장음표시 사용
111쪽
d AKBm aDignis. Io 3stierunt Garoti , lil talem, qualis a strangulatis laqueo editur sonus, X primere voluerunt. Sonum illum acutum, latrantena, quem lapius in angina inflammatoria percipimus, apud horum audivi neminem. omnium aegrotantium spiritus valde erat nauseosus, quorundam vero in primis tempore riseos instantis intolerabiliter foetens; quidam circa quartum aut quintum diem magnam foetentis, purulenti muci, nonnunqU1m sanguine tincti, copiam exscreabant, .nonnunquam materia prorsus livida atque detestandi erat odoris Simili ratione ex naribus quorundam valde inflammatis .excoriatis continuo destillabat acerrimus icho aut materia saniosa, adeo acris, ut non solun labia genas&manus insantum hoc morbo laborantium, sed quoque digitos brachia ipsarum nutricum, istis inservientium,
corroderet eum haec narium exulceratio accedebat, plerumque in infantibus sternutatio vix unquam cessans Xcitabatur, adultorum vero pallet, ad minimum ad insignem aliquem gradum ea assiciebantur , Admiratione dignum erat, quantam hujus materiae copiam per hane viam et inlinarent infantes, qui saepius istam in Ore, brachiis&manibus infricantes Omnem vesticis obtegerent superficiem. - Cujus defluxus ex ore' naribus subitanea suppressio quosdam jugulabat infantes, quidam tantam ejus quantitatem deglutiebant,
ut excoriationem intestinorum, vehementia tormina, dysenteriam caeteraque, immo an quoque gluteorum Xcitaret excoriati Onom. - Non Nero solum nares, fauces aliaque acerrima haeassiciebantur materia, sed ipsa quoque trachea interdum illa valde eorrodebatur, & membranae ejus internae frustra cum plurimo sanguine&corrupta materia e spuebantur, atque aegroti per insigua tem-
112쪽
ro Dissertatio, temporis spatiiim languescentes tandem tabe moriebantur licet uilio frequentius incideret, ut illa valde subit .violenter ad pulmones delata
illos more peripneumonicorum necaret. interdum ouosdam satis facile deglutientes summa cum a liniratione perspeX , quamquam tonsillarum' saucium tumor, nauci tenacis quantitas sonitus spirandi stridens erant terribiles: quae cuncta, Iane malignam anginam magis ab humorum acrimonia & abundantia, quam ab n-sammationis violentia dependere, satis dilucide ostendere, existimo. Ρlerumque sere Xanthemata praegrediebatur angina saepius autem ante anginam eruptiones apparebant culaneat quae interdum admodum erant insignes, licet parvus aut nullus in faucibus adesset dolor e contrario satis severa quidam corripiebantur angina aegroti, nullo eruptionis genere obsessi quo tamen in casu, insignis interdum critis sequebatur pruritus' desquamatio, hoc vero taecipue adultis, rarius infantibus accidit. - 1ierim generatim ingens satis per sum. mam praecipue insiliatum corporis cutem enim pe-bat ei orescentia, eaque tertio aut quarto evenit die interdum ista tantum partem aliquam, interdum fere totum corpus, rarius tamen os obtegebat: interdum ea ex genere erat erysipelatis, interdum magis repraesentabat pustulas saepius pustulae valde eminebant, .colorem profunde igneum vel rubrum in primis in pectore 'rachiis monstrabant, saepius tamen parvae CraΠt, Ut melius tactu quam visu percipi possent, atque incute mirum ilicerent scabritiei genus. Essore scentiae color plerumque erat cremosinii coloris, qui cutis quasi succo ribe horum utilita ei e id .lbl-
113쪽
tur, idque etiam in ipsis digitorum apicibus, atque cutis inflammata ac tumida quas apparebat,iapius brachia, manus .digiti evidenter ita obveniebant valdeque rigidi aliquo modo dolebant. - Cutis color iste cremosinus huic morbo proprius profecto esse videbatur. Licet eruptio plerumque aegrotis aliquod levamen ratione anxietatis, ventriculi nauseae, VO-mitus, purgationis caeterorumque symptomatum afferre soleret universalem tamen prurientem in
quibusdam hominibus observabam eruptionem sine ulla symptomatum remissiones quis quod quaecunque sere symptomata, in primis febris, pectoris oppressio, anxietas delirium multo
mad aucta videbantur: egoque plures aegrotos tanta uniVersali, pruriente eruptione, quantaΠ Unquam Vidi, obtectos, phrenitide severissima morientes perspeXi ita ut illud, prout in summe confluentibus variolis, morbi tantam quantitatem si ita loqui licet, denotare Videretur. Curae me e conereditus erat juvenis nobilis
circiter an sitim aetatis duodecimum agens, cujus linguad tonsiliae tam nigrae, Ut atramen sum, erant,.qui ut in cum dissicultate deglutiebat qui perpetuo in mensam nigrae, saniota valde foetentis materiae per octo ad minimum vel decem dies X screabat quantitatem. - Circa septimum diem febre aliquo modo imminuta , dysenteria
corripiebatur cruenta, licet adhue cum violentiore tussis, cruenta, saniosa foetens continuaret exscreatio; - Tandem autem profecto cum maxima omnium Visentium eum, admiratione haresuperabat. Itaque quamquam tanta severari universalis eruptio hoc in aegroto secundo tertios roveniebat die, quantam unquam inveni,' pru-
114쪽
1os Dissertatio, ritus cutis ita in tolerabilis erat, ut omnem totius corporis cutem valde impetuosa ratione dilaceraret haec tamen ingens' temporaria eruptio Parum admodum ejus febrim threnitidem levabat, aut alia tristia supra proposita avertebar sym-
Ceterum citiora mitior eruptio fere plerum ne optimum erat Omen & quando istam summae cutis copiosior excipiebat desquamatio, XOptatissimum tunc occurrentium erat ly ptoma; quando vero eruptio m obscurum ut lividum mutabatur colorem, vel praemature' subito e- cedebat, quodlibet symptoma in pessus ruebat, maximum imminebat periculum, pomissi pur-Dure aut nigrae sparsim apparebant maculf, ut ianunquam accidebat urina reddebatur limpi- d. convulsiones accedebant, aut mortitera naaiebatur suffocatione tragoedia.
Morbi summus generatim gradus in Junioribus quinto inisexto die, in adultioribus non tam
cito observabatur, atque crisis ViX prius, quam undecimo aut tredeιimo k tune quoque satis imper fecta acedebat: Adultiorum interim quidam 1-nis aut tribus diebus e Vivis abripiebantur, cum morbus vel ad pulmones delatus eos, ut periplaeumonia assestos necaret, vel ad cerebrum prooectus delirantem aut comate assectum trucidaret aegrotum. In quibusdam morbus tussim valde laboriosam, X screationem purulentam, hae in Optoenchesticam excitabat, ubi aegroti per varia bebdomadas languescentes tandem moriebantur
abidi. uod si moderatus sedilis sudor tertio aut quarto die accedebat quod li pulsus magis eli-
115쪽
tus, firmias' aequalis fiebat, quod si crustae faucium mitiori secedebant ratione' fundus satis purus , floridus apparebat quod si respiratio lentior .liberior aderat, maliquis vigor alacritasque restituebatur oculis, omnia erant salva, ia- tutaris crisiis cito efficiebatur sudoris continuatione trina turbida, subsidente, sarinosa, EXpectoratione copiosa, larga valde summae cutis desquamatione. - uod sit vero rigor accedebat L subito evanescebant exanthemata aut livida reddebantur si pulsus debilior .celer deprehende-hatur, i cutis calida inuasi arida remaRebat, spirandi dissicultas, oculi mortui' vitrei, urina pallida nimpida continuabant, phrenitis aut CDana succedebant, cum frigido, viscido sudore in facie aut eXtremitatibus, in primis, si singultus,sulae constrictio aut pectoris observabatur palpitatio, comitibus subitaneis liquidis invite profluentibus, lividis atque intolerabiliter stetentibus dejectionibus, de vita desperabatur. In pauci quibusdam aegrotis paulo ante terminum fatalem
non os solum tumidum, pallidum, splendensis quasi pinguedine inunctam observabam, sed totum collum valde inflatum, cujus intuitus erat cadaVerosus, atque totum quoque corpii aliquomodo meiebatur edemato sum, ita ut digitoruma inpressorum ipsa in parte remanerent Vestigia,eute haud iterum, ut fieri solet, se attolento id, quod indicabat, sanguidem in vasis capillaribus stagnare atque brarum lusticitatem prorsus ellia deperditam.
Itaque eum tam varia anginarum morborum 'He Xanthematicorum Occurrerent genera, durante ista periodo, qua malignae grassabantur anginae symptuniatum similitudo in ipsis morbo -
116쪽
rum istorum variorum principiis nos parum di Lficultatis asserebat unioribus minusque in primis peritis medicis, methodum inveniendi, qua ipso impetu uterentur speciatim evacuation Umrespectu consuetarum: experientia satis nunc do- et1 omnem sanguinis detractionem alvique purgationem ad mihimum aliquem in gradum in illis, quae Vocantur angina malignae, nulla prorsus ratione convenire, veritati esse consentaneum. Licet nostros medicae artis viros generosos, in liae regni parte illam exercentes tam sollicitos, capaces .eruditos esse, quam in plurimis Angliae regionibus, profestio existimem, attamen, ut Ipsis hujus singui strisis consueti morbi naturam Cognitam redderem' bene ab aliis quibusdam gras santibus, morbis non parum similitudinis cumitiis alentibus, distinguerem, operam aVabam. Et cum emagitarem, ut ad parvum, celerem, Inaequalem tremulum pulsum in ipso hujus malignae anginae impetu attenderent, licet sane nonnunquam plenus & repens, sed tune quoque tardus inaequalis esset; - ad magnam spirituum viriumque prosetrationem, - ad perpetuam anXietatem, gemitus magnam praecordiorum oppressitonem P ad torvos languentes aquosos & quasi lacrumantes oculos ad pallidam, crudam, tenuem, licet sepius turbidam, seroque similem urinam; - ad albentem, plerumque ver humidam, licet Versus radicem insigniter incrustatam linguem ad splendentem, cremosinum faucium colorem, cum interspersis albis aut cinereis maculis vel pustulis. spiritu nauseos ac nonnunquam Valde foetonte ad manuum, brachiorum, odi, pectoris caeterarumque partium scarlatinam vel purpuream efflorescentiam in aliis erysis elatosam, iii aliis
117쪽
de Anglis Nahgna I aliis pustularum ad symptomata, quae hunc morbum etiam ipsis primis diebus coni ita balatur isti
melius distinguebant, majori cum cautione agebant, successuque curabant feliciori. - Ρlura ante Occurrebant Xempla, ubi sanguis temere
larga copia emissus purgationes hoc in morbo adhibita fuerant, imo quidam quoque adeo stulti erant , ut mihi, sanguinem detractum pitule inim satisin missum fuisse, dicerent, tam loridum prosedio ego inveniebam, ut agni sanguinem, sed tam rarum claXum, ut penna illum diffusidere potui siet, qui parum vel nudum serum relinquebat, at perseete ita apparebat ut sanguis. cui ex vena ruenti mo sp ratus cornu cervi ah 1-ditur, quo ejus naturalis impeditur coagulatio.
Nil aliud, quam hoc dicam, in quibusdam honi inibus adula is lethoricis sanguinem aliquem in ipsis morbis principiis detrahi posse; & paueis quibusdam sanguinis emissionem, speciatim in anginae synaptonautibus,' ubi spirandi quoque dissi- cultus aderat insignis, cum successu praescripsi: ast addere debeo, sanguinis ad insignem aliquem
graduin detractionem repetitam maxime esse no-Xiam, ubi Taecipue primus sanguis emissus talem rarum laXam On1trabat teXturam; nam secundus aut tertius emissus semper ut merus saniosus cruor occurrebat, Ut saepissime annotavi, - quid pquod interdum Maguinem prinio emissum admodum tenui, albida aut plumbei coloris cute latis tenaci tectum Observavi sub qua vero proxime viridescens, mollegelathrae genus .in unit, ad modiam luxum, nigrum crassamentum, vix ullo Inodo cohaerens erat. -- Interim llaec sanguinis facies non minus, quam quae supra proposita est,
plurem sanguinis eiu illionem interdicit,umplerumque
118쪽
IIo Di rtatio, que obiervsttur, ubi pulsus ipsi finis throbbing)ximagnus aestiis in ipsi, morbi accelsuisa venietur. Me ipsum in primo hujus febris exortu an duobus vel tribus caiibus non parum erraste, ateor. alierum illorum esse veram peripneumomam X stimabam, sed angina, scarlatinae eruptio ipsae peleelitae cito satis erumpentes, qualis re Vera esset morbus, me omnino docebant.
In Malignarum febrium prinei piis saeptu
illud sanguinis glutinos .crusta obdura inVeniphaenomenon , nihilominus languis binis aut trihus diebus post ex eodem homine et tractu Ιarus prorsus, .ut sanies quasi fuit illolutus. Cujus rei plura mihi nuperrime occurrebant CX- empla inter liujus loci captivos Gallos , Ut catervatimfebre contagio a pestilentiah, saepius cum pe- tectilis dysentem cruenta con)unitam Ome Dantur uibus in subribus ut quoque in aliaS chirure Galli, ut eorum mos est, quolibet aut assininimum altero die sanguinem emittebant. -- Atque in quibusdam eorum praelestibin ita lactatis sanguinem tertio aut quarto milium merum saniorum esse cruorem cognoscebam, licetvrimum emissus satis esset glutinosus. - Ι aeter ea methodus medendi tam erat praepo1tela, ut eodem tempore, quo tam negotios cum lanceola essent, aegrotos Iustulissaturati mis, quin ea carne bovina, vervecina caeterisque comparari p0terant, replarent, atque lIO quoque essiciebatuΙ, licet isti perpetuo delirarent, maculis nigra vel purpureis tecti, &lingua tam nigra, Ut atramel 1-tum tam sicca asperaque esset, ut pumici Ia- Magnum horum numerum medendi nu'
jus methodi perverse suisse victimas, pro certo
119쪽
uae sanguinis crusta obtecti facies in ipsis se-bris contagios, pestilentialis principiis nullo modo id, quod in libro meo de Febribus de contagiosorum es iuvioram effectu in sanguiuem in ejusinodi febribus proposui, infringit, sed potius confir-Iunt: - illlamquam enim ista sanguinis erasin dissolverein tandem re ipsa destruere intendant, homines tamen, quorum sanguinis status est viscidus densusque febre contagiosa inaligna corripi queunt, sanguis ipse, si in ipso ejus in spetu de trahitur, valde glutinosus .crusta tectus apparere potest, nihil vero minus actio sermenti contagiosi si hae dicendi formula uti licitum est magis magisve sanguinem dissolvet, tandem in mera putritagiisem saniosam convertet,' sic ille in subsequentibus ejus detractionibus apparebit Atque ea propter ubi justis ex rationibus in ebra
quadam timetur contagiosa malignitas, 'IXimae cum Cautione, quod ad sanguinis detraetionem
repetendam attinet, procedere Oportet, cum COH- stanter inveniatur, pulsum non miBUS , quam Ui-.
res post secundam Vel tertiam sanguinis detrahesionem .pro sedi interdum mirum in modum post primum insigniter imminui. Sed ut ad propositum meum redeam si ego ad aegrotum hoc morbo assed tum in ipso principio vocabar, ego plerumque loco sanguinis detrahitonis jubebam clysma ex lacte, sacharo sale injicere ad intestina evacuanda, in primis quando alvus aegroti erat Obstipata. - Si quando autem dejedit Ones cum impetu essent conjun- suae, pauca grana babarbari tosta cumspeciebus e scordio, decocto albo caeterisque conveniebant, si diarrhoea adest profusa, cochlear unum aut alterum Uecocti Fracasorii Fullari crebrius exhiberi
120쪽
II et Dissertae Dotest, quod talibus 11 casibus medicameritum est
essicacissim an ., Quod si nautea' omitus urgebant, lene emeti cilm in primis adultis praeferibebam , quod quoque non tam saucium dolorem augebat, Ut quis putare posset quam potius genCratim insigniter imminuebat. - mo It Infant1-bus saepe necesse erat, ut illis crebrius cum xl-
modo qui semesentia antimonii aut similibus vomitus X citaretur, alias magna tenaci muci Opi illos prorsus jugulabat.
Tunc ego aegrotis o mixturam exhibebam salinam e sale ab Intii aut se Oolatili cor serva succo limonum cum aqua alexeter et L illibu additus emipuis. Contra'erv. Q eum parva. Myrrhis . oci quantitate vel haec ultima dabantur ni cum paucis nil, i granis,si febris insigniter increscebat. - Sic quoque amphorae additae granum unum vel duo adultis admodum erat utile, si Ventriculus illam perserebat quod si vero idam respueret, bulapio e camphora aut aceto amphorato cum Hrupo ibesiorum nigrorum, ubi daei similiumque usus sum. Secundo aut tertio die miXturae salinae aut ulapio temperat cardiaco aliquid de tinctura mea corticis Pervv. alexipharmaca'ddebam,quam tunc temporis in hoc morbo cortior apstris substantia multo praestantiorem inveniebam;eUmida molto magis Xanthematum eruptionem promoveat' multo minus sudoris eXortum impedidi, qui omne hujus morbi tempore maximam alteri utilitatem, puta, si moderatus, aequalis Muniversallis est. - Ιd quidem quam a Xamedisticit Crat, ut aegroto ullo modo sudor excitaretur, quando autem moderatus, aequaliter diffusus sudor tertio, quarto aut quinto die vel quoque tardi Us accedebat, criticus sin salutaria erat, urina UOX apparebat