장음표시 사용
41쪽
De forma Hypothesium in Genere: Et Tabulis motuum Coelestium.
m motu Terrae Annuo ac Diurno. Cum M Dilaeuas illas u Hypocli ac
severo eramime discutiendis mini proposuerita i non inepte fecero, si primo loco perquiram, Quibusnam fundamentis innixae sint. Haec enim prima ac praecipua cura debet esse ei. quicunque palatium Astronomicum struere constituit, ut Principiis indubiis, veluti columnis quibusdam firmissimis ac mininim caducis, tantae Eo onus superimponat. Operae igitur pretium erit cognoLeeis, dum fida hindamina habeant Hypotheses, quas L MOregiis pro veris atque undique perfectis venditat , ut ex eo patescat, quali fide sint dignae. od quidem melius fiet, si prius omnia Hypothesitan genera sigillatim exponamus atque uino intuitu conspicienda Lectoribus praebeamus. Formae autem Hypothesium Astronomkarum tres omnino
una est Itolini : inae vulgo audit, de plurimos habet Sectitores. Nec mirum, non enta supra sensum sapite Statuit haec Hypothesis, Terram in medio mundi quiescere, omni motu destitutam, Solem vero dc Sydera circa ipsam moveri, motu quidem duplici ac plane contrarior Diurno, super mundi polos cui appellant violentia primi mobilii. ci Periodico, viribus in onus, super polos Zodiaci. Alia
42쪽
Alia est Aristarchi & P agamare um: Sed vulgo optrbici dicituri quod re primus igniculum hunc, ignorantiae cineri pene op pressum, rursus sescitavit ae mundo reddidit a cujus splendor (tanciliam
renati Phamicis tantus est ut hodie etiam, plus quam prius unquam , reluceat,dc lavas indies acquirit vires et Adeo ut mihi dubium non sit , quin brevi tempore omni iun (saltem veritatis studiosonim) antinos sui ipsius amore inflammabit. Teniae denive Hypothesios author de inventor, est celebris ille Dcis Brahens, Nobilitatis ornamentum nobilissimum i qui Coperusci
Hypotheses immerito aversetus, neque tamen ignorans plurima absura da, quae veteri Astronomiae inerant, novam quandam mundi Fabricam commentus est; quae a Systemate Capernico nihil omnino disteri,
nisi quod motum, quem hic Terrae tribuit, ille Soli assignavit . qui Sol
motu suo cirramveheret Systema planetarium, ni cujus medio ( vel prope eum) ipse collocatus iit. Jam vero quaenam trium harum Hypothesium sit veritati maxime
consentanea, non apud omnes constat.
Ptolemaei sententia diu valuit & ab omnibus promiscue recepta fuit: etiamque adhuc non paucos habet defensores: sed eos parum Mathematicos, ac proinde judices quam maxime ineptos. Alteri Coperni ana, mirum est quam acriter dc furiose quidem inulti sese opponant; adeo ut videas nonnullos risu & scommatis excipientes, si quem audiant sic Philosophantem. Non solum vulgus hominum, sensus juinio captivatum, verum etiam literatorem vulgus, haud alitus sapiens illiteratis, hanc novam ( ut autumant) opinionem, omnibus modis repellendam ac destiuendam esse statuunt. Asterunt sua plebit Theologi iulmina vi authoritates sacrae Scripturae miserrime detortas . quali nulla alia cura Deum incesseret in Sacris Literis, nisi ut Phil
Addunt non adeo multum desipientes Physici, argumentationes nonnullas, debiles admodum ae laceras, quas tamen summa pertinacia opponunt; & ubi ratio deficit, ne fiat vacuum , ridendo explent; ipulchre sibi disputasse visi, si, quod arguendo non possunt evertere, impiam ridiculum contemnam, aut puerilibus dicteriis aspersum . aliorum rises exponant. Sed parum refert. Cerbereas istas spumas , faeile superabit veritatis illa vis Herculea. Nubibus obfiascari potest Sol ipse . extingui, nec ipsis Oceanis potest. Ne vacillet spes velira , . quotquot estis Samiae hujus Philosophiae cultores, ignicini Heroici ;animi melioribus horis nati . ne timete, inquam, Sictrix haec tandem . Diumphabit veritas i Sed ad rem. . Tertia,
43쪽
an Dei Terrae Disp. LTenia, Disonu 'pothesis, nihil aliud se tum Systema
m di Conrnicaeum inversumi cui recte si Metiuio non minus satis facit Astronomiae quam ipsius Coperam Hypothesis: At vero
rationes Physicae quam multae sutat, quae huic sententiae adversantur: quas uno falclculo constrictas exhi t Doctissimus xv ra. in Epitome sua Astronomiae Copera caim, pag. s et Sit ergo hoc primum Astronomiae restituendae indubitatum principium , Solim in Ceatro Mundi .imeseere, immo lim Deo . Teris ramque mia cum re mi lianetis circa eum ferri. Reiiciendae sunt autem Hypotheses Hotivis, de Deianis, dc siquae aliae terram immobilem statuunt. Cuius quidem sententiae tres ego rationes summatim
recensebo cnon enim se i institutum hoc particitaem disputationem 3
sunt autem hae. Primo, omnes omnino ob mnes quaecunque adversus hanc
veritatem confingi possunt jamdudum solide refutatae, ne sublatae sunt. secit hoc pugnae hujusce antesignanus F. Tvleras Astronomiae siue pernicana, libro praecidi primo, parte Quarta & Qginta, apag. 33. ad pasti t. auisque locis passim avus. ino Lectorem
remittimus. Secundo, omnes aliae Hypotheses multifariam in suum rationem imini'sunt, multa inferunt ablarda, multisque involvuntur contradimonibus. Prolosita siquidem neque apparentias salvat, neque causis Physicis stabilitur, sed evertitur Mius. Dctonii quidem, Ata nomiae ( ut dictum est satisfacit. sed ex hysica multa possunt
objici, contra quae nullum habet ista Hypothesis, munimen. vide Te rei, Astro. Cop. librum quartum, partem quintuu de Trituris
Tertio Haec taperis ei Huothesis multas indubias probabilitates pro se habet. Non enim ustum Apparentiis omnibus accuratissime respondet i sed etiam causas motuum caelestium universas adeo dilucide aperit, ae aperte docet, ut nemini dubium esse potest quin haec solummodo sit naturae de veritati consentanea. Nihil omnino fingitur in Astronomia coperustana, quae non habet naturam ducem, de comitem observationem. Quodcunque in ea asta itur, rationibus Physicis, Demonstrationibus Geometricis, omnium firmissimis. suffulcitum est. sane priviletium maximi esse momenti videbitur ei qui vel mediocriter presitaverit caecam ignorantiam veteris Astronomiae cui & T chomea, quae utraeque quidem verissime Hypotheses dici Possunt. cum ultra suppositionem nudam nihil habent, quo nitantur. Denique, cum omnes aliae Hypotheses deformem admodum mundi fabri
44쪽
sabricam exhibeant i haec Sola undique sibi consentiente eo uine cohaerens, mirandum in modum mundi faciem ornat, dc splendidissili Symmetria decorat . ut jam tandem jure merito , a pulchritudine, appellari possit.
Cum igitur hoc sit munus Astronomicum, ut Apparentiis satisfaciat, nihil tamen in sanam rationem peccet; cumque haec solummodo Hypothesis illa praestare potest; mirum est adeo perversa'esse hominum ingenia, ut malint obsoletas mancas, & multum absurdas sententias innixe defendere: quam pulcherrimam , ornatissimam atque undique perfectam admittere. Ego sane non possum non indignari, cum videam non solum vulsus hominum (neque enim Stipites istos moror sed , quod magis dolendum est, literatos nonnullos, adeo acriter hanc sententiam (tanquam haeresin quandam insequentes, ut nullam admittere velint disputationem, sed summis viribus conantur, tenellam hanc plantulam, rarissimis gaudentem solibus, vel saevis aquilonibus, hom-matis dc diateriis contundere, vel manibus cruentis, tygride quavis immitiores, tunditus eradicare. Sed revera non impune peccant; Vim ipsa culpa satis in se habeat paenae: Non merentur equidem suavitates tantae praestantiae Hypothesios gustare, cum adeo Stomuhen
Perdere est Agnus bava, nescit uti. Sed valeant asinini isti Philosophastri, qui stramina malunt quam aurum. Mihi longe praestat cum antiquis Pythagoreorum misteriis. cum inristarco, copernico , Replero, aliisque hujus aevi Philosophis praestantissimis, naturae,mystis,iveritatis sacerdotibus, suavissimae hujusce speculationis jucunditate frui; quam, cum istis caecutientibus
talpis, Astronomiae veteris mille mille nugas,mere vanitates vana ficta &errronea dogmata vel maxime pernosciret: Hoc solum est sapere, hoc est videre & scire. Reliquae quotquot sunt Hypotheses, ignorantiae, profundae nebulis ac tenebris submersae sunt, in hac enitet sudum veritatis jubar.
Odjiciunt, Terrae Corpus densum, obscurum, grave, & motui in
At contra: Terra est Corpus Globosum, adeoque moveri aptum. Nec opus est ut motum aliquem inauditum in ea fingamus: cum pateant, in Caelo, exempla aliorum Corporum sphaericorum, quae e dem modo circa proprios axes turbinantur. Talia sunt Sol, Venus,& verisimili conjectura etiam alii Planetae. Certe de Sole non est
dubitandulo, qui per Tubi Optici nuncium sui ipsius exemplo confirmat E nobis Disiticita se Cooste
45쪽
nobis Terrae Motum, & visibili demonstratione instructos, puerilibus 'figmentis supersedere admonet.
Deinde, quam Poetica seu potius somniatoria licentia, fingunt isti, extra Mundum visit bilem, Sphaeram nescio quam robustam, atque Orbem certe Adamantinum , cum intra eum nihil tale deprehendanti sum enim nequaquam (ut vulgo fabulantur Sphaeris materiatis& solidis impletum eis, sed tenuimmo aethere undequaque fluidum, praeter stellas& Corpora Caelestia nihil solidi agnoscit: Ut infra pro . babitur. Quam inani igitur phantalia illud fingimus quod nusquam apparet i Sin autem etiam ultra stellas Fixas nihil omnino sit nisi aether purissimus (quod mihi quidem ultra omnem controversiam situm esse videtur, )quae, quaeso, insania credet tot immensa & plane innumerae corpora, a subtilissimo aethere in gyrum adeo rapidum agi posse Sed detur, talem Sphaeram revera esse, ( quod utique ab affirmanistibus prius probandum estet:) Quibus tandem vicibus illa universem Mundi fabricam adeo Celeri vertigine torquebit Motus omnes aliquo contactu, aut reali, aut saltem Magnetico seu virtuali ( ut m pellet caeca rei osophorum Schola) fieri, apud omnes est in eonfesto. nimi Mobilis autem inphaera, sydera, tam longe dissita, neque in illa haerentia, per se quidem immediate contingere non potest: Neque
tamen mediate, per solidorum Orbium continuam seriem . cum Orbes solidos, in Planetarum saltem regione, certissimum sit esse nullos. Restat itaque ut stellis motum inferat virtute aliqua Masnetica. Sed neque hoc concedendum est. Satis enim sciunt, qui viriutem &motionem magneticam intelligunt, Centrum virtutum magnetica rum praecipuam esse sedem, easque in Centro maxime uniri, ibi demque fortissimas esse. versus superficiem vero Languidiores fieri, usque dum tandem evanescant. At hic Philosophiam novam atque admirandantidocemur, dum audimus Primi mobilis Sphaerant, quae nihil est nisi superficies, totam in se virtutem complecti, eamque versus centrum languidius exerere. Fortius enim superiora quam inferiora
circumagitat illa (ssiqua est Primi Mobilis violentia. Longe magis Philosophice, Telluri, corpori magnetico, magnetique primario tare liquorum magnetum matri cui appellet motum magne- ikvm attribuimus, qui ipsam Tellurem una cum sua Luna aliisque
Telluris appendicibue in orbem ducat , quam fictam quandam Sphararam, i incredibili, inaudita, & experientiae adeoque naturae ipsi repugnante virtute, invita cut aiunt) Minerva instruimus.
Sed age i fingamus cum illis, hujustiaodi portentosam Sphaeram ifillam illi virtutem, quam a se insulam esse reclamat Natura, nihilomu
46쪽
nua Poetice adjiciamus. cvid alium randem nisi Asinues ad Lyram praefecimus,cum insano Primi Mobilis imperio totum mundum subjecimus Quam absurdo enim commissas vires dispensat & inaequali distributione Tyrannum se potius quam legitimum de aequum Regem ostendit In stellis fixis quidem, & tribus superioribus Planetis, Geometricum
servet decorum, minus in remotiores quam in proximos agens, minusque motum eorum proprium vincens. Solis autem, velleris, Mercurii motus aequales pari portione superat, cum tamen inaequalis sit horum ab illa remotio, ex sententia Ptolemaei. Quod utcunque in inadypotheti excit sari potest, adhuc tamen in miraculis numerandum est, quod invicta illa & infinitae propemodum potentiae Sphaera, quae tam facile universo mundo dominatur, imo ad elementum
ignis, dc aeris supremam regionem, (siquae hujusmodi sint Chimene, extendit imperium, neque multo segnius infima quam suprema repiti subit, tamen quasi obice interclusa, neque in exiguum hoc Terrae Co pusculum, neque etiam (quod facilius est in nubes & aera, (seu, ut illi appellant, aeris infimam regionem, vel minimum possit. omirabilem c merito exclamet Gubertus) terrestris Glodi constra, tiam, qui solus non vincituri qui tamen, in suo loco, nullis vinculis.
nulla grsivitate, nulla crassioris aut firmioris corporis contiguitate, nullis poni eribus, conli ringitur aut sistituri Substantia Globi Terrestris, universte rerum naturae refragatur & opponituri Credant sane Primi Mobilis mirandam virtutem, qui illam experiuntur , Ptolema ei, Solidis suis Orbibus insistentes . aut Peripatetici, in suo igni Elementari, Aerisque suprema regIone versantes: Nos Terrae invicti
domicilii incolae, dedignemur Servile jugum sponte nobis impo
Haec ego apud Le rem praeseri volui opinionis meae testandae gratiae, tum etiam ut gratias agerem doctissimo Neplero, cujus muneris este fateor, quod hic non caecutiam ; mihi enim cum reliquis erranti aperuit ille oculorum, quare illi quidem me, ac mea (sioua sint deberi nunquam non confitebor. De ue immortali Opt. Max. ex animo grates ago, quod pulcherrimam hanc atque humanarum omnium tavissimam veritatem mihi amplectendam concesserit. lare hac re nihil ego a Lar Sergio dissentio . hic vincat & triumphet. Atque utinam pari certitudine niterentur reliquae ejus Hypotheses s ut potius agerem condendis Scili et Encomiis ob restitutam c ut profitetur Auronomiam, quam ut invidiam apud nonnullos subirem,in d elegendis Scriptorum suorum erroribus. Quos quidem invitum ac dolentem me vidisse testes sunt innumerae illae E et lucu-
47쪽
lucubrationes una cum olei ae operae dispendio,aliaque tormenta ac cruces quibus memet diu torsi,ut Tabulas suas caelo conciliarem: Quod cum diutius inani labore tentassem, cumque Nova Quotidie sphalmata undique scatere comperirem vi caepi non modo dolere quod tantum tem-
poti, & studii rei tam inutili impendissem , verum etiam graviter indignari , quod magniloquis ejus promissis tam parum praestaretur
quodque verba tanta, essent revera, tantum verba. Non enita solum Q.
Caelum ipsum inveni dissentire, longo intervallo, adhibitis tum aliorum tum Propriis observationibus: verum etiam perspexi Hypotheses ipsas multis in rebus sibi adversantes, neque quavis ratione connecti posse, praecipue in Lunae Paralladii, ac umbrae semi- diametro, quas Diagramamati Hipparchico non respondere, sed laborare fallo & absurdo: ipsumque adeo Lancte iam Diagrammatis istius notitiam non penitus habuisse, certissime demonstrabitur suo loco. Haec & alia cum mihi innotuissent, non potui quin Rempublicam Literariam, praesertim Astrorum Studiosos, admonerem , ne quid errarent tam infido ductu confisi: atque adeo, splendidis verbis decepti, ea pro veris ac iud bitatis assumerent, quae longe aliter se habent. Quod quidem jam' cum bono Deo aggredior.
GE.metriam-Arithmeticam, velut Alas duas Astronomiae datas esse, scite quidem ac vere dixit Piato : Suumque adjicit ealculum Lailbergius. Atqui non solum Alas habent volucres quibus in coelum subvehantur, sed additur praeterea Caula, quae, Temonis instar, volatus earum regere possit. Simili omnino ratione, quamvis Geometria dc Arithmetica, Astronomo summopere sint necessariae adeo ut illis nequaquam carere possit; per se tamen non susticiunt ad laborem hunc Hrecaueum perficiendum, nisi insuper accedat ranis quae, tanquam Nauclerus puppi insidens, totius speculationis
clavum teneat. Si quis igitur Palladem hanc, dissicilis licet vultis, mitem Ducem nolit i. nil mirum si, latentilius alicubi scopi is
48쪽
impingens, in erroris pelago naufragium secerit. Atque hanc vorationem existimo quod tam diu formosissima illa divarum Urania, tam difficilem petentibus praebuit aurem , quod scilicet hanc Philoso phita partem Phylicam a rebus Astronomicis excludentes, mediatricem illam noluerunt. Exoranda est itaque, summoque sttudio excolenda, intima hac Astronomiae famula, iliis qui suavissimo Vraniae gremio, votis tandem potiri, conquiescere desiderant. Quae quidem ut mihi sit propitia, summis studiorum praemiis ac meritis contendam, ut, me diante illius opera suavissimos Dominae suae vultus, perspiciam. Meos
Amores enim celare non possum, nec tamen aemulos metuo. Spon.
lam habeat illibatam illam virginem (Astrorum Scientiam) quicunque erit cui palmam ipsa concesserit mihi sat erit si vel taedam maritalem nuptiis suis praeferre me dignabitur. Hanc autem adeo necessariam Astronomiae partem esse, pauci; comprobandum est. vulgo enim inualuit ignava illa & inertissima sententia, Nec enones ut Spathesei vera sat, imo ne Sed Meere hoc in ut calculum apparentiis congruentem exhibeant. Quae quidem ivertia, mors est Phloseph a . Viam enim aperit caecis atque vanissimis speculationibus. quae nihil aliud nili innumeris erroriabus , ignorantiae tenebris spissisimis, mentes hominum involvunt, ut factum est in Astronomia veterum. At vero certissimum est, Ex falsis principiis veritatem undique perfectam nasci non posse , magis quam lucem e tenebris. Danda est igitur opera, ut Hypotheses veras habeamus i & pro quibus rationes curisimiles saltem afferre possimus. Horum enim mera debet ege licentia Ocyronomia, fagendi quidsilet siue rarione , qria oportet ut etiam causas reddere possis probasiles Spothesium tuarum, qnas pro Ureus a, parentiarum ea lis venditas, ut rectissime Neplerus. Suum suffragium exhibet in hanc sententiam qui in Libris Metaphisicis audievdos voluit Honomos super forma ct dispositione molitasque eo orum ealestium. orsum vero audiendi sunt, si nihil nisi figmenta mera prodant ZRecte quoque censuit Ocho Braheas cum in Theoria Lunae constimendaramnunciavir, Videri cacas motuum esse Phescat. Q sit verum est, praepostere agunt, qui, omissis naturalibus speculationibus, conjecturali circaeorum apparatu ( sit licet Geometricus) nixi, Atlanticum hoc onus humeris suis suscipitant. Quo circa procul omni dubio statuendum est , Astronomiam illam perfectam non esse quae caret hoc rationum Physicarum fundamine. Iam vero, si Hypotheses ad hanc normam revocemus smancas quidem atque imperfectas inveniemus. Habent quidem vela
49쪽
go De causea mpothesium. D i sp. I.
Remosque, Geometriam& Arithmeticam (quibus tamen non semper obsecundant. deest autem Clavus, qui corsus earum dirigat firmet-qve. ino delectu evenit, utilistat quassatae ratis, parum sibi cohaereant, sed rimis multis latisscant, fissisque parietibus ruinam minimientur. QIod tum demum patebit cum capite sequenti ostendero Hypotheses suas tam abelle abhac perfectione, ut potius directe impugnent i Non solum ratione carent, sed ei adversantur. in praesens perpendamus parum, Quas ille motuum causas videtur assignare , etsi quidem sententiam suam non plene indicat. remum igitur videtur solidos orbes defendere: dist enim per
orbium, penetrationem. qua natura abhorret: Ac rursus quaerit quis sit adeo ut ere at solem tanta virtutis esse, ut quinque Planetas eum suis orbi es seu, abripiar in Drumi Quibus verbis innuere videtur, Planetarum orbes soliditatem quandam habere, eo quod sint maximi ponderis, Solis virtutem victoriam superantis. Si alia fuit opinio eiu , ignoscat mihi hanc injuriam, cui ferendae locum praebuit dubius & incertus loquendi modus. Quod ad rem ipsam attinet, Certissimum arbitror, solidos orbes omnino nullos esse. Refellit eos tribus rationibus Treho Brahaus.1VA motu Cometarum, qui videntur ex uno orbe in alium trajicere. Quod certe fieri non posset si soliditate orbium impedirentur. r. A Lumine irrefractor Docet enim Optica, radios stellarum, si per orbes solidos, in quorum Centro non est oculus, transirent,
refringi multipliciter Sed, cum hoc sit falsum, falsum itidem est Pi netas solidis orbibus invehi. s. Ex orbium proportione, suisque ipsius Hypothesibus: Se enim verae sint ejus Hypotheses & verum quoque solidos esse orbes. Sequetur orbium penetratio, quod illi objicit Laresse ius. Ne igitur nat orbium penetratio: Tollit Tycha, orbes solidos , La Dergivi, T chonis Hypotheses: Neplerui de ego ,
Addo ego duas alias rationes adversus orbium Soliditatem. Unam, quae apud Lausergium valet vi aliam, Copernici Hypothesibus accos
Prima haec est, Metuit La Ubergius, T chanis Hypothesibus, ne fiat penetratio orbium Solis de Martis: Non tamen advertit, Hypoth ses suas statuere penetrationem orbis Saturni, per orbem Terrae. Adi enim Theoricarum Lausi. Caput s. Dicit ibi, Saturni Excentricitatem maximam A D esse particulas
ligo; & minimam A B, set oi & Radium Terrae A L esse
50쪽
acio et i quarum Radius orbis Saturni R I sit iooco ac denive inquit, Centrum Saturni ( ut & cujussibet superioris Planetae E, circumire, in circello B D E. rubus positis; dico, fieri penitrati- .
onem orbium. Nam cum A G sit minor quam A D major autem quam A B, necesse omnino est orbem terrae R L Κ penetrare particulam orbis Saturnini, Scilicet circellum B D E. Similiter & alii orbesse penetrant uti observare poterit quisquam. At inquies forsitan, IGI solidum orbem esse . B D E antem ci
cellum tantum im narium, Ideoque Orbem Terrae X L X non per orbem, sed per clium Circulum penetrare. Respondeo, si Cei trum Orbis E moveri potest in circulo ficto, ac non reali Orbii quid linpedit quin idem ipso Plinetae cor re fingamus, in circulo scilicet ficto vectum esse, non solido ac reali Orbi t Haec in Lan beroum dictae sint, si modo is eam sententiam de derit, quod (ut dictum est) secisse videtur