Opera omnia quae extant..

5쪽

C SALLUSIHI CRISPI

MEL CRISPINUS

IN USUM

7쪽

AD LECTOREM

QUIS uerit Crispus Sallustius, antequam tibi gisteres

use monendus esses, amice lector Sed illud quia viri juxtruducti et celebres egregie praestiterunt, Supervacaneum duximus eorum bene scripta recoquere Adeoque ex illis, si lubet, auctoris nostri et vitam et mores cognoveris. Aliud est, quod a nobis ure, meritoque expectes; quemnam, Scilicet, echae nova Sallustii editione, fructum carpere possis. Institutum, iotiusque operis designationem gi spectes, nihil non Sperare. audeas: Nam, quod ante Omnia monitum te Olumuου, non instinctu nostro, sed sapientissimi ducis Montauserit, serenissimi Delphini moderatoris, jussu, conSilioque, Ximium, D quo videbis ornatu, historicum tibi exhibemus. Ille, ut est omni humanarum literarum elegantia excultus, ubi in-Stituendo principi praepositus est, quonam potisSimum modo singuli auctores facile, seliciterque legerentur, coepit Ogilare quae lucem adderent legentium animis quae impedimentum inserrent eaque omnia animad Vertit, quae non modo

Serenissimi Delphini, sed publica etiam studia iuvareto Sent. Duae sunt in legendis auctoribus difficultates, ii festinantibus et minus exereitati negotium lacessant Prior quidem, quam facit ipse sermo et dictio seu quae ex lingua et idiomate oritur: lia vero, quae rebus ipsis adscribitur; quas vel obiter illi in cursu orationis, vel tanquam abunde

cognita attigerunt quavis de causa denique, non satis ad captum Omnium, explieaverunt. Multam equidem, eamqueν maxime laudahilem operam in his solvendis dissicultatibus collocaverunt hae tenus viri eruditissimi Λ suo loco, eo Satis commode visa sunt posita quae illi caeteroquin optime SeripSerunt. Orum enim commentarios ubi inspicias, quae ad nudam vocum et phrasis pertinent Signinentionem, aut

8쪽

AD LECTOREM.

peculiarem sermonis declarationem, ea eum ulteriori rerum enarratione commixta invenies Ex quo oritur, ut, cum Ui- quam ex his notis inspicere Velis, non ea prius OccurrRt,

quam in aliis, contra animi tui desiderium, tempus consumpseris. e quid ejusmodi eveniret, egregie providit vir prudentissimus. Νamque interpretationem, quae ad Vocem et sermonis facit explanationem, Seorsum a notis, quae res P Sas Volvunt, proponendam decrevit: Nisi forte, quando quin notas majores nonnullae circa dictionem dissicultates essent retrahendre. Designavit insuper, quo omniatrimo Statim intuitu occurrerent, ut notis arethmeticis loea, ubi interpretatione opus esset, indicarentur alphabet autem literis, quae nota poscerent. iniit Ver haec Sunt, quae primo delineuntis animum OccupaVerunt. Aliud una et eadem per ab ipso quaesitum est ubertas, scilicet, et Sermonis copia. Non enim tantum in interpretatione suo quoque et naturali loco restituendas voluit partes orationis singula ; nominativum ante Verbum, deinde accusatiVum,ic sed synonymiam,

Obscuraram ice raesertim, aliarum etiam Vocum substituenda statuit Ut sic tum sensus Iarissimus appareat, iumverborum vis et propria significatio dijudicetur, abundantiaque inducatur quamquam ex oetis hic fructus erit multo uberrimus. Restabat aliud nihil, nisi tam utili, tamque Iaudabili consilio manum admovere. Item Vero ipsam, ut idetur, in se recepit gratus bonarum literarum genius jam a quo incaepto retrahere impensam maximam quivi credidisset, ei rei ne minimum quidem obtulit impedimentum. imi vim in ea tempora incidimus, quibus regum munificentissimus, hominumque Oculatissimus, imperium obtinet. Cum ergo dux illustrissimus Ontauserius ad honoris summum sastigium sublatus, lectusque luter proceres fide ac sapientia praecellentes, quo magno numero hodie praesertim habet alma Gallia, regis Delphini institutioni ineumberet, ea perficienda curavit, quae ante cogitaverat Studiosissime apud omnes literatos, intra et extra regni sines, requirendos jussit, viros institui sui administros quo beneficentia, et omni favore clientes suos fecit quantum de bonis literis, literatisque, toto denique Μusarum choro meruerit, qui omnes, quotquot habemus Latinae lingvi nuctores, eo quo praeScrip sit modo, castigando et enarrandos rocuraxit, non ego ill

9쪽

AD LECTOREII.

hae insantia, sed quibuscumque bonorum omnium non fuerit innata turpis adVersatio, omnes praedicabunt. Iam nihil opus erit vernaculis istis, et quotannis fere renovandi interpretationibus, quae ViX Satis unquam auctori Sensum et seopum assequuntur Semper ab ejus ratione, modoque recedunt.

Quisquis in Latinae linguae cognoscendis operam SVRm erfiex menses adhibere voluerit, is og te solus magnam illam Virtutis altricem, veterem Romam dico, poterit perlustrare; iutuSque Venerandorum ejus sepultorum manes in auxilium et consilium evocare. Utinam vero, quod reliquum est, iam multis commoditatibus culpa nostra nihil detractum suerit. Socordia noli evenerit profecto quae autem per imperitiam

turbata suerint, ea ut humanitute tun Xeusare elig, legior

beneVOle, Oramus quod si illustrissimus Condomiensis episcopus ex assiduis, quibus in erudiendo principe, detinetur curis, ad hae levia animum demittere potuisset aut nobilissimo Huetio in earundem curarum artem Scito, qua benevolentia laborantibus nobis nonnunquam SubVenit, Endem totum Opus ad eXamen suum revocare licuisset, aliquid certe promovendis stadiis utilius excudere Otuig sumuS.

quod nobis, qui priores in hanc arenam descendimuS, quoniam ortuna melior invidit, si quid in hoc quasi praeludio PeccaVerimus, aliorum, qui idem decurrent stadium, diligentia sarcietur. Multa dicenda superessent, ut quibusdam hominibus, quo nominare nihil attinet, non tam satisfaceremus, quod nemo natu secerit, quam responderemus : At quietem nostram qui nihil turbaverunt, illis multo melius erit quietam mentem bona rege deprecari quomodocumque errata nostra patefecerint, nisi sorte etiam illis apud Supero Semper commorantibus, indignum videbitur ad tam vilia sese demittere, lubentissimo animo corrigemus. Tu modo, id quod res est, cogita, candide lector, O maXimo Studio enis 3 es e, ut aue Orem OAtrum in perfacili cognitione poneremus. Illuc inde indiqeriminatim qu ccuuique ad hune copum ducere credidimus, securi desumpsimus Neque eo minii num cujusquam scriptoris laudi gloriaeve Oluimus, quod utenda quae illi in luce in ediderunt, eamus ex illorum beniguitate hauserimus. Ita vero agere alius Ore ViSum est, quam, ut illi factitarunt, singula uis anctoribus

nitribuere. Nam, ut iaceam quod pr0lixe est Stud quando.

10쪽

AD LECTOREII. disquisitionis, nullius, aut certe minimae utilitatis pronuntiest, ea diligentia, in eam, quam maxime vitaveris, incidere vituperationem : quippe quem statim malevoli furem appellaverint, si quid, quod tute bene annotaveris, alii, quo quidem nunquam Videris, ante te observaverint. TentaVimus si quidem exproprio censu nonnulla tibi eruere, lector; X- inde tamen laudem nullum aucupamur. in ima Sunt, quae, tu nisi pro tua sequitate, ex bona nostra voluntate metitus fueris, vix tantilli esse pretii confitemur. Fructum Vero, magnamque laboris nostri mercedem, qui nos stimulaVi aculeum benefaciendi studium, nobis duximus ut jam, Si upud ad te perveniat compendii, voluptati nostrae accedat eumulus. ii Vero multumque Vale.