Propositiones de iure naturali, ac regio Castellae, et Indiarum.

21쪽

persequutoriae, quibus persequimur id quod e patrimonio nostro abest aliae poenales, quibus persequumta poenam re impositam; et aliae mixtae quibus

utrumque.

Ex poenalibus actionibus aliae in simplum, veI in duplum nonnullae etiam in triplum, aut in quam druplum a legibus conceptae sunt. i 7 Ea vero divisio hodie in foro nullius usus est, sicut et illa qua in actiones bonae fidei, stricti iuriis et arbitrariarum dispertiuntur. Ultima actionum clivissio est quo aliis soli dum scilicet totam rem quam petimus aliis minusquam solidum consequimUT Solidum ordinarie omnibus actionibus adipiscis mur excipiuntur tamen nonnullae in quibus minus. Ita accidit in actione de peculio, quippe quae adversus patrem, vel dominum competit in id a tum quod in peculio est is γMinus etiam quam solidum ob compensationem consequimur cum haec summam debitam pro quantitate Concurrente ipsi iure minuat is Demum idem ius est in iis qui benescio audent competentiae, id est privilegio quodam persona. I, ob necessitudinem, aequitatem, vel Commiserationem quibusdam concessum, ut nequeant in plus co veniri, nisi in quantum commode Possunt. χο)Competit igitur parentibus, Patronis, fratribus,

22쪽

sociis, coniugibus interse agentibu donatariis, ae dea inum iis, qui bonis cesserunt. 2I

QUOD CUM EO QUI IN ALIENA POΤESTATE EST NEGOTIUM GESTUM ESSE DICITUR.

. Uamvis ex facto alterius, alteri nec obligatio nectaCt1 nascatur aliud tamen obtinet circa filios famDIias, SerVos, negotiationibusque praepositos ob repra Mntationem Personae cuius normine agere intelliguntur. Ooligantur ergo pater, et dominus ex Contra tu filii vel servi, si iussit, negotiationi praePObuit, Vel seculnam dedit, aut denique, si in rem eius versurneSt. i)Si itaque illius vel servus iussu domini contraxerunt, oritur actio ei quocum negotium inierunt ad xersus iubentem in solidum. et Si patres vel domini non iusserunt quidem, at silium vel servum negotiationi maritimae, aut teTres tri praepossuerunt clatii actio contra eos, quae Aer citoria aut institoria nominatur. 3λ iri in coni petit iis, qui ctim filio aut Servo ma yiSt O navis contraxerunt adversus patrem, aut O miniam exercitorem, a contractum ab illis initum duimplendum

23쪽

Ad eumdem finem institoriam citionem habetis qui cum institore, sive tabernae praeposito cotura-Σit, adversus praeponentem. s Cuin etiam pater filio, vel dominus servo peculium dedit ut in eo negotietur, si aes alienum contraxerunt, tunc reditores habent actionem contra patrem vel dominu ut solvant peculio tenus 6 Demum cum aequitati adversetur alterum cum alterius damno fieri locupletiorem hinc oritur actio de in re a verso id est, de eo quod necessario vel utiliter impensum est a filio, vel servo tu rebus PMetris, vel domini. 7

AD TIΤ. III. DE NOXALIBUS ACTIONIBUS.

a ACtio noxasis vocaturrilla quam instituunt, quibus a servo damnum datum, contra quemcumqtie serUi Possessorem, et quidem alternative, ut aut clatnnum sarciatur, aut servus noxae detur id est laesso in satisfactionem tradatur. 41 In America vero cum iure novissimo servi ipsi ex suis delictis conveniantur ac si liberi essent, acti nes Oxales extra usum sunt a Crimine igitur coram iudice delato, Citatur, a que auditur Syndicus civitatis, necnon et servi Ο- minus, nisi illum ante litis contestationem derelin

24쪽

Poena demum reo imponitur quae delicti gravitate, a Circunstantiis correspondet, ac eadem qualiber homo plecteretur )Si autem dominus sectum in sua potestate retineat, damna, aut poenam ficum ariam in qua condemnatus sit, Solvet, Praeter corporalem servo pro qualitate cris

SI QUADRUPES PAUPERIEM FECISSE DICATUR

M uperies in iure adpellatur, damnum Uod Umque a quadrupede datum sponte, et non instigatu, contra naturam generis sui. i Competit igitur actio ei cuius interest adversus eum qui tempore litis contestatae quadrupedis domunus est, ad id ut vel damnum datum resarciat, Vel animal noxae dedat. a)Si vero laessus ipse bestiam irritavit, nullam damni illati satisfactionem petere potest: in aliUS, eontra instingantem dabitur actio non haec, sed de damno initui dato. 30 Bestiae mansuetae non hoc tantum modo, sed et Secundum naturam sui generis nocere possunt, Ole-I Videlicet, aut gramina depascendo Si ita damnum dederint, competit acti adver

ae sus

25쪽

ω rosus quadriapedis possessorem, ut illud sarciat, aut noxam tradat: in vero dominus ipse bestiam immis- sit in duplum damni dati. s Non potest tamen agri dominus animalia ibi ubventa occidere, aut vulnerare : id te solum indis specialiter est concessum. 46 Cum vero in ipsorum agris plerumque animalia noceant, autum est, ut PeCuaria tam armentorum quam pecudum satis ab oppidis distent, utque Omini tot pecuariorum numerum constituant, quot sumcere possint ad damnum vitandum. 7 Denique qui leonem, verrem, aprum, vel simi- Iem feram male custodivit, et ideo damnum dedit, in duplum condemnatur, si sit aestimabile. a Si vero inaestimabile veluti si liber homo occissus, in ducentos arabolinos aureos sin autem uuneratus, in tantum quantum aequum videatur aestimatis nimirum impensis in curatione factis, operis Cessantibus, cet. 9

DE IS PER QUOS AGERE POSSUMUS.

ROcurator in iure vocatur, qui negotia iudicialia, vel lites alienas domini mandato suscipit, et administrat. a

26쪽

2 3 - ε

Ita*ue solus ille procuratoae dare potest,mus liberam habet res suas administrandi lacultate a Non possunt igitur duriosi, Irodigi, insantes, pupili, ac minores gae tutoris, aut curatoris auctoritate. 3 ς Filiussamilias etiam nequit constituere Pro ratoren , nisi in castrensi, vel quasi castrensi peculio, vel a parte alibi missus, quid ei contingat Propter quoa debeat litem movere

Idem ius erit in absentia patris pro suis, vel paternis negotiis, dum tamen in Paternis. Praestet a trunem de rato os Procurator ess potest quicumque idoneus esta, ditibus inlienis suscipiendis et administrandis 6 Non ergo minor viginti quinque annis, suriosus, surdus, et mutus, foemina, miles, Seruus, infamis, et, auscusatus de gravi crimine pendente adcasatione. 7 Clericus etiam in sacris constitutus nequit SSe, PrCCurator, misi proe sua. Ecclesia, PiscOPO, aut, Rege. 48 Procuratoris ossicium extinguitur morte, Sive ipsitis sive domini ante litis contestationem adveniente: non tamen ita si mors post litem Contestatam contingat. 49 Tunc enim et post mortem domini conceditur; Procuratori negotium exeqiii, ac si mandans adhu viveret, quin pus habeat heredum mandato muniri.

27쪽

Mortuo etiam procuratote ipsius hesedes si idonei fuerin coeptum iudicium prosequi valent, quod tamen usus non servat. 1 1 Finitur praeterea officium procuratoris mutuo discensu, revocati e ac renuntiatiore non tamen stheiusta Causa adhuc re integra. La)Licet omnis qui a iure non est prohibitus procurator esse possit, nihilamhau rus nostr brevitati et ordini iudiciorum consulens, statuit ut in Supraemis Senatibus certus Procuratorum numerus Constio tuatur. 413 Ii antequam ossicium Miseipsant examinandrsunt, ac si idonei reperti fuerint, iurare debent se Meliter munus exequuturos. I Nequeunt tamen huiusmodi procuratores petitio nes, a deisensiones in iudicio exhibere nisi advocati subscriptione munitas, praeter eas quae parvi ho menti iudicantur: hispanice, feliciones sara acusarriseidia o pedis proroga determinus. Is

Atisdatiis iudicialis de qua hic sermo est actuam quo adversario securitas praeStatur. Cum enim reipublicae intersit ne iudicias fiant: illus

28쪽

22 illussoria hinc aequissimum est, ut plerumque reus, nonnumquam actor cautio ae praestare teneantur. Hae autem iudiciales cautiones saepius fideius

soriae esse debent, alis scilicet fideiussoribus idoneis, qui et solvenco fiat, et facile possint conveniri. ii Praecipuae harum sunt, quas hispano cloimate vocant Fiaueta de sandamiento, de a loes de To-udo F de Madrid, de la aet, epositaria.

Satisdatio de saneamient dicta datur a reo, in bonis pignerato, ne in carcerem mittatur, nisi privi- Iegio gaudeat personali, veluti nobilitatis, cet. a Igitur datis fideiussoribus cavere debet reus bona pignerata propria esse, ac solutioni debiti, et expensarum sum cere. 3 Toletanae legis fideiussio praestatur in iudicio executivo, eaqUe omnino requiritur, ut exequi possit sententia addictionis bonorum de trance, remale Ea itaque si deussor spondet creditorem restituturum debitori quidquid acceperit, cum poenara pli, si addictionis sententia fuerit revocata. 4s Poena autem dupli in usu non est, neque quod debitor umquam similem fideiussionem praestet, licet utrumque Praecipiatur a lege. 6 In executionibus descendentibus ex arbitrorum en tentia aut transactione, fideiussio praestanda legis Matriti dicitur, ac poena dupli non imponitur 7

29쪽

eausis cum civilibus, tum criminalibus in illis quando reus bona immobilia non possidet, aut est de fuga εuspectus in istis vero quando non alia imminet Oena, nisi pecuniaria. is Duobus vero modis constitui potest vel enim cavet fideiussor reum venturum in iudicium, et tunc adpellatur de iudicio sisti, hispanice de star a d recbo. 9 Vel promittit se soluturum quod iudex causa cognita iusserit reum solvere, et tunc hispanice de saga jusgado, F sentenciado, dicitur to)Fideiussio quam carcelera vocant, ad id unice tendit, ut reus in carcerem detiussus, ab eodem liberetur O Fideiussor enim veluti Commentarismis rei cur todiam in se suscipit sub poena, illumque in iudicio sistere promittit quoties iudex praecipiat ia In iudicio demum creditorum Concursus datur et alia satisdatio, depositaria, sive de creensi demejor erecbo vulgo uincupata. i 3 Ha Cave Creditor quantitatem sibi competentem secundum primam sententiam qua credita per gradus aestimantUr, restiturum ire, si alius Potiori iure prae-dltUS Occurrat. i AD

3 l . . it. Id. lib. 3. For Reg. et I iit a P. S. 7. ti

30쪽

DE PERPETUIS. ΕΤ ΤΕMPORALIBUS ACTI NIBUS, ET QUAE AD HEREDES, ET IN HEREDES IRANSEUNT.

Erpetuae dicuntur actiones, quae nonnisi ongi temporis praescriptione tolluntur temporales e conqtra, quae 'brevi tempori spatio durant. Huius generis praescriptio non est a iuris rationa aliena uua actiones veluti res incorporales in nostris bonis sint, quae omnia tempore amittuntur. I Igitur actiones reales Cum ex iure in re naSCAM.tur, tantum durant, quantum Opus est, ut res ipsa a possessore Praescribatur. et Itaque si res mobilis est, actio praescribitur triennio, sin immobilis, decennio inter Praesentes, vim centii inter absentes. 43 Actiones personales in iudicio ordinario 4nstituendξe, sive ante, sive postquam litterae exequutoriae expediantur, aut sententia transeat in rem iudicatam, viginti annorum spatio tolluntur Ipsum vero ius exequendi, sive actio illa ex obligatione personali orta qua debitorem petimus Pignerari, decem annis finitur s Μixtae demum actiones ex reali et personaIi, Veliati cum pignus, vel hypoteca est constituta, tri ginta annos urant. 46 Hae