Opera omnia quae extant..

발행: 1814년

분량: 266페이지

출처: archive.org

분류: 연설

231쪽

ORATIONES DUAE

AD C. LESAREM,

SALLUSTIO ADSCRIPTAE,

DE REΡUBLIC ORDINAND ORATIO I

POPULUS R. anteat obtinebat, regna tque impisortunam dono dare ; item alia, quae per mortales avide Cupiuntur: quia et apud indigno Saepe erant, quasi per lubidinem data ;neque cuiquam incorrupta permanserant. Sed res docuit id verum esse, quod in carminibu Appius ait, fabrum esse sua quem que sortunae atque in te maxime, qui tantum alios ' praetergressuqes, uti prius defessi sint homines laudando tacta tua, quam tu laude digna faciendo. Cίeterum uti fabricata, Sic Virtute parta, quam magna industria haberi decet, ne curia deformentur, aut corruant infirmata. N. mo enim alteri imperium volens concedit; et quamvis bonus atque clemens Sit qui tu Poteat tamen, quia, INTERPRETATIO. Ante oui credebantur Or- lunam dare dori regna atque imperia. Et quamvis qui potentior αἴ, sit bonus atque clemeNS, tamen reformidatur, quia licet illi esse mala .

NOTAE. ORATIONES Multis probat Dou- nebris involutam dicit. . Tanto viro non

ΣaeS, esistolas; quod etiam postea ex Possum non ussi a1radi. ipso Salios io cognoscetur. N:im ejus Id. sertur ad sequentem Senten, S EAS idem, ut ei ipse arbitror, mendit 'iam

quibus o obtinebat pro pocia non es 'quem Cero sapientem vocat poetam. Sel, additas κου lias duas inces Praetergo aus. Omnes libri haben Romunus, asstubonus comendiici qui i-l praeri eam'. Carvio Ius irrisimam sententi m eii Kdduiutae te l

232쪽

AD C. CAESAREM

malo esse licet, sormidatur. Id evenit, quia plerique rerum potentes perverse consulunt et eo Se munitiore putant, quo illi, quibus imperitant, tequiore fuere. At contra id eniti decet cum ipse bonus, atque Strenuu Sis, uti quam optimi imperites. Nam pessimus quisque asperrime rectorem patitur. Sed tibi hoc gravius est, quam ante te omnibus, armis parta componere Bellum aliorum pace ς mollius gessisti ad hoc victores praedam petunt, victi cives sunt. Inter has dissicultates evadendum est tibi atque in posterum firmanda resp. non armis modo, neque adverSum hostes, sed, quod multo majus, multoque asperiuS St, bonis pacis artibus. Ergo omnes magna mediocrique sapientia re huc vocat quae quisque optima potest, uti dicant. Ac mihi Sic videtur qualicumque modo tu victoriam composueris, ita alia omnia futura. Sed jam quo melius faciliusque constituas, paucis, quae me animu monet, accipe Bellum tibi fuit, Imperator, cum homine claro, magni opibus, avido potentiae, majore Ortuna, quam Sapientia quem Secuti sunt pauci, per suam injuriam tibi inimici item quos assinitas aut alia necessitudo, traxit. Nam particeps dominationis neque fuit quisquama neque iis pati potuisset, orbis terrarum bello concussu foret. Caetera multitudo vulgi, more magis quam judicio, post alius alium, quasi prudentiorem, secuti Per idem tempus maledictis iniquorum occupandae reip. in spem adducti homines, quibus omnia probro, ac luXuria polluta erant, concurre in castra tua ; et aperte 'uietis mortem, rapinaS, OStrem Omnia, quae corruptus animus jubebat, minitari. Ex quis magna pars, ubi neque ' creditum condonare,neque INTERPRETATIO.

' Ex quibus magna pars, tibi vident te neque pecuniam creditam

midatu .

Nequiores. Id est, homines nihili, ςrtia nulla sunt intute ; qui nihil nec pos-

εunt, nec auderit.

Mollitis. Caesari assentatur. Ευacendum J Id est Neipublicie id,

'lit et tibi curistula8, providendum. Artibus. Legum optimarum, qua tu Struxenis ob8er Uatione, et indicatione.

t Mediocrique. Sibi ipsi viam sternit,rie impudentur ieci SSe videatur, qui prin- 10 ConSulere Salugat. Atque obtinuirundanteiit nititura non enirn minimunt i aestant aliquando reipublicae operunt tui traditores sunt, et minus perinicaces quippe qui graVMD PaM progre. cliente ea, advertunt quae fervidiores prpeterierant. g. Homine claro.J Pompeio scilicet. h Si patis Testatur Florus, neque Parem ompeium ; neque Superiorem Caesarem ferre potui SSe. Maledictis. J Hoc dicit, multo eo assCaesaris partes adductos suisse, quod rnalevolis quibusdam, qui eum rempublicam occupaturum praedicabant, finem haberent; et per ejus gratiam e Poten-

Quie:io. Ita qui millia partibus erunt aduieti.

233쪽

DE RE P. ORDI NANDA 227

te civibus, sicuti hostibus, uti vident, defluxere pauci resistere, quibus majus Otium in castris, quam Romae futurum erat 'tanta vis creditorum impendebat Sed ob easdem causas, immane dictu est, quanti et quam multi mortales postea ad ompeium discesserint; eoque, per omne tempus belli, quaSi sacro, atque inspoliato fano debitores usi. Igitur, quoniam tibi victori de bello atque pace agitandum est hoc uti civiliter deponas, illa ut quam justiSSi: a et diuturna sit de te ipso primum, quia compositurus es, quo OP timum factu est, existima. Equidem ego cuncta imperia crudelia, magis acerba, quam diuturna, arbitror neque quemquam a mulcis metuendum esse, quin ad eum ex multis formido recidat 'eam vitam bellum aeternum atque anceps gerere t quoniam neque ad-Versus, neque ab tergo, aut lateribus tutus iS; Semper in periculo, aut metu agites Contra qui benignitate, et clementia imperium temperavere, his laeta et candida omnia vis, etiam hostes sequiores, quam S aliis cives. An qui me his dictis corruptorem victoriae tuae, nimisque in victos bona voluntate praedicenti Scilicet quod ea, quae externis nationibus, natura hostibus, noSque majoresque noStri saepe tribuere, ea civibus danda arbitror neque barbarico ritu caede caedem, Sanguine Sanguinem, X pianda. An illa, quae paulo ante hoc hellum in Cn. ompeium victoriamque Syllanam increpabantur, oblivio abstulit Domitium, Carbonem, Brutum, alio item INTERPRETATIO. An aliqui praedicent me Corruptorem esse victoriae une his

dictis p An oblivio abstulit, Domitium,

Carbonem, C.

NOTAE.

Tanta via. J Id est, quia feneratorium impotentiam experti egsent. dispoliato. Id est, ex quo abstulisgevuicquam nefas fuerit. Vult plurimos ad Pompeium tanquam ad Sylum OnCur

Civiliter deponas. J Duabus hisce Ocibus, quae Proponit propemodum conficit vir summe politicus Curandum est enim ut bello tu, non alius finem imponas, idque revera et bona fide Praestes curandum ut id civiliter, hoc est, quam maxime popularibus et civibus tuis parcendo. Atque ex ejusmodi exemplis discere debent balatrones quomodo loquendum, imo et legendum, Sit.

Eam. Arbitratur Sallustius, ejus vitam, qui se aliis metuendum Praebet, bellum aeternum esse. Optime, ut sunt ejus, Proseemodum, Omnia. Quoniam J Intelligit cum eo quo loquitur, nihil sperare PosSe in futurum, omnia timere e praeterito, et in preeSen. t turbatum SSe.ς Aliis. Jullis nempe, qui per saevitiam imperium Oh tinent. li Scilicet. Ironice sibi e parte adversariorem illud aisngit, quod ipsos maxime refellit. Domitimuri Ios tres Pom 'eius, Pimum quidem in Africa, alterum in Sici lia, tertium circa Lilybaeum mori cod agit. Caeterum tantorum virorum ludibrio sata habita auctor Caesaris ob oculos ponit, ut ipsum ud misericordiam, inquam Pronus erat, mugis inclinet; eis nerosissimumque imperatorem, qua La. cile capiebatur, ut Par St, tente I .

234쪽

AD C. CAESAREM

non armatos, neque in proelio belli jure, sed postea supplices, per summum Scelus interfectos plebem Romanam in , illa Dblica, pe-Coris modo, conscissam. Heu qua D illa occulta civium funera, et repentinae cSed C in parentum, aut liberorum sinum fuga mulierum, et puerorum, RStatio domorum. Ante partam a te victoriam Omnia saeva, atque crudelia erant. Ad quae te illi idem hortantur: et scilicet id certatum esse δ utrius vestrum arbitrio injuriae uti fierent;*neque receptum, Sed aptam, a te rem p. et ea CRUS CXCrcit US, Sti pendiis confectis, optimos et veterrimos omnium, BdUersum fratreS, ParenteSque, alii liberos, armis Conten re ut ex alienis mali deterrimi mortale ventri pique profundae libidini Somptas quaererent; atque SSent opprobria victoriae, quorum Lὲgitii commacularetur honorum laus. Neque enim te praeit riri prato, quatim Sque ortam more, aut modeStia, etiam tum dubia victoria, seSe gesserit quoque modo in belli administratione scorta acit convivia exercia erant nonnulli quorUm aeta ne per otium quidem toles voluptates sine dedecore attigerit. De bello Satis ictum. De ac firmanda quoniam tuque, et omne tu agitatiS: primum id, quaeso, considera, quale id sit, de quo consultas ita bonis malis lGe ' dimotis, patenti via ad verum perges. Ego sic exis imo quoniam orta omnia 4ntereunt, qua tempestate urbi Romanae fatum excidii adventarit, cives

Cum civibus manus conserturos ita defeSSOS, et e XSAngue regi, aut nationi, praedae futuros. Aliter non orbis terrarum, ut que Cunctae gente conglobatae movere, Aut Contundere queunt O imperium. Firmanda igitur sunt concordiae bona et discordiae mula e Xpellenda. Id ita eveniet, si sumptuum, et rapinarum licentiam dempseris ; non ad vetera instituta revocans, quae jam pridem corrupti moribus, INTERPRETATIO.

Et seitieet illi volunt certatum publicam; et e caris exercitus

eSSe, Ut Sciretur utriu vestrum Optim S, et veterrimos omnium sit

arbitrio injurice ferent pendii confectiS contendere armis Neque volunt receptam et si adversum fratre et parentes, alii beratam, sed captam esse is te rem adversu liberos.

NOTAE.

Non arinatus. l Animadversum meo qui e sponte dediderant, inquit Flo

Villi . lma fuit in Campo artio, ubi

quatuor, et SeCundum liquos Octo et

novem millia deditorum inermium civi um Sylla interfici jussit. Et scilicet. indversariis rationes adscribit ridiculaS, ut eorum institutum ridiculum videatur. Convivia. De hoc omni castrorum Pomp. dedecore Plutarchus, et ipse Caesar loquit P. Dimotis Id est, seorsilm 68itis, et accur cite pensiculatis. Ita ei Θ, quicunque decipi metuit, facto OPUS,St. Intereunt. Quam apposite et ad ingenium Caesaris accommodat isthuc injecit. Datituta. De sumptuariis legibus loquitur, qua ad VerSUS grASSantem Or- ruptionem satis firma non credit.

235쪽

DE RE P. ORDINANDA.

Iudibrio sunt; sed si suam cuique rem familiarem diem sumntuum 'statueris quoniam is incessit mos, homine V adolescentuli, sua atque aliena consumere nihil lubidini, atque aliis rogantibus denegare, pulcherrimum putent; eam virtutem et Agnitudinem animi, pudorem atque modestiam pro socordia 2 Stiment. Ergo animus seroX, prava via ingre Ssus ubi Consueta non Stappetunt, fertur accensus in socios modo, modo in CiVCS: OV et Composita, et res novas veteribus acquirit. Quare tollendu faenerator in posterum, Ut suas quisque re curem e S. En Vera, atque imple X Via est, magi StratUm populo, non rc di tori, gerereri et magnitudinem animi in

addendo, non demendo rei p. Stendere. Atque ego Scio, quam aspera haec res in principio futura sit prae Sertim iis qui se in victoria licentius liberiusque, quam artius, ut aro credebant; quorum si saluti, potius quam lubidini consuleS ill OSque, nosque, et socios, in pace firma constitues. Si eadem Studia, artesque juventutierunt; se ista egregia tua fama, Simul cum urbe Roma brevi concidet. Postrem Sapiente paci cauSa bellUm gerunt, aborem specti sustentant. Nisi illam firmam essicis, vinci an vicisse, quid retuli est Quare capesse per deos rem P. et Omnia i Spera, Ut Soles, pervade. Namque aut tu mederi potes, aut omittenda est cura omnibus. Neque qui Squam te ad crudeles poenas, aut acerba judicia, in- INTERPRETATIO. Ob has causas animus ferox ingressus rauci vici, ubi consuefia non Suppetunt fertur accensus, modo in socios, dic. NOTAE

a Senitieris. Discordiae vires maximas subtraxerit, qui hoc auctoris monitu uti dicerit ut enim optime Florus, a g-

scia apparatus conviviorum, et sumptuosa

liargitio nonne tib opulenta porituris mox egestatem I Haec Catilinam pati rar riae impegit. Adoleacentuli. Utinam aliquis

apud viros principes ea rerum humanarum Cura exoriatur, ut post futuris consulant, dum venientium institutioni prospiciunt Atim. Id est, in eo octitam.

I ete imis. J Hoc est, Aliena conqu- me)icto, nihil lubidini quegando, Camerum vide mihi, quaeso, Momodo , tentiam suum XPresSerit. Petita res ex ipsis

naturae vi Scerihus, ubi omnia iisdem conservantur principiis quibus generata

nus en C inposita videntur quod ex veteribus nova non Oleant emergere. Tollendus. Istud certe maXimae est disquisitionis multa enim incommoda ex faenore tangit Sallustius, in eo abusus plurimus, attamen, quomodo in totum tolli possit non ideo.

Ion demendo. Magis istuct rhetorice, quam Pollitice dictum nisi Sallustius nimiae fomeratorum licentiae obviam ire Onatu est. Quamvis enim aliquid

videaris debitori per foenus detrahere, per idem illi saepe militum addideris. Eadem l De quibus iapra, Sua Ci

licet, et lieria cori Sumere, C.

h Laborem. Militarem praesertim in.

Asera Mila videlicet in ordinanda republ ca occum iit

ideo inii aeddidit, quia rem ipsam termini, usque incis invidiosis proposuit, ut qui maxime cupiant, eam non aus nides endere.

236쪽

AD C. CAESAREM

vocat; quibus civitas vastatur magis quam corrigitur; sed uti pravas artes, malasque lubidines, ab iuventute prohibeas. Ea vero clementia erit, conSuluisSe, ne merito cives patria ' expellerentur retinuisse ab stultitia, et falsi voluptatibus pacem concordiamque stabilivisse: h non, si flagitiis obsecutus, delicta perpessus, praesens gaudium Cum mox futuro malo concesseris. Ac y mihi animus, quibus rebus alii timent, maxime fretus est negotii magnitudine et quia tibi terrae, et maria Simul omnia componenda sunt; quippe res parvas utantum ingenium attingere nequit magnae curae magna merceSest. Igitur provideas oportet, uti plebea largitionibus, et publico frumento corrupta, habeat negotia sua, quibus a malo publico detineatur ijuventus probitati, et industriae, non Sumptibus, neque divitiis, studeat. Id ita eveniet, si pecuniae, quae maxima omnium pernicies est,' usum, atque decus dempseris. Nam saepe ego cum animo meo reputans, quibus quisque rebus 'clarissimi viri magnitudinem invenissent quae res populos, nationesve magnis auctori-hus auxissent ac deinde quibus causis amplissima regna et imperia corruissent eadem Semper bona, atque mala reperiebama omnesque victores divitias contempsisse, et 'victos cupivisse. Neque aliter quisquam Ttollere sese, et divina mortalis attingere potest nisi ΙΝΤERΡRΕΤΑΤIO. Ac anhnus meus maxime nititur iis rebus quas alii timent, negstii, scilicet, magnitudine.

Non.J Supple Clementia fuerit. Fretus. J Bene de Caesare se ideo sperare innuit, quod ille res soleat exequi dissicillimas viris enim cordatis difficultas animum auget. Terrae. J otius est ut Sallustium, Terra et mari, CraPSiSSe credamus.

Tantum. J Caesar iterum assentatur. Caeterum maXima laus est, minima etiam cum maximi Procurare.

DIgitur.J Non poterunt ad Suum usum satis hanc periodum eXcutere politici. Corrupta. Supple ut quidem nunc eat neque vero intendit Sallustius, ut populus in eo permaneat. h. malo. Hoinines vero pravo otio perditique sunt et pestis reipublicae. . Oentus. J optime auctor, qui rerum

caput attingit. Atque equidem haud istud dico per impudentiam, quasi in Vir Summe Politico aliquid ausim alibi reprehendere; verum quia quantum in juventutem peccetur, Poenitet. Usum. l on in totum sed illum

quem ante habuit. Decus. Cum non homines, modo, sed omne quot est esse porrΘ, et beneeSSe per naturam quaerat pronum est uti illi ante omne suum faciant, per quod reliqua comparantur. Ex quo Perspicuum St, quam pessime et flagitiose reipublicae consulant; qui virtutem, honorem, omnia denique argento subjici

unt.

Clarissimi. In omnibus libris larilegi auctor est Carrio. Auctoribus. In quibusdam scriptum est auctionibus, pro quo Cia conius reponit auctibus, phrasi Livio et Tacit usi

tata.

Vietost. Scilicet in iis progressus facimus, quibus incumbibus neque fieri potest ut, qui maximo cum labore accumulandis divitiis studuit, sine eo virtutem nactus fuerit.

237쪽

DE RE P. ORDINANDA.

2 31 omissis pecuniae et corporis gaudiis, animo indulgens, non assentando, neque concupita praebendo, serversam gratiam gratificansa sed in labore, patientia, bonisque praeceptis, et factis fortibus Xercitando. Nam domum, aut villam extruere, eamque signiS, aulaeis, aliisque peribuS Xornare, et omnia potius, quam semet visendum esticere; id est, non divitias decori habere, Sed ipsum illis flagitio est. Porro ii, quibus bis die ventrem onerare, nullam noctem sine cortis quiescere mos est; ubi animum, quem dominari decebat, servitio oppressere nequicquam eo PoStea hebeti, atque claudo, pro exercitio uti volunt. Nam imprudentia pleraque, et Se praecipitant. Verum haec, et omnia mala pariter cum honore, pecuniae desinent; si ne quo magistratibus, neque alia vulgo cupienda, venalia erunt. Ad hoc providendum est, quonam modo Italia, atque provinciae tutiores sint id quod factu haud obscurum est. Nam iidem omnia vastavi, suas deserendo domos, et per injuriam aliena occupando. Item ne, ut adhuc, militia injusta, aut inaequalis sit cum alii triginta, pars nullum stipendium faciet et frumentum id, quod antea praemium ignaviae fuit, per municipia, et colonia illis dare conveniet cum, stipendiis inmeritis, domos everterint. Quae reipublicae necessaria, tibique gloriosa ratus sum, quam paucissimis absolvi. Non pejus videtur pauca nunc de facto meo disserere. Plerique mortales ad judicandum satis ingenii habent, aut simulant verum tamen ad reprehendenda aliena sacta, aut dicta, ardet omnibus animus vix satis apertum os, aut lingua prompta videtur, quae meditata pectore evolvat quibus me subjectum haud paenitet, magis v reticuisse pigeret. Nam sive hac se meliore alia Via perge ; a me, quidem, pro virili parte dictum, et adjutum fuerit. Reliquum est optare, uti, quae tibi placuerint, ea dii immortales approbent, beneque evenire sinant.

NOTAE. Perver8am.la I est, Quae plus doloris et mali asserat quam voluptatis. Id eat. Utinam istud aliquan to illi

animo rePutarent, qui Se Per clivitiarum abusum, non modo illustres fieri arbitrantur Sed, Spreti insuper quibUs gloriari velle videntur titulis, et Christi nomine, ejus membra Sanguinemque, Pro

libitu, pedibus proculcani Emeritis. Id est, postquam legi

destinatum tempus militiae dedi8sent. Reprehe=ictenda. Illos carpit in suum studium et scripturam reprehendebant. Reticuine. Id est de sis non minitis

Caesaremyrte optim esse redebat.

238쪽

SCIO ego, quam dissicile, atque asperum actu Sit, consilium

dare regi, aut imperatori postremo cuiquam mortali, cujuS Ope Sin excelso Sunt quippe cum et illis consultorum copiae adsint; neque de futuro quisquam Satis callidus, satisque prudens Sit Quinetiam saepe praVa magis, quam bona consilia prospere eveniunt; quia plerasque re fortuna ex lubidine sua agitat. Sed mihi studium fuit adolescentulo rempublicam cape SSere, atque in ea Cognoscenda multam, magnamque curam habui non ita, uti magistratum modo caperem, quem multi malis artibus adepti erant; sed etiam uti rempublicam domi militiaeque, quantumque armis, viris, opulentia posset, cognitum haberem. Itaque mihi, multa cum animo agitanti, consilium fuit, famam i modestiamque meam post tuam dignitatem habere; et cujus rei lubet periculum facere, dum quid tibi ex eo gloriae acciderit. Idque non temere, aut X fortuna tua, decrevi Sed quia in te, praeter caeteros, artem tuam egregie mirabilem comperi semper tibi majorem in adversis, quam in secundis rebus animum esse. Sed per caeteros mortales illa res clarior est, quod et prius defessi sint homines laudando atque admirando munificentiam tuam, quam tu faciendo quae gloria digna essent. Equidem mihi decretum est, nihil tam ex alto reperiri

posse, quod non cogitanti tibi in promptu Sit Neque ego, quae visa

δ Sed etiam uti haberem rempublicam cognitam, et cognitum haberemqttantum respublica posset domi et militiae, armiS, iriS, opulentici.

NOTAE.

II. Νemini qui utramque oratio-yaena, Seu epistolam legerit, dubium esse Pote St, quin haec Prior Sit.b Copiae. J aximam facit consulendi

cti Scultatem consultorum numeruS, dum ignarissimi loquacitate, aut pravo Studio, honorum consulto depraVatum eunt.

Quiti. J Hinc sit ut imperiti perversa sita consilia veri antep0nant, hon OSque regitent. Isodestiamςue. Iniqua plerum lucthominum judicia et perversam Voluntatem e Xperiuntur qui aliis consulere Satatagunt adeoque viam sibi munit Sallustius, ne per imprudentiam aut impudentiam Caesari consilitim dedisse idea

tur.

Per caeteros mortalas. Alii listbent per deos i=nu orta ter

239쪽

D RE P. ORDINANDA.

amplius aequo probaretur; sed inter labore militiae, interque proelia, victorias, imperium, statui adm endum te de negotiis urbanis. Namque tibi h si id modo in pectore consilii est, uti te ab inimico rum impetu vindices, quoque modo contra adversum consulem he- Detici a populi retineas indigna virtute tua cogites. Si in te ille animus St, qui jam a principio nobilitatis factionem disturbavit; ylebem Rom. ex gravi servitute in libertatem restituit in praetura inimicorum arma inermis disjecit domi militiaeque tanta, et tam praeclara facinora fecit, uti ne inimici quidem queri quidquam audeant, nisi de magnitudine lux quin accipe tu ea, quae dicam de Summa repub quae profecto aut tu vera invenies, aut certe haud procul a vero. Sed quoniam Cn. Pompeius aut animi pravitate, aut quia nihil eo maluit quam quod sibi obesset, ita lapsus est, ut hostibus tela in manus jaceret quibus ille rebus rem p. conturbavit ei S-dem tibi restituenda est. Primum omnium L summam potestatem moderandi, de vectigalibus, sumptibus, judiciis, senatoribus paucis tradidit plebem Romanam, cujus antea Summa potesta erat, nosque his quidem legibus, in servitute reliquit. Iudicia, tametsi, sicut antea, tribus ordinibus tradita sunt tamen ii dem illi factiosi regunt, dant, adimunt, quae lubet innocente circumveniunt suos ad honorem extollunt. Non lacinus, non probrum, aut flagitium ob- Stat, quo minius magistratus capiant quod commodum est trahunt, rapiunt; postremo, tanquam i urbe capta, lubidine ac licentia sua, pro legibus utuntur. Ac me quidem mediocris dolor angeret, si Virtute partam victoriam more suo ier Servitium Xercerent. Sed homines inertissimi, quorum omnis Vis, Virtusque in lingua sita est; forte, atque alterius socordia dominationem oblatam insolentes agi

NOTAE. Ampli9s equo. Qui alteri consilium

dat, Superior esse videtur illust excusat Sallustius. Si id. Tacite innuat injurias vindi-

Candas, Et Supremam potestatem invadendam. At ei ilum conaresem. J Marcellum intelligo, culii Emilium, alterum ConSU-lem pecunia Caesar suum fecisset his enim, non, ut quidem Xistimavit, ar. cello, et Lentulo consulibus, scriptam suisse hanc epistolam crediderim. De eummcl. Omnes libros de umma republica, quomodo fere prisci loquuti sunt, Scriptum habere, test retur Carmo. Restituenda. Ininambus libris vestituendum legi testatur Carri Phrasi antiqua.

Summam. Si vera loquitur Sallus ti di hinc ideo tantum tribunitiam potestatem restituisse Pompeium intelli.

gemus, quod eum antea secisse vidimus, ut auram popularem captaPet, Olentibusque servitium imponeret.

g Noaque. ordinem equestrum intellige. li Sicut ante λ. J Lege Plantia plebi

communicata judicia, ordini Senatorio a Sylla translata fuerant. Lege Cro Aurelia quam tulit . urelius Cotta pra tor, inter Senatores, equites, et tribunos aerarios, judicia eadem, o Pompeii voluntate divisa sunt. be capta. Ab hostibur, Scilicet, qui omnia pro libidine agunt. la Per aeret itium. Id est, cum civibus,

Alterius. Id eSt, aliorum neque his quemquam singulatim designat.

240쪽

AD C. CAESAREM

tant. Nam quae editio, ac dissensio civilis, tot tamque illustres familias ab stirpe evertit Aut quorum unquam victoria animus tam praeceps, tamque immoderatus fuit L. Sulla, cui omnia in victoria lege belli licuerunt tametsi R a Sulpicio hostium partes muniri intelligebat tamen, paucis intersectis, caeteros beneficio, quammetU, retinere maluit. At hercule nunc tum Catone, L. Domitio, caeterisque riuilem factionis quadraginta senatores multi praetereri cum Spe bona adolescentes; sicuti hostiae, mactati sunt cum interea importunissima genera hominum tot miserorum civium sanguine satiari nequiverunt: non orbi liberi, non parente exacta aetate, non gemitu virorum, luctu mulierum, immanem eorum animum in flexit quin acerbius indies malefaciendo, ac dicundo, dignitatnalios, alio civitate, eversum irent. Nam quid ego de te dicam, cujus contumeliam homines ignavissimi vita sua commutare Olunt Scilicet neque illis tantae voluptati est ' tametsi insperantibus accidit dominatio, quanto moerori tua dignitas; qui optatius hahent, ex tua calamitates periculum libertatis facere, quam per te populi Rom. imperium maximum e magno fieri. Quo magis tibi

etiam atque etiam animo proSpiciendum St, quonam modo rem Stabilias, communiasque Mihi quidem quae mens suppetit, eloqui non dubitabo. Caeterum tui erit ingenii probare, quae vera, atque utilia factu putes. In duas parte ego civitatem divisam arbitror, sicut ἡmajoribus accepi in patres, et plebem Antea in patribus summa auctorita erat, vi multo maxima in plebe Itaque saepius

INTERPRETATIO.

qui πὸ optant libertatem

suam in discrimen adducere, ex

calamitate tuo, quam Romanum imperium, ex viro, per te er

maximum. NOTAE. hi Sulpicio. Carrio veteribus libris,

ut ille ait, manucluctus pro Sulpitio, upplicio, reposuit idque auream Correctionem Vocat, quam quidem cuivis, qui Sensum communem habeat, Probatum iri non dubitat. Me vero inini me Puduerit cum paucis, quibus sensu bonus fu-Crit, a Communi recedo P eo praesertim inductus, quod nisi, Sulpitii mentione, Sententiam suam Sallustius, tanquam metis quibusdam coarctaverit, salsissima ejus oratio fuerit. Caeterum, ad pletiam hujus loci intelligentiam omnino videndus est Paterculus. Mistor. lib. 2.b timen, paucis interfectis. Assumit nucto P quod commodum, et, P temPO-re, Verum fuit antequam Sylla tu Asiam adversus ithridatem proficisceretur Illi vero in laudem vertit quod tunCtemporis, coactus fecit alioqui post ultimam et firmam victoriam, non alius unquam in cives Sylla crudelior fuit. Ctim Catone. Intellige Senatores a Catone, Domitio ullisque ex factione Caesari adversa, intersectos fuisse dummodo ne quid e ira et dolore, senatu motus Sallustius admisceat. Nota vero phrasim, qua sacile, nec aliter quam in re notissima utaris. Civitia. J Id est, Qui neque vitam perdere dubitant, modo tibi aliquam faciunt

contumeliiam.

Tametsi J ajor est autem ea volup ta quae insperanti accidit

SEARCH

MENU NAVIGATION