장음표시 사용
31쪽
Caninius illud reponit inter ill a vocabula, quae Linguae Syri a caeaccepta refert, cum apud illos populos Ambar dicatur. Caeterum, hac voce simpliciter prolata intelligendum est illud odoramenti genus, quod vulgo Ambra Cane appellatur. Praeterea a multis, Ambs vel Ampar caninum dicitur. lib. 3. 35 latii Pici
Ioannes Faber in Myrothecio Spagyrico cap. 26. p. a. habet
Sed sit ut sit, dicatur taeducatur sorte aliunde, atq; aliunde manum do in iis non voco, de Re ipsa est dubitatio, nomen Tibi, quicunq; es adeo fastidiosus, concinnandum relinquo, scribit Cardanus tib 3 desubtilim. .m. 8o. Proinde locum hic non habet . Ambra Veteribus ita dicta , quae nobis hodie est Fruxinum grei sina Urbs Bavariae Episcopalis condita ad Mosa cum flumen, quod non procul ab eadem in Isarum exorata a tur Zellem in Dineniario German cap. Ia. p. v. Neq; et Ambi uni cujus meminit Egidius Schudius p Ss. Hi orici operuiermaniae Antiquae Scha dii in Tom. I. Siquidem est Ebroduni in Civitas Helvetiae. Videri etiam potest Ciuverius in
Neq; . Ambra Amper lacus Huvius ejusdem nominis juxta Dam .lscum in Vindelicia, quae Rhaetiae adhaeret Bilibaldus
Birci mei erus in Explicatione German Antiq.p. or. dicti Historicioseris,srm. Antiq. Tom. r. Videri etiam potest Agricola lib.3. de Natura ortim, quae e uunt ex terrast a G. sub nomine Amnn. Neq; . Ambra dulcis, iijus meminit Carolus Clusius in sua rariorum plantarum historia si de Tragoriga p. Παquam plantaria nonnulli lino podium nominant , pleriq; pro Maro habent, aliqui Helenium Theophrasti esse augurantur. Neq; 3. Amba vel Ambare arboris ejus fructus Ambares,cusus meminit Christophorus a Colla lib. . de Aromatibi cap. s. gr. p. II. Carolus Clusius in histor plantar tib. a. cap. g. Neq; . Ambar, cuius meminit Scaliger proxime citat lOCO ID Mauritanorum libris haec inveni Ambar abIncolis Marocchid Fca Baianam dici oc Ainbara, cujus meminit Hannes Lo Afri
32쪽
eamis, videlicer, quod sit piscis prodigiosae magnitudinis inuivideri non possit, nisi cum emoriatur e mari in littus ejectusci in Descriptione Africae. Sed illa AMBRA jam pertra istabitur, quae inessicinis Pharmaceuticis celebrioribus ad hominum sanitatem tarn raeservandam quam recuperandam asservari solet larefertur in ' tria illa odorata pretiosa simplicia, quemadmodum sunt AMBRA, MOSCHUS IBETHUM, quibus optimo jure addi potes Balsamus silue Balsamum de Mechain Tolu; de quo Prosper Alpinus in
Dialogo. Antequam autem ipsius AMBRI definitonem vel potius descriptionem dem, commodum esse arbitror, nonnulla necessaria praemittere, quae locum habere haud possunt, atq; ita ex animis tollere prius praeconcepta opiniones neforte in principio statim offensam quandam suppeditem legentici Fortassis invidiam mihi contraxero apud invidos novitatis accusabor a superciliosis, sed novum non est, quod affero. etiam sit sit ideo Autorum ipsiissima verba adduco Invidiam nihil curo, Rumpantur Iliablomo. Doctorum scripta semper habui reverentur atq; etiamnum habeo, non tamen coactus, quasi meliora videns hujus vel illius opinionem non ausim desereres ex tot atq; tot uni eidemq; omnium probabilissimae subscribere eandenaq; ad Omnipotentis E gloriam lominum sanitatem adstruere. Commodum hic incidit, quod Beatus Sennertus in indaganda causa Conuulssionum scribit:
Et si calumniis facile obnoxius sit, sit quis a sententia in omnium libris fere vulgata secessionem faciat, tamen ubi de veritate agitur, non quis vel quo aliquid dixerint, videndum, sed quam bene quid dicatur, perpendendum : Et quod caliger habet in Theophrasum de plantis lib. . cap. . Lectori studioso jus erit consulere veritati, non enim candidorum interest ingeniorum cum autoribus pugnare , sed cum sententiis conferre sententias ad communem utilitatem, quae in sola veritate est, Itaq;.
33쪽
gtem ambarum, vulgdgriseum dictum Veteribus vix cognΠ tum nec quicquam se stitium ex Ladano Xyloaloe, styrace Zybetho credidit Leonardus Fuchsus, sicut id testatur Adri nus Tot commentario in Stoecheri praxin auream cap. de Epiti Matthiolus in Dioscoriae p. f. quando scribit neq; libet subscribere sententiae Fuch si qui in libro de componendis medicamentis, quam ultimo loco auctum edidit, Ambarum nostri usus factitium esse censet atq; legitimum Ambarum, de quo scripserunt Mauritani, quodq; ipse succini seneri adseribit, desiderari, siquidem non video, quibus rationibusve autorum testimoniis hanc suam comprobet sententiam: Audiatur Silvaticus, qui controversiam dirimit Sophisticatur quidem cum ligno loes, lorace calamitha is laudano resolutis addito musco resoluto in aqua rosarum lapposita aqua in parva quantitate, sed cognoscitur, quia sophisticata potest malaxari sicut cera, Vera autem non in Pa ect. V.s7. Ideoq; quamvis faetitia detur, non tamen est neganda nativa apud nos, Id quod exsequenti historia apparebit manifesti sis, ubi procul dubio Genuina Ambra&non faetitia interCzaefariam dona preessentata
Reperiuntur , qui sic risunt, quod Ambrasit Jum maris quosdam sensisse testaturIdem Sit
34쪽
vaticus in pandectis Mecherus in suo Antidotari fetiali Γλfect a. p. m. D. Et Libavius lib. q. Singuiarium cap. t. Eo quoq; p veritum est, ut spuma maris quaedam crederetur. Verum sulficiunt ad hinc opinionem, quae Garcias ab Horto ex hoc echerus habet. Et haec opinio ratione caret, quod nulium ambarum inveniatur, ubi frequentisima sunt Balaenae ibi fluctu, um reciprocatione spuma plurima excitatur inuemadmodum id quoq; satis demonstratum est a Fragoso in libro de medicamentis ex Indiis in Europam delatis cap. de Ambaros. D. Scaliger Exerc. Io . haec habet Balaena dentes nullos, pro iis longissimas virgas habet, crassitudine podicari, quae tamen in villos scinditur ac desinit, his subigit maceratq; spumam, unde ali creditur, visae namq; sunt pinnis ciere fluctus eosq; dirumpere erebris impulsionibus atq; ore excipere, unde nutrimenti vel fides vel suspicio, Nam quantum piscium si satis ad explendam ingluviem, atq; reponendam corporis immanitatem, neq;
molem vorare grandiorem licet eis propter gulae angustias, aditus enim vix semipedem patet, Minusculi pisces facile subterfugiunt illius invasiones, flexu enim lento est&ignavo, alii negant alio tempore spumas illas agitari, quam cum in Venerem lacessitur c. Ubi nulla fit mentio Ambrae Libavius citato lo- cop. ny pergit, Repudiantur, qui spumam maris dicunt, quod nihil ambrae existat multis in locis ubi spuma exactis ima, Cur
dulcisin non salsa foret ambra, si spuma esse est &c.
Repertisunt, qui arbitrabantur , quod
iras jecur cujusdampiscis. Id quod testatur Idem
Silvaticus in Pandect. alchstadius in libello de Confect Alcherm. cap. 3.&Fragosus citato loco, quod SymphorianusCam- regius hepar es e cujusdam piscis marini autumet. Verum notum est jecinora praeter suum parenchyma ex aliquibus constare venarum Marteriarum suamentis , quarum vel minimam sal
35쪽
tem particulam in frusto Ambrae etiam satis magno repertam fi isse usquam , nullus scribit, quantum ego memini, Et verisimile non est eadem jecinora evomi a balaenis aliisve beluis marinis
sine vitae noxa,quae postmodum vel in littus ejiciantur, vel aia tis ad hanc rem attentis in mari colligantur, Et unde quaeso ro- stella atq; conchylia aviumq; ungues aliaeqi res quae quandoq; inambra reperiuntur, quemadmodum id abunde constat, ad jecinora pervenirent, nisi concedere velimus, aviculis forte insidiari balaena sin aucupia instituere in alto mari&conchylia colligere, eademq; rostella sive sint avium sive polyporum sepiarumq; ossicula, ut vult Carolus Clusius lib. I. in auiam ab Horto de Aromatum hisoria cap. r. atq; illa omnia ad ecinora ablegare certo naturae instinctu sine noxa concoctionis integra inuasi in
peculiarem capsulam impacta reponere.
Orib. Reperiuntur, qui ibunt, quod brassi
ster natati. SicHieronymusCardanus sib Iubtilisp.rS . Creditum est esse semen piscis horrendi monstrosiq; ex Cetaceo genere, cujus caput lapidis reserat duritiem Chinc Lapis Manutis ut nonnulli scribunt se; sorte rectius Manati, sicu patet ex Historia Naturae Joannis Eusebii Nierembergii cap. y b. II ex ovisis Hie in Oceano Oritur ejusq; nomen Ambar. Et IAE. Scaliger, qui rem propius putaverunt, omnes pene aliquid de Balaena esse arbitrantur Et versa pagina, Qui Balaenae semen esse autumant, elumbis, quibus haereat, exeipi prodidere Quae adducta sunt a Cardano dc scaligero habet Historiati Description dei Afrique Escrite de notre tems par Iean Leon, African. premi erement enlanque Arabasque, uis en Toscane, a presentiis en Francois X Lyon Par Iean Tempora 1116. Avec
Privilege Dumo in folio pag. 383. Titul Des politans. Ambara, po is o n.
36쪽
. oi sinon quand illa a plus de vi e poure que a merti tete su
lirivage. Il, a la tete aulant dure, commerii elle eloy de pierre seu ronve Iaircuns, qui, vingi, inito is es en Ioi geur, χ' an tres d'avantages teli ement, que leno in de balene, ne tu conviendro itias mal .: Ceux qui habitent surdes rivages dea Ocean, dissent, que celoisson est celvy, qui e ter ambre: eris: mais 1l ne avent sit c est dus perme, ou de la silente.
Addit autemScaliger. Hoc nondum mali pro certo est inventum in Venationibus Callaicis Balonensibus. Et Nicolaus Monardes lib. de simplici b. medicament ex novo orbe delatis. v.' Iode convellitur eorum opinio, qui Balaenarum sperna esse assi serunt, ex eo decepti, quod interdum in Balaenarum Ventricu- Iis inveniatur, quae illud aquis innatans nonnunquam devorant, alimentum esse existimames . Et Autor non nominatus in votas cis oli Clusii ad Aromatum Hsoriam Garciae ab Horto cap. LI. 2 3.
expresse habet Vulgo persuasum esse, non sane quod verum sit, sed quod falso id vulgus putavit. Irancisci Baconi Baronis de Verulamio sententia haec est, in Historia Naturali Centurm p. νυ Quidam censent, ambram ex piscium spermate refundi, sed e tra probabilitatis sphciem,opinio est,&c. Imprimi, notanda, . iunt verba Excellὸntissam D. D. Schroderi, quae habet'fis. y. cap. i. de permate et : Est tali id genus bituminis, quod
1 perma et Ossa cinae vocant, alii Ambram subalbidam, alii fo-tem maris seu satis Veterum interpretantur, Germ. Mailrahi: Et is notisci Colligitur in mari cui ceu sperina supernatat, in jur: Iutem originis sit , nondum inter se autores conveniunt, sunt e-inim, qui es senaen volunt a Bal na seu ceto emissum , sed ma-Ie, invenitus enici filocis ubi, Balaeparum quicquam depraehensum, habet lib. I. cap. 7 de Ceto in notis Ex hoc anima-
Ii sunt, qui perma et ossicinarum desum volunt, sed male, Alii ambram ipsit acceptam referunt, sed itidem falso c. Deiticeps nulla fit mentio Ambrae, ubi magna balaenarum copia est Benevolus Lector haud gravetur suam coiicedere benevolentiam in perlegendo piscandi genere balaenas in Florida,
ouam ipsam piscillionem ita tenenset Ioanne Lisebius Nierem-
37쪽
bergius In sua Historia Natura sis mu p. s. ex Acisio Quo
piscationis genere in captandis Balaenis, quas Florida numeroses exhibet, Indi utuntur, hoc fere se modo habet Canoam seu scapham inscendunt inam usq; ad dorsum conspectae Balaenae impellunt, post ndus e navi super piscis e ervicem exiliens sci Llic aliqua nidiu ceu in equo sessitans, opportunum tempus vena, tur, quo acuminatum palum secum in hunc usum allatum, in ejus narium unam profundius defigere possit, Nares autem hoc loco vocamus ea foramina, per quae tum aerem bestia introspirat, tum conceptam aquam copiosius eructat, succedente ergo primo ausu, arreptis fustibus ac sudibus eam vir diq; alacriter contundit Indus quibus irritatior balaena reddita plagis, immani habitu furere incipit&nunc huc nunc illuc per vastum maro sese iactat, ingentiq, fremitu magnam aquarum molam in mori te excutit: nonnunquam magna succussatione in profundam maris abyssum se demittit, paulo post iterum in aera seu altum erumpit motus prae insania miros aspectu horrendos edit,
Interim nihilominus Indus et expeditissimus eques, in equos , immotus considet & ut dolorem ferocientis bestiae ingeminet aut acerbiorem reddat, palum secundum quoq; in nares altera pise abstrudi , tamdiu repetitis ictibus' incussum, usq;
dum omnes trahendi aeris meatus ei praecluserit Ita probe comferta re, pisce relicto, in suam iterum insidit canoam, quam secum interim pertraxerat edalligatam Ta ergo paullo longi- iis pisce secedit, funem l quo illum ligavit aliquanto extensius remittit, sensim tamen post se nonnihil attrahens, ita piscis, quamdiu profunda aquas habet, mire furit, suum ductorem linte insequendo, At in humiliorem locum maris excussus pro pter corporis inexpediti vastam molem illico immobilis jacet, nee se forsum vorsumve movere potest. Hoc viso Indorum in ignusnii merus praedae spe dicto citius approperans bala nam conficit cujus postea disse si a carnes viritim ex equo partiuntur , ex quibus re siccatis deinde probam farinam is hac
tandem panes longo tempore durabiles pinsunt c. Eandem histQrian: Germanico Idiomate recenset Meri an vel potius Iohan
38쪽
Ludmi Cotimebi in Historia Antipodum; cujus piscandi mo ,
diis in figura abeodem exhibetur Et de Balaenis pugnacibus idem Nierembergius refert cap. praecedenta 3ν Juxta Insulam Lo-andam, ad latus maris, plurimae balaenae conspiciuntur, quae in se invicem magno boatu insurgunt ac seviunt, adeo ut ob cruen-itum, quod ineunt praelium, plures saepe in littore extinctae reperiantur, Has incoli diligenter per littora conquirunt atq; e pinguedine unguentum quoddam parant, quo naves picis loco illinunt, Quamvis autem hic semper balaenae cernantur, AMBRA tamen hic nulla, non risea, quam vocant, non candida, non nigra, quo efficitur non esse Balaenarum semen ambram, uti aliquorum opinio est, cum hoc in loco, ubi tanta illorum copia est, ne nomine quidem nota sit. Haec autem allegasse placuit ideo, quoniam Autor Gallus in HISTOIRE NATURELLE DES ILES ANTILLES eL'Amerique chapitre inti eme det Ambre gris deson Origine Hes Marque de Celvy qui elon Tans mel age; liberaliter admodum scribere audet, ad Floridam&aliis Americae locis ambram copiose reperiri histe verbis: L'Ambre grisse tronumen plus grande ab ondanc aus costes de la Floride, laeen ancune des,o tres contrees det Amprique.
Sic quoq; juxta Nor.egiam in Oceano Deuealedonio Hyperboreo versus Istandiam Groentandiam nihil quicquam Ambrae reperitur: Nam sic scribit Gerardus de eer, voti liustera
Eamina sch Episten Ubi nulla fit mentio ambrae. Neq; recordor Valerium Cordum libro de halosantho Gesnerum in Corollario de halosantho quicquam meminisse, de Ambra, Et Laurentius Elchstadius in libello de Confectione Alchermes scribit pag. o. permam et est molitus nec ita Diabile ut ambra dcc Constat itaq; ex allegatis ne tantillum quidem
39쪽
ambram convenire eum spermate Celi sed nimio plus potius differre, quod ipsum quoq; cujusvis autopsia facile testa
Repertos fuisse , qui Ambram Fefructum
arborissub mari crescentis Idem testatur Sinai,
licus in Pande Lis , Verum quanquam constet ex Odoardi
LOpeta navigatione ad Congianos instituta, ut refert Piga ita Quod in parte Insulae Loandae continenti opposita nascantur in locis humilioribus sub aqua arbores post defluxum maris conspicuae, quarum radicibus magnae adhaerent ostreae carne pugnum humanum aequante, sapore jucundo: inmpor.Mexican.Joan r p. 17. plantaeq; aliae ac frutices, qui ad arborum figuram aliquo modo accedere videntur, sub mari crescant repe xiantur, ut sunt Quercus Marina Theophrasti, frutex marinus Erucae facie, teste Carolo Clusio Morallium in ramos prona turae volimia te nunc plures nunc pauciores singulari atq; ama bili venustate sese diffundat propterea etiam a plurimis fru- te vel arbor salutetur, Ideo tamen de certitudine arboris Ambram ferentis nihil concludere licet.
Reperiuntur, qui Ambram Camphorae Jeriem esse junt Quod ipsum asserere conatur Averroe
Piget cap. 36. Cui adstipulari videtur Caesalpinus, quando de Melassicis. cv. y3.p.7I. ii scribit. Nec injuria forte Averro es inquit, Canas ora genus esse, quod nascitur in maris fontibu= aqui innatans, quae Ambra dicitur, ex genere succini 'ςxWm repraehenditur a me chero, quod ejus opinio a Veritate sit lima tantoViro insigniq;Philosopho indigna sitq; claziu 1qVR
40쪽
ut inultis demonstrartaebeat, primum quod Caphuram in mari nasci dicat, deinde quod eatidem, quae frigida est sicca tertio gradu,Ambari genus faciat, quod calidum inccum statuit secundo ordine lib. I. Antidorariisse insect. de Marinis. Haec ille: Quibus 'aec forte addi possunt, quod amphora tenuium it
partium iropter earundem volatilitatem facile evanescat nisi semine lini vel pipere addito,quasi nutriatur semper,&ita con-1ervetur,Ambra non item Et Septatius in Animadversi onibus Me- scribit: Non est recipienda sententia patrum commentatorum Mesues, quam Calestanus adeo mordicus defendit, ambraecamphoram aequali pondere addentium cum Legatur ambracam: cujus est mentio facta supra in nominis appellatione Hi-ctionem postremam, Cam, amphoram explicantes, Cum Cam Epithetiam optima ambrae sit, vel communi omnium loquendi
quod illam fundat arbor caphura dicta tes antibus Ioan Eusebio Nierem bergio inHistor.Naturae liba . cap.s.' 'I . ex Francisco Hernando dc Excellentiss.MoebioProfPubl.lenens. in Anatomi Camphorae. De Ambra non
Septimo. Reperitur qui asserere conatur, quod Am
brassi species aphthae, Ita sentit Naevius in Consi
liis a L Scholiato collectis, Con Puta Ambram non esse
ex piscibus ut quadam opinantur, sed ex naphtlaa: genere, quod succinum Orientale demonstrat, moschum ambram olens c. Verum Naphtha i est colamen Bituminis Babylonii a. est consistentia liquidum. . est ignis rapacissimum, quemadmodum testatur Excellentissimus chrodexus in sua Pharmacopaeja , quod de Ambra dici nequaquam potest.