장음표시 사용
71쪽
In hac Tabula, retineo Nomina vulgdria, prout a nobis appellantur & in Tabulis Ceographicis scribuntur. Assumo quoque situm loc rim inter se recte esse constitutum: etsi non sum ignarus, illum abae simatione praesertim pendere, dc apud diversos Authores nonnihil variare . coibus enim modis, in omnibus veritatem scire, fuit mihi
In longitudine locorum rite constituenda, non parum est dissicultatis. Tres omnino Vbservationes invenio, quibus. lux aliqua ad terri potest: quas hic recenseo. Anno Christi i 3 3 8. Septemb. i s. Nautae nostrates, ab Occidentali parte freti Agagedansii, ventis acti in Latitudinem Austrinam gr. '. conspexerunt initium Eclipseos Lusae hora sexta circiter i nempe immediate post Solis occasum. Londita, initium fuit ante horam a meria. die i 3. Haec illi. Sol autem erat in a. ro . ergo occidit hora f. sed refraehe, 6. i et . Ergo initium, hora 6. Is . Dcho Braham a- uitiueti Davia invenit medium H. I S. I . digitos Eclipticos r. 3o hinc datur initium, H. 32.2r . ergo differentia Meridianorum est
Anno i 6 et i, Octob. et v. Thomas Fames in Insula ad Boream Aine. ricae, quam ille a Serenissimo nostro Rege Carolo, Charioloa appellavit, sub L1titudine tr. 3'. in fine Eclipseos Lunaris accepit altitudinem superioris Limbi Lune et v. I F . Hinc Henricus , Geliorandus, assumptis hypothesibus in Luna, colligit horam . qui , & differentiam a Meridiano Lon sit, hor. i 8 , vel A qua toris grad. Ty. Q o .
Idem Thbmis iames, ibidem, Anno ioget, sunt i forte Ianuarii 1 p.
in momento culminationis Lunar, accepit altitudinem Lucidae in Corona, s r. 1 . Hinc idem H. Gellibrandus invenit differentiam Meri dianorum, hor. s. i q. sed utitur calculo Lunae Lambergiano, qui est incertissimus. In eadem Insula, Anno I 63 r. Januarii et O. Orientalior Lunae lim-bti; tetigit Martem, cum Cor Leonis esset altum a s. 3 . ad ortum e sed haec non tam exacte quam in aliis Observatis. Comparet tamen qui otium habet, cum observatione Hortensii, qui eadem nocte, horar so . in altitudine Lunae apparente 3 8. s i sub Meridiano Leidem, vidit conjunctionem visibilem Martis cum centro Lunae, Matie Boreatiori
72쪽
lioti Lunae limbo Septentrionali, minus uno digito Lunari. Ultimum exemplum nuper mihi communicatum est. Anno 16 38, Junii i 6. observavit quidam, inter primam recuperationem luminis in Eeel ipsi Lunae, & ortum Solis visibilem, fuisse horam i .s . per horologium. Hoc fuit locο iuodam Nova- Angliae, quem ille vorat Aoue his sub elevatione Polr o. o . Sol oriebatur vere hor. q. 32, per refractionem h. q. . . ergo totales tenebrae desinebant hora g. et 3 mane. mesa hoc fuit hora g. s 3 . ex calculo Lambe A. Hinc differentia Meridianorum, hor. i. 3 o. sed nolis huic confidere, incertus enim calculus, nec omnino exacta observatio. Iam quod ad Geographos attinet. Tabula universalis Mundi, inter Copenhassen Dania, & occidentalem partem Agagellanici freti, statuit gr. o i, seu horas 6. 2o , eandem proxime differentiam inter Loisdivitis & Chariton. Inter Goesam & 'edulce, seu oram Americae occidentalem potius Orientalem sub Latitudine o. yo , statuit gradus So, hoc est horas S. 2o .
73쪽
STellarum fixarum Sphaeram operatem facit immobilem, Secti
ones autem Zodiaci & aequinoctialis in praecedentia ferri statuit , unde recte colligit, Fixarum loca, revera immota, visu tantum acyhantasia in consequentia ferri. Huic sententiae assentit Te Ierus. Lansberatim quoque, olim hac in parte recte sentiens, fixas stellas ut nomine, ita re immotas. mutata demum sententia, motum tardissimum iis attribuit. In hoc fere solo a Curenseo metuo disseruiens , in aliis, ubi dissentire oportuit, sat fidus comes, solusque inter Astronomos Copemicanos, Fixarum quietem turbat. At vero procul omni dubio inconsulto suos deseruit, Astronomiae veteri nimium cedens. Uerisimilior enim mihi videtur eorum opinio, qui Fixarum Sphaeram penitus immotam existimant, idque duabus potissimum de
Primum, hic militat id puta prius dictum est, Superficiei proprie
competere quietem. At supra Fixarum sphaeram cum nihil cernamus, non video quare quicquam crederemus ea superius. Nisi forte nonnulli coelum Empyraeum Beatorum sedem supra eam collocaverint. At primo fingamus tale quid esse . quid impedit, quin extima Sphaerae fixarum superficies, coeli illius Empyrei fundamentum ac quasi solum esse pocsit 3 Secundo autem, minus recte, inquam ego, illi a pulcherrima hujus mundi compage beatorum sedes excludunt. Cur non in ipsius centro(Sole potius quaerunt, cum in Sphaetica Trinitatis adumbratione, centrum (Sol Deo Patri Opr. Max. qui ipsa beatitudo est, concessiti Erit ergo coeli locus in complexu rerum creatarum. Quique jam Sapientiae Disitipod b, Cooste
74쪽
pientiae, omnipotentiae, bonitatis theatrum existit mundus hic; ignetum demum repurgatus, ut vere mundus fiat, immece ac infinitae ejus gloriae quidni futurum sit Palatium t Miserae autem istae animae moratem aeternam sensurae, quas alii terrae cavernis, alii (indignum l) Soli, nonnulli Lunae incluserunt, regali adeo hospitio penitus indignae, e formosissimis hujus aedificii moenibus aeternum exulabunt. Sed quid de loco solliciti, de via securi Redeo. Cum itaque supra fixarum Sphaeram nihil comminisci cum ratione possimus; cumque ubi nihil est quod quiescat, ibi motus esse non pose Copp. ios. sit, (nam motus est separatio mobilis, quatenus est mobile, de suo loco, ac translatio in alium . aequum est igitur quiescere eam, ut sic ipsa immota, sit fundamen quali ac moenia mundani hujus aedificii. Necesse est enim, ut aliqua lit balis, quae corporea mobilia quasi sustineat, eorumq;motus terminet ac mensuret: nihil autem huic officio aptius illa es Secundo, si stellae fixae moveantur, unde motus ille orietur em sua volutione Planetas sex secum abripere, antea est dilium , at vero hinc virtutem motricem Solis ad sphaeram fixarum pertingere, ultra omnes probabilitatis terminos transgreditur. Quis enim crediderit, tantam inesse Soli efficaciam, ut solus moveat innumerabilia, ac ingenis otia illa corpora, quorum unum (s Lavsbergis credamus plusquam vigesies millies superat (non Solem, hoc parum esset, sed totum illud spatium, qud Sphaera terrae circa Solem complectitur Sin autem Soli hoc officium denegabitur, quid fuagetur eo nisi se ipta movent, quod sane verisimile non est, cum corpora naturaliter appetant quietem, &, quicquid movetur, movetur ab alio. Dices, ab anima praelide, uti nos homines: ut Sol, terraque, circa suos axe3. Respondeo, hominum more non possunt moveri, cum desit illis solum cui innitantur. Neque enim concedenda est Orbium soliditas, hoc antea cautum est. mesunt qucique pedes corporibus rotundis, quos habent animalia , quibus se
promoveant. Possum autem more Solis circa axes volvis at cur hoc fingeremu et li fingatur, non variantur inde loca earum apparentia.
Addi huc posset, quod Mepleris inquit, frustraneum esse fixarum motum, cum neque libi, neque aliis (ut Planetae sex configurationibus T. scio h1rmonicis movendo prodesse po sunt. Natura enim nihil facit fru
Magis itaque Naturae consentaneum est, fixarum Sphaeram prorsiis esse immobilem, ut ita sit tanquam Theutum, in quo reliqu1 corpora mobilia suas perficiant revolutiones.
Quod attinet rationeet, quibus contrarium asserere conatur, nullius quidem sunt ponderis. Primam a cerebri similesnetpetit, quod
75쪽
De mo Iti Fixaruiit Dis h. II.
quod ait lento quodam moveri motu, idemque de suprema Mundi sphae-ia arbitratur. Atqui . ut vulgo dicitur, similitudine, non currunt quatuor pcdibus: inepte quoque cui I rius dictum motum sphaerarum caeterarum supretia. x deberi putat; illum enim Sol, it cor.(non cerebrum in homine, totum praestat. Deinde cum ait Ecclipticae ac aequinoctiali, sectionibus in p. a cedentia motis, inde fieri ut aliae mundi plagae in singulis Tenae locis essent, quam olim fuerint in Mundi ortu.hi per mundi plagas, Lonas quinque & climata intelligit, allum omninoeli, cum illae, a Solis motu ortae, cum fixis nihil habent commune. binautem (ut reor de stellis fixis intelligati ut videlicet aliae stellae fixae singulis locis verticales sint, quam olim in mundi ortu ; utque 'rra poli non ad easdem fixas (seu, ut appellat, Mundi, hoc est , Sphaerae lixarum plagas perpetuo dirigantur ; ecquid habet hoc absurdi, cumidessi omnino e motu fixarum noea minus oriatur certum est enim, sive quimant sydera, sive moveantur, idem prorsus hac in parte sequuturum, ut scilicet xis Terrae in easdem fixas perpetuo non iit extentus. Quapropter nihil habent ista duo Argumenta quod stellas fixas mo veat. Quiescant igitur suo loco , dc sim quati moenig ornatissimi huc julce Palatii: Planeiae vero eariun Sphaerae tanquam domicilio inclusi, . suos exerceant lusus , inj qua ego sententia acquiescin
Cum Lambergio mihi res est,qui cum sit opera aras, liberius apud eum loqui licet, neque adeo mirabitur me illud dubitare de quo satis convenit reliquorum coecitas. Mihi autem videtur Lansbergiis operis nico immerito distentire, dum fixis motum attribuit. Est enim illud quasi si uis, non contentus Patrem-familias dc reliquos Domesticos huc & illuc moveri, etiam parietes suo loco dimoveat. Deinde, si fixae moveantur, quis earum erit Motor Planetas sex a Sole moveri sciunt Repleriani, dicente ratione . at poterit idem Sol movere fixas quarum una ou Lambergio credimus) vicibus et Oo S a superat, non Solem, (hoc parum sed Terrae Orbem magnum Sin autem Soli hoc denegamus, quidnam hoc fungetur munere nisi forte se ipsae moveant, quod Naturae adversetur, cum omne corpus per se naturaliter quiescat in suo loco , proptet ingenitum omnibus conservationis suae &unitatis amorem. Ad haec; cum motus Stellarum apparens longe facilius expeditius per Terrae motum libratilem, de precessionem AEquinoctiorum persiciatur, objicio illi, quod ille nobiscum adversus
solores objicit, Frustra fit per plura, quod potest fieri per
pauciora. Disit iroes by Cooste
76쪽
pauciora. Minus autem multo est ut Telluris Axis successu seculorum paulatim locum suum sub fixis mutet, quam ut, manente Tellure
Tabulis autem, mutata mente, veritatem ipsam deserit, fixis m, tvm attribuens et idque duabus de causiis. Primam hanc affert. Ut Cerebrum (inquit quod Deus Opt. Max in suprema Microcosmi parte locavit vi motus expers non est, sed lento quodam de vix perceptibili movetur motu, qui toto etiam se Mktocosmo instinuat: ita etiam conseruaneum est , supremam Macrocosmi Sphaeram non esse immobilem, sed tardo quodam moveri motu , suumque motum communicare Sphaeris caeteris. Haec ille. Sed non recte Philosophatur. Etsi enim facile concedo, inter homunem dc mundum analogiam quandam esse, cum sit Deus unus, natura una , ac proinde praestantissimam Philosophiae partem in Causarum Harmonia statuo, non tamen rite confert Laxuberetiis Microcosinum & Macrocosmum. Neque enim in Mundo per se consideratur Altitudo i nec aliquid respectu totiui Universi vel Altum est vel . Humile, eo modo quo Caput hominis pars altissima dicitur. Sic igitur
habet Mundi dc Hominis harmonia.Pars intima hominis est Cor,motus omnis principum i pars extima est Pellis, motus omnis expers, partesco potis vividas & motivas intus conservans. Sic in Coelo, pars intima est Sol, motus omnis Author i pars extima (non suprema est Sphaera Fixarum, motu prorsus orbata, mobilium reliquorum custos. Hic genuinus est consensus. Sphaera enim fixarum non est quasi Caput, hoc est Corpus aliquod supra reliquas mundi partes . sed Pellis, reliqua membra includens. Existimandum vero non est Philosophiam Harmonicam per omnia convenire. Etsi enim certissimum sit, Deum Opt. Max. similitudinem quandam, Unitatis effigiem, creaturis suis 'omnibus imposuisse, quo ad laudes sapientiae suae concinendas suavius conspirarent,(quam vere coelestem Musicam colite vos sanioris philosophiae mystae: cum tamen humani generis necessitas, S maxime varietatis ornamentum postulat, ut omnia non sint prorsus idem; ita Multiplicavit Deus hanc unitatem, ut in omnibus operibus suis eniteat Diversitas quaedam Similitudini intertexta i quae in nonnullis uoque adeo procesin , ut Contrarietatem peperiise videatur. Sic unica Magnetis virtus (fibrarum extensio rectilinea Ferrum ad se allicit, Meodem tactu induit virtutem a se fugiendi. Sed haec praeter proposi- tum . alio tempore, si voluerit ille naturae Deus , jucundas liquoth I con
sumeravites tillarum Itellariam conortes motum nunc ipsae per-
Denique, ipsium Laudergium sibi objicio , , qui in Progym-
veram sententiam amplexus, Fixas non moveri asserit:
77쪽
contemplationes de Naturae unitate conscribam. Pergo iam cum Larum
bergis, qui vult supremam Fixarum sphaeram motum situm communicare sphaeris caeteris. At vero parum hoc Philosophice. Hoc enim concesso, oporteret sphaeras taperiores velociuq moveri quam inferiores, quia propriores fonti motus: at hoc falsum esse sciunt omnes. D inde absurdum est tardissimum Fixarum motu qui vix multis annorum
millibus periodum absolvit, communicari Sphaeris Planetarum tam brevi tempore conversiis. Nihil enim plus aliis dat, quam in se habet. Brevior igitur erit periodus motoris, quam moti. Alia ratio, haec est. Si aequinoctialis & Eclipticae S ctiones moverentur in praecedentia, jam aliae mundi plagae in singulis Terrae locis essent, quam olim iuerant in primo Mundi ortu, quod est: absiardiana. Mentem ejus ego sic intelligo. Situm Terrae ad Fixas choc est, ad Mundum alium jam esse quam fuit olim: adeo ut fixae illae, quae olim in aequatore fuere, jam sint extra eam i atque ita Poli terrae non eandem partem sphaerae Fixarum (vel, ut ipse ait, Mundi respiaciant, quis olim. At, quaeso, quid hoc habet absurdi, clan hoc idem sequatur si Fixas moveas t Imo annon longc absurdius, ut tota mundi machina, gratia Telluris, quam ut haec illius causa, moveatur Quanto facilius inclinantur Poli Terrae, quam circumagitur Fixarum Sphaera Quapropter nihil habent ista duo Argumenta quod Fixas moveat. escant ideo suo loco . & sint quassi moenia immota, dc prorsus ad mantina tecta ornatissimi hujus Palatii, Planetae vero, iis inclusi, suos
Motum Divinum Fixarum (qvi scilicet apparet statuit
gim 8 r3ia v s 1 vi. Atque hinc colligit Periodum unam complexi annis et 8oco, sed haec connecti non possunt. Colligitur enim ex dieto motu diurno , Periodi unius Metam esse serapenas dierum io 3 et dies, sic,
78쪽
Hoc est, Annos aegyptios Dies la Julianos et set 8 Dies is Quo tempodi Sol movetur motu aequali Sexagenas gret 8' et ' et et Q . Hoc est Revolutiones as et 8 fere juxta Lansbergium. Sed non nimis urgeo: facilem fuisse fateor hanc oscitantiam, quae ue cuivis contigisse potest, atqui Atlantem illum non decuit: sitque licet in se nullius momenti, totam tamen fixarum dimensionem, tum distantias, tum magnitudines non ferendis involvit erroribus, ut succeta patebit.
Eritam Uranometriae partem, de errantium ac inerrantium stellarum dimensione, a veteribus intactam esse asserit Lambergius iquoque hae frustra sudasse aiis Demonstrationes enim suas nec Geometricas, nec rei veritati ullatenus consentaseas amrmat.
Quod quidem & ego de sui . 'Ad demonstrandam Fixarum distantiam, assumit proportionem ellesimplam inter Orbes & Periodos Telluris & Fixarum. Ideoque radium orbis fixarum tantum excedere radium inbis terrae, quantum & illarum Periolis huius Periodum superat. Ait enim distantiam fixarum asse sumptam, temporibus Periodicis Terrae & Fixarum, emcte respondere . ac proinde a veritate non esse alienam. Profecto in tam l'ngin-ginoue remotis, non datur ultra conjecturas sapere. Non tamen mini prorsus arridet haec probabilitas. Quid enim fixis cum motu retrogrado Sectionum aequinoctialis& Eclipticae Num illarum Disitipod by Cooste
79쪽
do De DFausia Fixarum. Disp. II
pendebit ab inclinatione Axis Telluris i Ad rationem ejus respon
Primo, hujus assumpti rationem nullam ne probabilem reddit, nee quidem ego video. Cum enim proportio haec inter Planetas ipsos non reperiatur, cur ea in fixis locum haberet Est quidem inter Planetas proportio, juxta Teplerum dc Observationes, exacte (non aequalis, sed illius sesquialtera i quam tamen Lambergius nec in Planetis observat, nec in Fixis assumit. De concedatur illi, proportionem eam justam esse vi sprobemus scilicet, quia non possumus impr are. Fecundo, ex assumpta illa probatione, male tamen ill olligit fixarum distantiam et socio Oo oo, quarum Radius Orbis Terrae est i o ooo Esset enim tantum 1s 18 soco iere, una enim fixarum periodus continet Terrae periodos et et 8 proxime, ut priori capite dictum. Accedit & aliud Sphalma, incuriae summae. Dicit enim Vra . pag. Irs. distantiam Fixarum a Terra (seu Sole potius esse aio oototo, marunt Radius mapni orbis Terrae est ioooo, & hinc Parallaxin ad orbem illum et . et a . versa autem Pagina, invenies eam esse totidem terrae Semidiametrorum ; hoc est, partium, quarum Radius Orbis Terrae est i y8t, non io ooo. Quantum ergo sui oblita viscitur, cum tam brevi spatio adeo aperte sibi contradi cael At ne putec Scripturae errorem esse, & pro Semidiametroram Terrae, legendum esse particularim esseque ideo Typographi forsan culpam, aut plurimum non nisi exiguum aliquem lapsum facile ignoscendum: ne, inquam, hoc putes, repugnant Elementa ro, et I, et et, &c. ad finem usque libri tertii et ramis. quibus omnibus assumit distantiam fixarum et goo ooooo semidiametrorum Terrae, non particularum Io ood marum, ut paulo ante demonstrare visus est. Atque hinc fit, ut tota dimensio magnitudinum fixarum miserrime in veritatem impingar, & 1 Geometria sit maxime aliena, ut mox patebit. Interim hoc notare volui. bi vera esset ea proportio Orbium &Periodorum . quam ille assumit, ac Iroinde vera ista distantia et 18 so oo, quarum Radius orbis Terrae est Ioo oo, ut ego rem tibus suis colim . vera denique distantia Terrae a Sole media
semid. Terraei sequitur inde, Fixarum a Sole distantiam esse Semidia metrorum Terrae a 3 8 8 8 8a quae longe diversa est ab illa quam ipse falso statuit. Hinc quoque sequitur Parallaxis Fixarum ad
Terrae 8 et i ou , non Z . et et V, ut habet ille
80쪽
I N signiter L mplem in Amon. Copera. de corporum mundanorumi inter se proportione disserensi hoc ait, Nihil impedire observata, Solem esse majore mole corporis quam sunt Fixae , sunt enim tam exi .les, ut omnem observationis subtilitatem effugiant. Negat ille ullam quantitatem rotundi corporis discerni posse, sed quo magis periectum est instrumentum, eo magis repraesentari Filias, ut mera puncta, ex quibus radii lucidi in speciem crinium exeant disperganturque. Ego saepe hoc anno comparavi Spicam virginis cum Jove; apparuit autem Spicam multis gradibus minor Iove, nec sane multo major uno Satellitum Iovis, si radios in crinium speciem exeuntes omittas. Quare si Iovis Diameter nunquam sit major s o , ut testatur Nepleris, Fixarum' diameter omnino insensibilis & inobservabilis evadet. Ansbergim autem, non solum eas Soli aequiparat, sed infinito propemodum intervallo statuit, majores toto illo spatio quod Terra suocirca Solem motu desci ibit. Quot ideo Solium myriadas, juxta illum, vel minima stella fixa contiuereti Non possum non summopere mirari,
nec minus erubescere, cum cernam adeo foede dissentientes Astronomos. Nonne hinc ignaris praebetur ansa, ut totam Astronomiae certitu- .dinem rideant, quam prodere videtur haec Artificum dissensio Per- . pendamus itaque parum, utri sententiae sit potius adhaerendum. Semidiametrum apparentem Fixarum primae magnitudinis definit Lambergius serii pulo primo dimidio i Fatetur tamen per tubum opti- cum apparere eam multo minorem. Quare igitur ille observationibus
contrarium statui nisi forsan ut Tychonem, illius instrumenti notiticam non habentem, hic non deititueret, qui unius Scrupuli eam voluit, cui tamen aliis in rebus (ubi melius potuit non tam fidus it comes. Deinde, concesso hoc, recte definitas esse Fixarum semidiametros, facit tamen eas majori mole quam patiuntur ipsius hypotheses, idque in immensum modum, adeo ut sibi ipsi manifeste contradicat, ut in stellis quinti de sexti ordinis maxime cernitur. Dicit enim Fixarum parallaxis ad orbem Terrae esse et . 11' semidiametrum autem Fixa