Andreae Recicii ... Accusationis in Christophorum Sborouium actiones tres. De fide publica. De praescriptionibus ante iudicium oppositis. De criminibus

151쪽

. nihil, quod ego,quod quilibet tenuior civis in eo requirereti Damnatus erat publice in comitiis decreto contra eum lato: executio in publico regni conventu,hoc Rege iam regnante,a nuntiis, ab universa repub.& postulata & mandata omnibus omnium locorum magistratibus contra eum fuerat: capitur.

Hic si in comitia dilatus fuisset, quis id non factioni

illorum datum, vel a metu magistratus profectum potias quam conjurationis cognoscendae causa fa- .itum interpretatus fuisset ξ quis non in aequo omnium jure non eandem in clariores, quam in tenui res severitatem adhiberi optimo jure quaeri potuis set ξ quis rerum judicatarum executionem in dubitationem vocari non doluisset quae cum ita sint,ta me quid habent cur minorem fidem prosessioni huic ejus, quam illi ipsi, si adesset, adhibendam conte- dantὸ Est excepta ab officio publico: cotestata a viatore: a tot honestis ex nobilitate hominibus auscultata. Dicunt inimicum suum magistratum esse,a cu jus officio supplicium de eo sumtu est. Iam ante hac de re dictum est. ince aliae vers inter eos inimicitiae sunt,quam qudd suppliciu de fratre eoru silmsitὸ ea- de ratione notae quilibet magistratus inimicus iis,in cuius propinquos animadversum sit, suerit Θ an propterea authoritatem ossicii publici, ulla inimiciti rum suspicio unquam minuere potuit ξ aut qui prae-

. e . sentes

152쪽

mec int j rs isentes fuerunt hi sunt , qui non fidem, ac j isurandum sirum omnibus resus potiora habeant ξ Verum non debeo pluribus hac de re agere, cum adsit praesertim V. Illustr. Cancellarius, idemque Capitaneus Cracoviensis, a cujus ossicio decretum in Samuelem executioni mandatum fuit. Audistis igitur eum pro ipsius dignitate prolixe omnium carum rerum, quae acciderunt totiusque ejus supplicii rationem reddere. Dixit quam non modo inimico , sed benevolo etiam animo apud Regem pro Sboroviis laborarit, Regis ipsius testimonio docere se posse. In ipso seppliciojustitiae,ac juris publici:

ante supplicium humanitatis semmam etiam rati nem se habuisse: neve in suam jurisdictionem veniret, sepe se eum monuisse: nusque rei testes climalios tum ipsum Castellanum Gnelaesem laudari a

se posse. Cum tantarum rerum commemorationem

ab omni eo tempore, quo captus fuerat, fieri ab eo intellexisset, pro muneris sui ratione non negligendas sibi existimasse: adfuisse, clim iis de rebus

Samuel diceret , homines complures honestissimos ex nobilitate, tum juratum etiam officium. quae cognovisset, muneris sui existimasse , ad Rc gem ac Senatum deferre: haec ita Samuelem locutum certum esse: quantum contra reum valeant,

ipsiss

153쪽

ipsos iudicaturos. In tam claris igitur atque ape tis rebus quis vel mihi locus amplius dicendi, vel illis contradicendi relictus est Θ Quo enim nunc confugient Θ testium nec fidem elevabunt Θ At tot, talium virorum qui possunt Θ deinde etiam ut nulla omnino testimonia sint, tamen cum literae, signum ejus, clim vox ipsa quodam modo ejus tot gravissimorum criminum testis in judicio prolata, contra cum atque audita sit, nulla certe ratione effugere condemnationem potest . ini jure Caesareo utuntur , ut minima suspicio extitisset, ad quaestio iem eum poposcissent, res, consilia omnia ipsius excuti, in ministros, conscios, quaeri postulassent. Nunc ne ea quidem diligentia, quae liberis temporibus a magistratu Romano in loge levioribus criminibus adhibebatur, ut utamini postulo. Quae enim ab illis non patefaciendorum criminum via tentabatur PQuibus rebus non id agebant, ut libertas publica minueretur, sed quo sceleribus punitis quam maxime constitueretur. Quae enim forma ullius reipub. csse possit necdum liberae, in qua omnium scelerum summa impunitas sit: quid autem interest an publice paena Omnis removeatur, an qVaeri in reos vetetur, aut apertis rebus contra eos prolatis fides

non adhibeatur Θ Nam per Deum immortalem,si Omnium temporum conjurationes inspiciamus, si judicia

154쪽

dicia maiestatis, quae in Romana rep. plurima habita fuerunt, consideremus, in quo nam tot rebus t statum, deprehensumque, quot in hoc facinus reperiemus primum illud atque antiquissimum s cum adolescentes nonnulli nobiles, ac in his filii consulis ejus, qui exactis regibus primus in civitate libertatem, in domum suam consulatum intulerat, cum legatis Tarquinii de recipiendo eo colurassent, quid praeter indicium servi,colloquia cum legatis,literas denique ipsorum habuitὸ putatis ne aut tam aperte eas scriptas suisse, ut cum praesertim legati adolescentium eorum gratia atque authoritate in repetitione bonorum Regis se uti publice prae se se rent, non interpretationi locus in iis fuerit: aut nominem eorum illis temporibus tam ingeniosum suisse, qui non interpretationem aliquam reperire potuerit Θ Sp. Melii vero. Sp. Cassi,M. Manlii consilia occupandae reipub. gravioribus ne quam haec indiciis in judicium adducta, certioribusue deinde rebus probata suerunt Θ Qva alia sere re Lentulus c, vis quidem perditus, sed tame & summo loco natus,& qui summos honores gesserat,& tum gerebat,ma Eis perculsus fuit, quam literis,quas ad Catilina miserat. At quales istae simi Θ inquit,ex eo q vcmπd te misi, cognosces. cum ut missis, S cogim,rvem in

L m si progressin: ου vide qui iam tibisti necesse.

V cum

155쪽

si is criminisuri cum tis omnium auxilia tibi adiantis, e fiam infrum. Primum sine nomine: deinde quid simile habent, cum illis istorum P qvid in his non dubiu,quid in illis non manifestissimum: Quid in his non obscua rari potest Θ quid in illis in ullam partem ambiguum est λ In literis autem ad Allobroges quid aliud erat , quam quae legatis eorum confirmassent, se facturos: prare ut item illi facerent, quae sibi legati eorum recepissent. Quid in his praeter suspiciones Θ clim vero instrumenta ipsa conjurationis in domo Cethegi d

prehensa fuissent, color nec illi ad suspicionem a se reia movendam defuit ὸ semper bonorum serramentorustudiosum se fuisse dixit. Non ea enim ratio hujus criminis, ac conjurationum omnium est, ut tanquam si fundum quis emat, ad acta publice id faciat. nam cualias omnium scelerum ea natura sit, ut fugiant lucem hominum , tenebras consequantur: cupiant latere : praesentiam aliorum metuant ; tum maxime a coniuratoribus diligentissime ejus rei cura adhiberi solet non modo metu parnae,quae huic facinori singularis semper proposita fuit, verumetiam ne nefaria

consilia sua, si cognita prius fuerint, e manibus sibi Habantur. Neque tamen id postulo, ut suspicionibus

locum detis. cum vero ita rem argumentis patefactam, literis, signis, voce ejus ipsius quasi testatam, a testibus confirmatam, unius denique conscii mo

156쪽

tui professione agnitam videatis, ut nullus ne mini' mae quidem dubitationi locus amplius relictus sit, si talia tantaque facinora impunita patiamini, quid aliud faciatis, quam ut audacissimo cuique ad patri

am vastandam, Regem, vos liberosque vestroS trucidandos, vestra quodammodo manu ferrum tradatisὸVertim tam singularium atque inauditorum facinorum duplicem rationem defensionis tentant. unaquae ad elevandum crimina pertinet,alteram quae ad evadendum. De criminibus ipsis haec dicunt: literas saltem atque dicta, aut ad extremum conatus, nulla autem facta in judicium vocari: Ita autem jure nostro, moribus i. majorum elle comparatum, ut dicta contemni, puniri autem non nisi facta debeant : ni

hil aliud esse literas, quam sermonem alicujus de autero carta inclusum: Vetus autem esse majorum nostrorum dictum, nisi quid in faciem alterius expro

bratum sit,moveri eo neminem debere: eandem ra'

tionem epistolae esse,quae nihil aliud si quam de ab sente inter absentes sermo. Iam legem Sigismunda. nam, quae majestatis crimen definiat, facta ipsa requirere. Ita enim in ea scriptum esse: majestatis crumen non nisi in per nam Regis committi: Cum c5- mitti crimen lex dicat,factum cam postularet ad eratremum si urgeantur, evasonem tamen seu purgationem juratoriam decerni sibi postulant,paratumque e V a reum

157쪽

reum esse iuramento sito asserere dicunt, nihil iis ἡ-bus, quae objectae sibi sint, contra salutem atque dignitatem Regis, aut reip. contineri, aut se unquam

suscepisse. Proserunt, legem eam, quae de purgatione juratoria nobili inculpats famae deserenda in crimine furti & spolii lata est: uti etiam postulant beneficio privilegii Alexandrini, de quo in superioribus actionibus aliquoties mentio a me facta est ; in quo de simili crimine ita scriptum sit: pro ut aequum, ac justum videbitur,reo purgationem decerni debere. De his rebus, nec quomodo satis vehementer vociferari,nec quomodo satis graviter eas resutare debeam video. vociferationem indignitas rei postulasi refutatione defensio tam ab omni ratione remota noeget. Dicam tamen de utraque re, non quod ita necesse sit, sed ut, quantum illi hac defensionis ratione profecturi sint,intelligant. diligenter enim illis considerandum puto, quousque hac in re procedant. Menim quid potest esse indigniusὸ vocata sent a me in1udicium hujusmodi crimina, qualia in hac rep. nullo unquam sere tempore extiterunt:audita certe tam

atrocia vix unquam fuerunt. fides hosti publico data,consilium vastandi evertendique regni hujus cum eo captum: animus deinde in Regem infestus: injuriae opinione inflammatus: caedes in Regem in-suucta: ratio, locus, tempus ej us patrandae ca Ptat

158쪽

meeri ius. omnia haec cum testibus, thm qus ipsus literis,manu, signo, voce, denique quasi ac propria consessio ne ipsus testata in tanta omnium ordinum homina corona,quantam ob judicii hujus celebritatem confluxisse videtis, a me docentur.Ηla quantopere Omnium mentes erectae sint, quanta expectatio, id ad haec tam atrocia & manifesta crimina responseri λtis, intelligitis. tantae hominum expectationi hac nε ratione vos occursuros existimatis Θ Nullum crimen

in judicium adducitur: dicta seldmmodo, literae,conatus denique ac consilia quaedam, eaque iis ipsis literis ac conjecturis testibus i. quibusdam eruta. nullum factum, nullum commissum quod in majestatis crimine leges nostrae requirunt. Quid igitur num ut Moscum in regnum induceret: ut Regem ipsum

interficeret, expectandum fuit Θ Nonne ut omnium animi hoc refugiant et aures respuant: mentes denique omnium abhorreant, vestra sponte intelligitis pDicent quid tum non opinionibus, sed legibus judicandum est. Qyid igitur: nos nό legibus an opinionibus utimur Θ Dicitis nihil aliud literas esse quam sermonem alterius de absente. sit igitur, at qualis sermo est ξ quo dignitas Regis gravissime laeditur. Inco igitur, convitia,&sermonis contumeIiam tantam impunita esse, vultis, quae majores nostri saltem coram iptis in alium, ac non ipso sollim verum Archi-

159쪽

episcopo etiam, aut alio magistratu prolata gravissime punienda judicarunt PIn quae eas revocationes , quae non multum ab extrema infamia dista rent , quaeque viris bonis morte ipsa acerbiores esse deberent , statuerunt Θ Iam vero in hoc ipso crimine majestatis, non ne quemadmodum supra quoque docui, dicta etiam in crimen vocari, vel ex ipsa formula citationis, quae a majoribus nostris haltis judicii causa tradita est satis constat sed obliviscor qua in causa versere ita enim ago, quasi nescio quae convitia ac non gravissima crimina

in judicium adduxissem. inid enim λ dicta saltem

ei objecta sunt: ac non primo quidem crimen MO scoviticum proditionisque contra patriam, quod Iecta rempub. ipsam petit: inde clandestinae machinationes, selicitationes, militis finitimi, ejusdemque ad seditiones accommodati: tempus, locus,oppo tunitas quaesita : consilia deniq. propter sceleris metum secreto quidem inita, sed tamen ipsa luce meri- diana sere clariora. Consilia, inquient, igitur atque conatus, non autem facta. si ea saltem facta vocant, quae persecta sin quae unquam punita facta sint,mihi dicant velim: cum si quae in rempub.siuscipiuntur, dum perficiantur expectetur, repub. eversa nullus amplius piiniedi ea locus relinquatur. Vetus est Cornelii Taciti,gravis in primis ac boni auctoris,de mR

160쪽

criminitari W7 jestatis legibus. Erat, inquit, legi majestatis nomen apud veteres idem: sed facta arguebantur, dicta impune erant: quamvis quod pace tanti Icriptoris dixerim, hac quidem in re meo judicio fallitur. unum solum judicium prostram. Claudia soror P. Claudii ejus, qui bello Punico secundo clasa

sem amiserat, cum in turba premeretur, mulier in genita superbia exclamare coepit,utinam frater meus viveret, iterumque classem duceret. Ob dictum imulctata fuit. Verumtamen clim facta punita su- isse dicit, conatus ne an persectionena punita signi- ficat In illis enim judiciis, quae reipub. temporibus administrata fuerunt, quorum l. supra nonnulla c5- memorata a me sunt, liberorum Bruti, Casii, Melli, Manlii, consilium ne prodendae ac occupandae reip. an exitus ac persectio ipsa animadversa fuerunt; aut vero,si id quod animo conceperant, designare ac . xequi potuissent, ullum ne vocandi eos in judicium tempus reliquum futurum fuisset ξ In omnibus certe rebvspub. non quid persecerit quisq. aut perficere potuerit, sed quid voluerit, vel in minoribus criminibus spectatum fuit. Dicunt hic sumptam opinionem hanc esse ex jure Caesareo: depromptam ex libris legum; haustam ex glossis doctorum. Convenit vero ea non modo cum jure Caesareo, sententiisquePcritorum, quibus ego uti minime postulo: Verdincum