Opera. By P. Virgilius Maro. Edited by N. Heinsius

151쪽

li irinino in fluctu pende iuri his unda delii Icens

'erram inter fluctus aperit furit aestus arenis.li ris notus abreptas in lixa latentia torquet: aXa vocant Itali, mediis quae in fluctibus aras.l orsum inmane mari summo. tris Eurus ab alto Ion breviab Syrtis urget, miserabile vitii; θLnliditque vadis, atque aggere cingit arenae ol ii in qu Lycios fidumque vehebat Oronten, 2 - , .

plius ante oculos ingens a vertice pontus ni uppim ferit excutitur,pronusque magister Iri Volyitur in caput ast illam ter fluctus ibidem Torquet agens circum,in rapidus vorat aequore Or- Apparent rari nantes in gurgite vasto tex. Arina virhim,tabrilaeque, Troia gaZa per undas. - Iam validam Ilionei navem, jam fortis Achatae, Iro Et qua vectus Abas,& qua grandaevus Aletes, Vicit hiemi laxis laterum conpagibus omnes ' Accipiunt inimicum imbrem, rimisque fatilcunt. Interea magno misceri murmure pontum, Emillamque hiemem sensit Neptunus, imis IasStagna refula vadisci graviter commotus, Mallo Prospiciens, summa placidum caput extulit unda. Disjectam neae toto videt aequore classem Fluctibus oppressios Troas, caelique ruina. Nec latuere doli Daciem Junonis ec irae. 3 Tantane vos generis tenuit fiducia vestri Eurum ad se Lephyrumq; vocat dehinc talia fatur. Jam caelum terramque meo sine numine, venti, Miscere S tantas audetis tollere moles' Quos ego. sed motos praestat conponere fluctus. I 34 Post mihi non 11 mili poena commissa luetis. Maturate fugam, regique haec dicite vestro Non illi , his uitu pelagi que m ,

Veltias, Eiue domos illa se actet in aula I o

olus,i clauit, ventorum carcere regnet.

152쪽

Collectasque fuga niubes, solamque reducit. Cymothoe imulac Triton adnixus acuto Detrudunt navis copulo levat ipse tridenti sEt vastas aperit Syrtis, a temperat aequor Atque rotis lumina levibus perlabitur undas.

inc, veluti magno in populo cum saepe coorta est Seditio, saevitque animis ignobile vulgus Jamque facesi saxa volant furor arma ministrat: Tum, pietate gravem ac meritis si forte virum quem Conspexere silent arrectisque auribus adstant: Ille regit dictis animos,in pectora mulcet. Sic cunctus pelagi cecidit fragor aequora postquam Trospiciens genitor, caeloque invectiis aperto S x leuit equos, curruque volans dat lora secundo. Defessi neadae, quae proxima litora cursu contendunt petere,& Libyae vertuntur ad oras. Est in secessu longo locus insula portum Estici objectu laterum, quibus omnis ab alto Frangitur, inque simus scindit sic se unda reductos. Hinc atque hinc vastae rupes , geminique minant In caelum scopuli quorum sub vertice late e Equora tuta silent tum silvis scaena coruscis

Desuper horrenti l atrum nemus imminet umbra.

Fronte sub adversa scopulis pendentibus antrum Intus aquae dulces,vivoque edilia saxo asympharum domus hic festas non vincula navis

UT tenent unco non alligat anchora morsu. Hul septem ne a collectis navibus omni Iro Linumero subit ac magno tentaris amore Egressi optata potiuntur Troe arena, Et sale tabentis artus in litore ponunt.

Ac primum ilici scintillam excudit Achates, Suscepitque ignem foliis, atque arida circum 7sNutrimenta dedit, rapuitq; in fomite flammam. Tun Cererem corruptam undis, Cerealiaque arma

Expediunt fessi rerum frugesque receptas Et oirere parant flammisi frangere saxo. AEneas scopulum interea conscendit eooannem

153쪽

29ospectrina late pelago petit Anthea si quen factatum vento videat Phrygiasque biremis, Aut Capita, aut celsis in puppibus arma Caici.

Navem in conspecta nullam tris litore cervos: Prospicit errantisci hos tota armenta sequuntur I 8s

A tergo S longum per vallis pascitur agmen. Constitit hic, arcumque manu celerisque sagittas Corripuit fidus quae tela gerebat Achates: Ductoresque ipsos primum capita alta ferentis Cornibus arboreis, sternit tum volgus in omnem l miscet agens telis nemora inter frondea turbam. Nec prius absistit, quam septem ingentia victor

Corpora fandat humi, tumeium cum navibus quet. Hinc portum petit,in socios partitur in omnis I 'Vina bonus quae deinde cadis onerarat Acestes I s. Litore Trinacrio dederatque abeuntibus heros,

Dividit in dictis a rentia pectora mulcet: O bcii, neque enim ignari sumus ante malorum)O passi graviora dabit deus his quoque nitem Vos: Scudaeam rabiem penitul ue sonantis etc. Accestis laopulos Rclopia saxa

Experti revocate animos, maestumque timorem

Mittite forsani haec olim meminisse juvabit. Per varios casus, per tot discrimina rerum Tendimus in Latium sedes ubi fata quietas os Ostundunt illic fas regna resurgere Trojae. Durate, & vosmet rebus servate secundis. Talia voce refert curisque ingentibus aeger Spem vultu simulat, premit altum corde dolorem. Illi se praedae accingunt dapibusque futuris: Io Tergora deripiunt costis,ac viscera nudant. Pars in iusta secant, veribusque trementia figunt: Litore aena locant alii fiammasque ministrant. Tam victu revocant vires fatique per herbam Inplentur veteris Bacchi pinguisque Diuinae. Is Tostquam exemta fames epulis, inens aeque emotae, Ami:sos longo socios sermone requirunt

154쪽

Sive extrema pati, nec jam exaudire vocatos. 22o

Praecipue pius neas, nunc acris Oronti, Nunc Amosi casum gemit,4 crudelia secum Fata Lyci, fortemque Gyan, fortemq; Cloanth ὶm. Et jam finis erat cum Juppiter aethere summo Deipiciens mare velivolum terrasque jacentis 22 Litoraque in latos populos, sic vertice caeli Constitit, di Libyae defixit lumina regnis. Atque illum talis jactantem pectore curas Triitior, uec lacrimis oculos suis isse nitentis , Adloquitur Venus: qui res hominumq; desimquς

A ternis regis imperiis, d fulmine terres, Quid meus Nireas in te committere tantum,

inlid Troes potuere quibus tot funera passis

Cunctus ob Italiam terrarum clauditur orbis' Certe hine Romanos olim, volventibus annis, χῖ SHinc fore ductores, revocato a sanguine Teucri, Qui mare, qui terras omni ditione tenerent Pollicitus quae te, genitor, sententia vertit'

Hoc equidem occasum Trojae tristisque ruinas Solabar, fatis contraria fata rependens. 2ε Nunc eadem fortuna viros tot casibus actos Insequitur quem das finem, rex magne, laborumὶ Antenor po uit, mediis elapsus Achivis, ill sicos penetrare sinus, atque intima tutus Regna Liburnortina, fontem superare Timavi:

Unde per ora novem vasto cum murmure montis

It mare proruptum d pelago premit arva sonanti. Hic tamen ille urbem Patavi sedesque locavit Teucrorum in genti uomen dedit armaque fixit

Troia nunc placida compostus pace quieicit Nos tua progenies, caeli quibus adnuis arcem, Navibus iii fandum amittis, unius ob iram Prodimur, atque Italis longe disjungimur oris. Hic pietatis honos' sic nos in sceptra reponis' Olli subridens hominum sator atque deorum, Villies, quo caelum tempestatesque serenat, Oscula

155쪽

arce metu, Cytherea manen una cita tuor una ala tibi cernes urbem S pro I a ini

loenia, sublimemque feres ad sidera caeli agnanimum neati neque me sententia vertit. Hic tibi fabor enim, quando haec te cura remordet: ongius: volvens fatorum arcana movebo)Jellum ingens ei et Italia, populosque feroces Contundet moresque virisi moenia ponet: Tertia dum Latio regnantem viderit aestas, Ternaque transierint Rutulis hiberna ubactis. At puer Ascanius, cui nunc cognomen Iulo Additur Ilus erat, dum res stetit Ilia regno Triginta magnos volvendis mensibis orbis Imperio explebit, regnumque ab sede Lavini et o Transferet in longam multa vi muniet Albam. Hic jam tercentum totos regnabitur annos Gente sub Hectorea donec regina sacerdos Marte gravis geminam partu dabit Ilia prolem. Inde lupae fulvo nutricis Umine laetus 273 Romulus excipiet gentem,& Mavortia condet

i V ni , Romanosque suo de nomine dicet.

His ego nec metas rerum, nec tempora pono:

Imperium sine sine dedi quin asper Juno,

Qua mare nunc terras' metu caelumq; fatigat, Consilia in melius referet, mecumque fovebit Romanos rerum dominos, gentemque togatam.

Sic placitum veniet lustris labentibus aetas, Cum domus Assaraci Phthiam clarasque Mycenas Servitio premet, ac victis dominabitur Argis Ssas ascetur pulchra Trojanus origine Caesar Imperium Oceano, famavi qui terminet astris

Juli vis, a magno demist tim nonaei Iulo. An.A 'o

Hunc tu olim caelo, spoliis Orientis onastum, Accipies secura vocabitii hic quoque votis aso Aspera tum posivis mitescent saecula bellis. Cana Fides, ta Vesta, Remo cum fratre Quiritius ura dabiliri dira ferro S compa gibus artis Clax -

156쪽

Clati lentur belli portae Furor impius intus Saeva sedens super arma, descentu vinctus aenis 29 Post terga nodis, fremet horridus ore cruento. Haec ait: maia genitum demittit ab alto Ut terrae, utque novae pateant artia aginis arces Hospitio Teucris ne fati nescia Dido Finibus arceret volat ille per aera magnum 3 oo

Remigio alarum ac Libyae citus adstitit oris. Et jam usi a facit ponuntque ferocia Poeni Corda volente deo in primis regina quietiam Accipit in Teucros animum, mentem l benignam. At pius neas per noctem plurima volvens, os Ut primum lux alma data est , exire locosque

EXplorare novos, quas vento accesserit oras :

teneant nam inculta videt hominesne feraene, Quaerere constituit, sociisque exacta referre. Classem in convexo nemorum, sub rupe cavata, ImArboribus clausam circum atq; horrentibus umbiis Occulit ipse uno graditur comitatus Achate;

yina manu lato crispans hastilia ferro. Cui mater media sese tulit obvia silva, Vii sinis os habitumq; gerens, virginis arma adsparianae vel qualis equos Threisl a fatigat Harpalyce, volucremque fuga praevertitur Hebrum. Mamque humeris de more habilem suspenderat ar

Volatrix, dederatque comam diffundere ventis; Nuda genu, nodoque sinus collecta fluentis. 32o Ac prior, Heus, inquit, juvenes, monstrate mearum Vidistis si quam hic errantem forte sororum, Succinctant pharetrari maculosae tegmine lyncis Aut spumantis apri cursum clamore prementem. Sic Venus de Veneris contra sic filius orsus 32sNulla tuarum audita mihi neque visa sororum,

in quam te memorem virgo namque haud tibi

vultus

Mortalis, nec vox atominem sonat o dea certe

157쪽

: feli

eves quaecumq laborem: 3 3 o

Et quo sub caelo tandem , quibus orbis in oris Mactemur, doceas ignari hominumque locorumq; iErramus, vento huc si vastis fluctibus acti. - Μulta tibi ante aras nostra cadet hostia dextra. Tum Venus: Haud equidem tali me dignor honore: a Virginibus Tyriis mos est gestare haretram, Purpureoque alte suras vincire cothurno. Tunica regna vides, Tyrios & Agenoris urbem sed fines Libaeci genus intractabile bello. Imperium Dido Tyria regit urbe profecta, 3 o Germanum fugiens longa est injuria, longae Ambages sed summa sequar fastigia rerum. Huic conjug Sicligus erat, ditissimus agri Pho nil unini magno miserae dilectus amore 2 Cui pater intactam dederat, primisque jugarat Ominibus sed regna Tyri germanus habebat

Pygmalion, scelere ante alios inmanior omnis. Quos intermedius venit furor ille Sichaeum

Impius ante aras, atque auri caecus amore a Clam ferro incalitum superat, securus amorum so

Germanae factumque diu celavit,in aegram, μαΜulta malus simulans vana spe lusit amantem. Ipsa sed in somnis inhumati venit imago Conjugis, ora modis attoliens pallida miris: Crudelis aras, traiectaque pectora ferro Is Nudavit caecumque donatis scelus omne retexit. Tum celerare fugam patriaque excedere suadet Auxiliumque via veterςs tellure recludit Thesauros, ignotum argenti pondus lauri. His commota fugam Dido sociosque parabat. 36o Conveniunt, quibus aut odium crudele tyranni

Aut metus acer erat navis, qua forte paratae, CCorripiunt, onerantque auro portantur aVMi

Pygmalionis opes pelago dux femina facti. Devenere locos, ubi nunc ingentia cernes si s Moenia surgentemque novae Carthaginis arcem :Mercatique blum facti detornine Byrsam

158쪽

Sed vos qui tandent, quibus aut venistis ab oris, Quove tenetis iter Quaerenti talibus ille arci Suspirans, imoque trahens a pectore vocem O dea, si prima repetens ab origine pergam, Et vacet annalis nostrorum audire laborum Ante diem clause conponet vesper Olympo. Nos Troja antiqua, C vestras forte per auris aps Trojae nomen iit, diversa per aequora vectos Forte sua Libycis tempestas adpulit oris. Sum pius Encas, raptos qui ex hoste Penates Classe veho mecum, fama super aethera notias. Italiam quaero patriam; di genus ab ove summo. Bis denis Phrugium conscendi na, si

Matre dea monstrante viam, data I IN

Vix septem convolsae undis euroque supersunt. Ipse ignotus, egens, Libyae deserta Peragro , Europa atque Asia pulsus.Nec plura querentem sPasia Venus medio sic interfata dolore est Quisquis es, haud credo invisus caelestibus auras Vitalis carpis, Tyriam qui adveneris urbem. Perge modo, atque hinc te reginae ad limina perfer. Namq; tibi reduces socios classemque relatam 39o Nuntio, de in tutum versis aquilonibus actam: Ni frustra augurium vani docuere parentes. Aspice bis senos laetantis agmine cycnos,

thesi quos lapsa plaga Jovis ales aperto

Turbabat caelo nunc terras ordine longo 9SAut caper aut capta jam despectare videntur. Ut reduces illi ludunt stridentibus alis, Et coetu cinxere polum, cantu ne dedere Haud aliter puppesque tuae pubesque tu ortam Aut portum tenet aut pleno labit ostia velo. oo Perge modo, de qua te ducit via, dirige grestum. Dixit,in avertens rosea cervice refulsit, Ambrosiaeque coniae divinum vertice odorem Spiravere pedes vestis defluxit ad imos, Et vera incestu patuit dea ille ubi matrem o

159쪽

Nni Doc LIB. I. 9; gnovit, tali fugientem est voce secutus uid latum toti crudelis tu quoque aliis udis imaginibus cur dextra jungere dextramon datur, ac veras audii ea reddere voces Zalibus incusat, gressumque ad moenia tendit. Irat Venus obscuro gradientis aere sepsit; multo nebulae circum dea fudit amictu rnere ne quis eos, neu quis contingere posset, olirive moram, aut veniendi poscere caussas.

psa Paphum sublimis abit, sedesque revisit s

eta suas ubi templum illi, centumque Sabaeo tu calent arae, sertisque recentibus halant. orripuere viam interea, qua semita monstrat. lamque adscendebant conem, qui plurimus urbit inminet, adversasque adspectat desuper arces. 42 obli ratur molem neas, magalia quondam : Miratur portas, si repitumque,t irata viarum. Instant ardentes Tyrii pars ducere muros, Molirique arcem,in manibus subvolvere saxa ars optare locum tecto, concludere sulco. sura, in gistratusque legunt, sanctumque enatum. Hic portus alii effodiunt hic alta theatris Fundamenta locant alii inmanisque columnas Rupibus excidunt, scaenis decora alta futuris. Qualis apes aestate nova per florea rura 3 Exercet sub sole labor cum gentis adultos Educunt outus, aut cum liquentia mella Stipant,ac dulci distendunt nectare cellas

4 Aut onera accipiunt venientum, aut agmine facto Ignavum fucos pecus a praesepibus arcent. Fervet opus, redolentq; thymo fragrantia mella. fonti nati, rati jam moenia surgunt li Eneas aic, des suspicit urbiS.

Infert se septus nebula mirabile dactu in

i re medios, miscetq; viria; neq; cernatur ulli. a Lucus in ut be fuit media, laetitiimus umbrae,

Quo primum jactati undis desturbine Poeni Eubdere loco tignum qiuod regia Iuno

160쪽

Hic templum Junoni ingens Sidonia Dido

Condebat, donis opulentum d numine divae: rea cui gradibus surgebant limina, ne Xaeque diure trabes foribus caido stridebat aenis. Hoc primum in luco nova res oblata timorem soLeniit hic primum Eneas sperare salutem Ausus,i afflictis melius considere rebus. Namque sub ingenti lustrat dum singula templo Reginam opperiens, dum quae fortuna sit urbi, Artificumq; manus inter se operumq; laborem ques Miratur, videt Iliacas ex ordine pugnas Bellaque jam fama totum vulgata per orbem hiridas, Priamumque,dc saevum ambobus Achille. Constitit,in lacrimans , Quis jam locus inquit,

Achate,

Quae regio in terris nostri non plena laboris εο oo ἰ - H En Priamus sunt hic etiam sua praemia laudi: Sunt lacrima rerum: mentem mortalia tangunt. olve metus feret haec aliquam tibi fama salutem.

Sic ait, atque animum pictura pascit inani, Multa gemens, largoque humectat flumine vultum. . At, sNamque videbat, uti bellantes Pergama circum Hac fugerent Graii, premeret Trojana juventus: Hac Phryges instaret curru vistatus Achilles. Nec procul hinc Rhesi niveis tentoria velis Agnoscit lacrimans primo quae prodita somno 7 o Tydides multa vastabat caede cruentia :Ardentisque avertit equos in castra, prius quam Tabula gustastent Trojae Xanthumque bibissent. Parte alia fugiens amissis Troilus armis, Infelix puer, atque inpar congre suis Achilli, FcItur equis, curruque haeret resupinus inani,

Lora tenens tamen huic cervixque comaeque Ia 'huntur

Per terram, desversa pulvis insibitur hasta.