장음표시 사용
291쪽
Ei Observationes coelestes. 26d
ait Martem observatum fuisse' 3. 18 rc in ejus tamen calculo, pagina sequente, habet 3, 3 3 V. Quae sunt vel sphalmata Typographi, vel faciles Aut horis malogiata.
In catalogo bis habetur dextra tibia Ophiuchi : primo stibtitulo, sequentes pertinent-Ophiuchum dcc. ibique recte habetur. Deinde, in Ophiucho, ubi perperam habetur.
Ex Epi Febr i 8. 163 p. Toxtet hae. H Abes, inqui , insignes aliquot observationes, quae cum mea Jovis
correctione non quadrant... Suspicari S autem, quo rem excuses,
streae septimae ille majorem esse longitudinem quam habet vel T cho vel Lansbergitu Quod ut ut sit, rem non adjuvat ; quippe si per easdem stellas factae observationes in fine Anni praeteriti,metilibus scit Novemb.& Decembr. correesioni convenirent ; deberent uidem Januario &Februario secta simi liter convenire. At,secus evenisse, tu pariter de ego observavimus. Postquam enim videram correctionis nostrae consensum cum obse vatis praeteritis, libuit etiam de secuturis experiri. Inveni aurem sensim deviare, longitudinem Jovis vera majorem exhibendo, donec excreverat error ad usque I o circiter: iamque iterum sentim decrescit error, quod futurum praesagio eousque donec ad conseii sum iterum perveniat. Quid autem fiet, neque certus scio, neque admodum sum sollicitus. Tentabam utique, haec expertus, correctionem aliam ; quae pluribus.
adhuc observatis satisfaceret, tam nostris scilicet quam & pleriaeque I ansbergianis: sed & haec incassum tentata est; exhibebat utique ita Januario & Februario, majorem Jovis longitudinem quam observavi
Ubi toties igitur operam & oleum perdiderim, in eo tandem confirmatior factus sum quod jam dudum fueram suspicatus: nempe bergianam hypothesin coelo nequaquam convenire, sed aliam este motuum rationem quam ille exhibet. Atque hoc quidem olim suspicabar ex, illa sua correctione Martis in Acronychiis, (de qua saepius apud te conis questus sum, quali malae fidei nota, quum nullum habeat in hypothesi sua fundamentum.) Quid quod dc tentatis modis omnibus, mutando &reformando omnia, nihil profecerim. Unde stat tandem sententi. , impossibile omnino esse, retenta eius hypothesi, (mutatis utcunque E centricitate, Apogaeo, . Equali motu, &c ) calculum instituere, qui tum. illius tum nostris observatis satisfaciat, & veterum accuratioribus. integ
292쪽
haec autem, unum est op hi, k quo cum dissentiant L a regiavo et Tabulae mininis ro circiter,hoc ille mala fide dissimular,reticeiq. , ut ut illud summa cura & diligentia observatum testetur opertaesu. Quod quum animadverterem, mirabar hominis frontem, qui (quia dc D. ita speciosis titulis incauto ordi imponeret, tamque petulanti censura Dc-- & Replerem c viros tometum doctiores . tum amantiores veri) perstringeret; dum interim tales obtruderet Tabulas, quae (quod audaAer spondeo) ne per unum unquam annum integrum coelo consenserint. Cum enim ex observatis nostris certum sit, Radium Orbis Terrae longe majorem esse quam ille st tuit, sitque hujus orbis prostaphaeresis maxima de fere unica causa istius, quae per unius anni spacium contingit, inaequalitatis: fieri non potest, ut illius prosthaphaeresis orbis maxima, quae est minutis a 3 aut a Ivel cur ego existimodi s of minor quam vera, illam exhiberet logitudinum differentiam, quae inter unam & alteram stationem reperiatur. Dumque haec mecum cogitabam, incidebam in Repleri locum Apr. p. p. 33y, ubi ille ex professo disputat contra illam sive Lambergii sive Copernici hypothesin, (eadem enim est utriusque) eamque plurisis argumentis refutat. Ut non possim non mirari stuporem ejus, qui posthaRc mpleri censuram, eidem tamen hypothesi totam suam fabricam superstruit, cui interim fundamento stabiliendo contra Tvleri impetitionem (non contemnendi adversarii) nihil quicquam inert, nec responsi quicquam vel defensionis aggreditur. Quam autem correctionem Martis in Acronychiis adhibet, cujus
ille nullum in sua hypothesi fundamentum substernit, (nec quidem eam admittit ejus hypothesis: ego plane judico in aliis non minus adhibendam fuisse Planetis quam in Marte, nec minus alibi quam in Acr nychiis. (Inde siquidem ortum duxit,quod Lansbergim centrum orbium sex Planetarum, non ipsum Solis corpus faciat, sin sine omni ratione punctum aliquod inde tantundem remotum suanta est Solis Terraeve Excentricitas. Quum vero alibi de in aliis Planetis, non ita fuerit comspicua correctionis hujus necessitas, atque in Marte in Acronychiis. hic autem adeo manifesta (propter Martis Terraeque vicinitatem' ut nullatenus esset dissimulanda . ille, quo melius tacum faceret, infercitqualem qualem, nulla basi subnixam, Tabellam correctionis Martis in Acronychiis, (Taia Astron. p. 118. loca apparentia Mart ecca sed cur illud faciat, rationem vix leviter atringit; conscius, credo, quod quo magis tractaretur, eo citius pateret fucus: securus interim speciosis verborum ampullis, & amicorum suorum adulantium encomtis, ita perstrictos fore aliorum oculos, ut siqua in posterum observatio errorem,
293쪽
insinuaret, coelis potius suisque oculis derogandam fidem quam hujus Tabulis judicarent. At illum cogitasse oportuit, non ira coecos futuros omnes, quin aliquando forent orituri qui & animadverterent, & eadem libertate perstringerent errores ejus, qua ille in alios usus est. Quodni faciant alii, nostrum saltem erit hoc iacere, qui sit audem & impost oras ejus jam detegimus, ut sciat orbis literatus quam illis ipse speciolis titulis imposuerit, & ostentatione. 'Hn interim ego aliisque rationibus inductus, Lambergii hypothesin ut plane falsam rejicere , unde nulla spes superlit veritatem eliciendi . statui Repleri hypotheses experiri. Quum autem ipsius Tabulas nondum habeam, commentus sum proprio ingenio, quod, credo, cum issius hypotheli vel idem sit, vel eidem aequipolleat.
Hypothesis illa, rudis adhuc & imperfecta, hujusinodi est. i. Corpus Jovis c& de reliquis similiter Planetis intelligendum
movetur in circulo majori, circa Solis corpus A, in circulo boli con
r. Duplicem habet librationem et alteram in circello D C, a D ad , C, & retro; unde mutatur ejus a Sole distantia. Alieram in circello B E, a B & E,& retro; unde oritur inaequalis ejus circa Solem motus. Nempe, quando est in D, remotissimus a Sole; tum libratio haec est in
F versus B (contra motum orbis,) motum ejus medio tardiorem reddens : quando autem in C Soli proximus, libratio est in F versus E, . motum ejus medio celeriorem efficiens. Adeoque celerrime movebitur quum Soli proximus est, tanti motus Planetarum , tardissime vero quum inde remotissmus, crescente proportiosialiter velocitate, prout
fit Soli propior. Quae, quantum conficio, vel eadem est, vel (quod e sectum calculi spectat) a Leple lana non admodum diversa; (Tabulas
enim ejus nondum vidi.) Ait enim ille, Planetas moveri in circulo Soli excentrico, Excentriinatem autem esse semissem librationis in majori circello B E, tardiusque in Apogaeo quam in Perigaeo moveri. vid.Astr. p. pag. 38 I. 3. Eodem plane modo movetur Terra in circulo minori.
Ab hae hypothesi duplex oritur in ualitas prostaphaereseos orbis: alteram a Jovis ad Solem aceessu, adeoque de ad orbem Terrae unde hic orbis major videbitur: alteram a Terrae ad Solem accessu, unde orbis ejus videbitur minor. Est tamen loci Iovis calculus secundum hane hypothesin facilior quam secundum Lambergitis, ut ut ille non nisi unum prostaphaeresios inaequalitatem agnoscat. Atque hinc sequisur Terram ad Solem recedere non nisdinudia Excentricitate suo. quamvis
Lansbergio contrarietur eum tamen hoc de reliquis Pl aetis
mira fit, est de Sole verisimilius. D -
294쪽
Diipensiones orbium Jovis & Terrae hae sint. Radius orbis Jovis AF roo oo . Semidiameter circelli D H py . Libratio BF ps 8 . Radius orbis Terrae As is sit. Semidiameter circelli d A. Anno Christi i63 , Ian. I Ad aequalem motum Iovis tu D
aenins. addo min. a . Ad Apogaeum v. s, ora Anno Diuitiam by Cooste
295쪽
Et observationes eae siei. a 6s
Anno Nabam seris s or, Epephi et q. subtraho ab aequali motu Iovi,
.min. 26 et ab Ap maeo gr. ,2 2Ergo, annis iooo, aequalis motus Jovis superat motum Lamber, min. i, , Od. Et motus Apogaei superat motum Apogaei Lamiam giatum gr. S, O .
Calculus sae instituitur. i. Sinui distantiae Solis ab Apogaeo vel Sigaeo (ptout illi veshuic propior erit adde sinum (Legarithmictu intelli gr. v, 3o , c seu Logarithmum numeri si 8 , quae est Libratio. mma subducto Radii logarithmo est sinus prostaphaereseos centri et 'uae ab quali motu tarahenda est, Suoties Anomalia centri est Semicirculo minor i addenda, quoties major est ut est-prostaphaeresis centri. Sic habetur longitudo centrita. Quae sima r subtrahenda est a Solis motu vero ab AEquinoctio medio, non ut iubet Lambergim 1 motu medio, residuum est anomalia o sis. a. h. simi distantiae Plandiae ab ipsius apogaeo vel per gaeo, adde togarithmum ipsius D H, hoe est numrei Tya, prodit subducto R dio logarithmus numeri, qui, additus ipsi ioooo Radio orbis Iovis
si anomalia centri sit QEadrante minor, vel tribus Quadrantibus major isubtractus autem si sit anomalia centri uno Quadrante major, de tribus minor i exhibet veram distantiam Iovis a Sole. s. Co sinui distantiae Solis cin vero ejus motu ab AEquinoctio medio) ab ejus apum, vel perim ver adde togarithmum numeri io
si sit in Solis excentricitate maxima, vel 3 o, si in minima, ct prodit c subducto Radio) logarithmus numeri, qui additus vel sul inus ipsi 1s so (Radio orbis Terrae, est Terrae a Sole distantia.
. Si anomalia orbis sit minor quam gr. Ilo, reservetur illius seu missis , sin major, reservetur semissis residui ad 36o. Deinde, distantia Terrae a Sole, distantiae Jovis a Sole , tum addatur, tum auferatur. reservatis summa de differentia. Tum dic, Ut summa haec ad disseren- Tangens semissis modumservati, ad Tangentem arcta qui, ab illo semisse ablatus, relinquit prostapliaeresin orbis; addendam in priori semi circulo, in altero pubtrahendam. Postea finiatur calculus, iuxta-Praeceptum 1 s. Hinc autem ego deduco Jovis loca, quae Observationibus , quas stio omnibus prope respondeanti exceptis duabus, nempe tertia quinta in Laudergit Thesauror quas oculi conjectura (ut videtur non Instrumentis iaetas, pro minus cerris habeo. Sed imperfectum adhuc est commentum hoc meum , desunt ui ue M m 'bstrvationes.
296쪽
observationes sus kientes. Si tamen vel trium annorum observationes haberem, quando Sol sit in Jovis opposivione vera, possem inde, cum his quas habeo, omnia elicere. Oro igitur summi cura diligentiaque obsereare velis Iovis locum, circa ro inrtii jam instantis, quando erit ille in oppositione Solis, eritque illius orbis prostaphaeretis maxima.
Nec interim omittas alias observandi occasiones datas et non enim paucis observationibus sparsiis. sed continua serie opin erit, ut si quid aliquando erratum fuerit, vel meo ac contigerit, id compa alis vicinis o servationibus facile in ordinem redigatur. Miror etenim ausum fuisse nise M-, eo quod aut o observatis sitisfacerent, Tabulas suas Perpetuas jactitare. Quippe id multis modis fieri posse nullus dubito, ut tam paucis satisfiat, dum interim alias a veritate satis recedatur. Quidquod nec illaesa ae observationes omnes cum Tabulis suis conissentium.
Ultima ejus observatio Iovis manifestum est indicium erroris in Tabulis. Sunt enim stellae quas ibi memorat, in lo itudine minutis S minore, quam habet ille. Sic enim eli De habet, ct ex nostris observationiblis idem Hicitiae. Ejus observatio Jovis & Martis pag. t o. expresse eontradicit o servatis Repleri de qui ambo die p. contigisse dicunt, quod ille ex calculo nobis persuadere satagit die S. Sed haec hactenus. Solis diametrum quod spectat vi concedo quidem ego, secundiam iutamquam tu adhibes observandi methodum. esse illam sit' circiter. Ego quidem inveni sub idem tempus si, 28 et velim autem ut eam observes, suspensis duobus filis, plumbori in ope, perpendicularibus i ta inde recidendo, donec Solis limbum utrinyestringant. Nolo interim Jam conceptae opinioni meae nimium confidere, ut ut vix dum mihi persuadeo erroneam esse Hujustuodi forsim observatio rem dirimet. Lunae diameter videtur mihi minor qnam vult Lmberrim, uno aut altero minuto primor adeoque & illa nonnisi dimidia Exceruricitate sua a. Terra receder, quod vult Tepleris; sicut & a Sole Planitae r liqui. tervationesqIus impertiam, plane paucas habeo, quae sci ibi meis
Febr. I 6. quum Memmius altus erat gr. a. circiter i a Marte distabat gr. Is , et (non adeo accuratum hoc esse spondeo, quoniam non
illumeonspexi, donec se sub nube statim subducturus erat.) Ab extrema alae Pegasi iustabat Mercurius gni a d . Estque haec priori obse
vatione minus adhuc cena . . Habes autem prout erant utramque.
petam rarae sunt, de acquisitu difficiles o servationes Mercurii, ut vel
mediocres non sivit contemnendae. Ex Disitipod by GO le
297쪽
Ex Epis. Feb. et is p. Toxtethar. MIsisti observationem tuam de Ariminius veneris & Lunae. Velim
observes, summa cura, diffferentiam Aramithalem veneris de Solis, ante Solis occasum; & (loco veneris inde habito ejusdem tainsignioris alicujus stellae mae differentiam arisauthalem, ut inde stellarum fixarum a bole longitudinem habeamus. rem mihi multo desiderati imam. unam hujusmodi observationem jam misisti, velim plures. Poteris etiam idem per Iovem obse vare, quando erit in statione s cunda, circa mensem Maium s cmo enim illum aliquoties vidi, Sole adhuc satis alto enstente i iimus enim moras tardior (praesertim eo tempore una cum parallaxi insensibili unc Venere potiorem reddunt.
Quod vid illud Linuberetii, in Tabulis pag. x et g. s et, inveni mysterium, si sestem inventu dignum sit. Estque ejusmodi atqi
secunda temporis aequario in Luna. inod quidem pro arbitrio vel adhibet vel omittit. Hoc autem est , Quando longitudo centrica est inter Sexagen. t. gr. 6, o , dc Sex. a. gr. 3o, o , subtrahe inde s equando est Sex. 3. gr. 3o, o , vel circiter, subtrahe ret et quando circa Sexag. q. gr. o, ora subtrahe 8 , & habes contectam is tudinem centricam. lo Fracto, finienda calculmis more usitato. Hanc adhibet correctionem in quinta Martis observatione, de in observatione Lu- me de Martis. In observatione veneris & Martis, usitata viI incedit, &deinde subtrahit s a vero loco Martis, (quod videtur Regulae suae eo gruentius . dicit enim seca non lora encentrica. In secumda observatione Martis coriinionem hanc non adhibet, neque in sexta. 16 3 6 Iun. i. h. o. P. observas tu distantiam Martis . Spka, gr. t. y . Est autem Lambergisca ao, i It . lat. o. 3i A. adtaque dista tia i , i Sr. Sed si adi beatur .aequatio, erit ita e s,s s et lat. o, 3or A.
Ad ue distantia a Spira i , qy , quod ni observabas. Latitudo Reguli Lambergio est O, 31 , Deiani o, et I (vat vetior videtur. observastita distantiam Reguli a lucida in eollo Leonis,s, et ora Ergo latitudo Reguli est o , a C; cum sit lucida colli S, r. x636. Apr. ii. distabat Iupuer (ut tu inibis3 amulo . 312
Erat illius longitudo clum ses dum iambergum, tum thundum cor rectionem meam, nas, vi , lat. I. is . Regulus in Ret , set et . Perdifferentiam longitudinum ret,&di fiam invenio differentum latitudinum v . Ergo latitudo Reguli est o,im. Noe multum d ruat observatimes aliae sub idem tempus a te iactae. . Mma Observata
298쪽
us 8 Ieremiae Horroecii Epistole
Observata mea. Febr. a I. 1 63 Auando erat Mercurius altus gr. . dc Mars gr. 1 f. circiter i distabant gr. Ia, ob rectaque per eos ducta, horigontem secabat angulo gr. v. Mercurius distabat ab extrema alae Pegasi gr. io. 38 . Oiae ario prior erat, quam ego facere potui, accurata , posterior magis dubia.
Ex Epim Apr. a P. I 63 p. Toxtet hae. . Solis diametrum quod speetit, agnosco, quod Proverbio dici solet;
Secundas cogitationes meliores. Concedo tibi victoriam, &, si vis, trivmphum. Expertus enim sum, si novissimas ad te literarumvarias me . thodos accuratas rem illam dirimendi, id ue hoe successo,
Manli S. de variis post diebus, lumine per foramen in cameram valde tenebrosam immisse, in variis distantiis, ductis in charta densa ne curvatio fraudi esset circulis immissum lumen excepi. Hinc collegi bolis diametrum, semel 31 s', bis si se'. semel si' i ' fere, semel 3I xo' paulo minus; semel inter g o soli & 31 i q. In distantiis maximis, de diligentissime obseruatis erant ga sq, de 3i y sumque
hae quasi mediae inter extremas. Disco autem accensui totum illud quo vel minimum luminis apparebat. Eodem die, vesperi, duobus filis plumborum beneficio perpendicul ribus, observabam occidentis Solis diametrum gi ov. Die i o, simili processu inveni si, i o'. Eodemque die,' mane; per Radium Astronomicum, inveni gr , loq In his omnibus occidentis scilis overvationibus, Sol erat colore rubicundo, ita ut ficile potuerim liuilium discernere. Sin fuerit fulgore amreo, quod saepe fit, multo major apparebit, tum propter splendorem oculos. perstringentem, tum propter radios sese dilatantes Quod in
causa fuit, cur praeterita hyeme observaverim 3 nunquam enim ob- .servare potui tum temporis occidentem, quin radiis splendidis, nec satis . ab Aeris densitate tractis, vero major apparueriti
Concludendum itaque hinc videtur, Solis diametrum in Apogaeo solo in Perigaeo si Vin media dis vita si cram Piprostaphaeresinaequinoctiorum, Eo pro mera chimaera habeo. Nullam ego talem inaequalitatem, vel in stellis vel in Sole exbstrinoi qum ego in dubiis observatis me probaturum putoi Gratulor ego tibi observata quae misisti tua. Spem me brevi ea omniaconciliaturum, sine notabili ulla discrepamia et quum vero id pluri-hus modis fieri possit, oro ut observationibus adhuc pluribus instituem
299쪽
diis lacumiris. Modum tuum observandi approbo, nec video in demonstrationibus quem suspicor errorem, nondum tamen nisi leviter examinavi. Interim videntur sibi satis cohaerere observata, quod ex filiis principiis deduci non videtur probabile. Macte tu materiam ex observatis suppeditare, & conabor ego fabricam erigere. . Id age (cum Is plero ut nihil novi te inscio in coelis contingat. Hoc autem, ut certiori fundamento nitatur, statui ego primum chimaericas omnes hypotheses, quae nihil rationis sipiunt cur ita fiant, eliminare. ( gales lunt veterum Epicycli Gigantiae, nec multo meliores LMubregii hypotheses, qyi praeter o psita nihil rationis subjungit. curita moveri corpora caelestia crederentur. Perplacet Repleri Philosophia, quia nihil asserit nisi quod probabili saltem ratione suadere seragit. Cogito interim quam facile decipi posili ratio in rebus tam a sen-iu remoris , adt mnihil amplector, nisi quod (cretissimis
hac in re ducibus primo it tuitu, mediocriter saltem, videatur conse tire. Quod cum in Re sero prae caeteris expectem, hujus ego placuis examinandis proxime me accingo. Ubi quicquid reperero coelo dissentire, conabor dissensus rationes investigare. Interim studiorum meorum cincertorum ut ut & confusorum adhuc) quis stuus sit, paucis aperiam. Calculum meum Ruperum coelis ais non satis convenire, (qpod de ego deprehendit commentum tamen probas,ut quod spem faciat suo cessus non contemnendi. od de ego primum judicabam i non tam propter Iovis observata quaedam sic satis explicata, (quod & aliis modis fieri potuisser, sed potissimum, quia satis expedite calculum accommodaveram Saturni observatis consentaneum (quae scio omnibus, nempe tribus postremis Lanspergit (duo enim primora, quae veterum sunt, facile inducentur ut cuilibet fere calculo consentiant,) & duobus praeterea mpleri de opemici: cnostrum enim observatum erroris aliquod habere posse suspicabar, quoniam, ut nosti, vix satis fidendum videbatur locis Tychanicis stellarum in capite Theoriae fundamenta iacerant. Sit A Sol. D distantia Planerae a Sole maxima , L minima. Cumque Solis conversio siu causa motus Planetae, (vid. Astr. Cop. p. y i 3.3 rationi omnino consentaneum est,
in D tardius quam in L moveri. Idque duabus de causis. Prima (quam Repleruaed uico quoniam debilior en vis Solis in majori distantia.. Aiatera (quam ego subjungo, quoniam in D, majori circulo fertur, in D N i adiaque plus viae conficiendum habet. Atque hinc causam
existimabam, cur inaequalitas motus in longum, dupla esset inaequalitatis motus in altum, seu Excentricitatis. Hinc sequeretur, Planetae motum verum DS L non circularem esse,
300쪽
- spo Jeremiae Horroecii Distbia
sed potivi Ellipticum, quod vult Tepleri s. In hoc autem ab eo disse tit haec hvmineis, quia distantia de inaequalitas determinantur motu medio ab Apogaeo bel Aphelio dotiis,) ille autem vero motu determinat . Exempli gratia hypodaelis mea secit mediam a Sole distantiam in S, antequam quadrantem vis suae absolvit, illius, en I, quando est in via media inter Asinelium de Perihelium. Hrpothesis mea facit armum illorum Anomaliae centri, qui aequaliter ab Aphesio & Perihelio distant, aequales Prostaphaereses, ut Sexagen. o, gr. 3o, &Sexa. i. gr. 3 o. quod observationi non ruit. Essciit enim minores in a aetalio, in perihelio majores . quod in Marte animadverti, quem ut lapiadem Lydium adhibeo in hypothesibus meis, quoniam exiguus error, in reliquis non observabilis, hic satis erit conspicuus. Calculum meum sic instauo i verbi gratia, pro Ian. I. I 63 I. AEquat.