Opera. By P. Virgilius Maro. Edited by N. Heinsius

161쪽

Interea ad templum non aequae Palladis ibant Crinibus Iliades passis pepli ferebant Suppliciter tristes, e tantae ... palmis. Diva blo fixos occilos aversa tenebat. Ter circum Iliacos raptaverat Hectora muros, Exanimumque auro corpus vendebat Achilles. Tum vero ingentem gemitum dat pectore ab imo; Ut spolia, ut currus, trique ipsam corpus amat Tendentemq; manus Priamum conspexit inermis.

se quoq; principibus permixtaim agnovit Achivis Eoasque acies, re nigri Memnoni arma. Ducit Amazonidum lunatis agmina peltis in orenthesilea furens, mediisque in millibus ardet,

Aurea subnectens eg sertae cingula mammae BedatriX, audetque viri concarrere virgo. Haec dum Dardanio Enea miranda videntur,

Dum stupet, obtutuque haeret defixus in uno G 9 s Regina ad templum forma pulsierrima Dulo Incessit, magna juvenum stipante caterva. Qualis in Eurotae ripis aut per fuga Cynthis Xercci Diana choros quam mille secutae Hinc atque inlcilomerantur Orcades illa phare

tram S So

Fert humeso, gradientque deas supereminet omnis Latona tacitum pertentant gaudia pectus. - , Talis erat Dido talem se laeta serebatre medios instans operi regnisque futuris. Tum foribus divae, media testudine templi, sos i Septa armis, solioque alte subnixa resedit. Iura dabat legesque viris operumque laborem Partibiis aequabat justis, aut sorte trahebat:

Cum subit, ne a concursu accedere magia OAnthea Sergestumque videt Ditemque Cloanthumi Teucrorumque alios ater quos aequore turbo Dispulerat, penitusque alias axe Xerat ora5.

Obstupuit simul ipse, simul perculsus Achates Laetitiaque metuque avidi conjungere dextras Arde-

162쪽

Quae fortuna viris classem quo litore linquant Quid veniant cunctis nam lecti navibus ibant,

Orantes veniam, 'emplum clamore petebant.

Postquam introgressi,& coram data copia fandi uero Maximus Ilioneus placido sic pectore coepit: regina, novam cui condere Iuppiter urbem Justitialie dedit gentis fienare superbas

Troes te miseri, ventis maria omnia vecti,

Oramus prohibe infandos a navibus ignis; asParce pio generi, dc propius res aspice nostras. Non nos aut ferro Libo cos populare Penates

Venimus, aut raptas ad litora Vertere praedas.

Non ea vis animo, nec tanta superbia victis. Est locus, Hesperiam Graii cognomine dicunt, s3o erra antiqua potens armis, atque ubere glebae Oenotri coluere viri nunc fama minores Italiam dixisse ducis de nomine gentem. Huc cursus fuit.

Cum subito adsurgens fluctu nimbosus Orion asIn vada caeca talit, penitusque procacibus austris, Perque undas, superante salo, perque invia saxa Dispulit huc pauci vestris adnavimus oris. Quod genus hoc hominum quaeve hunc tam barbara imorem

Permittit patria hospiti pIohibemuriarenae. S QBella cient, primaque vetant consistere terra. Si genus humanumi mortalia temnitis arma ;At sperate deos memores fandi atque nefandi. Rex erat neas nobis, quo justior alter Nec pietate fuit, nec bello majori armis. 4sQuem si fata virum servant, si vescitur aura theria, neque adhuc crudelibus occubat imbris; Non metus, ossicio nec te certaste priorem Poeniteat sunti Siculis regionibus urbes Arma ine Trojanoque a sanguine clarus Acestes,

Quassatam ventis liceat subducere classem, Et

163쪽

Et silvis aptare trabes,i stringere remos. Si datur Italiam, sociisi rege recepto, Tendere, ut Italiam laeti Latiumque petamus, Sin abstinua salus,in te pater optime Teucruna, Ss 'Pontus haDe Libyae . nec spes jam restat Iuli; in freta Sicaniae saltem,

Unde huc advecti, rege Iab. ii in Lai Acesten.

Talibus Ilioneus cuncti simul ore fremebant Dardanidae.

Tum breviter Dido, vultum ci Cnialia, PIOtiatur: l Solvite corde metum, Teucri secludite curas.

Res dura, & regni novitas me talia cogunt Moliri,i late finis custode uer eQxiis genus ne ad uia, quis Tri tat urbent,

Virtutesque virosque, aut tanti bellii

Non obtusa adeo gestam ita pectora Poeni: Nec tam aversus equos Tyria Sol ungit ab urbe. Seu vos Hesperiam magnam, Saturniaque arva, Sive Erycis fines, regemque optatis Acesten 7 a Auxilio tutos dimittam, opibusque juvabo. Vultis his mecum pariter considere regnis Urbem quam statuo vestra est subducite naves.. Tros Tyriusque mihi nullo discrimine agetur. Atque utinan rex ipse noto compulsus eodem s7s Adforet neas equidem per litora certos

Dimittam,ac Libyae lustrare extrema jubebo Si quibus ejectus silvis, aut urbibus errat. His animum arrecti dictis,i fortis Achates ,

Et pater ruraeas, jamdudum erumpere nubem s8o Ardebant prior nean compellat Achates: Nate dea, quae nunc animo sententia surgit Z Omnia tuta vides classem, sociosque recellios. Unus abest, medio in fluctu quem vidimus ipsi Submersum dictis respondent cetera matris sVix ea fatus erat, cum circumfusa repente Scindit se nubes,i in aethera purgat apescum. Restitit neas, claraque in luce refudit,

164쪽

Q gale manus addunt ebori decus, aut ubi flavo Argentum Pariusve lapis circumdatur auro. Tum sic reginam adloquitur, cunctisque repente Inprovisus ait: Coram, quem quaeritis, ali filia s9s Troius iacas, Libycis ereptus ab unda sola infandos Trojae miserata labores, Quae nos, relliquias Danaum, terraeque marisque omnibus exhaustos an calibus, omnium egenos, Urbe domo socias grates persi luere dignas 6oo Non opis est nosi rae, Dido nec quicquid ubique est Gentis Dardaniae, magnam quae paria per orbem.

Di tibi, si qua pios respectant numina, i quid Usquam justitia est, desinens sibi conscia recti,

Praemia digna ferant quae te tam laeta tulerunt o sSaecula qui tanti talem genuere parentes ξIn fiet dum fluvii current, dum montibus umbrae 1ustrabunt convexa, polus dum sidera pascet Semper honos, nomen I tuum, laudes'; manebunt:

Quae me cumque vocant terrae sic fatus, amicti, Io

Ilionea peti id trii laevaque Surestum Post alios sortemque Gyan, fortemq; IOAIὶαὶ n.

Obstupuit primo ipectu Sidonia Dido

Casu deinde viri tanto. sic ore locuta est Quis te, nate dea, per tanta pericula casas 61 sInsequitur quae vis inmanibus applicat orisa Tane ille neas, quem Dardanio Anchis Alma Venus Phrygii genuit Simoentis ad undam e Atque equidem Teucium memini Sidona venire

Finibus expulsum patriis, nova regna pesCntiam, o OAuxilio Beli genitor tum Belus opimam Vastabat Cyprum, de victor ditione tenebat. Tempore jam ex illo casus mihi cognitus urbis Trojanae, nomenque tuum, regesque Pelasgi. Ipse hostis Teiicros insigni laude ferebat, asScq ortum antiqua Teucrorum ab stirpe volebat.

Quare agite o tectis, juvenes, succedite nostiis.

165쪽

te quoque per multo lina ilis Olcitata I rice, chatam hac demum voluit consistere terra.

i Non ignara mali miseris succurrere diuo. i Sic memorat 1imul nean in regia ducits Tecta simul divum templis indicit honore na. Nec minus interea sociis ad litora mittit Viginti tauros, magnorum horrentia centum Teiga suum, pinguis centum cum mata ibus agnos Munera, laetitiamque dei. At domus interior regali solendida lusa Instruitur, mediisque parant convivia tectis. Arte laboratae vestes, ostroque superbo Ingens argentum mentis, caelataque in auro Fortia facta patrum series longi sitima rerum, Per tot ducta viros antiquae ab origine gentis. Eneas neque enim patrius consistere mentem asius amor rapidum ad navis prannittit Achatem, Ascanio serat haec ipsumque ad moenia ducat. 6 s Cinnis in Ascanio cari stat cura parentis. Munera praeterea, Iliacis erepta ruinis,

Ferre jubet pallam ignis auroque rigentem ,

Et circumtextum croceo velamen acantho, Ornatus Argivae Helenae quos illa Mycenis, 6so Pergama cum peteret, inconcestasque Hymenaeos, EXtulerat, matris Ledae mirabile donum. Praeterea sceptrum, Ilione quod est erat olim Maxima natarum Priami, colloque monite Baccatum duplicem gemmi auroque cOIOnam. Haec celerans, uer ad navis tendebat Achates. At C therea novas artis, nova pectore versat

Conlilia ut faciem mutatus deora Cupido Pro dulci Ascanio veniat, donisque furentem Incendat reginam,atq; ossibus inplicet ignem. 66 QQuippe domum timet ambiguam,Tyriotque bilin

Urit atro Juno,in sub noctem cura recursat. Ergo his aligerum dictis adfatur Amorem Nate, meae vires, mea magna pote uti solas, a Nate,

166쪽

Nate, patris suinini qui tela Typhoea temni 663 Ad te confugio,i supplex tua numina posco.

Frater ut A.neas pelago tuas omnia circum

Litora jactetur odiis Iunonis iniquae Nota tibi & nostro doluisti saepe dolore. Hunc Phoenissa tenet Dido, blandis' moratu cro

Vocibus ac vereor, quo se unonia vertant Hospitia haud tanto cessabit cardine rerum. Quocirca capere ante dolis,in cingere flamma Reginam meditor ne quo se numine mutet:

Sed magno Eneae mecum teneatur amore. 673Qua facere id pol is nostram nunc accipe mentem. gius accitu cari genitoris ad urbem idoniam puer ire parat mea maxima cura Dona ferens pelago, bc flammis restantia Trojae.

Hunc ego sopitum somno, super alta Crthera, οῖο Aut super Idalium sacrata sede recondam Ne qua scire dolos, mediusve occurrere possit. Tu faciem illius noctem non amplius unam Falle dolo,ri notos pueri puer indue vultus Ut, cum te gremio accipiet laetissima Dido, 68s Regalis inter meus a laticemque Lyaeum, Cum dabit amplexus atque oscula dulcia figet, Occallum inspires ignem fallasque veneno. Paret Amor dictis carae genetricis,ac alas Exuit in gressu gaudens incedit Iuli. 69o At Venus Ascanio placidam per membra quietem Iurigat,in fotum gremio dea tollit in altos Idaliae hicos ibi mollis amaracus illum Floribusi dulci adspirans coinplectitur umbra.

Jamque ibat dicto parens, dona Cupido 693

Regia portabat Tyriis duce laetus Achate. Cum venit aulaeis jam se regina superbis Aurea conposuit ponda mediamque locavit. Jam pate neas,in jam Trojana juventus Conveniunt, strato itae luper discumbitur ostro. 7co Dant fana uti manibus lymphas, Cereremque a 'nisti is

167쪽

spediunt, toniisque erant mantelia villi:,. uinquaginta intus famulae quibus ordine longo cura penum struere,et flammis adolere penateb. entum aliae, totidemque pares reta e ministri, os aut dapibus mensas onerent, despocula POC. . lal. ec non Z Tyrii per limina laeta nequente onvenere, toris justi discumbere pictis. irantur dona Enei mirantur Ialam, lagrantesque dei vultus, simulataque verba, Ioli Zallamque, lictum croceo velamen acantho. i Praecipue infelix pesti devota fatura

Expleri mentem nequit, arde tacit O hoenissa, despuero Pariter i. iii Cab IDCVet .lle, ubi complexu nea collo ae pependit, ct magnum salii inplevit genitoris amoremG. Reginam petit haec oculis, haec pectore toto Haeret Minterdum gremio fovet, inscia Dido Insidat quantus misera deus at memor illati Matris Acidaliae, paullatim abolere Sichaeam et oi Incipit,in vivo te rata praevertere amore m Jam pridem resides animos desuetaque corda. Postquam prima quies epulis, mensaeque remotae; Crateras magno statuunt,in vina coronant. Fit strepitus tectis, vocemq; per ampla volutant 72s Atria dependent Elin laquearibus actaeis Incensit,i noctem fiammis funalia vincunt. Hic regina gravem gemmis auroque poposcit, Inplevit lae mero, pateram quam Belus, d omnes A Belo soliti tum facta silentia tectis 73o

Juppiter, hospitibus nam te dare jura loquunt ) Hunc laetum Tyriisque diem Trojaque profectis

Esie velis, nostrosque hujus meminisse minores. Adsit laetitiae Bacchus dator, bc bona Iano. Et vos o coetum Tyrii celebrate faventes. 7 PsDixit, desin mensam laticam libavit honorem, Primaque libato summo tenus attigit ore.

Tum Bitiae dedit increpitans ille inpiger hausit spumantem pateram, uec pleno se pro iit a IQ,

168쪽

Post alii proceres cithara crinitus Iopas 7 o Personat aurata, docuit quem maximus Atlas. Hic canit errantem lunam lolisque labores

Unde hominiana genus, pecudes unde imber ignes Arct urum,pltiviasque Hyadas geminos' Triones

Quid tantu Oceano properent se tinguere seles 7 sHiberni, vel quae tardis mora noctibiis obstet. Ingeminant plausu Tyrii, Troesque sequuntur. Nec non vario noctem sermone trahebat Infelix Dido, longumque bibebat amorem; Multa super Priamo rogitans, super Hectore mul t. i. Nunc, quibus Aurorae veni mei filius armis: Nunc , qaales Diomedis eqx nunc, quantus Achilles. Immo age, caprima, dic, hospes origine nobis Insidias, inquit, Danaam, casusque tuorum , Erroresque tuos . nam te jam septima portat s somnibus errantem terrisin fluctibus aestas.

P. VIRGILII MARONI s

Conticuere omnes, intentique ora tenebant: Inde toro pater AEneas sic orsus ab alto: Infandum, regina, ubes id novare dolorem Trojanas ut opes, Sc lamentabile regnum Eruerint Danai quaeque ipse miserrima vidi, Et quorum pars magna fui quis talia fando Myrmidonum, Dolopumve aut duri miles Ulixei Temperet a lacrimis lin jam nox humida caelo Praecipitat, suadentque cadentia sidera somnos. Sed, i tantus amor casus cognoscere nostros, IMEt breviter Trojae supremum audire laborem iniam qua animus uteministe horret,luctuq refugit;

169쪽

si Ductores Danaum, tot am labentibus annis, Instar montis equum divina Palladis arte I dincant, emi Ne intexunt abiete costas. Votum pro reditu imulant ea fama vagatur. Huc delecta virum brtiti corpora furtim Includunt caeco lateri, penitusque ca ernas Ingentis uterumque arimato milite conplent.

Et in conspectu Tenedos, notissima fama

Iulula, dives opum, Priami dum rein manebant; Nanc tantum linus,in statio male fida carinis Huc se provecti deserto in litore condunt. Nos abiisi rati, d4 vento petiisse Mycenas Ergo omnis longo solvit se Teucria lucta: Panduntur portae juvat ire dc Dorica caiira, Desertos ite videre locos, litus, Ne relictu In. Hie Dolopum manus , hic saevus tendet,. . Actia i Classibus hic locus hic acie certare solebant. Tais stupet innupta donum exitiale Minervae, Et molem mirantur equi primusque Thymoetes

Duci intia muros hortatur, d arce locari

Sive dolo, seu am Trojae sic fata ferebant. At Capys, de quorum melior sententia menti, II Aut pelago Danaam insidias suspectaque dona Praecipitare jubent, subjectisque urere flammis:

Aut terebrare cavas uterii tentare latebras. Scinditur incertum stadia in contraria volgus. Primus ibi ante omnis, magna comitate caterVa AOLaocoon ardens samma decurrit ab arce

Et procul O miseri, quae tanta insania, cives Creditis avectos hostis aut ulla putatis Dona carere dolis Danaam e sic notus Ulixes Aut hoc inclusi ligno occultantur Achivi, sAut haec in nostros fabricata est machina muros; Inspectara domos, venturaque desuper urbi

Aut aliquis latet error eqrio ne credite,Teucri. Quicquid id est, timeo Danaosa dona ferentis.

sic ita is, alidi ingentem vitibus hallam

170쪽

Et, ii fata deum, si mens non laeva fuisset, Inpulerat ferro Argolicas f Adare latebras - . - Trojaque nunc stares, Priamiq; arx alta maneres. Ecce, manus juvenem interea post terga revinctum Pastores magno ad regem clamore trahebant Dardanidae qui se ignotum venientibus ultro, Hoc ipsum ut strueret, Trojamq; aperiretAchivis 6o obtulerat, adens animi, atq; in utrumque paratus, Seu versare dolos, seu certae occumbere morti. 'miique visendi studio Trojana juventus, Circumfusi ruit, certantque illudere capto. Accipe nunc Danaum in idias, descrimine ab uno Disce omni5. Namque, ut conspectu in medio turbatus inermis Constitit, atque oculis Phrygia agmina circum

Heu, quae nunc telliis, inquit, quae me aequora pos Accipere aut quid jam milero mihi deni lircitat 7 o Cui neque apud Danaos usquam locus: super ipsi Dardanidae infensi poenas cum sanguine poscunt. Quo gemitu conversi animi, conpressus inanis Impetus hortamur fari, quo sanguine cretus,

idy ferat, memoret, quae sit fiducia capto si ille haec deposita randem formidine, fatur.'

'era, inquit neque me Argolica de gente negabo, - . αγῖι Hoc primum nec, si miserum Fortuna Sinonem

Finxit,vanu etiam mendacem l inproba finget. o Fando aliquod si forte tuas pervenit ad auris Belidae nomen Palamedis, de inclita fima Gloria quem salsa sub proditione Pelasgi In ntem, infando indicio quia bella vetabat, Demisere neci nunc castum lumine lugent sIlli me comitem,ec consanguinitate ropinquum, PauPLI