Propositiones de iure naturali, ac regio Castellae, et Indiarum.

31쪽

me vero actionum personalium praescriptio

eum in solutionis praesumptione fundetur, si reus de hilum confitemur actionem reviviscere probabilius iudicamus. 47 'Brevi temporis spatio, scilicet, trium annorum raescribitur actio famulis competens propter Serviatia in domini commodum praestita, ne non et Onoraria Advocatorum, et Procuratorum. 8 Eodem etiam tempore Praescribitur ea quae eompetit pharmaCopolis, nugivendis, vulgo Boticarios, Netos, coeterisque ossicialibus mechanicis, eisque qui tabernas in quibus edulia venduntur ha

Actiones rescindentes actum aliquem sere omnes temporales sunt, et brevi temporis spati expirant. Hinc restitutiones in integrum quadriennio finia intur, excepta ea quae Ecclesiis, fisco, aut ruit tibus conced tu ob aessionem enormem, quae ad triginta annos protrahitur to)Redhibitoria demum, quae Species quaedam res titutionis in integrum videri potest, uno anno; quanti minoris, sex mensibus finitur ii, Haec de actionibus civilibus si vero de crimi- Iralibus sermo sit, actiones ad adcusandum ex delictis Publicis Ortae, durant viginti annos ia Hoc tamen locum habet nisi crimem continue- tur:

32쪽

as .

tur frustra enim praeseriptibnem p poneret, qm per totos viginti annos delictum perpetrasset. Excipiuntur etiam delicta Carnis, veluti adulto rium, stuprum, est quorum adcusatio ordinarie tantum a quinqu' annos extenditur i 3 Actiones ex gravissimis ortae delictis puta heresis, simonia, aut Crimen laesse mi estatis vere sunt perpetuae, ac nullo umquam tempore expi.

Ex privatis deluctis provenientes viginti annos curare existimant DD. nisi pro aliquibus plus, Vel minus temporis in iure reperiatur designatum, sicut in actione iniuriarum, et de dolo. is Quod spectat ad actiones, quae ad heredes, et ii heredes transeunt, Vel non, hae duae regulae fiunt

gervandae.

L Omnes actiones rei persequutoriae, SiVe ex contractu, sive ex delicto sint, heredibus, et adversus heredes dantur. ic)II. Poenales vero nec heredibus, nec adversus heredes competunt, nisi lis cum defuncto contestata fierit. i 7

AD IT XIII ET XIV. DE EXC TIONIBUS ET REPLICATIONIBUS.

33쪽

hit, eius notitia reo desertur, qui dum respondet adfirmando, vel negando reni ita se habere, dicitur si tem contestare. ι . Igitur litis contestatio alia Si, negativa cum ius, vel factum actionem fundans Contradicitur adfirma tiva alia, cum admittitur quidem, at exceptione Propulsatur et Exceptio itaque prout in iure nostro accipitur, est adlegatio iuris vel facti, quo actio eliditur, aut luspenditur. 43 Quando totam actionem atque intentionem a toris perimunt dicuntur peremptoriae, atque etiam Perpetuae dilatoriae vero, ac temporales, si illam a tempus disserunt Primi generis sunt solutio, compensatio, debiti Temissio et secundi vero iudicis incompetentia, Partis non legitimitas, tempus seriatum, neCnon mo- Fatoriae a supremis tribunalibus indultae s Dilatoriae intra terminum ' a iure concessum ad litem contestandam, scilicet, intra novem dies sunt adlegandae ad peremptorias vero alii viginti dies Conceduntur a lite contestata computandos. 6)Relato termino transacto exceptiones . etsi te remptoriae facile admittendam non sunt, nisi iurante reo sibi suisse ante ignotas, nec malitiose tam ser5

ab eo proponi. 7 At

34쪽

At qui henesidio gaudent restitutionis, veluti

Ecclesiae, minores, et illud semel impetrare possunt ante sententiam ad novas exceptiones prodii Seendas a 'Verum sicuti reo licet adversus actorem exces tione uti ad eius actionem excludendam v ita quoque actori ius est replicatione, rei exceptionem infirmare. 9ὲ iutur replicatio nihil aliut est, quam secunda actoris adlegatio ad firmandam actionem suam ad verSus exceptionem a reo OPPOSitam. IO Nova vero illa adlegatio rei qua replicationem actoris excludere conatur, duplicatio dicitur, et ad utramque perficiendam tam actori quam reo sex dies Conceduntur. ii Ne audem adlegationum, et replicationum n merus nimium excresceret, statutum est ut ultra du-Plicatjonem progresias non detur. ia Duplicatione ergo ad summum facta si qua a adlegationibus sunt obscura aut dubia, probatio a iudice est indicenda, et quidem intrae terminosis iure cons , titutos. 13

AD IT. X DE INTERDICTIS

Nterdicta adpellantur acti ones illae ad disceptandum de Vera, vel quasi possessione destinatae, et quietem in iudicio brevi, et summario. 1 Iis

35쪽

Iis vero actionibus non de possessione naturali litigatur qua quis rem nude detinet; sed de civili, quae esu detentio cum animo rem sibi habendi et Cumque haec magni mordenti sit, non patiturius lites circa eam exortas esse diu urnas se praecipit ut breviter decematur, quis debeat possidere, vel quomodo. 3

Quamvis vero interdicta maxime ex Causaso hessionis dentur, quaeuam tamea inventa sunt, quae ex causa proprietatis oriuntur.

Ea sunt vel prohibitoria, quibus petinus aliquerit prohiberi facere quid, quod vel publicae, vel nostrae Possessionem nocet, veluti in interclicto novi φseris nuntiationis, Vel exhibitoria, quando rex mobilis a iudice praecipitur exhiberi illi cuius interesta et demum res titutoria, quibus aliquid nobis ablatum restitui peti

Aba interdicta sunt quibus possessionem nondum habitam iure tamen nobis debitam exposcimus, diacunturque adipiscendae possessionis. Tale est illud quia heredibus conceditur Contra eum, qui hereditatem pro herede, vel pro Posse fore Possidet, ad consequenuam hereditatis Possessionem. QAlia dicuntur retinendae possessionis, quibus PO sessionem nactam conservare adnitimur. Dan

36쪽

ab e

Dantur itaque ei qui rem mobilem, aut immobiIem

tempore litis Contestae nec vi nec clam ne praecario possidet, adve Isus t bantem, ut in possessione protegatur. 7

Hine super cautum est, ut qui ita rem per n. num et diem possederit cum bona fide, iusto titulo, scienteque eo, qui rem petit, in possessione sua tu bori nequeat. 8 Demum recuperandae possessionis adpellanturalia interdicta, quibus de amissa possessione iterum nanciscenda laboramus. Potissimum est illud quod competit ei, qui per

vim a possessione rei immobilis eiectus est, civerissus clericientem ad restituendam Isse Sionem Cum fructibus, ac damnum datum resarciendum. se Competit hoc interdictum etiam si iudex sit qui deiecit aliquem nec citatum, nec auditum in qu Cas deiecto intra triduum o Sessio est restituenda. io Supra dicta locum habent etiam si adversarius Regio cliplomate sit munitus, quod Uppote Contra inauditam partem expedituum nullius roboris esse debet. ii Pinguius tamen remedium ius canonicum invexit actione dicta de spolio, qua spoliatus agit non modo e re immobili; sed et de mobili, non modo adversus spoliantem; sed et adversus quemcumque PoSseSSO- rem. Ia AD

37쪽

oenae temere litigantium muntur media illa a iure inventa ad coercetidam temet talem eorum, qui dolo, vel malicia litem intendunt, aut excipiuntur. I Primus 'dius quo coercetur illa temeritas est iusiurandum calumniae, eo fine in tribunalibus inve tum, ut sine calumniis expedirentur iudicia. et Semper enim homines, licet Cesest relgione iuramenti terrentur, quo Deum ipsum invocant, non modo uti veritatis testem, sed etiam ut perfidiae ubtorem a Eiusmodi iuramentum praestare cogiantur tum actor, tum letis ac tor, lac cresseni se UStam, Onamque causam habere actionem intenderit reUS, quo putans sibi ius favere ad mactandum venerit. Uterque demum netur adserere nihil calumni Se et improbe facturus, raudesque quascumqUe ad alium Nexandum omissurus. s)Non modo actor et retis iurare de calumnia obligantur, verum etiam ubi dici, vel adversario libuerit eorum Advocari: alias non nisi in ingresu sui muneris, et semel quotannis 6 Hoc iuramentum in ipso litis exordio, sive post Bitem conista tam desertur: quod si principio missum

sterit, in quacumque iudicii parte deferri poterit. 7 - Et

38쪽

Et quidem ea adiecta mena, ut actor de calumnia iurare renuens ab instituta cadat actione reui ver Pro consesso habeatur. 8 Temerarii etiam litigantes, sive qui nullo probabili iure ussulti litigarunt, inmitis expensas Sunt mulctandi. 40 Demum qui in criminsit iudicio calumidandi anum actionem intendit, praestet impensarum solutionen eadem poena debet punimi, qua reus esset puniendus si ei delictum probaretur io Reus vero illicitis essensionibus tens praeter poenam delicto Correspondentem, ignominia adficitur,ac expensis condemnatur. Ii

LUdex est persona auctoritate publica constittura ad ius inter litigantes dicendum, adque exequendum. ι Q a iurisdictio:iem habet iure proprio, Seu ratione octi ii vocatur ordinarius delegatus vero, qui eam exercet ex commisione alterius cuius vice sun-8itur. a ualcis ossicium expostulat ut recte iudicet, videlicet, iuxta leges et mores vim legis obtinentes, idque Secundum adlegata, et probata. 3 la

39쪽

I serenda sententi eam discretionem servare debet, ut si quem condemnet in quantitate pecuniaria decem dies ad solutionem concedat: si vero in Certae species restitutione, intFa triduum restituere iubeat Tandem cum iudex quaedam impertiatur rogatus, quaedam ex ossicio decernat, etiam non rogatus, ossicium eius in mercenarium, et Gila communiter dividitur.

Uublica delicta adpμllavimus illa quibus sacrati ra reiptiblicae iura immediate violantur i Hinc licet hire nostro fere in tractis delictispissatis omnibus pateat adcusatio in his praecipue adulterio excepto unicuique civi competit reipublicae malo occurrere. et Inter haec, primum locum obtinet crimen lae ,ae Maiestatis illorum nempe, qui contra rempubli cam, vel summam Principis potestatem aliqui mo-

ES autem hoc crimen duplex perduellionis, sciIicet, et maiestatim in species Perduellionis criminae se obstringit, qui hostili animo adversus rempublicam, vel Principem se Pro ldit maiestatis in specie reus fit, qui iura maiestatis usurpat

40쪽

usurpat, aut ali quid verbis vel iactis De animo ho tili in contumeliam Principis committit

Poenae perduelli impositae sunt ultimum suptiacium, euiusque meis oria ita damnatur Ost mortem ut domus in qua a abitabat diruatur. s Damnati etiam bona omnia fisco addicuntur, sola Uxoris dote ex epta, atque re alieno antes in Ieris perpetrationem contractuo. o ILiberi quoque eortim infames fiunt, omni spe altius dignitatis excluduntur, ratque hereditate, non Paterna tantum, sed et e traneonu privantur. 47 Rei criminis laessae malastatis speciatim dicti, neCad usantur post mortem, et mitius puniun ulr, Prout exigunt facti admissi circunstantiae. 8 Publica etiam sunt carnis delicta, adulterium videlicet, incestum, stuprum, nefandaO, a mons truosa libidine, et lenocinium. 9θAdulterium prout in iure nostro accipitur, est mulieris alii nuptae , vitiatio. io Poenae vero reis huius criminis a legibus impositae in desuetudinem merito abierunt; quare hodie arbitrio adicis gravi poena uniuntur, non autem

capitali ia Eodem modo plectuntur incestuosi illi nimirum qui