Andreae Recicii ... Accusationis in Christophorum Sborouium actiones tres. De fide publica. De praescriptionibus ante iudicium oppositis. De criminibus

141쪽

Men muri id autem, qudd apud Caesares & magnos Reges operam suam iis policentur,quale tandem estὸ fructus credo iste aureus., cujus maturitas imminebat. Nolim ego de quoqua temere suspicari: ne dum de summis principibus ; quorum quenquam machinationuharum conscium fuisse ne in mentem quidem mihi. venit.sed tamen mos principum & natura rerum νε si videmus. non ambiunt fortassis aliquid: at obla tum ultro accipiunt: injuriam alteri facere nolintrat ab alio factam nihil ad se pertinere non immerito fortassis putant: regnum per nefas acqVirere, nefas sibi ducunt: at alieno scelere vacuum factum vel honestissime, si id sibi deseratur, accipere possunt. Iam autem horum avaritiam & flagitiosissimam de rei' patrimonio nundinationem,quis nostrum est,qui nesciat ξ vereor ne id quod dicturus sum, minorem authoritatem habeat, propterea, quod authores ejus a me non proferentur: sed tamen possem utrunq. nominare, si an nominari a me vellent,dubitandum mihi non esset.Nam clim de Alanconii Ducis morte no ita pridem fama allata fuisset,ejusque apud primarium quendam senatorem mentio fieret, fuit ibi tum seminae prudentiae atque doctrinae, fidei autem sinnularis vir in externis rebus plurimum versatus, VO-sisque optime notus ; is ita tum eam nobis gratula batur, ut ejus morte nonnullo metu defunitos nos S a puta-

142쪽

I38 cramini Uputaret.Mirante eo senator quid Alanconii mors ad hoc regnu pertinere posset; Non est,inqui quod omni periculo vacuos vos fuisse existimetis: non de suerunt credite mihi ex vestris, qui si fratre a se Rex Galliae amovere atq. in hoc regnu ablegare vellet, ain ad id opera atq. studium illi policerentur. Aquibus istafacta sint,suspicandu ne etia vobis putati aut

quib.pritis haec res Osstuose fuerit quisqva ignoratὶ , id item apud alios vicinos principes ab iisde tentetur,dubiu ne cuiqvam esse potest Quauis de nullo principe,quemadmodum ante ostendi,quicquam suspicari mihi libet: quin potius omni illos appetiti regni suspicione libero:hi delati reoni crimine tantum abest, ut se liberare possint, ut cum finitimum militem solicitent Caesaribus & Regibus se illum conciliare ultro ostendant.Veru habent hic,opinor, quod nobis opponant: idem nimirum quod de confoederatione. Ad quod idem, quod ante responsum est,

nunc etiam dico. Vt enim caetera mittam: non νε-

ram, quem usum manus militum primum egens &vaga, deinde in mediterraneis locis ac vastitatibus semper versata, in maritima militia sermonis,hominum,locorum, in quae duceretur, imperita habitura. esset : verba ipsa literarum ita evidentia sunt,ut nul- 'la interpretatione,in alium sensium trahi possint. monetur ut infide domus Sbororiae sint: eam rem bre-

143쪽

me crimini . sis vi apud magnos principes commodo iis suturam molestiam quidem nonnullos in Polonia ex eo capturos, sbi tamen ejus rei rationem habendam non esse signiscatur. Quid horum vel cum peregrinatione vel in peregrinationem istam convenit ξ Deinde idem, quod saepe iam quaesivi, hic etiam repeto. Si honestum, si laudabile, si licitum denique consitum id erat, cur non aperte perscribebatur ὸ nonne ipsi ista de re, ad quam adhibere eos cogitant, non scribere sibi licere profitentur: aut id qui faciliqvod n5 licere sibi ipse fateatur, paenam recusare potest Θ Neminem iam esse sentio, qui postqvam has ipsius lite ras cognorit, vocem quodammodo ipsius audierit, proprio inditio suo proditum, judicio codemnatum intellexerit, quicquam amplius expectet. Nam si certitudo in probationibus quaeritur,quis certior sceleris testis, quam qui idem machinator si fides, quid fidelius literis, quae mutari non possunt si gravitas, quid grauius quam sita quenque voce condemnari 3 Ego ita tamen agere cum illo constitui,ut cum ille ab nullo serE crimine sese abstinueri mihi etiam genus probationis nullum deesse intelligat: ac non modo propria ejus voce, literis, signis, sed aliorum etiam

testimoniis contra eum utar;non ut convincam iam

convictum, sed ut obruam. Audivistis pauid ante in hoc ipis consessu senatus V. CL. Albertum Lascum

144쪽

criminitas. Palatinum Siradiensem dicentem,cam comitiis,ρος post captos Lithos habita fuerunt, Variaviae esset, a Samuele Sborovio uno ex ternario isto se tum ibi coventum: solicitatum ab eo, ut una secum cogitationem de pellendo Rege susciperet: rem eam pro sua fide eo ipso tempore ad Regem detulisse: utque in praesentia sua de ea ex Samuele quaereretur,postulasse. Conjurationem igitur factam videtis: sed ita ut cum iam a multo tempore E gramine illo Sborori,no excrevisse eam intellexeritis,in herba quidem interim fuisse, rationesque tollendi Regis quaesitas *pe, maturitatem ejus, seu ut ipse loquitur, faciendi, ut experiretur Rex iniquissimo tepore se ab illo appetitos esse, in hoc sere tempus, quod literis continetur eos contulisse. Bokschicius erat quidam ex Palatinam Sandoiniriensi, qui ut opinio hominum seri, Κassicam homine nobilem, ac potentem in M'ravia, eum ipsum qui hunc isti bolum reliquit, maritum nimirum ejus, quam iste in uxorem deinde duxit, interfecerat. qui cum in Poloniam profugisset,

isti qui ab homicidio prosectum facile ad aliud facinus impelli posse judicarent, selicitare hominem, ut

Regem tolleret coeperunt. Hic quod in inimico injuria fortassis aliqua ejus provocatus secerat, in Rege tamen non modo recusavit,verum deserre etiam

constituit ; rem cum aliis compluribus, praecipue ta

145쪽

me crimini . HI men cum Ioanne Porudenscio familiari Regio, cum quo aliquis ei ustis intercedebat, communicavit. Porudenscius ad Regem rem detulit. Bo chicius in rixa deinde a Ianusii Ostrogiar Ducis filii familiari bus interfectus fuit. inod idem si in vivis esset, diceret , dicentem audivistis Porudenscium, qui ab ipso Bohschicio in re praesenti cognovit. Deserebantur eadem aliunde etiam & diversis temporibus ad Regem: nam neque audacia ac furor eorum quiescere eos patiebatur,nec vaecordia clam consilia sua habere. Itaque iam antecam post proxime praeterita comitia Cracoviae Rex versaretur: Cancellarius Leopoli Tartarorum incursiones expectaret, venit Cracoviam e ternario isto,frater hic ejus Samuel,ad

quem literae quas vidistis scriptae sunt. publica tum

fama fuit, cum in venationibus Rex versaretur,viam

illum obsedisse, qua rediturum Regem putarat, eam si rediisset, iam tum incautum interfecturum fuisse. Audivistis eadem dicentem Stanislaum GocZlaviueum, qui secius Bo chicii fuerat. pro ea societate quae cum Bo chicio sibi fuerat, secum quoque rem communicatam, invitatum se in domum ejus Sto-ctoviam; promissa sibi facta: cum Cracovia Leopolim iret, hos duos solos in rhedam ab eo acceptos: pueris remotis,multum tum ad se atque Bohschiecbum sermonem in itinere Samuelem habuisse de inju-

146쪽

ro De crimini .riis in se Regis: ostendisi habere se in animo inter .ficere Regem: qua ratione quam tutissime id facere posset, iam dudum a se quaesitum: commodissimam tamen hanc judicare, ut domum perviam eligere e cujus vestibulo transgredies Rex seloppeto interfici posset, e postico ad equum instructum ac paratum iuga patere: deliberasse quo potissimum caede perpetrata se reciperet: Caesaris ditiones prae caeteris elegisse: inde Regem se creaturos, omnesque qui Q-cii caedis regiae fuissent, beatos se facturum. Eadem se quoque ad Porudenscium post Bolisthicium detulisse dicit:& Bohschicius testatur. Iam vero Samuelis Lasci juvenis clarissima familia orti testimoniuintegrum recitabo, quo rectilis quomodo in nefariis hisce consiliis ipsi numqvam a se discreparint,cognoscatis. Clim igitur, inquit,percrebuisse in expeditionem cum Nisoviis Samuelem iturum, dedit ad eum literas Christophorus. Iis iter id ejus vehementer improbabat,alienissimumque ab eo tempore ense ostendebat. Monebat ut in memoriam sibi re-Vocaret , qualis inter se tres fratres necessitudo, ac vinculum non selum naturae, sed consiliorum etiam ac voluntatis esset: docebat turbari Poloniam: in Livonia tumultuari, quis seiret, num aliquis Boreas a septentrione etiam flaturus esset; indeq. prae-.ter opinionem occasio aliqua existere ut dicerent, eriga-

147쪽

me crimim aq3 erigamus capita nostra; quia venit dies & hora.Meminit deinde duorum generum consiliorum, voru primum hoc erat, ut prilis in aula omnia tentarent, ad constituendas res suas. quae si non succederent,

ad aliud consilii genus, quod in herba captum fuisset, recurrerent. ad quod S juramento se obstrinxis sent. Quaerebatur de Castellano Gnesnense, quod

non sollim reliquisset eos, sed plane prodidisset. Addebat tandem messem in herba esse:iam denuo convenire se oportere:ac illum iam discedere a se talem fratrem,sine quo ipsi duo nihil vel vellent vel posset. Vtebatur & aliis rationibus longioribus, quibus euab expeditione illa removeret. Extremo loco ut milites Nisovios muneribus in fide retineret, illum hortabatur. Haste literas non modo sibi, verum multis

aliis praesentibus legisse Samuelem, ad quem scripis

erant, Lascus dixit. In quibus si eadem consilia expressa videtis,quae in iis ipsis,quas in judicio protuli, quid perpetuo agitarim nulli certe dubium esse potest. Hisce testimoniis quid opponuntὸ Literas proserunt Lasci ad Samuelem scriptas,quibus securo animo eum esse jubet, neve a suo indicio sibi metuat, cum hortatur ; ut qui nihil praeterea indicarit, quam quae in iis literis fratris ipsius Christophori fuissent,

quas coram multis ipse legisset: nec animadvertunt confirmari magis hac re testimonium ejus. id e-

148쪽

i 4 me erimini nim aliud Lascus dicit, quam quod in iis literis Christophori perscriptum fuisse cognorit, inque his ipsis

suis,quas proserunt, ad Samuelem agnoscit. quae ta men fortassis Lascus cum indicare quo spectarent,

ipse tum non perspiciebat: nobis cum hisce literis, qvs in judicio lactae sunt, collata quantam lucem anserant,vel ipsi intelligunt.lam Gochlavii testimoniuschedula quadam hominis cujusdam proscripti recitata infirmare se posse putat. qua is profitetur inte- rogatum a se Gocesaviii, num quae de Samuele indicarit, alia omnia respondisse. Quod & Gochlavius negat: & nobilis bolas fame testimoniti ab alio non integri juris tali presertim charta minime cleuari posse satis sciunt. Verum venio nunc ad illius ipsius unius ex tricipitina ea,quo isti eorum, quae ipsi impiis

excogitassen tanqua exactore uti destinarant, professionem. Clim enim hic ipse frater eorum Samuel, ad quem utraque haec epistola scripta fuit, jamdududebitas legibus atque reip. paenas persolveret, quid professus sit vidistis. Ita autem professus est, ut cum

nulla vis ei adhiberetur: revocaret cum autem S infamia & paena tanti sceleris: tamen chm libeia omnia reticere potuisset; quod manifestissima esse scire negare ausus no suerit: obscurasse videatur ρος-dam. Etsi enim eum, qui jura civitatis amiserat, nutila dignitas in tanto praesertim crimine a qua bone. de se

149쪽

to eoriana, qui nonnunquam conjuratorum literas non lectas corruperunt, ut sua sponte potius conj ratio extingueretur, quam cum multorum pernicie,

si prodita esset opprimeretur, tortus non fuit: pa tim, quod ob aliud crimen supplicium de eo sum

retur,ut invidia vitaretur.Haec igitur clim sua sponte dixerit, prudeliae vestrae est, quae posteritatis suae cura atq. infamiae metu, clim id sine ullo metu facere posset, reticuerit, cogitare. summa opinor haec est, ut & fonte & authores sceleru omni u reliquos duos, sibi audacis saltem partes tributas dicat. Consilium eos evertendi Regis coepisse: ratione ejus hanc inbuisse dicit,ut externo aliquo principe sibi adiuncto, Regem inde quam maxima possent in invidia apud

populares adducerent: ubi in omniu odium venis.let, tollerent; maximeq. ab hoc Christophoro hane vocem exauditam testatus est, posse id vcl in vena tione, in qua saepe aut uno comitatus, aut solus ab errare soleret, non magno negotio fieri: atq. ita calumnias electas,ut impune: Qtitudinem ut tuto tolli posset. eundem iam ab initio clim Cracovia Rex in grederetur, e domo quadam seloppeto ejus trajicie di consilium coepisse,omnia iam ad id coparata habuisse ostendit 1, qvodq. antea publica fama, ac semissione hominum frequentatu memineramus , fratre

150쪽

. me crimini rq 7 dicant Θ nonne is dixit, qui istis eorum consiliis non sellim interfuit sed tanquam exactor eorum destinatus fuerat Θ nonne frater dixit ξ nonne sua sponte dixit 3 Si consessus inquiui de conjuratione est, cur ad comitia non servatus sui ut prssens eam detegeretΘvideant ne potius contra ipses id valeat. Cum enim leges animadverti in eumjuberent,ut reijudicats ac legibus satisfieret, statim suppliciu de eo sumptum est: conjuratio clim tam manifesta esset,ut nulla ampliori luce indigeret,ac etia sine praesentia ejus convinci posset, ideo servatus non fuit. Veriimtamen quam causam magistratus maturandi supplicii ejus habuerit norunt. Tenebatur enim illae Cracovice; in ea nimiru urbe, in quam nonnulli, quibus neq. spes neq. res ulla nisi in scelere est, tanquam in sentinam& aliis confluere solent, & eo maxime tempore c5- fluebant; quibusque arcem quod judicia in ea habeantur, semper patere necesse est: magistratui autem reipub.causa longius necessario ad sines proficisce-

dum erat. Itaque clim minime tuto Cracoviae relinquere eum se posse videret, fecit id,quod etiam si ea causa maturandi illi non fuisset,lamen ut faceretjuris publici cura ab eo exposcebat. Etenim si etiam nihil periculi aut difficultatis custodia habitura suis set, ad comitia supplicium ejus distulisset, ut ejus rei causam quamvis gravem habuisset: esset tamen non

i T 3 nihil