장음표시 사용
1341쪽
Danuplane mitiore eloquentia se ramporum nostrorum' nisan: rus, antequam se Aper ossenderet, maiores tuos lacessando , Non sum, inquit ossensius Aprina dissutatione , nee vos essendi decebit,se quid forte aures vestras perstringet, eum seriatu hanc esaeiulmadisermonum legem , iurietum animi citra damnum affect κερνσὰνre. Perge, inquit Maternus,de antiquis loquaris M' siqua libertate,a qua velmagis degenere auimm,ruxm ab eloquμria. Et Messalla , Non reconditas, Materne, caussas requiris. nec aut tibi si, aut huic Secundo, velhule Apro ignotus, oriam mihi paνtes assignatisproferendi in medium γε omnes sentimi
uu enim ignorat is et,quentiam se catervi a isti desiluisse ab ileua υetere gloria, non inopia hominum,sed desidia iuuentutu, negligentia parentum, inscienitapraripitntium, o Obbuidimi
moνω antiqui ' quam laprimum in urbe nata, mox t/r Ita-yam fusa , iam inprouincim manant e quanquam nostra nobis notio sunt. Ego de Vrbe on his propria ae vernaculu vitiis Iogωar, quε natosflatim exeipiunt. 5per singulos alatu gra deumulantur , Brito deseueritareae disciplina maiorum circa adurandos formandosque liberos , pauca pra dixero.'Iam pri- num fiam euiquestim exeasaparente natuE. non in cella empti
nutrisse,sedgremis acsinu matris educabatur : cuius prasipua Divi erat,tueri domum,Hinseruire liberis. Eligebasur autem
aliqua maior natu propinqua , euii probatis ste tissur mori-bm omnis euiussiamfamiliasoboles committeretur, eoram qu neque dicere fas erat quod turpe dictu,nel ascere quod inhone- sumsectu videretur: enonfludiassium moresque,sed remissis' nes etiam lususque puerorum anctitate quadam ae verecundia νemperabat. Sie Corneliam Gracehorumse Aureliam Casariosio Aeetam Augusti matrem prafuisse educationibus , ac pro 'xisprincipes liberos accepimu3. qua disciplina asseveritas eo por- inebat , ut cerat, integra onustuprauitatibua deserta . lniuscuiusquenatura toto satimpectore arripιret artes Aonesmo siue ad ra- miliιarem,siue ad iurumentiam, siue ad eloquιntio studium inelinast, id tum ageret, id uniuersum hauriret. At nunς natu ιnfans deletatur Gratula alicui ancicta , tutia. iungitur unus aut alter ex omnibuου struis plerunque vi P 6 inee cuiquam serio ministerio accommodatus. horum fabula θ erroribm teneνi statim is rudes animi imbuuntur , nec p. . quam in tota domopensi habet, quid coram infante domino aut 'eas,autfaciatoruando etiam ipsi parentes nee probitati, nes, ηψ'
1342쪽
tris concipi mihi videntur , hiserionatu fauor , gladioων- equorum questudia: quibuε occupariss c, obsessu. animus quantulum loci bonis artibiώνelinquii saeuotumquemque iuueneruqui domi quiequam aliud loquatur quos alios a tisscentulorum sermones excipimu3,siquando auditoria intrauimu4 Neepνacaptores quidem viverebriores cum auditoribud suu fabulas habent. Colligunt enim discipulos non seueritata discipuna , nee ingenii experimento,sed ambitionessalutantium , sed illecebrist adulationis. Transeoprima discentium elimenta, in quibuι is lini sparum elaboraturi: nee in auctoribud cognoscendM, nec sol euoluenda antiquitate , nec in notistam vel rerum , vel homi-l num, vel te aram fatis opera insumitur et sed e lectantur quos f νhetorsu voeant , quorumprofessio quandoprimum iubanevrbem intνoductasit, quamque nullam apud maiores nostros aucto-νitatem habuit sta imaudietu. Reseram necesse est animum ad P eam disciplinam qua usi esse eos oratores accepimuε, quorum ιnt Iniim laboroquotidiana meditatio ,-ιn omni genere furio-l rum exereitationes, ipsorum etiam continιntur libru. Notin ea vobis viique Ciceronis liber qui Bνutu inseribituri in cui Maaxtremaparte nam prior commemorationem veterum oratorum hahet sua initia suosgradud , sua eloquensia velut quandam edis eationem refert: se apud LMutium im ciuile didicisse, apud Phili lonem Academicum,apua Dio orum Stoicum omnis philo ephia partes peniti hausisse et neque his doctorιbud contentum, quoν utrat V ai copia in urbe eontigerat , Achaiam quoque Asiam para
, ut omnem omnium artium varseratem complectereιu
i Daque hereule in tibru Ciceronu depro hendere ιιeet, non Geome-rria, non Musica, non Grammatica, non donique ullius ingenua ανι ι sientiam ei defuisse. Ille dialecticasubtilitatam, siti moratiae partis utilitatem, ille rerum moriMeausuque cognouit. ita enimes, optimi viri, ita , ex multa eruditione,ex pluribm artibuε .ex omnium rerum scientia , exundat is exuberat illa admirabilia eloquentia. neque oratoris vis saeuiras cui eaterarum rorum, angusis breuibus reminis eluditur sedis ea orator , qui Go-t mne quasione pulcre is ornate ct adpersuadendum apte dicera pro uignitate rerum,ad utilitatem temporum , eum voluptatanuaeientium possit Haemi illi veterespersuadebant: adhaces iaetcnda intεiligebant om esse, non ut rhetoνumscholis deelama --nx, nec vis Iu , necum modo ad veritatem accedentibuε conis
1343쪽
Da ORATORI Bustrouersis linguam modo suocem exercerent, sed ut his a 2ntra
pectini tirent, inquibi de bonis aemia is dehouesio ae t r et, init so disputatur. Hac enim ectoratorMjubrecta ad dicendum materia. Nam in iudiciAfere de equitate,in de bera. rionibiti dehonesate dicimus , ita utplerumqtie hae ipsa inuicem misceanturia. quib- copiose varie is ornate nemo dicerapolea, nisiqui eognouit naturam humauam, is vim virtutum, prauitatemque vitiorum, is intelle sum eorunt, qua nec in vir- tutibiti , neque in vitiis numerantur. Ex his fon. ibula etiam
illaprosuuut , vlfacilim iram iuticis vel insiger, velleniat, qui seis quid irasitopromptis ad miseraiionem impegat. qui scit quid sit misericordia quihm animi motib Deonor: etur. In haartibus exercitationibusque versatus orator, siue sud in sessos, siue apud cupidas, a apud inuidentes siu/apud tristes, siue iud/imνntes ditendum habuerit, tenebit habenas animaru o prout eniusque naturanstulabit, adhibebit manum ese temp/ribuo rationem paraio omni infrumento, , Momnem usum rep sito. Sunt apud quos ad trictumio collectum, Osingula rim a rumenta e3eludens diceniagen inplue dei me, etur apud hos. l a operam dialecticaproiciet.Atio usa, o aqualM, , excommunia ihm ducta sensib. oratio,masu dela I- t. ad hos permovendos muta. bimur aliquid a Pe Uatrauis: hi utos in omn/m dissura ira:
paratos iam lotos dabunt. Academiti pugnacitarem, Plato adiit u- ldinem, Xenophon iucunditatem ne Epituri qui m S, MEtrodo. ri honestas quasdam exclamationes sumere , hi que, prout rei lpsit,ut , alienum erit oratori. neque enim sapientem informa- min, nequa Stoicorum liuitatem,sed eum quinen quasdam artes audire,sedem vestiberaliteν dabet Idasque is iuris estilli cu tiam v teres oratoros comprehendeban , grammatica musica segeom tria imbuebantur. Incidunt enim ea set uirima quidem,ae ρρη e omnes, quibus iuris notitia desideratur: pleraqua
aurem in quibuι ha quoquescientia requiruntur. Nec qui quam ruston eat e sufficere ut aure u simplex quid am ct informe
doceamin. Pν imum enim aliter υtimurpropriis. aliter eammed
tu: long que interesse manifestum ese, possideat quu qua prosert,
an mutuetur. Deinde ipsa multarum artiumscientia etiam aliud agentes nos ornat, atque ubi minime credas, eminet se excillit. Idqua non doctu modo cyprudens auditor. sed etiam populim im .leolligis: aestatim ita laudeprosequitur, ut legitime pudui 19, cripιν omnεs elog entia numerρsisse , ut denique oratorem etiam
1344쪽
qui tanquam in aciem omnibus armu instrunctu ,sic inforum omnibM νιιbus armatud exierit quod adeone gligitur ab horum temporum disertu , ut in actionibuη eorumfex quoque quotidianisermonis , foeda aepurin vitia depre hendantur , vi ignorent leges, non raneant s. C. im civitatis vltro de ideam apientia verostudium, praee taprudenrtum penitu4νefrmident e in paucissimossenim angustas sententias detrudant eloquentiam,velut expulsam regnosuo : ut qua, olim omnium artium domina pulcherrimo eomitatu pectora im
plebat, nune circumcisa se amputata sine paνatu, sine honor apenedixerim sine ingεnuriata, quasi una exsordidismu artificii Aiscatur. Ego hane primam Ορνacipuam causam arbitror, cuν
νμntum ab eloquentra antiquorum oratorum recesserimu . Si te-
fles desiderontur, quassotiores nominabo , quam apmd Graios f D mosthenam quι- studiosissimum platona auditorem fuisse mε- moriaproditum ea. Et Cic.ro his ut opinoν verbis quicquid in loquentia essecerit , i/se non ν heiorum, sed Aeademia Patitat consecutum. Sunι alia causa magna ct graues,luvi a voEis ani periri aquil est, quoniam quidem ego iam meum munm ex leui, quotmsbi in consuetuάinι Ut,1atu multos osndi: qu sifort. Boc audiranti eενιum kabos dicturos.ma dum iuris o pl. ilosophia scientiam tanquam oratori necessariam laudo . ineptiΜ meis piausisse. Et Maternus, Mihi quiIem, inquitsusceptum a te mu-nωs arioperui se nondum vivἡrso, ut inchoasse tantum , ut vesiuia ac tinfamenta quadam ostendisse videaru. Nam quiην διώ instrui veterasoratoresJoblisint.dixisti. disserentiamque no
sera desidia is inscientia aduissem acerrima ctfoecundissima
eorumstudia demonstrasti. Catera expecto, ut quomsono fraex te didici quid aut illiseirent aut nouenes iam us , ita hoc quoque cognoscam , quibud exertit ition bi juvenes iam is forum
.ngressi confirmare, alere ingenia Iu olitisint, neque n.arite, serentia, sta longe maris facultata eloquentiam contineri, nestia puto abnuis, ct hisignificare vultu υ dentuν. Deinde euin Α- per e, Secundus idem annussent, Musalla quasirursus incipiens: duoniam initia sesemina velisis eloquentia satis demonstrosi se ideor , docendo quibus artibus antiqui oratores institui erm si Atriquefolitisint, persequar nune axercitationem eorum e quar quam ipsis artibus in/s exercitatio , nec qui quam percipεraro a reconditas Mur tam varim res potes, m i Niseientia meditaris, meditationifaculta3, facultati vis eloquentia aceedat. γεν qua
1345쪽
que scientiam ab exere tationeIeparat, id certe concedet, instrurium plenum hu artibus animum longe pariorem auem ex. ercitationes venturum qua propria circ- oratoriam videntur.
Ergo apud maiore; nos ros iuuenta isse, qui foro is eloquentia parabatur, imbutus iam domectita disciplina, referim honesustudiis, deducebatur apatre vel apropinquis ad eum oratorem qui principem locum in ciuitate tenebat, hunι Aectari, hunc prosequi, Aurin omnibuου dictionibus interessesiue in iudieiis e in contionibus assuescebat, ua ut altereationes quoque excipere luseatu interesse, utquepe dixerim, pugnare in pratio di ceret. Marnm ex hoc κω, multum tonsantie, plurimum iudicii iuuιηι in flatim eontingebat, in meaia lucesudentibin , atque iisti ipsa discrimina, ubi nemo impunesulte aliquid , aut contrariὸ uicit, quod is iudex respuat,qadue Uarius exprobrι ipsi enique auuocatι assernentur. Igiturvera statim ct incorrupta eloquentia imbuebantur: o quanquam unumJequerenitar, t mon omnes ei dem atatu patronos in plurimis Oeas , , tu Metis cognoscebam: haιιbάntque ipsius ρvuli diuersissimarum
rium copiam, ex qua facile deprehendebatur quid in quero iii probaretur, vadisplicerer Ita necpracvtor deerat, opimu quidem electissim s . qui siem eloquentiε, non imagis V Hα- staret : nee aduersaris is amuli ferro non sudibus dimicantes, sed auditorium jemperplenum . Iemper nouum ex inuidis is f uentibuε , ut nee bene nec mais dicta d,ssimularentur. Scitu onim magnam illam duraturam eloquentia famam non mi nua in diuersqfu0ιlliis parari quam juis, quinimo eo an ius surgere ibi, fidebiti corroborari. Atque hercui ub eiu o. pra ceptionibus iuuenu ille de quo loquimur , oratorum discipulus, Iori auditor, sectator iudiciorum, erudit m is assuefactus auenis experimatis, cui quotidie audienti nota diges, n3 noui iudicu vulia rus , frequens in oculis eon=etudo concionum , spe cognito p/puli auras, siaccusationi us erat,sived sensionιm, μω pq rim vnieuique causa par erat. Nonode imoatatis anno L. Cr spM C. Carbonem , uno vigesimo Casar Dolabellam , Horae, xx. Asinius Pollio Catonem, non mutio arate antecedens Caiamus Vatinium, iis orationibus insecutisunt, qua hodieque cum admiratione legimus. At nunc adolescentuli nosri aeducun-
in senaι scholasticorum , qui rhetores vocantur e quos p ue Ciseronia remora extitisse , nee placuisse maiorian nostr
1346쪽
vi luere insilueram, deducimur inschotio, quibuΘ nonfaciti di- I xeram utrumne locud ipse, an condi ciputi , angen-sudiorum tu ingeniis asserant. Nam in loco nihil reuerestra , sed D in cruem nemo nisis eritin aque, intrat. In eondiscipulis nihili prosse stu1,xum pueri inter pueros, is adolescentuli inter adoleIeen- tutos parvecuritate dicant ox audiantur.Ina υero exercitationes magna ex parte contraria, Nempe εnim duo genera materiarum inpuli rhetora tracyantur,suasoria o eontrouersia. ex his Iu o- νι equιdem , tanquam plane leuiores, minud pruden- ria exigEntespuerti delegantur: conixouersia, robustioribus assignantur,quales,permem, ct quam incredibiliteν compositat Sequitur autem ut materia abhoνrentia verιrate declamatio quos quesimilia adhibeatur. Stest ut Vrannicidarumpramia, atit vi- .riatarum electiones, aurpestilentia remedia ut ancesta matrum, aut quicquidιnschola queridia. agitur, inforo velorovetnun is quam, ingentibis3 verbωρί sequanturo cum ad veros 1:ισices ventu neri 'aerem euitare, nihil humile, nihil abiectum eloquipoterat. MVna eloqu/ntiamursamma, matὰria alitur, se motib. excitatur, se urendo elare fit. Ea im ratio innfra quoque ci-ntis te anIiquorum eloquentiam prouexiti Nam si horum quo- θωe temporum oratores ea consecuri sunt, qua composita ct quiει hensa Repub. tribu as erat. tan. eu Ula perturbatione ac licenisi ιιa plura sibi ag qui videbantur num mixtis omnibuε , ct mode-l ratore uno carentibu3,tantuna quisque orator seperet, quantum erram ipopulopersuaderipoterat. Hine leges assidua, populare no- naen ,hiae eonciones magi stratuum penepernoctantium in rostris, hic accusationespotentium reorum a gnata etiam domibusi inimicitia , hineprocerumfactiones is asi duasnati aduersuat sebem certamina o qua gula etsi distrahebant Rempublicam, i. exercebant tamen illorum temporum eloquenetiam, is magnis cumularepram iis videbanturequia quanto qui questus dicendopoterat, tantofacilius honores assequebatur, tanto magis in ipsis honoribu/ collum suos anteibat , tanto plud apudprincipes gratia, plud auctoritatis apud patres, pim notitia ae nominis aptiu plebemt parabat. In elientelis etiam exterarum nationum redundabant. Bos ituri inprouincias magistratin reuerebantur, hos reuι sco- Iebant.hoi Opratura'eonsulatus vocare υθνo Uidebantur. hin/priuati quidemsinepotestate erant, cum Uypopulum o senarum consilio π auctorιtata regerent. quinimo sibi ipsi persu O-
1347쪽
. pant, neminem ne elequentia aut qui pesse in eiulanu , ari
ueri eo picuum est ei urnensum locum. nec mirum, cum etiam
inuiti adpopulum producer tur, cum parum Hset in senatu Metiiter cὶ Γονε , nisi qui ingenio Oetaquontia sentεntiam suam
orat νmpetratos male tuere tur. Nescio an venεrint, an manis
pilarissociis , esciuibud trucidatis qua mala cur non accis melimess, isque optimini itati semim habendmen, que Miralepatimur. isa cum acciderent, ingentem eisqtientia mascriAn subministrabant. Crescit enim cum amplitudine rerum vis ingenii, nec quisquam claram illustrom orationem licerepo- .cεΓ, ni siqui causam parem inuenit. Non, opinor, Demostheni orationes istustrant, qua aduersevi tutore uos compo, uit : n Ciceronθm, magnum orararem P. Quintii disse μου, aut Licini Archim faciunt : Catilis , se Milo , Verreo, se Antonii ν Lanc trifumam circundoaerti AI : non quia tanti 'it R. P.ma Asferre cives , ut uberem au dicendum mareriam uerator herent : seu vi subinde adra. oneo , quassonu memineramus musque ne de ea re loqui, qμ asili κου turbidis, edi m tirona
1348쪽
nibuου in ore hominum agri, quorum ea natura eri ut eci ra πο-
lini. Transeo ad Dymam eon erudinem vetἰrum iudiciorum: qua nunc aptior est , ita erit η εloquenetia tanto illud forum magis exercebat, in quo nemo ina paucissimab hora perorare cogebatur, libera comper rinctis es erant, mo in radicandis biquiis esumιbat , is numerus n/'ue dierum nequa patronorum serebatur. Pr3mmteri oconjklaru Cn. Pompeii sis sprinxit inγpoquitque velutriranos ιliquentiA , ita ramene omnia in foro omnra rn legibus, onnia Apu pratoris gererεntur ecpud quos quanto maiora negoria olim exercerisolita Iunι quod maim argumentum ere, quam Do cADP ce reum uirales, quc nuneprimum obtinant loci m , adeo splendore aliorum iudicio-νum obruιbantur, ut neque Ciceronos, neque ιris,neque Bruit, neque Calii, neque Calus , non denique ullιm magni oratoris Διιν apud Centumuiros crim legatur, exceptM oratrons bM Asinii que pro heredibin Vrbiniarnscribuntnr, ab ipso t' meo Poctione mediis diui Augusti semporibuis habita , po quam tonga temporum quies, es continuum populi orium , is assidua senatus tranquassitas, maximi principis disciplina, ipsam quoque elo
quentiam, sicut omnia alia, pacavεrat Paruum ridiculum
rorios videbitur quod dicturici sum , dicam tamin vel ideo, is ridearuν. Mantum humilitatis putamus eoquintia attulisse pinulas ista , quibud africti velut inclis cum iudicibu3 Dbu- amurὶquanisi virium detraxis orationi auditoria editabun Meredimus, in quibu3 iam fere plurima caussa explicantur Nam mmodo nobiles equos cur sud se spatiaprobant , sic eiI aliquis oratorum campus,per quem nisi libιrior IoIutifer-ntur , debili-ratur ae frangitur eloquentia. Vsam quin immo curam o, diligentem pili anxietatam contrariam experimur. quia sepe interre saliudex quando incipim , ex iotcrrogatione es με incipien dum eufrequenter probarionibus ct tesibussilentiumpatronis inaeicit. υnus inter hae dicenti ac aster assit, res velut ins-At udine agitur. Oxatori autem clamoreplauoque opus ect, melut quodam theatro : qualia quotidie antiquu oratoribuου contingebant , eum totpariter ac tam nobiles forum coartarent:
1349쪽
, DE ORATORI Bys ae artes Italia periclitantibus a serent: cum ἱnlliri que iudiciti credereti uim Eo. sua interesse quid iudicaretur. Satis cmpat C Cornεlium,e9M S aurum, , T. Mil nem, , L Boiam, o P . Vatinium, concuris totiu/ ciuitatis o arcu aros, se defen-δει. rigidissimos quoque oratores ipsa certantis populi sudia
excitareis incendere potuerint. Itaque hereule eiusmodi libri extant, ut siquoque qui egerunt non altu magis orationibus censeantur. Iam vero cρnciones assidua, sedatum tuisque potentissimumquemque et exandi, atque ipsa inimicitiarum gi νia, cumsepi' imi disertorum ne a P.quidεm Scipione, Aut 8 2M aut Gn Pompeio abstinuerint, adincessendor principis vi ei, mi .f7 natura inuidia, opuli quoque hiserio dies aurib. urereηtur, quantum ardorem ingemu, quas oratoribus faces admouιba it Ison de ociosaqquieta re loquimur, is qua probitere semiae' plagaudeati sed ε in magna ista est notabilis eloquentia alumna lia ιentia, quam subi libertatem vocabant, eomes seditionum, cre- nati populi incitamentum, sine obsequio, Aeseueritare,cρηικη ἡ
in in quarum siuitatum eueri a disciplina, eses ueris a Ieges traduntur. Nec Macedonum quidem ac Persarum, ac vilim gentis, qua certo imperio contenta fuerit, eloquentiam nouimi a. Rhodi=quidam , Atheniensesplurimi Oratores milierunt a apud quos omniapopulmi omnia imperiti, omnia visis dixerim Omnes poterant Nostra quoque riuitas donee errauit, donee se partibM ,
dissensionibus, ct dijcorditi eo deii, Ante nulla fuit ins 'pax, nsecta insenatu concordia, nuta in iudiciis moderatio, nuta superiorum reuerentia, nullus magistratu m modus , tulit istaubio valentiorem eloquentiam,sicuti indomitu3 ager habet ea dam herbas titiores. Sed nee tanti Reipublica Gνacchoram ιυ quentiafuit, ut pateretur leges : nee bona formam eloquentu Cicero tali exitu pongauit. bie quoque quod supere I antiq*i oratoribμε forum, non emendata , nee quam ad votum ton 'sita riuitatis, argumentum est. Fbd enim, quod nemo nos ad ra cat, nisia ut nocens, aut miser ' Luod municipium in clientclam nostramete est , nisiquod aut vicinu. populus , aut d me ita discordia agitat Quam prouinciam tuemur,nis poliatam, τι xatamque o Atqui melim fuist non queri quam vindicari. 2. si inueniretur aliqua riuitas in qua nemo peccaret, Iuperuac Mi ιι inter innocentes ora or eur inter sanos meditu . 1amen minimum usus minimumqueprosectu ars marinia ha tr
1350쪽
D I A L o G V S. s 3 ἐκ gentibusque firmissima valetudine aeseluberr mkeorporibus utuntur: sic minor oratorum obscuriorque goria ea inter bo- nn mores , inobsequium regentis parator. enim opus Hylongis insenarusententiu, cum optimi cito consentiant uid multis apud populum caneionibus, eum de republiea non imperitio multi delibarent, se apientis ira Ovnmλ. voluntariuaecusationibus, eum tam raro eis tam parce peccetur' mid inui-disi, ct excedentibus modum defensionibuε, cum elimentia cognoscentis ebulampericlitantibus eati Credireoptimi, ct in quantum opus est, disertissimi viri: si aut υο prioribm seculu, aut si quos miramur, his nati essent ac dem aliquis vitas vesr s,vestra tempora repente mutasset, nec vobis summa illa latu serioriam etiquentia, neque iliti modus ct temperamentum defuisset. Nunc quoniam nemo eodem tempore assequipotest magnam famam, is magnam quietem, bonuseculi fui quisqua, titra obtrectationem alterim utatur. Finierat Mare nin. Tum Messasta, Erant quibus contradieerem eνantri quibu plura dici vellem, nisi iam dies of fee exactin. Fiet, inquit Muernu postra arbitratu tuo, e, siqua tibi obscura in hoe meosermone visa sunt,de his rursus eo ere---. Aesimul assurgens, ct Aprum complexm , Ego, inquir, t poetu, Messalla antiquariis criminabimur. At ego 'vos rhetoribm se scholasticis, inquit.