Opera. By P. Virgilius Maro. Edited by N. Heinsius

131쪽

GEORGICON LIB. IV. 7 Morsibus inspirant, & spicula caeca relinquunt dfixae venis, animasque in villnera ponunt. L,in duram metues hiemem, parcesque faturo, ontusosque animos, dc res naiserabere fractas , 24

At suffire th mo, cerasque recidere inanis rQuis dubitet nam saepe favos ignotus adeditastellio,i lucifugis congesta cubilia blattis: Immunisque sedens aliena ad pabula fucus, ut asper crabro inparibus se inmiscuit armis et I

ut dirum tineae genus, aut invisa Minervae axos in foribus suspendit aranea casses. Do maris exhausta fuerint, hoc acrius omnesiacumbent generis aps Larcire u Inas, Complebuntque foros,& floribus horrea texent 2 Las vero quoniam casus apibus quoque nostros Vita tulit tristi languebu u i mr Dora morbo

Quod jam non dubiis potitii ei 1 nolcere signis

ntinuo est aegris alius color horrida voltum me format macies tum corpora lui lentum assExportant tectis,i tristia funera duoetali: Aut illae pedibus connexa ad limina pendent. Aut intus clausis cunctantur in aedibus omnes Ignavaeque fame di contracto stigore pigrae.

Vin sonus auditur gravior,tractimq; susurrant et ,

i rigidus ut quondam silvis innitum at auster: Ut mare sollicitum stricit refluentibus undis A stuat ut clausis rapidus ortu si ita ignis. Η Hic jam galbaneos suadebo hi taria re odores, Atellaque arundineis inferre canalibus, ultro 26s Hortantem, M si as ad pabula nota ocantem. Proderiti tunsum gallae admiscere saporem, Arentisque rosas, aut igni pinguia multo Defruta, vel psithia pastos de vite racemos, Cecropiumque thymum ' grave olentia centau

Est etiam flos in pratis, cui nomen amello Fccere agricolae, facilis quaerentibus herba. Namque uno ingentem odit de cespite silvam,

132쪽

Aureus ipse sed in foliis, quae plurima circum Funduntur, violae sublucet purpura nig ae.

Saepe deum nexis ornatae torquibus arae.

Asper in ore sapor tonsiis in vallibus illum pastores,in curva legunt prope flumina Mellae. Hujus odorato radices incoque Baccho, Pabulaque in foribus plenis adpone canistris do Sed si quem proles subito defecerit omnis, Nec genus unde nova stirpis revocetur, habebit Tempus: Arcadii memoranda inventa magiitii Pandere quoque modo caesis jam saepe juvencis

Insilia rus apestularit cruor altius omnem 28sExpediam prima repetens ab origine famam. . in Nam qua Pellaei gens fortunata Canopi L. Accolit effuso stagnantem flumine Nil in Et circum pictis vehitur sua rura seselis; Quaque pharetratae vicinia Persidis urget, 29 aEt viridem gyptum nigra fecundat arena , Et diversa ruens septem discurrit in ora Usque coloratis amnis devexus ab Indis Omnis in hac certam regio acit arte alutem. Exiguus primum, atq; ipsos contractus ad usus issEligitur locus hunc angustique imbrice tectis Parietibusque premunt artis,in quatuor addunt, Quatuor a ventis obliqua luce fenestras. Tum vitulus, bima curvans jam cornua fronte Quaeritur huic geminae nares,in spiritus oris o odim/ι ulta reluctanti ob suitur, plagisque peremto Tunsa per integram solvuntur viscera pellam. Sic positum in clausis linquunt,ac ramea costis Subliciunt fragmenta, thymum, casiasque recentis. Hoc geritur, Zephyris primum inpellentibus undas, Ante novis rubeant quam prata coloribus,ante Garrula quam ignis nidua suspendat hirundo. Interea teneris tepefactus in ostibus humor stuat,i visenda modis animalia miris, Trunca pedum primo mox fridentia pennis ro

miscentur, tenuemque magis magis aera carpunt:

133쪽

GEORGICON LIB. IV. 77

Donec, ut aestivis effusus nubibas imber, Empere aut ut nervo pulsante sagittae, Prima leves ineunt si quando proelia Parthi. Quis deus hanci Musae quis nobis extudit artem 3 3 sUnde nova ingressus honi in tun experientia cepit ξPastor Aristitus fugiens Peneia Tempe Amisiis ut fama apibus moiboque fanaeque, Tristis ad extremi sacrum caput adstitit amius Multa querens,atq; hac adfatus voce parentem: 32o Mater Cyrene, mater, qua gurgitis hujus Ima tenes, quid me praeclara stirpe deorum, i Si modo , quem perhibes , pater cit Thymbraeus

Apollo'

Invitum fatis genuisti' aut quo tibi nostri Pulsus amor quid me caelum sperare jubebas sEn etiam hunc ipsum vitae mortalis honorem, Quem mihi vix iugum: pecudi custodia sollers

omnia tentanti extuderat, te matre relinquo.

Quin age, desipla manu felicis erue silvas Fer stabulis inimicum ignem, atque interfice messis: Ure sata,& validam in vitis molire bipennem ; Tanta meae si te ceperunt taedia laudis. At mater senitum thalamo sub fluminis alti Sensit eam circum Milesia vellera Nymphae Carpebant hyali faturo fucata colore : 3 34 Drymoque Xanthoqir Ligeaque, Phyllidoceque, Caesariem effusa nitidam per candida collaci Nesaee Spioque, Thaliaque, Cymodoceque, Cydippeque & flava Lycorias altera virgo, Altera tum primos Lucinae experta laboras; 3 a Clioque dc Beroe soror, Oceanitides ambae, Ambae auro, pictis incincta pellibus ambae; Atque Ephare atque Opis , dc Asia Deiopea; ι Et tandem posuis velox Arethula sagittis. Inter quas curam Ismene narrabat inanem sVolcani Martisque dolos,in dulcia furta Aquq Chao denii, divum numerabat amores. Carmine quo captae, dum fusis modia pensa a Devol-

134쪽

Luctus Aristat, viticisque editibus omnes 'Obii isti re sed ante alias Arethusa sorores PIoli summa flavum caput extulit unda. Et procul O gemitu non Bustra exterrita tanto

Cyrene soror; ipse tib inna iaXima cura

Tritiis Aristaeus rei libris ad undam FSStat lacrimans, de te crudelem nomine dicit. Huic percusia nova mentem formidine mater, Duc age, duc ad nos fas illi limina divum Tangere, ait simul alta jubet discedere late Flumina, qua juvenis rediis inserret at illum aso Curvata in montis faciem circumstetit unda, Accepitque simu vasto, misitque sub amnem. Jamq; domum mirans genetricis,& humida regna, speluncisque lacus clausos,lucosque sonantis, Ibat, ingenti motu stupefactus aquarum, si Omnia sub magna labentia flumina terra Spectabat diveris locis,Phasimque, Lycumquc, Tt caput, unde altus primum se erumpit Enipeus, Unde pater Tiberinus,d unde Aniena fluenta, Saxosumque sonans Hypanis, Mysusq; Caicus 37. Et gemina amatus taurino cornua vultu Eridanus quo non alius per pinguia culta In mare purpureum violentior effluit amnis.

Tostquam est in thalami pendentia pumice tecta PerVentum,in nati fletus cognovit inanis ops Cyreue, manibus liquidos dant ordine fontis

Germanae, tonsisque ferunt mantelia villis. Pars epulis onerant mensas, d plena reponunt Pocula Panchaeis adolesci est nibus arae. Et mater, Cape Maeonii tauri L lia Bacchi: 38 SOceano libemus, ait simul ipla precatur Oceanumque patrem rerum impliatque sorores, Centum quae silvas centum quae iliamina servant.

Ter liquido ardentem perfudit nectare Vestam: Ter flamma ad summum tecti subjecta reluxit. 33 somine quo firmana animum, sic incipit ipsa

135쪽

yst in Carpathio Ncptuni gurgite vates Caeruleus Proteus, magnum oui piscibus aequor Et uncto bipedum curru metitur equorum. Hic nunc Enrathiae portus patriamque revisit so Pallenen hunci Nymphae veneramur, apse

Crandavi Nereus novit namque omnia vates, Quae sint, quae fuerint, quae mox Ventura Iahantur.

Qv ippe ita Neptuno vilium est inmania cujus Armenta, aurpis pascitia gurgite phocas. 39sHic tibi, nate, prius vinclis capiundus, ut omnem Expediat morbi caussam eventus ne secundet. Nam sine vi non una dabit praecepta, neque illum orando flectes vim duramin vincula cario Tende doli circa haec demu frangentur inane S. οὐ Ipsa ego te, medios cum sol accenderit aestus Cum sitiunt herbae, pecori jam gratior umbra est, In secreta senis ducam, quo fessus ab undis Se recipit facile ut somno adgrediare jacentem. Verum ubi correptum manibus vinclisque tenebis Tum variae eludent species atque ora ferarum. Fiet enim si1bito sus norridus, atraque tigris, Squamosusque draco, id fulva cervice leaenaci Aut acrena flammae sonitum dabit, atque ita vinclis Excidet, aut in aquIs tenues dilapsus abibit i, Sed quanto ille magis formas se vertet in omnis,

Tanto, anate, magis contende tenacia vincta Donec talis erit mutato corpore, qualem Videris, incepto tegeret cum lumina somno.

Haec ait,in liquidum ambrosiae diffundit odorem Quo totum nati corpus perduxit at illi Dulcis conpositis spiravit crinibus aura Atq; habilis membris venit vigor. est specus ingens Exesi latere in montis, quo plurima vento Cogitur Anque sinus scindit sese unda reductos; ro Deprensis olim statio tutissima nautis. Intus se vasti Proteus tegit obiice saxi. Hic iuvenem in latebris aversum a lumineNympha Conlocat ipsa procul nebulis obscura resistit. I amo

136쪽

Jam rapidus torretis sitientis Sirius Indos ad δε idcbat cal, mediam sol igneus orbena Hauserat arebant heibae,in cava fluimina siccis Faucibus ad lim uni radii tepefacta coquebant: Cum Proteas consueta petens e fluctibus antra Ibat cuni vasti circum gens humida ponti 3 o Ex saltans rorem late dispertit amarum. Sternunt se somno diversa in litore phocae. Ipse, velut stabuli custos in montibus olim, Vesper ubi e pastu vitulos ad tecta reducit, Auditisque lupos acuunt balatibus agni, 3 3 Considit scopulo medius, numerumque recenset: Cujus Aristaeo quoniam est oblata facultas Vix defella senem passii conponere membra, cum clamore ruit magno, manicisse jacentem

Occupat ille suae contra non inmemor artis , εο omnia transformat sese in miracula rerum

Ignenique , horribilemque feram , fluviumque li

quentem.

Verum, ubi nulla fugam reperit pellacia, victus In sese redit, atq; hominis tandem ore locutus: Nam quis te, iuvenum confidentissiane, nostras s assit adire domosὶ quidve hinc petis inquit.at ille et scis, ProIeu, scis ipse neque est te fallere cuiquam. sed tu desine velle deum praecepta secuti

Venimus hinc lapsis quaeuturn oracula Iebus. Tantum citatus, ad haec vates vi denique invita Aso Ardentis oculos intorsit lumine glauco, Et graviter frendens, sic fatis ora resolvit: Non te nullius exercent numinis irae. Magna luis commissa tibi has miserabilis Orpheus Haud quaquam ob meritu poenas, ni fata resistant, uicitat; rapta graxiter pro conjuge saevit. Illa quidem, dum te ageret per flumina praeceps, Inmanem ante pedes hydrum moritura puella Servantem ripas alta non vidit in herba. At chorus a qualis riadum clamore supremos 46o Inplerunt montis ferunt Rhodopeia arces, Altaque

137쪽

Alt'que Pangaea de hei Mavortia tellus Atque Getae, atque Hebrus, d Actias tithyia. Ipse cava blans aegrum testudine amorem, Te dulcis conjug, te bio in litore secum sTe veniente die, te decedente canebat. Taenarias etiam fauces, alta ostia Ditis, Et caligantem nigra formidine lucum Ingrestus, atrisq; adiit, regemq; Iemendum, Nesciaque humanis precibus mansuescere corda. 7. At cantu commotae Erebi de sedibus imis Umbrae ibant tenues, simulacraque luce carentum: Quam multa in foliis avium se millia condunt, Vesper ubi, aut hibernus agit de montibus imber blatres, atque viri, defunctaque corpora vita sMagnanimum heroum, pueri, innuptaeque puellae, Inpositique rogis juvenes ante ora parentum, Qtios circum limus niger, deformi arundo Cocyti tardaque palus inamabilis unda Adligat,& novies Styx interfusa coercet. a. Quin ipsis stupuere gomus, atque intima Letii Tartara, caeruleosque inplexae crinibus anguis Eumenides, tenuitque inhians tria Cerberus ora Atque Ixionii vento rota constitit orbis. Iamque pedem referens casus evaserat omnis , 48 Redditaque Euridice superas veniebat ad auras, Pone sequens namque hanc dederat Proserpina legem

Cum subita incautum dementia cepit amantem, Ignoscenda quidem, scirent si ignoscere Manes. Restitit, Euro dicenque suam jam luce sub ipsa soInmemor, hea,victasque animi respexit ibi omnis Effusus labor , atque inmitis rupta tyranni Foedera, terque fragor stagnis auditus Avernis. Illa, uis: me , inquit, miseram ac te perdidit Orpheu'

Quis tantus furor en iter una crudelia Ietro 69s Fata vocant, conditque natantia lumina somnus.

138쪽

ant e

Invalidas que tibi te ridens, heu non tua, pali s. Dixit, de ex oculis subito, ceti fumus in auras Conini Xtias tenuis, fagit diversa neque illum , Coyrensantem nequicqua umbras,in multa volante in Dicere praeterea, vidit nec portitor Orci Amplius objectam pastus transire paludem. Quid faceret quo te rapta bis conjuge ferretrQuo fletu Manis, qua numina voce moveret os

Illa quidem Stygia nabat jam frigida cymba.

Septem illum totos perhibent ex ordine mensis Rupe sub aeria deserti ad Strimonis undam Flevisie,in gelidis haec evolvis sub antris, mulcentem tigris, agentem carmine quercus.s Io Qualis populea maerens philomela sub umbra Amisi, queritur fatus quos durus arator Observans nido inplumis detraxit at illa Flet iam hem,ramoq; sedens miserabile carmen Integrat,in maestis late loca questibus inplet ' si Nulla Venus, non ulli animum flexere lirmenaei. Solus Hyperboreas glacies, Tanaimque nivalem, Arvaque Rhizaeis numquam viduata pruinis Lustrabat, raptam Lur dicen atque irrita Ditis

Dona querens. spretaeCiconum quo munere matres,

Inter sacra deum nocturnique orgia Bacchi, Discerptum latos juvenem sparsere per agios. Tum quoque marmorea caput a cervice revolsum Gurgite cum medio portans Eagrius Hebrus Volveret, Eue licen vox ipsa MDigida lingua fas Ah miseram Eur: dicen anima tigiente vocabat: Eubicen toto refercbant flumine ripae. Haec Proteus, te actu dedit aequor in alium. Qua l, dedit, spumantem unda in iub vertice torsit. At non Irene: namque ultro adfata timentem: s o Nare licet tristis animo deponere claras. Haec o innis morbi cautia hinc miserabile Nymphae, Cum quibus illa choros lucis agitabat in altis Exitium misere apibus tu munera supple X Tende petens pacem dc faciles venerareNapἴa

139쪽

G B. Namque dabunt veniam votis, irasque remittent. Sed modus orandi qui it prius ordine dicam. Qtia uor eximios praestanti corpore tauros, Qui tibi nunc viii iis depascunt summa Lycaei, Delige, bc intacta totidem cervice juve Iicas. S o Quatuor his aras alta ad delubra dearum Constitue, o sacrum jugulis demitte cruorem: Corporaque ipsa boum frondoso desere luco. Post ubi nona suos Aurora ostenderit ortu Inferias Orphel Lethaea papavera mitte Νrlaaetam Cur dicen vitula venerat Et nigram mactabis ovem, lucum mereyis S.

Haud mora ponat viro matris pnec facesiit Ad delubra vel in monstTata C . . . aras ,

Quatuor eximios praestanti corpore tauros Ducit,4 intacta totidem cervice juvencas. Post ubi non suos Aurora incliti in ortus, Inferias Orphei mittit lucum J liit. Hic vero subitum ac dictu mirabile monstrum Aspiciant, liqriefacta boum per viscera toto s Stridere apes utero,i ruptis effervere costis, Inmensatque trahi nubes jamque arbore umma Confluere,i lentis uvam demittere ramis. Haec super arvorum cultu pecorumque canebam, Et super arboribus: Caesar dum uixit ad altum si6o

Fulminat Eughraten bello, victor volentis Per populos dat jura, iamque adfectat Olympo. Illo Virgilium me tempore dulcis alebat Parthenope, studiis florentem ignobilis oti et Carmina qui lusii pastorum, audaxque juventa , 6, Tityre, te patulae cecini sub tegmine fagi.

D P. VI

140쪽

P. VIR ILII MARONIS

L1BER PRIMUS.

Rma IIumque canori Trojae qui primus ab oris Italiam fato profugus Lavinaque venit Litora multum ille terris actatus ecalto Vi superum Ovae memorem Junonis ob iram Multa quoque bello passus,dum conderet urbe, shiserrcique deos Latio genus unde Latinum, Albanique patres,atque altae moenia Romae. Musa, mihi caussas memora, quo numine laeso Quidve dolens regina deum, tot volvere casus Insignem pietate virum , tot adire labores I Inpulerit tantaene animis caelestibus irae Urbs antiqua fuit Tyrii tenuere coloni)Carthago,Italiam contra Tiberinaque longe Ostia, dives opum, studiisque spe trima belli: Quam Juno fertur teriis magis omnibus unam a svosthabita coluisse Samo hic illius arma Hiciturus sint hoc regnum dea gentibus esse, Si qua fata sinant, jam tum tenditque fovetque. Progeniem sed enim Trojano a sanguine duci Audierat, Tyrias olimriciae verteret arces. o Hinc populum late regem, belloque superbum, Venturum excidio Libyae silc volvere Parcas. Id metuens, veterisque memor Saturnia belli, Prima quod ad Tiojam pro caris gesserat Argis. Nec dum etiam causae irarum saevique dolorcs VI

EXciderant animo manet alta mente repostum

Judicium Paridis, spretaeque injuria forinae; Et genus invisum, d rapti Ganr medi ho ores. His accensa super, acutQ aequore toto