem, quam utrumquestius DeusAppeditat, de qua in Matthaeuam dixiplura.

Sanctis qui sunt Ephesu

39쪽

M BV ERI COMMENTARIVs sSanctum scriptura uocat, quod est Deo consecrarum, eos augustius iam Gy diuinae quodammodo reuerentis . particeps Sic populus Israti, praecipue sacerdotes,tem plura et infrianentum cius, sancti tutis nomine pii an inscripturis librantur clam qui christo uerasdenomen dederunt, si deisiunt,ac ita gloriae da cossecratidis dediti, ut ad cum in penitus demum refrmandi, uturi con

tu hisunt,quisanctuatis nomine uereansigmuntur,qui pecum nih8possit uel cogitari augustius alvisius,qrus essestrum Reita cohaeredem christi, culin potectasset omnibus qui in nomine Christi credunt Ioan i. Vnde hic

nempefidem habentibus Cyc Nam omnino haec interpretatio est eius, quodpraemiseri Sanctis,eo quod uncti,id est, Deo dediti, eo que uere augusti e diuini, non in nisi qui perfidem infortemfiliorum Deiadscitisiunt, Hoc a te Sota ἐν silisci, uerti idem habentibu Fideles in chricto Num quodscripturusvo idiotifimo dicit credere chrino in aliquo uel aliqgem, nos dicimuscredere alicui,fid shabere Im ras Mosch cap in legimus, ta uidit Istuet manium Domim magna, qua corura Aegγptios exercuit,

Gr timuit populus dominu Cr crediderunt in domin , in Μορheb ferum eius, quid hoc crediderunter in credere Mosche eruu eius uitaliud, qua uerbis Moschil habu in domino. erunt fidem satem in eodem libro cap. is dixit dominus

40쪽

iludiatpopulus uerba med ad te, Cretari in tecredant . . Perpetuo Hocsane metiam credant in triperinde uitPatssi dixit et,ut tibι credant Cruςrbis tuis, agnoscentes te ex mandato meo loqui fdcm habeant Sic ergos cre

dere in Christo, pcrinde est atque credere christo ucr busq; eiusfidem habere. Hoc uero exfe mox gignit fiduciat in eum, efficit ut ipsum usticiamuso adoremusseruatorem . Nam de Fidi tu ex 'praedicat,qui infe crediderit,cum aeternum uitam habes rcfuscitan duras acte in die nou imo maec qui uera a gnofit,quod nemo nisi θiritus uncto persuabus poterit, quoniodo non illico omnem fiduciilmsuam in illo collocet, atque rlicitatissiuae autorem illam cotidis Paulo itaquefides proprie persuasio est, qua mens de uerbis O MIMNI Gil addubitat, persuasascilicet at tritusancto Hinc liquet, ullum ictu inimitabilem uirum, non linguaru tantim, sed exscripturarum proprietatem in hoc recte considerasse, qui, quamgraeci, s iocant, Latinta ccnsuit,persuasionem probe dici Certe nihilaliud uitlaudata illa Abrahaefides, ob qua iustus Deo habitus, ex credensis populi paterfuit conrides sitim Deussiquid illi promiscrutflissim, ta posteritate ubi cinnumerum dio credidit Oxodo iussus habitus est scriαptura suo idiotisimo habetin credidit in Domino, Hebrai

r ni VES Fod quid uitaliud, quum promittentisobolem Deo, habuit jdem, persuasus utique a stiritu deimonaliterse habet ta si des, sua lino uiuere