장음표시 사용
31쪽
is. Cum igitur annis, aliquo minutis, accidat error uniu diei, accidet armis proxim ta quot ternae sunt a tempore Concilii Nicam usque ad annum Gregorianae reformationis Calendari i)error idierum fere. MConcilio igitur Nicaeno, quod celebratum fuit anno Christi is, usque ad annum 78 a quo Gregorius reformavit Calen d
rium, erravit Anno Solaris o diebuw, Lunaris .
g. 7. Atque hic quoque error quam plurimis abhinc annis videtur fuisse cognitus. Nam de Isaacus Argyrus libePo it cap. XV diserte monet, Pascha nonnunquam ab exacta regula ideo deficere, qu) 1 na ad eundem locum per ιν
annos Romanos reditus non exacte assumtussit. Et lib., Computa
Graecorum dicit, qu)d anno 137 a novilunium bidui rectius triduo dixisset senticiparit. I. 8. Quin tempore iam Bedae φθαλμοφανε deprehendebatur, quod D major appareret, quam calculus eandem ostenderet. Nam quando per Computum aliqua dies novilunio dicabatur, eodem die tempore Bedae satis latam faciem ostendebat B idcirco accusat vulgo Compulistas, qud illi perpeiam supputent dies noviluniorum; certo ita quidem fiebat Becia tamen ut eosdem excuset, provocat ad saltum D , qui accidit cuiusvis cycli anno uitiamo, dicit enim: Notandum anὸ qu)dbujus ratio fallus T nario, longa su facit exundantia crementi Lunam aliquoties m orem , qui inputatur videri, adeὰ ut etiam die so efferascente iliam non gracilem in ca Io a parere contingat, re quanto circuli decennouenis lis terminus amplius instat, tanto boe crebrim patiatur causa πιφιntepcrgicua'. quo satius ille, equo loquimur, jam maxima tune sit ex parteperfectus. Haec Beda Tom. II. Lb. de Temp. Ratione
I. 9. Quod ipsum quoque eius Scholiasta Iohannes
Novio magus sentit in Seboli incit. cap. dum inquit Facile hae liquet exse e lari capite,uni namque mensi detrahitur, quod tulisi si fieri potuis troportuit. Subita igitur detractatio facit, si Lunasut si majorem ostendat aetatem, quam computatur, ac Fatinius diei detractatione Quiana rationem tame alii pro ridicula habent. 3. 2O.
32쪽
s. o. De Dactu earumque C cis non opus est ut pluiata moneamus; idem enim defectus, qui supra est enumeratus , hic occurrit: illa nempe μιτεμ mor 2 avriae spatiosi annorum fere conficit int*rum,quo Novilunia Epactas antevertunt. Praeterea certum quoque est , partes adhaerentes Inario Iuliano annu in ultimo octi nari anno ero non penitus obliterari, sicut superius cap.II. I. D veteres existimasse retulimus sed manere differentiam ,
g. i. Quod denique dictum est praecedenti Cap.I. ut . M. ι . 4r a summa subtrahen quaternarius 'uxta ejusdem cycli Autorum mentem id ipsum tempore Conc ilii Nicaeni quidem procedebat; hodie autem necessum ferme esset,iit r. adderetur,ac post Oo annos iterum I. sicque summatima, Sosic deinceps.
DE STRUCTURA CALENDARI GREGORIANI.
STantibus hisce crasti spinis Calendarii Iubani erroribus .
AEquinoctio nempe antieipatd, Novilunis postposito factum est, ut Pascha faminime praecedenti seculo celebratum sit, adhuc apud nos, ubi Calendarium Gregorianum locum non habet, celebretur , aut iri aut diebin tardius, quam decreta Patrum praecipiunt, quae retulimus Cap.IL F. aι. g. a. Quae decreta cum sub anathemate suerint pra cepta in Conciliis supra enumeratis , vero eadem interea per quendati a privatis quibusdam personis excogitatum,&a reliquis successu temporis receptum, sestorum computan dorum modum Cyclicum praeter spem cinscienter quasi fuerint violata: deis multis abhinc seculis a Christianis fidelibus unanimis hujus cyclicae methodi correctio est deside
f. . Indigne enim rem serebant doctiores, emendationem publicam poscentes, saepiusque super hac trematiara-
33쪽
nistratum conveniebant, ut ille munus hoc in se susciperet, obsecrantes. Pontifices Romani contendebant,hoc negotium ad se pertinere, maxime ob hanc rationem, quod res non tam ad Politiam, quam Ecclesiam sectareri; simul adjicientes, quodsibi solis cura ovium comm gaessit. Quortim tamen argumentorium, alioritinctu similium, quae afferre solent Pontificii ,refutationem adscribere, instituti nostri jam non est. Dudum enim sunt explosa. g. . Quare dilata res ad Concilia. Et in Synodo quidem Constantiensi, Anno Christi ψι , Petrus de Aliaco. Discopus Cameracensis aeo alis, de emendatione Calendarii egisse dicitur, sequenti eorrectionis modo proposito : cum AEqui.
noctium Vernum, quod tempore Concilii Nicant ni Marrii die haserat, pervenisset adri diem Martii, consultum putavit, Eq rinoctiatim incia Martis Pere, ita ut mensis primis ει lesiasticvi, seu a sobolis, is imposterum haberetur cujus ovilunium proximum essehalera diei. Rem hanc ab initio statim Concilii tractatam esse referunt,4 persuasisse Cardinalem Iohanni XX li Pontifici, ut Maliis Episcopis, ut Bulla est decretui de mutando Calendario editum fiterit. Cujus exemplum adhuc Cameraci asservari dicitur. Verum cum tempore ejusdem Concilii scelestissimus Pontifex sibi consuluerit fuga, Mab otricio tandem fuerit remotus, turbulento hoc rerum statu Catonia darii Correctio fuit omissa. g. s. Clim igitur paulo post haberetur Concilium Bain Disse, sub Eugenio IV. Pontifice, circa annum christi/Mi iterum in eodem de Hendarii Correctione fuit instituta Consultatio, rem strenue agente uola decus Brixi nsi Dusioprire E. R. Cardinale titulo S. Petri ad vincula Sed quia tunc inter sese in modo correctionis determinando, maxinae dissenserunt Episcopi, nilia etiam ibidem est decretum. g. 6 Ad Papalem ergo dignitatem evectus Sixtus IV, conabatur huic oxncio satisfacere, , evoc*to Johanne Re-
nomontano Franco, rem totam illi commendavit. Hic, clim laborem agi reuius,& nondum anno integro Roma fuisset versatus, subita morte obiit circa annum chrsiiM .
34쪽
f. . Extincto tanto Viro, cum nullus reperiretur,par qui operi esset, res in suspenso mansit usque ad subsequens
Ieculum. Tunc in Concilio Lateranensi sub Jul. II. Leon .X. ab anno tete usqἰIe adcinnum tyr . celebrato , de Calendarii emendatione denuo actum est. Eo enim tempore Paulas Midde urgensis, Episcopus Foro Semproniensis, Paulinas sitas de Paschate agentes ediderat, de Nicolaum Cosernicum ad acc iratas Solis j observationes in usum Correctionis Calenis dari instituendas, vehementer admonuerat. A quo tempore Copernicus Luminarium motibus obserυandis impense at rendit, ut ipse scribit inpraefatione Revolutionum suarum ad Lem
s. . Et sane multos tum temporis fuisse,quos Calendarii emendatio habuerit anxios, testatur Iohannes Stomlerinus in Calendae. Romano, quando Prop. 3st inquit paucis Meus, ni plines celeberrimi Theologi s Mathematici, quorum nomina partim me latent, plurespaginas absumerent, ad Laterais strense Concilium deiera Pascha celebratione, Calendari emenda otione Iuculentu e scripsierunt. Qui de Megalandrum nostrum Lutherum eandem rem saepius in memoriam sibi re vocasse, testatur eius dein Pars II. Tractatus de conciliis, quem edidit anno Christi νυν. Tom. VII. Ienensi Germ. est insertus. ubi fol. a 9. a1ο. au pluribus suam hoc in negotio senten--tiam exponit.
g. s. Tandem ingravescentibus in dies, de Calenda. rio Iuliano,querelis, in Concilio Tridentino denuo de hoe
negotio est actum. Ubi praeter innumeros alios, sententiam suam Concilio exposuit Petrus Pistacin Veronensis, ta Almanach Novum edidit superadditis anni 1 supra ultimas eum editaι Johann. tesserin Epheoerides, ut refert Gessi erus in Ribliothee
ianitem Et in hoc Concilio Pontificii negotium,quod ad universum Romanum Imperium, Reges Christianos, spe-
ctabat, totius nempe reviari curam, uni Pontifici commiserunt, decernentes Sest XXV ejusdem emendationem solitis romam Pontisici judicio atque autoritate terminandam ωevuI-gandam eue Duo autem in Breviario praci se eontinentur
35쪽
quae scit emendationem postulabant unum preces, laudetis
dbvinas festu prol elti que diebi persolvenda complestitur , alteis rum pertinet ad annuos Pascha festo umi ex eo exdentium recursin, Solis I9na motu metiendos Ataue icta quidem felicis recordationis Pim V., praedecessor noster, absolvendum curavit, atque edidit. Sunt verba Gregorii XIII. Papa in Rulia sua, quam edidit anno in quae integra extat apud Clavium in calendari. tum lapud Franciscum Vietam in Miati ne Calendarii
g. o. Posterius autem, cum absolvendum restarer, Cregorius XIII summo fervore id aggredi statuit, Si convocatis quamplurim:s, qui Astronomiae scientia hactenus in claruerant, per X annos eosdem Romae Iiberaliter aluit. Inter alios autem horum Autorum praecipue mentio fit bigae fratrum Liliorum, quorum alter, cum opus inchoasset, schedisque concepisset, Libitina succubuit ab altero vero ipsi Pontifici opus oblatum. Ita enim loquitur ipse Pontifex, Gregorius XIII incit Bulla: cuivi est nosv liber a dilecto filio
Antonio Lilio, Artium re Medicina Doctore, quem auondam ADF-Fin eis rater germanω, conscriferaeue Praeprimis tamen
Clavii Bambergensis Franci, humeris opus hoc incubuisse, scribit Paulus Guldinus in Calen riop. ille enim negotium a Lilio coeptum expolivisse narratur. g. II. Tandem ergo anno IIII prodiit opus hoc inlibello, cui titulum: Compendium restituendi Calendarii. Et hunc libellum ad omnes Reges, Principes Academias Catholicam religionem,quam vocant, amplectentes, miserunt. In tribus autem totum negotium Correctionis Calendam in isto libello contenta consistit nimirum I. In AEquinoctii restitutione , re in propria sede retentione II. In innovatione cycli Solaru adinveniendam literam Dominicalem: M III. his υ- cli Pnaris emendatione adindicanda Novilunia, vel potius, ejus- ά -ὸ Calen Grio nectione, σί3cli pactarum substitutione. De
singulis ordine breviter. I. a. Primum quod spectat, audiamus ipsum Gregorium XIII incit, Puta inquientem consilirantes igitur nos,
36쪽
adrect im Paschatisfesti celenationem, iuxta Sanctorum Patrumfiae veterum se sanctiones, tria necessario conjungenda, at enda esse, primum certam Verni AEquinoctii Sedem, deinde rectam positionem IV. Luna Fc., cae postrem'primum quemque Domiam cum, qui eandem XIV. Lunam sequitur. Αν igitur, inquit paucis interiectis, Vernum Equinoctium, quod a patris. i. concilii Mereni ad XII. Calend. Aprilis fuit constitutum, ad eandem sedem restituatur, praecipimus re mandamu ut de mense Octobrianni ιur decem dies inclusive a tertia Nonarum usque ad pridia Idus eximantur caee. Hoc est, decem dies, inter quartum dedecimum quintum Octobris diem, anno IJ8a eximi mandavit. Quapropter cum juxta antiquam rationem antit recitat5 debebat numerari et Decembris, ex correcta haeratione I. Januarii anni I 8 numerari necessum habebat, reiecto interim Festo Nativitatis Dominicae incis. Decembris.
. , Ne autem a XXI. Martii denuo dimoveretur AEquinoctium, Gregorius XIII cautelam adhibuit sequentibus contentam verbis: Deinde ne inposterum a XII calend. April. Equinoctium recedat, statuimu Bisextum quarto quoque anno suti mos est cantinuari debere, praeterqua incentesimo annis qui quamvis issextiles antea semper fuerint, quassem etiam esse. Dolumus ι6oo voHeum tamen, qui deinceps consequentur extemmi, non omnes Bissextiles sint; seed in quadringentis quibψqu annuprimi quique tres centesimis ne B sexto transigantur, quartus vero quisque centesimus Bissextilis sit, ita ut annuctro. IIo io Oo Bissex
elles non sint. Anno ver. ao oo more consueto dies Bissextu intercaletur, Februario dies ' eontinente, itemque ordo inteν-
mittendi, interealendissi Usextum diem in q*adringentis quibu/s
g. r . Potuissetqti idem Equinoctium Vernum relin qui eo die, quo correctionis tempore reperiebatur, die videlicet M. Martii, ut quidam eorum, qui Calendari Cor rectioni praefuerunt, iudicarunt. Alii tamen censebant, restituendum esse ad diem at Martii,ubi Nicoeni Concilii tempore deprehensum fuerat. Quos etiam secutus est a re
37쪽
Gregorius XIII ob causas, quas affert Clavius in Calan a rio cap. 3. Potui erat porro hi decem dies eximi ex alio mense; sed eleetiis filii October, quia pauciora in eo Occurrunt festa mimobilia, nulla mobilia Potuissent praeterea extini paulatim lapsu o. annorum, ordinarios interca- Iares dies decem omitte ado, at melius judicabant alendarii reflarmatores simul uno anno omittere. g. iso Adsecundum antequam abeamus, duo adhuc notentur probleata s. an anni centesimi repositi Os Catin-ἀaria eorrectionem sint Bisseniis , T quotipos eam sint numis. Hoc ut consequaris, operationem institue ita e δι ac e phro ad dextram, dipidatur res um fler ε; si nihil remanes,aκnus pro ossius Bisext-ἰsi remanet , es primin post sextum fa,es secundiu. c. E.g. Ex anno Iro abjiciantur duae cyphrae, kresiduum 7 dividatur per . remaneta signum ergo est, eum esse annum communem, irimum post issextum. At
si abiectis duabus cyphris ex anno ooo, residuum a dividatur per , quia nihil remanet, signum est eum esse Bisse
tum Ratio Repulae est usum Pontificis statu/um.
g. s. ' II Dies exemtitis Calendari Gregorιani, h. e. ni
enerum dierum Bil sextili uri, qui ultra illos Io dies eiectos ex annis Iulianis, inposterum eiiciuntur seu eximuntur, in. venire. Ad hos inveniendos quovis tempore post. Calendarii correctionem, sic operare: Ex annis Christi propositis subtrahantur Icoo,quia usque ad annum I6oo nulli die intercalares in annis centesimis fuerunt om iis, residuum dividat per os, ut habeantur tetracolieterides elapsa ab anno I o, iquot tripIo addantur tot unitates, quo centesimi facta divisiona supersunt, quia singulis centesimis, qui supersunt, eximitur
unus dies, praeterea o propter I dies ex anno correcti onis is8a. exemtos summa dabit dies exemtiles desideratos E. g.
quis desideret scire dies exemtiles anni 686 subtrahat. ex illis 6oo, restant facio. Quibus per 'o divisis, proveniunt pro quotor', ω su er sunt Tripto quot praedicti quod est ry, addendae essent jam tot unitates, quot centesimi facta divisione supersunt, scd cum hic uon opus sit, ideo tan-
38쪽
tummodo addantur ro,& provenient s. Ergo 686 anni veteres superant totidem novos diebus 9. H.e intra annos 686 exempti sunt ab anno reformati Calendarii diei s. g. 7. Secundum nunc quod attinet, Innovationem nempe Cycli Solaris ad inveniendam literam Dominicalem fuit e adem necessaria ideo, quia Cycius Solaris cum adscriptis literis Dominicalibus, partim ob x dies ex anno I 8 exemtos, partim ob triduum quadringentis quibusvis annisexumendum, turbatur interrumpitur De eade ipse Ponti sex incit Bulta ita loquitur: Uremo quoniam pariim ob decem dies demense Octobri anm νδ qui correctionu anni recte dici debet --
emptos, partim ob ternos etiam dies quolibet quadringentorum annorum spatio minime intercalandos, interrumpatur necesse est C c Viterarum Dominicalium II annorum ad hune que diem, ιatvi in Ecclesia Romana; Volum in ejin locum substitui eundem C clam anannorum ab eodem is, tum addictam intercalandi Bissexti ineentesimis annis rationem , tum ad quamcunque anna Solaru mar gnitudinem accomodatcm, ex quo litera omnicalis beneficio G elisosaria aequi factse, a priur, ut in proErio Canone explicatara
reperiri potes in pexfetuum. g. 8. Reperitur aute Cyclus solaris curren adeoque litera Dominicatis,4 feria cujuscunque diei in anno in goriano ita Numerin exemptum dierum,quibiis Gregorianum
Calendarium praecedit Iulianum, per si multipucetiar, sproductum iudicat r per S, quod remanet, neglecto quoto adae tur Cyclo Soluisti ννenti foνma Iuliana ad eundem annum invenisto, summa, reiectis S, quoties ορ- est, dat Pelum Solis currentem
informa Gregoriana quaesitum. E. g. quaeratur Cyclus Solis currens anno Gregoriano I 6 . ubi numerus aterum exemtilium iobe idem anno 166 mirma Juliana respondet Cyclus Solis currens superius a II. s. o. inventus a M. Huic cycloantiquo addenda est differentia Gregoriana, ut sequitur,invenienda: Numerin dierum exempti m o multiplicet, pe io,producturo damdatur per l, residuu,neglect quoto, a es dif- mentia quaesita Diti e retia haec additaCyclo antiquo et, facit a.
Ergo rejectis et 8, prodeunt 4 proCycloGregoriano quaesito,
39쪽
eui in tabula Cycli Solaris superius . II. g. r. posita respondet D. pro litera Dominicati. s. s. Quod siquis,spreta hac methodo potius tabula quandam peculiarem exigat, ex qtia literam Dominicalem per Cychim Solarem nullo negotio , ut in anno Iuliano factum, .supra cap. LI. 17 U I, ostensum, quae itidem tabula,obturbatione interruptione . r. b vi Capitis enumeratam, ut.tta nempe litera Dominicali Gin C, exspiravit, netere possit; illi hoc sciendum est, in Calendario Gregoriano non unicam,ut in Iuliano, sum cere tabulam quandoquidem omissio dierum intercalarium in quibusdam anniscentenariis interrumpit seriem Cycli, ne iisdem numeris eis aedem liter Dominicales congruant; sed esse ad singulos f renovos centenarios annos peculiares tabulas conficiendas, ex qui biis per Cyclum Solarem literae Dominicales investi reentur. Ad praesens seculum, usque ad annum Troo exclusive sequens quadrat tabula:
Planetabiliam cum numero Cycli solaris, per modum cap. Π. F. st enumeratum, invento, hoc quidem anno a in mediatur, 'numerus praedictiis ostendet infra se literam Dominicalem hujus anni . in forma Gregoriana uri
s. o. Ad tertium iam progredimur, Cycli nempe Pisari emendationem,uel potius, ejusdem e Calendario e ectionem, crocli pactarum stu stituIionem De eadem Pontifex in cit.
40쪽
Etita ita tuo item XIV. Paschalis recte inveniatur, sere dissLuna juxta antiquum Ecclesia morem ex marti=rologio finguis die bus educendi fideli opulo vere proponantur statuimus,ut amoto auνeyna mero de Catindario, in ejus locum substituatur Cyclis Dactarum, qui ad certam cuti diximuι aurei numeri normam directus efficit, ut Novilunium,s XIV. Paschalis vera loca semper retineis
g. i. Quia enim Cyclus Decennouennalis aurei numeri imperfectus est, cum Novilunia posta annos Solares non praecise ad eadem loca redeant, ut Cap. praceae. f. s. dietum est, sic consequenter imperfectus quoque est yelus Epactarum antiquus, ut Cascit attulimus. Idcirco emendationem instituerunt Calendari resormatores sequentibus suffultam fundamentis rauia Dipfer dies eum Iemisse ad motum suum absolvendum requirit, ideo dies annium
loco aure numeri, numeris ast σὴ alternatim notat uni, ut iis. dem per integrum annum continnus Pna motus, re nonIolum novilunia, ut in antiquo Cycloised omnes phases π sic quotidiana Pniatas eo commodiis monstretur, dum uniinmodi numeri etiam unius iamsi phasesper omnes anni menstes continu monstrant , non seiacus ac septimanaeo prioribus Alphabeti literis artificiosEin Calendario notata sunt, ut uniusmodi literae uniusmodi quoque septimanae dies per annum continue monstrent. g. 22. tauia νrro non omnibis annisci. Jan. accrdit Noviis tantum, ita uti muneri naturali ordine 'ipti aetatem Pnae crescentem secundam ordinem continu potuerint monstrare, numeros hosce currentes in calendario retrogrado ordine locare maluerunt, a numero rosqui steriscopoti quam numero os ratur , propterea, quod nusia Lunatio in coelo, quamina emper esse debo E- pacta, hunc numerum exaequet .er a , S, I . progrediendorus adt.facio initio a r. Ian. die, cui Epacta δ' tribuitur, qu non modo a dierum numero naturali melius Dacta distinguantur, magis naturaliter Novilunia monstrent, ut loquitur lavius lib. a. solet cap. s. sed re videntim monstrent, sevomori Novilunia unius ann anIevertant novilunia sequentis ti diebus. Proinde