Jacobi Le Mortii Fundamenta nov. antiqua theoriae medicae, ad naturae operas revocata. Superstructa fluido corporum exercitio ..

171쪽

Naturae conspicuorum, 1 quorum nutu non de pendent fines, sed principia altiora rerum , vitalem in carsum Ze luctam reducendarum . Mea

dicus autem instar Militis vigilans, haud curat civilem id est naturalem motui G sed hostiles

impetus Adversariorum , debellantium nrunram machinam acutissime observat , ut iis opportuna conserat remedia . Quaeeunque blande & insensibiliter corpus humanum afficere . consueverunt, revera nec Philolophia nec MN dicis ex omni parte innotescunt nec opus est ut

1is summopere hie insudet, nam Minister Nat rae hon Magister est , suceurrere ei in nostram'aςhina laboranti, conceditur, sed ex tra ejus potinatem est avertere omnes insultus, naturalites ab axraneis insistentes. Sic AEtherem arcore nequit , & cum illo tempestates ZEstivas torridas, sed requiritur, ut dignoscat ill* torrentis instar rapta per aStherem corpora . Omnis calor de lux, a salium copia & vim lento motu prodit, circa planiores terrae super ficies levisIimas , lese exercentibus . Salia naeerapido in fluore constituta , celerrimas tendunt ad corporum penetrationes . Penetratione ea, in misi vis dimensiones & sit perficierum latera ari

tant , illaquu distendunt & independentia reddunt , postmodumquc ad fluorem egregium reducqnt . Unde spiritualis inducitur corporibus Vita . Terrae hae quasi expolitae , rarae & leves in superficierum constructione multifaria reddiatae, in singulis stiperficieculis planissimae & amarae iactae, fulphureas velocissimas Mundi mete xi sationes conflant igheas, partim visui s ese su

ducentes, partim sese ei iubjicientes. i un*nierae

172쪽

dictae & primae Mundi hujus activae partes , nositio motu , copia varietate &mis ccla beantes vel affligentes. Haec ex gravioribus, id est, te iii Elcmenti particulis consarcinatur , ac hoc modo comminuuntur, adaptantur , exaltantur , ut tandem igneum illud consortium sequi valeant, cum rapiditate extraordinaria circumvehenda .

Ex hisce rite perspectis de cognitis , luccm sibita ratur Medicus, atque rationes haurit , de aestivis contagiis, ardoribus, acutisque Morbo cum afflictionibus . Exinde penetrat, diversita xem Morborum calidorum , cx hisce aliisve Caeli & Terrae plagis oriundam . Tandem inde. tendentias sibi describit illorum motuum ad litos fines mechanicos properantium , ubi illa subii Itala composita perspexerit corpora , Ope IEthe x is circum acta , ad nostrum corpus intime de

lata . Aer maximam Medicorum meretur considera . tionem , receptaculum enim omnium eis uvi

xum exi stens ue ea n9bis communicat, in nostris machinis , suas actiones proferentia . Aer tan quam humidum expansum sese sistit , a cu)us undulatione afficimur . In hac parte , moderatot xerum acrium iguearum , & productor m tuum intestinorum texistit . moderatio illa tam

diu locum habet , quamdiu aqueum illud vehi culum , in mollirie , alias inflexilia & rigida , Metinet salia terris porosis juncta . Illud patet ,

in rore tenui Aerem occupante , iat copioso a blando , circa vernalia tempora . Productio motuum intestinorum prodit, in stagnante illo humido aereo , minus vcntis illustrato, particulis que iis no-nilphureis refertissmo . Haec obseri Van

173쪽

vantur in AEstate calidiori , Zephiris languidia

ventis obsessa , Morborum genitrice . Aer continet salia liquida , diversificata pereffluvia illarum regionum ι in quibus illa haer te & fluere cogantur. Salia autem sunt puncta ad reactiones celerrime testi nantia , imo i psos humores modificantia sua miscet , ad variet

tem motus reliquorumque attributorum . Hinc

ab Aere 1 alino , liquore universali ssimo ἡ primae resultant injuriae , ut ex iisdem prima prosiliunt vitae beneficia . Illa autem salia ι Variae terrae juncta , differentem agnoscunt nexum ofdinem suarum eminentiarum s prout ipsius terrae interna & externa materia , vaporum obtulerit

discrimina , in dissitis regionibus , & me cons

- quens discrepare coguntur actionea inde resultam tes, in congressu aliorum corpotum. Haec palam fiunt , in fioe Mundo . diversis morbis uno e demque tempore afflicto , sub varii caui ac regionum Incolis 3 ut & ex tempestatum mutati ne , morborum scenam alterantium , delentium

vel augentium . .

Humidum illud . rarefactioni 8e condensati m subiectum est . Exinde potissima vis Elasti ea Aeris dependet . non autem ab Aore simpliciterdicto . 1llius enim vaporosi seu tenuis Roris imago , multum differt a simplici Aqua, utpote non tam spirituosa nec rara desictu igneae illius mi stelae in Aete redundantis. In quantum Aer rarefit, in tantum nostri humores celerius premuntur, particusisque salinis igneis eopiosius instruuntur , quoniam rarefactio a Materia dependet subtili & lucida , utrisque salium egregiis vectoribus . Haec ad oculos nostros incurrunt

174쪽

ἔ AIium fervores rapidissimi sunt in δstate

urcnte, tam in nostra machina , quam in quibusvis aliis ad fluorem & exhalationem spiritu stam raptis , manifestam acredinis ideam exhibentibus . Condensatio Aeris , involvit condensationem humorum . Haec ab aper imatione superfici xum oriunda , necessario defectum notat spiri- ,

tuosi & lucidi corporis salini , unde reliquiae eiusdem , impares sustinendis illis molibus co

Porum in sua rarefactione , eas coire sinunt aagravitatem properantea - Haec inopia spirituum , omncs reddit functiones lentiores , tam quoad sensum , quam quoad motum . Exinde etiam minor resultat partium Iactura , alterationumque minores efficaciae , conspiciuntur , in Frigoribus . Humidum aereum , venti formen induere potest expansionem . Venti sunt raresaebe aquae , ultimam quasi tendentiam suis motus obtinem tes. Haec expansio, duos obtinet Satellites, ignem nempe salinum&intumescentiam maximam molinium vesicularum aquearum , quam maxime dissensarum a se invicem . Motus a prioribus, nisus a posterioribus dependet. Rapiditas juncta

extensioni auctae , admodum promovet viciniae corporum mutationem , in iis Regionibus , ubi feroces suos proferunt insultus , expanss enimalis omnia suique deque movent & promovent. Eorum corporum violenti nisus, humoribus non minimam inferunt concussionem, intimius enim per Pulmones & Ventriculum , eorumque poros adacta, communieant suas particulas rarefacientes , incrassantes, incidentes , & cujusvis alius

175쪽

indolis salinas , oleos as , a queas . Quod patete ex ipsis vegetabilibus tenellis alteratis , & ex diis versa sen fibili arietatione , in nostrae Maehina diversa loca s,lida , tempestates ritas p sagien

tia .

Venti, sunt impetuosae Aeris agitationes, ex

diversis oris diveria corpora advehentes . Hae agitationes quam proxime ad eflcrvescentiam a cedentes , non aliunde videntur ortum sumpsis. se, quam ex violenta plurium corporum diver- .is figurae reassione ignea, ubi in summam col- si sionem & frictionem suarum partium transiro coguntur. Illud videtur manifestari, ex Nubium densiorum. rupturis & motibus, ex Terrae interioris humidis latinis vaporibuς resolutis , ac in aera sese diffundentibus per majores superficiei illius hiatus, & ex terrae motibus violentis, ubi incluta rarefactioncs ventiformes , horridae

concussione terram quatiunt, cum senoris murmuribus . Eadem sese offerunt in ructibus & flatibus, ex vario motu intestino prorum utibus in nostri Corporis humoribus turbatis Hi Uenti ex remotioribus locis prosilientes , seeum vehunt eis uvia ibidem enata . Haec par tim in locum aliorum expulsorum succedentiae . scissitudines inferunt plurimas , retpectu miscelae Se mutationi k, quas subire caoctae fuere hae aliunde auatae moleculis, eum obstantibus ali xum corporum catervis ac hisce illi, Regioni consuetis exhalationibus. Conflictus varius inde ortus, novas excitat rerum facies , tandemque sudit, ex unitis corpusculis , novas fabricas , novis actionibus correspondentes . Estecta Ca

176쪽

debentur, quatenus inconsuetis modis humores

nervosumque genus nostrum percellunt , pluri busque modis disponunt ad motuum modificati nes Vix enumerandas. Illud demonstrant esse uescentiae liquorum salinorum, nunc calidae nunc frigidae, semper tamen ventosae. Ventis proprium est, stagnationem Aeris praecavere. Aer & aqua in eo conveniunt, relati ne habita ad utriusque tartes contentas, quod mediante motu valido, a suis excrementitiis Monerosis limis purgari debeant, alias motus in testinos concipere coguntur putridos. Ex puir dine, acrium particularum Origo, quarum malignae aetiones nimium cognitae , in luctuosis se manifestant corporum stragibus pestiferis. Calor, quietis humidis particulis Iunctus, eo mribus latin terrestribus communicatus, non potest non contexere formas aculeatas, cuspidatas, ungi natas, serratas, uno Verbo ab omni parte

asperas & acutas, laesioni violentae idoneas . Harpessimae generationes, quieto in aere, Rore acri referto, copiosissimae persisterent, si malignae iulae coalitiones , sufficientem temporis moram obtinerent sua stamina contexendi & adaptandi.

ut videmus in locis udis & palustribus, in stagnatione humorum putrescentium in nostra Mais china in Vermibus & Infectis .

Effluvia aerem replentia, sunt consueta ill rum locorum vegetantia corpora , suo ingressu& egressu , Vegetabilium & Animalium , illic

loci degentium, humores disponentia ad specificas sit stentationes Se generationes . Hinc Tel-juris ex varietate, procleunt mutabiles corporum aegurae, scenam Mundi ornantes, quibus corpua

177쪽

seulis naturalibus deficientibus , illae pereunt , aut saltem plurima strage assiciuntur. Quod p tet, ubi ex stagiratione partium. figurae & m les debita: abolentur , aliaeque violento modo i ducuntur perniciosae illi Regioni . Haec videntur. 2Etherem familiarem & perefrinum Cartes an rum constituere , quamvis revera nil minusquam AEtherem referant Haec praebent , fi rum & fructuum, tempore diverso crescentium, causas & pabula , ubi hiantibus suis osculis avide auram recipiunt AEtheream dictam , circum folia , flores, cortices, ambiontem. Exinde Sanitatis & Morbi, varii nascuntur gradus, prout haec magis minusve convenire videntur nostris poris. Imo inde motuum morbosiorum hi storiae propullulant, unoquoque sere Anno , in his aut illis accidentiis variantes . Tandem hine deducenda venit , montanorum, vallium, planitierum, terrestrium, maritimorum, fluminum , palustrium locorum diaerepantia , quoniam in omnibus his halitus vaporosi , mi almata , & molecula: insigniter variant , ac per consequens Incolas assiciunt.

Ex hisce patet , haec sublimia esse una cum inferioribus , secundum illud Hermetis effatum

quod est superius , est sicut id quod est inferius.

altem in Medicam , non alio modo incidunt doctrinam, nisi ratione habita ad corporea S con crescentias , aeque in minimis quam in maximis notabiles , suas formas & actiones offerenteS , nostrae alii sque Machinis . Quae insensibili m do noS adiciunt, ea vix Medicorum curae subji ciuntur : adeoque AEtherem , Globulos lumin

s os dictoa , & Αerem , puriora & simpliciora velle inquirere, Medicorum esset insania . Te

178쪽

us cnim terendo , & sublimiora petendo , ea quae essent summae utilitatis negligerent . Conis templari & agere profecto nimis distant, sic Medicus discedit a mero Philosopho , ut ipsi suas relinquat Chimaeras, in proprio cerebro effictas, transens ad egregia Naturae effecta, in Praxinueram redigenda . Haec ex oere deposta corpora, motus excitant intestinos . Motuum intemnorum , exordia , ab irregularium corporum , se mutuo penetran tium , misceta & arietatione nascitntur . Compora sunt diversa , per consequens , relati ne ad se invicem, irrepularia , mr Aerem sparsa , eaque sunt salina, di hac ratione penetrantia , in poros aliorum corporum illis convenientium . Non ponceditur ulla penetratio unius in aliud , quin simul succedat expulso diversorum corporum ibidem ante hac nidulantium . Haec expulsionis effecta quam primum apparent, statim concussiones oriuntur , in vicinis, tandemque in remotis locis , unde omni' latera commoveri necesse est, ventiλrmi & latina partium agitatione . Haec ubique occurrunt , in alterationibus , corruptionibus & generationibus comporum , Per varium accessum & recessiam superficierum , se mutuo tangentium & prementium , atque in Μachina nostra , quam in aliis fluidis ἀMotus intestini, certas obtinent leges, a primeipio , per media , ad fines ubi pergunt necessarios . Hi fines , sunt tendentiae mechanicae , quibus formae rerum elaborantur , suis extens innum terminis limitatae . Quicunque igitur illosson fundunt motus , & Naturam re Medicinam

179쪽

se ignorare liberrim8 profitentur, cum nihil aeque elistinguendum veniat , in Morbis, in Sanitate, in Medicamentis , in vegetatione , in corruptione , in alimentis , in venenis , in fermenia

Absque aeris commercio, nullus motus intestinus . Quamdiu enim corpora ab Aere libera, tamdiu ab ejus influxu immunia existunt. Eius influxus, est communicatio haeterogeneorum , aut saltem discrepantium corpusculorum . Haec Per obstantes corporum catervas acie tali naviam parant , ac internis fluidis salibus sese intermiscent 3 postmodumque eupansiones materiae ter Testri adducunt , unde ab omni parte pressae , circumrotione valida se mutuo fricant, atterunt, Concutiunt, decutiunt , donec exinde lucta illacessante novae oboriantur partium coordinati nes . Si aerem auxiliatricem non amplius obii

mant , cessat impetus & vigor actionis , quo niam cessant influentiae spirituosae salium , lemvorem illum promoventium , non quoniam mintus minor aut major adest . Hoc demonstrant Antitae pneumaticae , Hermeticae sigi l lationes ,re repletiones vasbrum, ut & olei superfusiones. Hisce enim modis non merus Aeris nisus , ut

Philosophi vulgares dicunt , sed illarum particularum silin turrestrium . Aeris regi em Ο

cupantium , influxus prohibehur , ne ad misce-Iam violentam cum aliis fluidis tendat. Hinc humidior Aer, maxime idoneus illis motibus imtessinis . Salia enim in eo maxime saliun -, id, est , ad fluorem evehuntur , terrasque molliores inde redditas, ab omni parte conquassant. Ρrout

idem cerneret licet in fluidis , quanto magi.

aqueis,

180쪽

aqueis, tanto magis pronis ad illa bella intesti ina . Ideoque tempestates calid humidae , sunt verat & unicae promotrices motuum intestin 'rum , & per consequens generationis aeque aecorruptionis fertilissimi sunt Authores . Finis motus intestini, maximopere 1 prioris causae directione dependet . In hisce multum

contribuere possunt, diversitates texturatum iu os motus admittentium aut impedientium. Nam requiritur dispositio ad reactionem quam si non admittant , impune transit eorpus agens in alijs non in his . Sic pestis datur Hominum, bruista non attingens , & ex contrario Bruta inficit haec materia, quae hominibus nullam Inseri noxam . Corpora agentia , non conveniunt cum essectis actionis corporeae , nisi in minimis partibus . Semper tamen, aliquas ad illam molem Ee figuram disponent particulas, illi actioni propagandae idoneas. Ρraecipuus autem scopus, alteratio est totius corporis motu intestino lab Tantis, ad aliam suae fluiditatis & 1bliditatis conseruetionem mechanicam. Quemadmodum ergo, semina in vegetabilibus , semen in Homine , minimam ei rmat molem respectit caeterarum

partium, sic etiam illa mobili proli ficationi dea

semata corpora, exiguam complent portionem ,3 espeetu reliquorum. Eorum autem vis , Aere adiuta, in immensum accrescit, suffieitque, no- tui illi dispergendo per totam massam , modo vires eundo acquirere possit, compilatione salium internorum sub iugum mittendorum . Reliqua essem , puta emergenteC-lores , Odores , sapores, Variique lusus .Naturae χω