Opera. By P. Virgilius Maro. Edited by N. Heinsius

81쪽

a P. VIRGILII MARONI s

LIBER PRIMUS

RVII ADi E M. Uid faciat laetas segetes, quo sidere terri Vertere, IIaetanas, ulliusque adjungere vites in Conveniat quae cura boum, qui cultus habendo it pecori, apibus quanta experientia parcis,n in canere incipiam. Vos, o clarissima mundi su umina, labentem caelo quae ducitis annum,iberi alma Ceres vestro i munere tellus haoniam pingui glandem mutavit arista,culaque inventis Acheloia miscuit uviscit vos agrestum praesentia numina Fauni, roerte simul Faunique pedem Dryadesque puellae

iunera vestra cano tuque o, cui prima frementemudit equum magno tellus percussa tridenti, i Ieptune; cultor nemorum,cui pinguia Ceae e centum nivei tondent dumeta juvenci Is

se nemus linquens patrium saltusque Lycaeia an ovium custo tua si tibi aenala curae disico Tegae favens, oleaeque Minervaiventrix, uncique puerimnstrator aratri, teneram ab radice ferens, Silvane, cupressum: ro)ique deaeque omnes, studium quibus arva tueri, I)uique novas alitis non ullo semine fruges aluique fatis argum coelo demittitis imbrem. iique adeo, quem mox quae sint habitura deorum 'oncilia incertum est urbisne invisere, Caesar, dis P errarumque velis curam,in te maximus orbis lictorem frugum tempestatumque potentem. iccipiat, ingens materna tempora myrto

82쪽

Numina sola colant tibi serviat ultima luile, os Teque sibi generum Tethys emat omnibus undis: Anne novum tardis sidus te mensibus addas, Qua locus Erigonen inter Chelasque sequentis Panditur ipso tibi jam brachia contrahit ardens Scorpios de coecti usta plus parte reliquit. 3sQuicquid eris; nam te nec sperent Tartara C rem, Nec tio regnandi veniat tam dira cupido Qtiamvis Elysios miretur Graecia campos, Nec repetita sequi curet Proserpina matrem Da facilem curium, atq; audacibus adnue coeptis, Ignarosque viae mecum miseratus agrestis Ingredere, d votis jam nunc adsuesce vocata. Vcre novo gelidus canis cum montibus humor

Tiquitur,4 Zephyro putris se gleba resolvit; Depressi, incipiat jam tum mihi taurus aratro S Ingemere,i sulco attritus splendescere vomer. Ida seges demum votis respondet avari Agricolae, bis quae solem, bis frigora sensit: Ilitus inmensae ruperunt horrea messes At prius ignotum ferro quam scindimus aequor, Ventos,& varium coeli praediscere morem Cura sit, ac palatos cultusque habitusque locoruna Et quid quaeque ferat regio, quid quaeque recuse Hic segetes, illic veniunt felicius uvae Arborei foetus alibi atque injussa virescunt

Gramina nonne vides, croceos ut Tmolus odores

India mittit ebur, molles sua tura Sabaei' At Chalybes nudi ferrum, virosaque Pontus Castorea, Eliadum palmas Epiros equarum Continuo has leges,aeternaque foedera certis I Imposuit Natura locisci quo tempore primum Deucalion vacuum lapides actavit in orben Unde homines nati durum genus ergo age, teriae Pingue solum primis extemplo a mensibus anni Fortes in vortant tauri glebasque jacenus Pulverulenta coquat maturis solibus aestas.

83쪽

G ID B. I. 27 li non fuerit tellus fecunda iub ipsum iturum tenui sat erit suspendere sulco: c, ossiciant laetis ne frugibus herbae; , sterilem exiguus ne deserat humor arenam. ernis idem tonsas cessare nova lin egnem patiere itu durescere campum. ibi flava seres mutato sidere farra,

de prius laetum siliqua qua fante legumen, it tentiis foetus viciae, tristisque lupini s

tuleris fragitta calamos silvamque sonantem. it enim lini campum seges, urit avenae lunt Lethaeo perfusa papavera somno. tamen alternis facilis labor arida tantum a saturare simo pingui pudeat bla neve so oetos cinerem inmundum jactare per agros. quoque mutatis requiescunt fatibus arva. te nulla interea est inarata gratia terrae.

)ς ς xi in sterilis incendere profuit agros,

4; levem stipulam crepitantibus urere flammis: 8 se inde occultas vires, tabula terrae igui concipiunt sive illis omne per ignem coquitur vitium, atque exsudat inutilis humor: pluris calor ille vias: caeca relaxat ramenta, novas veniat qua succus in herbas: ii durat magis,in venas admirapit hiantisci tenuet pluviae, rapidive potentia solis rior, aut Boreae penetrabile frigus adurat. illum adeo, rastris glebas qui frangit inertis, Maineasq; trahit crates, juvat arva: neque illumva Ceres alto nequicquam spectat Olympo: ii proscin quae suscitat aequore terga,rsus in obliquom verso perrumpit aratro rcetque frequens tellurem atque imperat arvis. mida solstitia atque hiemes orate serenas aicolae hiberno laetissima pulvere farra, eius ager nullo tantum se Al sia cultulare, de ipsa suas mirantur Gargara messis.

id dicam, acto qui semine comminus arva In se

84쪽

28 VIRGILII Inseqtulit I, L lmulos' ruit male pinguis arenae31o

Deinde satis fluvium inducit, rivosque sequentis: Et, cum exustus ager morientibus aestuat herbis, Ecce supercilio clivosi tramitis undam

Elicit illa cadens raucum per levia murmur Saxa ciet, scatebrisque arentia temperat arva. II

Quid, qui, ne gravidis procumbat culmus aristis, Luxuriem segetum tenera depascit in herba Cum primum sulcos aequant fata quique paludis Conectum Himorem bibula deducit strena Praesertim incertis si men11bus amnis abundans Is Egit,in obducto late tenet omnia limo Unde cavae tepido sudant humore lacunae. Nec tamen haec cum sint hominumque boumque

labores

Versando terram experti nihiI improbus anser, H Strymoniaeque grues, lamaris intaba fibris, Iro

Officiunt, aut umbra nocet pater ipse colendi Haud facilem esse viam voluit, primusq; per artem Movit agros, curis acuens mortalia corda, Nec torpere gravi passiis sua regna veterno. Ante Iovem nulli subigebant arva coloni: Iz Nec signare quidem aut partiri limite campum Fas erat in medium quaerebant ipsaque tellus Omnia liberius nudo poscente ferebat. Ille malum virus serpentibus addidit atris,

Praedarique lupos jussit, pontumque moveri ad

Mellaque decusilit foliis, ignemque removit, Et passim rivis currentia vina represssit Ut varias usus meditando extunderet arua Paudatim,in sulcis frumenti quaereret herbam; Ut silicis venis abstrusum excuderet ignem. Ixs Tunc alnos primum fluvii sensere cavatas: Navita tum stellis numerosi nomina fecit, Pleiadas, Hyadas, claramque Lycaonis Arcton. Tum laqueis captare feras, fallere visco LInventum; S magnos canibus circumdare saltus I o Atque alius latum funda jam verberat amnem

85쪽

ita petens pelago lite alius trahit humida lina. im ferri rigor, atque arguta lamina serrae a Nam primi cuneis scindebant fissile lignum

una variae venere attes labor omnia vicit taprobus, duris urguens in rebus egestas.

irrima Ceres ferro mortalis vertere terram

1nstituit cum jam glandes atque arbuta sacrae: eficerent silvae,in victum Dodona negaret. Ioi frumentis labor additus: ut mala culmosa sod sset robigo segnisque horreret in arvis

It arduus intereunt segetes subit aspera silva l. appaeque tribulique interque nitentia culta 1 nfelix lolium Neriles dominantur avenae. Nod nisi Massiduis linam insectabere rastris, is si sonitu terrebis aves,ac tuis opaci alce premes umbras, votisque vocaveris imbrem l. eu, magnum alterius frustra spectabis acervum oncussaque famem in silvis solabere quercu.4cendum,in quae sint duris agrestibus arma rasa tuis sine nec potuere seri, nec surgere messes. omis,& inflexi primum grave robur aratri, 'ardaque Eleusinae matris volventia plaustra,

ribulaque trahetaque, d iniquo pondere rastricini irgea praeterea Celei vilisque supellex, 6srbuteae crates,in mystica vannus Iacchi. mnia quae multo ante memor provisa repones; te digna manet divini gloria ruris. ontinuo in silvis magna vi flexa domatur nitarim, d curvi formam accipit ulmus aratri. I7olui a stirpe pedes temo protentus in octo, in aures, duplici aptantur dentalia dorso. ditari tilia ante jugo levis, altaque agas,

tivaque, quae currus a tergo torqueat imos,

i simpensa focis explorat robora famus. 7sissium multa tibi veterum praercepta referre

ψ refugis, tenuisque piget cognoscere curas. rea cum primis ingenti aequanda cylindro, vertenda manu, d creta olidanda tenaci i

86쪽

Ne subeant herbae, neu pulvere victa fatiscat; Tum varia inludam pestes saepe exiguus mus Sub terris posuitque domos atque horrea fecit: Aut oculis capti fodere cubilia talpae. Inventusque cavis bufo,in quae plurima terrae

udo nitia ferunt: populatq; ingente farris acervi a s Curculio, atque inopi metuens formica senectae. Contemplator item, cum se nux plurima silvis Induet in florem in ramos curvabit olentis: Si superant scelus,pariter frumenta sequentur, Magnaque cum magno veniet tritura calore. At si luxuria foliorum exuberat umbra, Nequicquam pinguis palea teret area culmos. Semina vidi equidem multos medicare serentes, Et nitro prius . nigra perfundere amurca,

Grandior ut Delus iliquis fallacibus effet. Et, quamvis igni exiguo properata maderent, Vidi lecta diu, dc multo spectata labore

Degenerare tamen ni vis humana quotannis MaΣima quaeque manu legeret sic omnia fatis In pejus ruere, ac retro sublapsa referri. ooNon aliter, quam qui adverso vix flumine lenibuni Remigiis subigit si brachia forte remisit,

Atque illum in praeceps prono rapit alveus amni. Praeterea tam sunt Arcturi sidera nobis, Haedorumque dies servandi, & lucidus Anguis a s Qviam quibus in patriam ventosa per aequora vectis Pontus Sesostriferi fauces tentantur Abydi. Libra die somnique pares ubi fecerit horas, Et medium luci atque umbris jam dividit orbem: EXercete, viri, tauros serite hordea campis, aio Usque ab extremum brumae intractabilis imbrem. Nec noni lini segetem: Cereale papaver Tempus humo tegere, & jamdudum incumbere

aratri S,

Dum sicca tellure licet, dum nubila pendent. Vere fabis satio tum te quoque, bledica,putres IAccipiunt ilicii de milio venit annua cuὶ :

87쪽

Gno RG ico N LIB. I. andidus auratis aperit cum cornibus annum 'aurus, S averso cedens Canis occidit astio..t si triticeam in memem robustaque farra Xercebis humum, solisque instabis aristis: .nte tibi Eoae Atlantides abscondantur, nostraque ardentis decedat stella Coronae, ebita quam sulcis committas semina, quamque vitae propere anni spem credere terrae. Iulii ante occasum Maiae coepere sed illos

pectata seges vanis clusit aristis.

vero viciamque seres vilemque aselum, Nec Pelusiacae curam aspernabereZentis laud obscura cadens mittet tibi signa Bootes.

acipe, di ad medias sementem extende pruinas 2 3 olcirco certis dimensum partibus orbem e duodena regit mundi Sol aureus astra. trinque tenent coelum onae: quarum una coruscoemper sole rubens,in torrida semper ab igni: tua circum eXtremae deXtra laevaque trahuntur, 3 aerulea glacie concretae atque imbribus atris. tias inter mediamque duae mortalibus aegris lunere concesiae divum .ivia secta per ambas,

si obliquias qua se signorum verteret ordo. Iundus ut ad Scythiam Riaipaeasq; arduus arcis ago onsurgit premitur Libyae devexus in austros. ic vertex nobis semper lablimis at illum ut pedibus Styx atra videt, Manesque profundi: axumus hic flexu sinuoso elabitur anguisticum,perque duas in morem fluminisArctos, a S rctos Oceani metuentis aequore tingui. dic, ut perhibent, aut intempesta silet nox;emper,i obtenta densantur nocte tenebraeci Aut redit a nobis Aurora, diemque reducit:

Nos iubi primus equis Oriens adflavit anhelis, sollic era rubens accendit lumina Vesper. in tempestates dubio praediscere caeloc ossumus, hinc mesisque diem, tempusque serendi; Si quando infidum remis impellere marmor

88쪽

Aut tempestivam silvis evertere pinum. Nec frustra signorum obitiis speculamura ortus, Temporibusque parem dixerit qua uor annum. Eligidus agricolam siquando continet imber, multa, forent quae mox caelo properanda sereno, 26 Maturare datur durum procudit arator Vomeris obtusi dentem cavat arbore lintres Aut pecori signum,aut numeros inpressit acervis. Exacuunt alii vallos, furcasque bicornis, Atque Amerina parant lentae retinacula viti. 26 Nunc facilis rubea texatur fiscina virga: Nunc torrete igni fruges, nunc frangite saxo.Quippe etiam restis quaedam exercere diebus Fasi jura sinunt rivos deducere nulla

o o elligi vetuit, segeti praetendere sepem, 27 QInsidias avibus moliri, incendere vepres, Balantumque gregem fluvio mersare salubri. Saepe oleo tardi costas agitator aselli, Vilibus aut onerat pomis lapidemque revertens Incusum, aut atrae massam picis urbe reportat. 27s Ipsa dies alios alio dedit ordine Luna Felices operum quintam fugeri pallidus Orcus, Eumenidesque satae tum partu terra nefando Coeumque Iapetumque creat, saevumque Typhoea Et con stiratos caelum rescindere fratreS. 28 o Ter sunt conati inponere Pelio Osiam scilicet, atq; Ossa frondosum involvere Olympum: Ter pater exstructos disjecit fulmine montis. Septum post decumam felix desponere vitem Et prensos domitare boves, d licia telae 28sAddere. non frigae melior, contraria furtis. 6 dissa Multa adeo geli, meliu se nocte dedere ut eum sole novo terras inIolat Eous. Nocte leves melius stipulae, nocte arida prata Tondentur: noes is lentus non deficit humor. Et quidam seros hiberni ad luminis ignes Pervigilat, ferroque faces inspica acuto.

Interea

89쪽

GEORGICONLterea longum cantu blata laboremrgiit conjunx percurrit pectine telas , ut dulcis musti Volcano decoquit humo I in foliis undam trepidi despumat aheni. it rubicunda Ceres medio succiditur aestu, medio tostas aestu terit area fruges. udus ara sere nudus hiems ignava colono mirigoribus parto agricolae plerumque fruuntur, lutuaque inter se laeti convivia curant. avitat genialis hiems, curasque re luit: eu pressae cum jam portum tetigere carinae, uppibus de laeti nautae imposuere coronas. 'hed tame quernas glandes tum stringere tempus, lauri baccas, oleamque cruentaque myrta. I um gruibus pedicas A retia ponere cervis, uritosque sequi lepores: tum figere da Fas , tuppea torquentem Balearis verbera iundae, una nix alta acet, glacie cum flumina trudunt. Poruid tempestates autumnii sidera dicam Lique ubi jam breviorque dies, mollior aestas, vigilanda viris vel cum ruit imbriferum ver picea jam campis cum messis inhorruit,i cum

iumenta in viridi stipula lactentia turguent iue

aepe ego, cum flavis messorem induceret alvis

gricola, Tragili jam stringeret hordea culmo,

sta iunia ventorum concurrere proelia vidi: ruae gravidam late segetem ab radicibus imis ublime expulsam eruerent ita turbine nigro roerret hiems culmumque levem stipulasque volantis. aepe etiam inmensum caelo venit agmen aquarum, foedam glomerant tempestatem imbribus atris ollectae ex alto nubes ruit arduus aether, t pluvia ingenti fata laeta boumque labore 32s iluit inplentur foliae,& cava flumina crescuntium si, nitu fervetque fretis spirantibita aequor. se media nimborum in nocte corusca ulmina molitur dextra quo maxima motu erra tremit fugere serae & mortalia corda Pur

90쪽

eiicit ita geminant austri es densissimus imber:

unc nemora ingenti vento , nunc litora Plantan

. Hoc metuens, caeli mens ,ri sidera serva,

rigida Saturni sese quo stella receptet, Qxios ignis caeli Cyllenius erret in orbis.

In primis venerare deos, atque annua magnae Sacra refer Cereri laetis operatas in herbis, '. Extrema sub casuin hiemis, jam vere sereno 3 o

, - . tum bioni dulces, densaeque in montibus umbrae. --- iuncta tibi Cererem pubes agrestis adox x Quoi tu lacte favos, di miti dilue Baccho Terque novas circum felix eat hostia ruges sm . Omnis inachorus, de socii comitent O antes;

Et Cererem clamore vocent in tecta neque ante falcem maturis quisquam supponat aristis, Quam Cereri torta redimitus tempora quercu De motu incompositos,in carmina dicat so Atque haec ut certis possimus discere signis, stusque pluviasque, agentis Digora ventos; Ipse pater statuit, quid menstrua Luna moneret, Quo signo caderent austri: quid saepe videntes Agricolae,propius stabulis armenta tenerent. Continuo ventis surgentibus aut feta ponti Incipiunt agitata tumescere dc aridus altis Montibus audiri fragor aut resonantia longe Litora misceri,in nemorum increbescere muImur. Jam sibi tum a curvis male temperat unda carinis, Curi medio celares revolant ex aequore inciSi, Clamoremque ferunt ad litora cumque marinae In icco ludunt fulicae notasque paludes Deserit, atque altam Lipra volat ardea nubem.

Saepe etiam stellas, vento inpendente, videbis sata Praecipites caelo labi noctisque per umbram flammarum longos a tergo albescere tractus: Saepe levem paleam de frondes volitarc caducas, Aut