장음표시 사용
1쪽
Plurimum Reverendo, Ciari mo atque Excessent mo
gensis Pastori ac Superintendenti Vigilantissimo, nec non Gymnasii Saxo-Ηennebergici Ephoro Gravissimo,
Dinis Euergeta,Patrono atque Matruelisuo humiliter, reverenter, ac observanter colendo,
ia debitae observantiae iratitudinis monumen tum,usteriorisque faventiae incitamentum
2쪽
τ natura non est ad omnibu locis . neque tuum, nec maris, necfluviae.' nec arboaeram, nec animantium cita non oportet hominem ubivis eundem
, esse , dcum loco ct tempore variari.
eleginti hac similitudine monet
M Tartae a magnus ille literarum phoenix,
rasmus Roterodamus in Simiubus, aequa animi trutina pensitans, temporis oportunitatis ob χrvationemo in bus in iebus plurimum habere momenti. Neque cnim cuivis cmpori conveniunt omnia: - εραν,
δ, μῶν, set δε πιπαυqαs, inquit Athenaeus lib. I. Icesibi. Quin ipsa natura intervalla quaedam atque Iaborum 1 quietis postulat vicussitudines Egregium rei hujus testem se sistit Poeta Mantuanus seram in Mecarnatis obitum, dum ita canit: Tempora di te an usu, o tempora cutem: Haec hom, fgecudes, haec moderantur aves. Lux es, taurus arat nox es requiescit arator, i Liberat emerit ervida costa bovi. conglaciantur aquae,foputis seconrii hirundo, Verber. o gelidosgarrula vere IacuΥ. Et sane inter ipsa uris naturae dictamina, ad quae omnino referri debet, non ultimo sese sim loco: Tempori est in erviendum Nullius quippe sentis tanta iiii immanitas, ut Omnes temporum penitus neglexerit distinctiones quin potius rectae rationis pulsi ductu singula.
3쪽
ri sollicitudine eo laborarunt omnes, ut ad motuum coelestium,praeprimis vero luminarium normam quae,
ut expans caesi sint ad distinctionem faciendum inter diem onoctem ursint insigna cum tempesaribus, tum diebus o Anu, ast ipso DLO creata penes Mosen legumus, Gen. I l . tempora partirentur. Ut proinde ineptire quis minime videatur, qui cum ipsa politia communem quasi natalem astos habuisse arbitretur, c coepisse adeo, quando legitima sunt institutae societates ad usum siquidem communem apta quaedam temporum ordinatio principem inter ea occupat locum quibus bene constituta respublica carere minime potest. Et ut alias iam praetereamus gentes Imperium Romanum, etsi nunquam tali temporis caruit ordina. tione, hodie tamen praeprimis duabus celebribus per universas fere Christianorum terras receptis est instructum antiqua nempe Julio Constantina. nova Gre. gota ana, quarum posterior priorem e medio tollere m. it conatas per labes tamen, quibus ipsi, aeque acanti' qua non caret, ad aliam perfectiorem porriciendam Autorum direxit consilia. Quapropter de earum structura atque defectibus post brevem temporis in genere consideratronem paucis agere est animus. Tu vero summe temporum arbiter, conatui nostro annue ci mena illi mel
D Lum tempus si illud ipsum, cuius hae vice artifici iam quaerimus digestionem, consultum duximus, paucula de tempore in genere monere; huius qui
4쪽
pe cognitio generalis haud parum ad rationem instituti
g. a. Ipsum tempus, quod sit, certo scimus; sed quid idem sit, dicturi investigati perquam est difficile. Tantae difficultatis an ipsius rei sublimis natura; an vero ingenii nostri abiecta conditio, causa sit, ambiguum est dicere S
ne non detrectat indoles nostra etiam ea, quae maxime a sensibus sunt remota, sub incudem revocare,&,gnaviter circa illa occupata, rem exsequitur. Ipsum vero Tempus modo ton malibus palpamus, nutrit nos, sustentat nos.
custodit nos par tamen gratia ei vix quidem hoc referri potest, ut, quid sit, sussicienter cognoscatur. g. r. Dicere de tempore non erubescunt quam plurimi,quod a nullo intellectu humano directe vel concipi vel aestimari possit, eo quod a materia nimis remotum de spiritualitate aliquantisper participet, ob quam causem Philo.
sophorum nonnulli Tempus Divinitatu in unitate manentis numeroquentem imae nem esse di xerunt. Et tanta quidem
est intellectus nostri imbecillitas, ut nullam rem sublimi rem directe concipere cidaeqate repraesentare possit. Ne tamen plane nihil intelligere videatur, in directe procedit,&per analogiam rei notioris sublimiorem aliquam naturam exprimit. Id quod etiam in negotio ipsius temporis
observare licet hic enim, ne intellectus noster in tempore existens, ignarus temporis, cum brutis in diem vivat, indirecte quoque procedit,in per proportionem aliquam partim durationis fluxum analogo motu, praesertim corporum coelestium, concipit partim λά ρα ejus spacio vel numero praedicti motus aestimat vel mensurat, de ita tempus determinate sibi sistit.
. . Quanquam autem particularis quidam dura tionis fluxus cognitus pro mensura ad mensurandam durationem hanc vel illam incognitam adhiberi possit, ac saepius quoque adhibeatur: e. g. si quaerenti, quamdiu in Germania sit gestum bellum , qui responderet per integram hujus vel istius viri noti vitam Item tantum requiri tem-
5쪽
ri tempus ad coquenda ova mulierculis, quantum requiritur, ut trina vice possint recitare orationem Dominicam dic nihilominus tamen , cum hi tractus sint particulares; tum etiam motus orationis aliorumque similium possit esse quandoque velox, nandoque tardus tempus autem in se Neoue velox neque tardum; quod palmarium tum in se secundum usum, tum secundum tractum suum sit universale ac in toto hoc universo unum idem idem enim in mentum temporis, in quo nos jam vivimus, idem quoque est momentum, in quo Antichthones, imo Ciancta hujus universi durare deprehenduntii yidcirco univei salem cruoque ejusmodi mensuram externa simul tempori analoga nota
gaudentem quaerere veteres allaborarunt.
g. . Et quoniam talem mensuram nuspiam, nisi in coelo, reperiri licuit illud enim ι est universu totique huic universo undis visibile. a praestantissimis est exornatum lumina
ribus, qua ad eund finem , ut nempe insigna re statuta tempora diesque crannos, adi ipso DEO creata egimus Gen. , t . ἈθMotin quoque ejus est universalissimus, aequabilissimus es constantissimus, ut praeprimu in Sole circa terram continues volvente is, oriendo moreidendo dicis ae tenelorum Picnsitudines creante,
videre licet Idcirco etiam coeli revolutione tempus hucusque mensurari consuevit. q. . revolutione igitur coeli tam prina aquam secunda determinatur di dependet quasi ii traque temporis mundani species, Dies nempe annus r ille quidem a revolutione sive motu primo potissimu hic a motu secundo. Moram enim illam, quam trahit Sol, dum motu primo semel revolviti circa terram ad idem punctum, a quo digressus erat, iuem appellamus, , distinctionis quidem gratia, naturalem hujus quippe pars, mora scilicet Solis supra Hor
γontena , artificialis diei; residua, mora nempe ejusd. Solis infra Horizontem noctis nomine tenire consuevit. I. . Quod si cori tingat, ut quandoque duratio quae dam integra solis revolutione minor sit aestimanda atque merisuranda; tunc, sicut pertica in certo pedes, digitos, grana
6쪽
prana c. est d visa ita praesentem mensuram, circul rem nempe motum, vel ipsiim Solis circulum, ut alios circulos, in δύο gr. . quemvis talem in col. & horum unum iterum in cosi c. dividere necessum habemus; ipsum vero tempus unicarin integra quidem Solis revolutionis sp cio interea praeterlapsum dies scilicet, in et q. partes aequales est dividendus, quas m Mappellamus, quarum unicii, que, si in ipsa mensura, motu nempe circulari vel ipso circulo Solis aequaliter distribuantur , 1 gr. ejusdem circuli respondent. Et porro hora quaelibet dividenda in clo I., quorum quatuor semper respondent uni gradui in praedicto circillo; inorum quodvis iterum in clo II., quorum ntim pulsum arteria fere adaequat c. atque sic minor haec applicari potest mensii ra. g. . Quamvis autem revolutio Solis cum revolutione AEquatoris ex aci non conveniat; sed haec illam praecedat, dum sol moras quasi nectendo quotidie ad se uti in cliptica retrocedit, quibus minutis II 16IL DIII horariar spondent, ut adeo tot etiam minutis horariis dies a Sole descriptus Iongior sit, qu in integra revolutio AEquatoris. Vulgo tamen neglcctis minutiis revolutio Solis revolutio ni AEquatoris aequiparatur os a AEquatoris pno meam a horae simpIiciter assumuntur, cum tamen, si accuratius instituatii calculus, unicuiq; hora respondeant T. r.
quatoris praeterea aL47II siIII. g. s. Porro cum tempus continuo curreret cursu, ela diei, tanquam mensiira non adeo majoris, continua repetitio ingrata videretur sutura, majori demensura cogitare coeperunt terricolae, diesque quasi conglomerarunt periodos constituerunt. Tales sunt i periodus 7 dierum
mundi natarratium , quae Septimana dicitur. 20 revolutio integra quae peragitur Heb M . H. ail. II. circiter, &mensis periodiem, item anni Lunar dicitura vel vulgo ipsi aequivalens periodus in septimanarum mensis populariter
dicta. r Integra revolutio Solis per Eclipticam a certo elus puncto v. g. aequinoctii aut solstitit Iad idem, quae re- 3 vo luin
7쪽
solarem tropicum appellamus Annus lunarisio I xu exH. 2 mensibus periodicis tanquam annis simplicibus constans, estit . dierum, I. R I . illi circiter. Et secundum hascemensuras alias durationes longinquiores aestimamus & mensuram uS.
g. o. Tempus per mensuram suam hactenus quodammodo ad limbratum, cum in civili vita juxta varios ab hominum impositione factas notas positosque terminos certo n do ordinatur, artificiosa appellatur temporis digestio, quae nihil aliud est, quam Calandarium, quod vulgo
dici Calet mensium dierumque , adeoque totius anni, ad usum E ιDsiasticum politicum desitio proque gentium arbitrio varia bilis, ut bilis. g. II. Priecipuam mutabilitatem circa terminos initiales,&consequenter quoque finales, observare licet. Et
si circa Diem hujus enim initium in quovis circuli solaris puncto, in quo cuicunque visum fuerit, assumi posset in civili tamen consuetudine unus ex praecipuis politionum Circulis, quales sunt Horizon Meridianus, qui orbitam Solis in transversum secant,eligi solet Et quia, ut notum est, quatuor eiusmodi fiunt intersectiones per praedictos circulos, idcirco quidam ab hac, quidam ab illa c. diei sumserunt initium, juxta versus: Graeci mane Diem capiebant Sotis ab ortu
Vessere Iudaei dum Phiabus culminat, Umbri; risicoti incipiunt media b tempore noctu.
g. 12. a Circa Septimanam. Nam Iudaei olim septimanam a sabbatho h. e. septimo die, quo creator quievisse dicitur ab omni opere, quod patrarat, inchoariint Christicolae hodie in memoriam rusurrectionis Domini,postridie eius diei; Turca vero in honorem ullamnaedis, ut disti-guantur a Christianis, postlidie ejusd suam incipiunt septi
g. r. 0 Circa annum Et hῖc non tantum quoa principium a quo numarationis annorum. .n alii annos ab urbe Ondi-
8쪽
ris, alii a nativitare Ch i quos terminos Doc . vocant xnumerare solent; et iam etiam quoad iis in anmρ,
ei tam conspiciendam sese praebet vatiatio: gyptii enim&Persae ita adornarunt annum, ut semper constiterit 361. diebuι, nempe exta. tricenum dierum mensibus cae diebu/, qui dicebantur ε-γομενα quasi superadjecti, neglectitis acta rentibus r. Horu, I l. t. In hac anni forma accidit, ut annus civilis plane aberrarit a solari, caput anni intra annosa 6 vagum per omnes anni tempestates retrorsum velut ex hyeme per vernum,aclivum Mautumnale tempus;&contra, aequinoctiorum sedes per omnes anni dies prorsus velut a Martio per Aprilem, Maium&c in orbem coiri tinuo decurrerit. Et hi anni vocantur A misi. Contingit idem quoque iis, qui mere lunaribus utuntur annis. 3. q. Hic vagus capiti sani cursus, cum varias invita civili aliis gentibus vicieretur parere confusiones, aliam atque aliam temporis digestionem sive calendarium adornarunt, ut fixum anni Caput retinuerit t. Et Iudaei quidem Et elisositum annum a mense is sive a novilunio,
qtiod verno aequinoctio proximum est: Civilem a menserit sive a novilunio, quod proximum est aequinoctio au tumnali, inchoabant Graeci olim a solstitio aestivor o mani iam a Numae Pompilii, ut tradunt, temporibus paulo post brumam sive hybernum solstitium, quam anni formam sequuntur hodie omnes fere Europaei, scissa tamen jam est in duas quasi, de quibus in sequentibus prolixius.
Romanos duos non aded accuratos tempus supputan dimodos ad Iulii Caesaris usque tempora habuisse, sicque triplici anno diversis temporibus usos fuisse,
9쪽
primo primi Regis Romuli, altero Numae,ae tertio C. Iulii
Caesaris temporibus, antiquitatis tradunt monumenta. g. 2. Et Romulum, quidem bellorum magis quam astrorum peritum, annum decimestrem o . dies comprehendentem, cujus primus mensis fuerit Martius, ultimus December, costituisse tradunt Iunius Gracchanus,Fulvius, Varro,ib. V. deLL. p. o. Suetonius, Plutarchus nisita Numa. p. at. Et maxim clara sunt, quae C. Julius Solinus cap. III. Pobbistoris hahet Item, quae Aurelius Cassiod rus in Chronico Censorinus L. de D. Nat. cap. XX. quae omnia hic adscribere tempus charta non patiuntur. Testatur id ipsum praeterea Ovidius tib ι. σι. Fasi Macrobius I b. LX t Q cap. 12., qui cum Solino macrobio quantitatem etiam mensium acuit, fitisse nempe Ala/tium diertim I. r lem Io. M umst. Iunium io. uinctilem It . Sextilem io Septem brem Io Octobrem 7 Novembrem O. Decembrem so.
g. . An ver5 frequentissimo horum Autorum choro, de decimestri anno Romulino testanti, Fenestella, Licinius Macer annum Romanorum veterem ab initio statim duodecimestrem, teste Censorino, contendentes, quos hodie sequitur Iosephus scaligeris. t. de emend. Temp. tra. D seqq. Iunc Albericus Gentilis lib. de diversis Temp. ne . p. at Bodinus, alii commode, cum fructu opponantur, dubitant alii. Videatur Gell. lib. Ii can. XVI. g. 4. Prima Martio cur dederit Romulus , suspi eantur nonnulli ex eo, quod a Marte se genitum esse asseverarit, idque matre teste, qua de re agit Livius lib. I cap. IV.&Plutarchus in vita Numae. Secundum dixit Aprilerr quem,
vel, q3 4 Veneris habeat cognomentum , es, quoc Hantarum aperiat germina, ita dictum tragit Plutarchus c. t. Cum priori ratione consentit Ovidius lib. . Tast canens Martis era rimus me Is Venerus sec&ndus: Haecgener princeps, Uius Euparens. Cum posteriori convenit illud Horatii lib. r. carm. Od. .
Spisitur acris hyemsgrata mi eris es Fa oni Trasuotque sicca machinae carinas.
10쪽
rtemque illud ovidit L. . Fast. Aprilem memorant ab ορνta
tempore dictum. Vid. Macrob. . . Saturn eapora. Tertium,
nempe Maium, a Μαῖα, quae vox amitam vel quamlibet aetate gradiorem Graecis notat, dictum ei se inclinat Plutarchus e L Poeta tamen Majum a Maioribus, Iunium, quartum mensem, a iuvenibus dici innuit . . Fast canens: Tertius a senibm Iuvenum de nomine quartim diu sequitur,numero,turba,notata it. Quorum ultiino versu, reliquos menses a numero, quotinempe a Martio suerint, denominationes suas accepisse in dicat. f. s. Sed clim Calendarium hocce Romulinum,
que Solis ursi, ne rue Luna rationib- conveniret, nonmmquam
usu veniebat,ut frigu anni UiVis mensibuι,, contra,ealorbem iatibus proveniret. Auod ubi contigist, tantum dierum sine utamensis nomine patiebantu elabi, quantum ad id anni te in soderabatur, cuὸ caeli babitu instanti mensivi rediret. Ita vitium hoc correxisse tradunt Macrobius c. I. aldus Manutius lib. I. deauaesitu per epistolam. I. 6. Ob hanc proinde imperfectionem, quae certe non exigua, ad mortem tantum usoue Αutoris sui durasse dicitur haec anni constitutio Postquam enim fatis com cesserat Romous, imperiique summa ad Numam Pompili um fuerat devoluta, prima succellaris hujus cura suisse nanoratur Calendarii Correctio : duos nempe menses Ianu tam MF bγuarium X Romulinis adjecit, , clim Romulus initium a Vere auspicatus esset, ipse a Bruma illius primordia secit, ut refert vidius lib. t Fas.' Macrobius e. t. Quem
morem etiamnum nos firmiter tenemus. Videatur Livius Eb ι ρ is Plutarch in Numa.ρ Plin. secundus de vir ilis itist Macrob. b. t Saturna c. I.
3. . Construxit porro Numa Calendarium suum sectinclum Autores iam citato a meum P, fecitque annis aras . dierum ex Ia mensibus constantem. Ipse vero taea in honorem imparis numera annos in egrum adjecit diam,stfuerit 3ss dieru Numerum,nim imparem apud antia quos,