Historiarum libri Titus Livius ex recens. Heinsiana [volume 3]

461쪽

sciatum, S ab Reate , tripedem natum mulum.

Ob ea decemviri uisi adire libros eclidere, quibus Diis, quot hostiis, lacrificaretur: dc obfui in inibus complura loca deformata, ad aedem Iovi ut supplicatio diem unum esset. Ludi deinde votivi Q. Fulvii consulis per dies

decem magno apparatu facti Censorum inde comitia habitari creati M. AE milius Lepidus pontifex maximus. M. Fulvius Nobilior, qui x stolis triumphaverat. Inter hos viros nO- iles inimicitiae erant saepe multis in senatu, ad populum atrocioribus celebratae certa-inibus Comitiis confectis, ut traditum an-iquitus est, censores in campo ad aram Martis sellis curulibus consederunt i quo repente principes senatorum cum agmine venerunt civitatis: inter quos in Caecilim Metellus verba Iecit on obliti sumim, censores, os paul, ante ab universo populo Romano moribus nospris praepositos esse se nos a vob ct admoneri ct regi, non vos a nobis debere indicandum tamen eis, quid omne bonos in vobis aut o fendat, aut certe Ata tum malint. Singulos quum intuemur, M. Emiali, V. Fulυi, neminem hodie in civitate habemm. quem,s revocemur in suffragium, velimus obupraelatum e se ambo quum simul aspicimus, non po sumus non vereri, ne male comparati sit, nec tantum Reipublica prost, quod omnibus nobis egregie placetis, quam quod alter altera di plicetis, noceat. Inimicitias per annos multos ob: ipsi graves atroces geritur qua periculum esr, ne ex hac die nobis meipublicae, quam vobis gravioressiant. De quibus causis hoc timeamus, multa suc

462쪽

v Ira ira implicaverint animos vectros IIa uti

hodie, ut in into templo finiati s multates, quasi mus vos unives O quos co unxit suffragiusui,

populus Romanus, hac etiam reconciliatione grati coniungi a nobis snatis. Vno animo, uno conssilio legatis senatum, equites recenseatis, agatis censum tu Irum condatis quod omnibus fere precationibus nuncupabitis erbis in ea res mihi collegaque medibεnes feliciter eveniat, ita ut vere ut ex animo velitis evenire e sciatisque , ut quod Deos precati eritis, id vos velle etiam homines redamus. T. Tatius. Romulus, in cujus urbis medio for

acie hos te concurrerant, ibi concordes regnarunt.

Non modo simultates, sed besia quoque niuntur. εχ sin hos libus plerumque socii s deles, intem:

dum etiam cives sunt. Albani diruta Alba mam traducti sunt Latini Sabini in civitate accepti Vulgatum illud quia verum erat, in priverbium venit micitia immortaleis inimictia mortaleu debere esse Fremitus Ortus cum a

sensuri deinde universorum voces idem petemtium confuta in unum, orationem interpellarunt. Inde s milius questus quum alia, tum bis a M. Fulvio se certo consulatu dejectum. Fulvius contra queri, se ab eo semper lacessitum, d in probrum suum sponsionem factam: tamen ambo significare, si alter vellet, se ini testate tot principum civitatis futuros. Omnibus instantibus qui aderant, dexteras fidemque dedere, mittere vere ac finire odium Deinde, collaudantibus cunctis, deducti sunt in Capitolium. cura super tali re principum, facilitas censorum egregie comprobata ab senatu, claudata est. Censoribus deinde postulantibus, ut pecuniae summa sibi, qua in opera publica

463쪽

lica uterentur,attribueretur; vectigal annuum

decretum est. Eodem anno in Hispania L. Postumius de Ti. Sempronius propraetores comin z paraverunt ita inter se, ut in Vacceos per Lusittaniam iret Albinus, inde in Celtiberiam rever- teretur Gracchus, quod majus ibi bellum eia et, in ultima Celtiberia penetravit. Mundamrbem primum vi cepit, nocte ex improviso regressus acceptis deinde obsidibus, praesidio imposito, castella oppugnare, agro urere, o nec adptaevalidam aliam urbem Certi manappellant Celtiberi pervenit ubi quum alia opera admoveret, veniunt legati ex oppido, quorum sermo antiqua simplicitatis fuit non lissimulantium bellaturos, si vires essent. Petieunt enim, ut sibi in castra Celtiberor si ire lice- et ad auxilia accipienda si non impetrassent, tum separatim eos ab illis se consulturos. Per imittente Graccho ierunt,4 post paucis diebusi alios decem legatos secum adduxerunt Merit dianum tempus erat nihil prius petierunt aprariore, quam ut bibere sibi juberet dari. Epo- tis primis poculis, iterum poposcerunt magno risu circumstantium, in tam rudibus, moristi omnis ignaris ingeniis tum maximus natu ex iis: Misi sumus, inquit, agente nos Ira, qui sciscitaremur, qua tandem re fretus arma nobis in

ferres Ad hanc percunctationem Gracchus, x. Exercitu se egregii dentem veni se respondit, quem sips visere velint, quo certiora ad suos reis ferant, potesJatem se eu facturum tis tribunis. que militum imperat, ut ornari omneis copias peditum equitumque, decurrere jubeant arismatas. Ab hoc spectaculo legati missi deterruerunt suos, ab auxilio circumsessae urbi ferendo. Oppi

464쪽

nerunt sestertium nummum quatera vicies

ab iis est exactum quadraginta nobilissimi equites nec obsidum nomine jam militare jussi sunt tamen re ipsa ut pignus fidei essent. Inde jam duxit ad Alcen urbem, ubi castra Celtiberorum erant, a quibus Venerant nuper legati eos quum per aliquot dies armaturam levem ma)ittendo in stationes lacessis et parvis proeliis, in dies majora certamina serebat, at omnes extra munitiones eliceret . ubi quod petebatur, sensit Eccium , auxiliorum praefecti s imperat, ut contracto certamine , tamquam Hiltitudine superarentur, repente

tergis datis ad castra effuse fugerint ipse intra vallum ad omne is portas instruxit copias. Haud multum temporis intercessit, quum ex composito refugientium suorum agmen, post estu sesequentes barbaros conspexit. instructam ad hoc ipsum intra vallum habebat aciem itaque tantum moratus, ut suos refugere in castra libero introitu sineret, clamore sublato simul omnibus portis erupit. Non sustinuere impetum nec opinatum hostes qui ad castra oppugnanda venerant, ne sua quidem tueri potuerunt: nam extemplo sus, fugati, mox intra vallum paventes compulsi postremo exuuntur castris Eo die novem millia hostium caesa: capti vivi trecenti viginta equi centum duod cim signa militaria triginta septem de e Xe citu Romano centum novem ceciderunt. Ab

hoc proelio Gracchus duxit ad populandum Celtiberiam legiones quum ferret passim

cuncta

465쪽

L XL. s i cuncta atque ageret, populi lue, alii voluntate, alii metu usum acciperent i centum tria Op- pida intra paucos dies in deditionem accepit. praeda potitus ingenti est. Convertit inde ag- amen retro, Unde venerat, ad Alcen, atque ea ri iubem oppugnare institit Oppidani primuniatim petum hostium sustinuerunt deinde quum ijam non armis modo, sed etiam operibus op pugnarentur, diti si praesidio urbis, in arcem universi concesserunt potirem, inde prae missis Oratoribus, in ditionem se suaque omnia Romanis permiserunt. Magna inde reda facta est multi captivi nobilis in potestatem vene runt inter quos Thurri filii duo dc filia. Re - gulus hic earum gentium erat, longe potentisseisinatis omnium Hispanorum. Audita suorum clade, istis qui fidem venienti in castra ad

Gracchum peterent, venit. primum quaesi- t ab eo, ne sibi liceret, ac suis vivere' utriri praetor victurum respondii let; quae livit iterum, si cum Romanu militare liceret 'id quoque Gra celio permittente Sequar, inquit, vos adversus peteres socios meos, quoniam illos ad me propiunt suspicere. Secutus est inde Romanos, Or-

atque ac fideli opera multis locis rem Romanam adjuvit. Erga via inde nobili. potens cipitas, aliorum circa populorum cladibus terri- a, portas aperuit Romanis. Eam deditionem oppidorum haud cum de factam, quidam auctores sunt e qua regione abduxisset e tones, extemplo inde rebellatum, magnos eumpos rea proelio, montem Caunum cum Celtiberu aprima luce ad γ extam horam die Anis colla tu pugna se multost Irimque cecidi se e nec aliud magnopere victores 3 ui se Romanos; is quod possero die manent

intra

466쪽

intra vallum praeli laces ierint. Spolia per totussiem legi se tertio die proelio majore iterum uargnatum; tunc demum haud dubie victos Celti heros castraque eorum capti direpta esse. ginti duo misit holitum eo die esse caesae plus tre

centos captos parem fere equorum numerum signa militaria septuaginta duo inde debellatum, veramquepacem, non fluxa, ut ante, de Celtibe

νο feci se Eadem aestate, Postumium in Hi Ispania ulteriore bis cum Vacceis egregie pugnasse scribunt ad triginta, quinque millia I hominum occidisse, castra oppugnasse Pr rapius vero est, serius in provinciam pervenisse, Ilquam ut ea aestate potuerit res gerere Censores rafideli concordia senatum legerunt princeps lae lectus est ipse censor M. I milius Lepidus pon-aitifex maximus tres ejecti de senatu retinuituquosdam Lepidus collega praeterit s. Opera deae pecunia attributa divita i inter se, haec con-ufecerunt Lepidus molem ad Tarracinam in-i

gratum opus, quod praedia habebat ibi, priva- raratamque publicae rei impensam insuerat Thea-zet rumin proscentum ad Apollinis, aedem Iovis in Capitolio columnasque circa poliendas albo locavit. ab his columnis, quae incommode opposita videbantur, signa amovit clVpeaque de columnis, signa militaria assixa omnis generis dempsit M. Fulvius plura, majoris locavit usus portum illa pontis in Tiberim quibus pilis fornices post aliquot annos

P. Scipio Africanus, L. Mummius censores locaverunt imponendos. basilicam post argentarias novas,in forum piscatorum circumdatis tabernis quas vendidit in privatum to tum&porticum extra portam Trigeminam,

aliam

467쪽

post Spei ad Tiberim ardem Apollinis Medici.

Habuere S in promiscuo pra terea pecuniam. ex ea communiter locarunt aquam adducen-

. dam, fornices' faciendos Impedimento operius uit M. Licinius Crassiis, qui per fundum suum

duci non est pastias. Portoria quoque vecti-stalia idem multa instituetunt complura fa- ella publica, quae occupata a privatis publicaque sacra ut essent paterentque populo, curarunt. Mutarunt sta stragia regionatimque generibus hominum scaussisque Sc quaestibus, intribus descripserunt. Et alter ex censortibus aM. I milius petiit ab senatu, ut sibi dedicationis templorum Regina Iunoni. Dianae, quae bello Ligustino ante annis octo vovisset, pecuini ad ludos decerneretur. Viginti millia aeris decreverunt dedicavit eas aedes utramque in i zirco Flaminio. ludosque scenicos triduum posta dedicationem templi Iunonis , biduum posti Dianae, ingulos dies fecit in circo. Idem de- .idicavit edem Larium permar intim in campo. voverat eam annis quadraginta ante L. Ami-

sus Regillus, navali proelio adversus praefectos

regis Antiochi. Supra valvas templi tabula cumititulo hoc fixa est Duello magno regibus dirit mendo ' caput ' subigendu ' patrandae pacis 'haec pugna exeunti L. Amilio M. milio li, risi , Pratori auspicio, imperio felicitate ductuque e in inter Ephesum, Samum, Chiumque

aetasii, ego sntiochi ante D. XI. K Ian. victa,

ηfusa, contusa, fugata est, ibique eo die naves longaeacum omnibus socii capta XLII. Ea pugna pugnata I Rex O ntiochus regnumque Iu Dus rei ergo ademiaribus permarinis vovit. Eodem extemplo

468쪽

res, per in Vios montes vallesque saltus cum eaeercitu transgressus, signis collatis cum hoste pugnavit neque tantum acie vicit, sed castra

quoque eodem die cepit tria millia ducenti hostium, omnisque ea regio Ligurum in deditionem venit. Consul deditos in campestres agros deduxit , praesidiaque montibus imposuit. Celeriteri ex provincia liter Romania Venerunt supplicationes ob eas res gestas in triduum decretae sunt. Praetores quadraginta alios iis majoribus per supplicationes rem divinam fecerunt. Ab altero consule L. Manlio ni-l hi memoria dignum in Liguribus es gestum. Galli transalpini tria millia hominum in Ita liam transgresti, neminem bello lacessentes agrum a consul ea senatu petebant, ut pacati sub imperio populi Romani essent. Eo senatus excedere Italia jussit: consulem Fulvi tum quaerere 4nimadvertere in eo , quia principes auctores transcendendi Alpes fuis-lisent. Eodem anno Philippus rex Macedonum a senio moerore consumptus, post mortem filii decessit. Demetriade hibernabat, quum adesiderio anxius filii tum cenitentia crudelitatis suae scimulabat animum alter filius, haud dubie S sua S aliorum opinione rex; conversique in eum omnium oculi, dc destituta senectus aliis exspectantibus suam mor item : aliis ne exspectantibus quidem. Quo a igis angebatur.&cum eo Antigonus Echecratis a filius, nomen patrui Antigoni ferens, qui tu ltor Philippi fuerat; regiae vi majestatis, nobili

etiam

469쪽

etiam pugna adversus Cleomenem Laceda mo- nium Harus Tutorem eum Graeci, ut cognomine a ceteris regibus distinguerent, appellarunt. Hujus fratris filius Antigonus ex honoratis Philippi amicis unus incorruptus permanserat eique ea fides nequaquam amicum Persea inimicissimum fecerat is prospiciens animo, quant cum periculo suo haereditas regni ventura esset ad Persei ut primum labare animum regis, ingemiscere interdum filii desiderio sentit nunc praebendo aureis, nUnc lacessendo etiam ciuionem rei temere actaecipe querenti querens ipse delat. quum multa ad soleat veritas praebere vestigia sui, omni ope adjuvabat, quo maturius Omnia manarent suspecti Ministri facinoris, Apelles maxime&Philocles erant, qui Romam legati fuerant, literasque exitiales Demetrio sub nomine Flaminini attrulerant. Ea falses esse, e ascriba vitiatas, signumque adulterinum, vulgo in regia fremebant. Ceterum quum suspecta magis quam manifesta es et res, fori Xychus obvius fit Antigono, comprehensusque ab eo, in regiam est perductus relicto eo

custodibus Antigonus ad Philippum processit

sultu, inquit, sermonibus intellexisse videor, ma-lgno te aestimatis rum,sire vera omnia posi deis io tum uter ab utro petitus aude diu

esset uom unm omnium qui nodum huius erroris exsoldere positi, in potes a te tua est D ms for e

vocatum perductumsue in re tirm vocarι beret.

Adductus, primo, ita negare inconstanter, Ut parvo metu admoto, paratum indicem esse appareret conspectum tortoris verberumque non sustinuit ordinemque omnem facinoris V lega-

470쪽

4s T. legatorum ministeriique sui exposuIt. Extem. pio missi qui legatos comprehenderent Philoclem, qui praesens erat, oppresserunt Appelles millus ad Chaeream quendam persequendum, indicio Xychi audito, in Italiam trajecit. De Philocle nihil certi vulgatum est alii primo audacter negantem, postquam in conspectum adductus sit Xychus, non ultra tetendisse; alii

tormenta etiam inficiantem perpessum afFrmant Philippo redintegratus est luctus geminatusque. infelicitatem suam in liberis graviorem quod alter perisset, censebat Perseus certior factus, omnia detecta esse, potentior quidem erat quam ut fugam necessariam duceret tantum ut procul abesset, curabat interim velut ab incendio flagrantis irae , dum Philippus viveret, se defensurus qui spe potiundi ad poenam corporis ejus amissa, quod reliquum erat, id studere, ne super impunitatem etiam praemio sceleris frueretur Antigonum igitur appellat quia palam facti parricidi gicitia ob nox sus erat: neque pudendum

aut poenitendum eum regem Macedonib' propter recentem patrui Antigoni gloriam ore censebat Luando in eam fortunam veni, inquit,.Antigone, ut orbitas mihi, quam alii dete tantur parentes, optabilis esse debeat regnum, quod a patruo tu forti, non solum delitu tela erus cuHodi- rumi auctum etiam accepi, id tibi tradere in animo esK. Te unum habeo, quem dignum regno i dicem sineminem haberem, periret extingui id malum, quam Perseo celeua fraud praemium esse Demetrium excitatum ab inferis ref fitutumque credam mihi, si te, qua morti innocentu, ' me infelici errori unus inlacrimant , in locum