Institutio astronomica iuxta hypotheses tam ueterum quam Copernici & Tychonis dictata Parisiis a Petro Gassendo. Accedunt eisdem varii tractatus astronomici...indicabit

발행: 1680년

분량: 332페이지

출처: archive.org

분류: 천문학

301쪽

CI Re A Vr RuM VIs Is: ' a Dironsulendae sunt, aut sacri eius interpretest alioquin enim non ad Prophetas, & Apostolos; sed ad Physicos, & Α strologos, ubi Dei voluntas

esset cognoscenda, remitteremur. Hinc sinit Deus rerum naturam suas, agere vices, & ordinem, quem semel in illa sapientissitne constituit, se varer aut certe, si praeter talem ordinem aliquid interdum molitur, ut culti

Solem sistit, aut retroagit; causa statim patet, propter quam id facit. Nisi pateat, tum nihil est, quod praeter naturam monstretur. Quippe videntur majori curae esse Deo res homihum, quam ut ipsis quasi illudens, proponat quAipiam in signum rerum mihime naturalium; nec declaret interea quidnam significatum velit. Et sane, qui dicendus esses bene mereri de hominibus,ti nihil aliud faceret, quam occasione hariolandi; cum ne homo quiadem cordatus, ubi agitur de eorum silate, quibus providet, probare possit aenigmaticas huiusmodi admonitiones λ Quid, quod etiam Optimus Deus satis declaravit nihil esse is istis rebus praeter naturae ordinem, cum superstitiones gentium circa ipsas damnans, hortatus est nos, ne ob signa coeli consternaremur, v nn ' H, ac manifeste professus est se, qui solus extendit coelos, irrita facere signa Divinorum, ipsesque

etiam hariolos ad insaniain dedueere. Certe dum miseri mortales trepidant timore, ubi non est timor, fecisse Deos iu orbe videntur; cum&ὲ ς vnni ' cervicem dederunt astris omnibus: & dum animos humileis, depress6sque ad terram fecerunt, assuefacti sunt, ut d generem illis servirent servitutem. Tum, si Rationem audire iuvat, non possumtion dolere vicem humanae imbecilitatis, quae mobilior arundine, te , issima quaque oecasione

nutat.

Nam veluti pueri trepitant, atque omnia caecis In tenebris metuunt; sic nos in luce limimia Interdum, nihilo qua sunt metuenda magis, quam Que pueri in tenebris pavitant, Inguntque futura. Mihi certe non puerile modo sed itupidum etiam omnino videtur ea pavitate ex istis signis, quae homiues certatim semiant. Quasi vero quaedam sit connexio inter res humanas, de istis vapores, qui e terra attollum

tur, densantur, illustrantur, hasque, vel illas species exhibentZ Quas in illis sit aliquis sensesamis etiam praesensio earum rerum, quae nondum sunt,

quae nondum nobis venerunt in mentem, quae faelandae erunt ex mero arbitris o tripodas ergo i o Pythiasi 4 oraculat si propheticus halitus

302쪽

aρό Da P A RHELI Is , SOLI Bus - usi spuRII itot iam in locis , totiesque exspireti Quis risim teneat, si, exempli gratia, consideret Polonicos Soles λ Nempe qui ex Polonio solo tunc e spiravere vapores, ex variis regnis eo confluxerant; &, qui nominatim ex GIlia, colore atro infici voluit ad exprimendum Principis luctum Nempe vapor ille adeo eruditus ex Gallico Alo erumpere veritus est, ne cicuta Socratica frigescendo cohiberetur Nempe ipse Poloniae Reae

propterea clare divinavit quid Galliae Regi impenderet Nempe illius, magis quam hujus interfuit id prospicere λ Nempe Rex Galliat, potius quam Hispaniae ccum Hispania tamen Hesperia ditia fuerit signifieari

debuit per occidentalem Solem O anileis ineptias lEt volunt nempe Principes, turbationesque maxinias per istos Soleis significari rursum id, putas, venit in mentem -non quod, ut Sol in isone aetherea est, I equitim superum Princeps, ductorquectareasse designare debet in terra summos Principes, ad quorum numeros ca teri mortales Accipiant leges, prascriptaque faedera ferrent e Scilicet cum ipsius jubar, exortis novis Solibus velut obsidetur, & peric Ium quasi imminet, ne solio detrusus adigatur iterum ad pascendos Admeti greges ε, id turbas prauignificat, in quibus Rines ex bubulcis fiant, Bebubulci ex Regibus Et quasi Phoebo timendum videatur, ne si alii fuerine Ies, ipse Sol non sit, quod solus non luceat: id Hamonstrat hominibus quam inter ipses sutura ut cim πιλνυιεν , o malignos adulatores . qui dum tollunt in altum RUes, ut casus tantos pertimescant, ficiunt lNam profecto quidem negandum non est,quin analogia quaedam sit inter Solem, & Principem; quin summus honor Principi ab hominibus subditis debeatur: Sed hoc non facit, ut sel Principem, potiusquam subditas res piciat; & ut homines, sic naturae membra agnoscant illius imperium. Via demus enim ut Sol, Luna, ignis, aqua, aer,& caeterae res naturales pio e dem Croesum, Irumque habeant; utque pallida etiam ipsa Mors aequo pede & Regum turreis, & pauperum tabernas pulset. Et dicatur Sol, Cum caput obscuras nitidam Ierrugine texu; ct , Lurida sollicitu prabebat lumina terris, significasse Caesaris casimi id sane Caesar ipse risisset, qui, ut erat cor datus Princeps, bona fide noverat non eam sibi esse cognation cum,

sidere tanto, ut illud meret sui caussa tu osam vestem inhere. Ex quo

303쪽

CIRCA VARuM VI ars laudantur Alexander, Antiochus, de alii, quod generose represse int con

simileis assentationes. At, inquiunt statan ereduli isti, nonne vel semper, vel ut-plurimum post observata Parhelia insgnes eventus contingunt Id fateor: vertim non contingunt, quod Parhelia praecesserint. Id videlicet casu potius , quam ex praesensione ulla accidit; nam tametsi effecta illa non conting

rent, Parialia tamen apparerent: & quamvis Parhelia non apparerent, essem tamen contingerent. Quasi vero in aere cessare prodigia deberent, nisi homines inter se excitarent tragoedias, aut quasi homines non possent , excitare tragoedias, si in aere prodigia cessarent λ Hine multae clades observantur, cum nulla apparent Parhelia: si raro apparent Parhelia sine cladibus, non est lon E caussa querenda. Siquidem constat hominum genus instabile esse, novitatisque cupidum: ac nullum esse tempus, in quo alicubigentium res magnas non moveat. are & raro evenit, ut observentur

Parhelia, quin machinationes aliquae pandantur; verum Parhelia nihil ad illas magis, quam vapores caeteri,quos terrae sinus continuo fundit. Quid facias tamen ad tantam stultitiam Infrequentia primum animos percellit, quasi raritas faciat, ut res minus sint naturales, & Leo idcirco miraculum sit, quod longe rarius. quam Iepus nascatur. Deindc ea est vanitas nostra, ut digni soli nobis videamur, propter quos tanta prodigia appareant. Αrbitramur enim res nostras tanti esse acri, coelo, toti mundo; ut si bella meditemur, si aegrotaturi simus, si nobis casus sinister inrpendeat; ipsa statim rerum natura commovenda sit, & usurpare penicillum debeat, ut rem totam, quasi emblema, repraesentet in tabula. Infoelices, vel eo nomino, quod inde nobis accersamus malum i Siquidem ita praeposteri sumus, ut nunquam captemus bona omina. Unus mihi prae caeteris sapuisse videtur Rugustus, dum Cometam aliis creditum infaustum, ipse sibi faustum esse iudicavit, reserente Plinio. Quid- ni fecisset, cum nec Parhelia, nec C metae obstent, quo miniis homini scelici prospera fortuna adveniat: &, si inscelix quis fuerit, illi, etiam sine Parheliis, Cometisque, adversa contingat. Haec sunt, Reneri charissime, quae, quantum me memoria juvat, dum ad portum properaremus, nostrumque navigiolum appararctur, edisserebam. Testabaris tu, dum primum audires, perjucunda tibi esse; & cr didisti, si eadem iam legendo quasi recoqueres, repetitam cramben tibi placituram. At ego vereor, ne quod specie quadam novitatis gratum fuit.

304쪽

191 DE PAR HELIIs, SOLI Eus -VΕ SPuRII sdum inculeatur, fastidium pariati iniippe sic vulgo comparamur, ut primo gultu avide sorbemus, non resumamus line nausea. Quae enim palatum jejunum admittit, eadem oppletuin respuit: sed tibi ipsi imputandum. Ego, dum bona obsequor lide, non est quod ine excusatum Mciam. Etenim, si tu aliquid praeclari sperasti ex me, non ipse tibi occasi nein praebui, ut quidpiam tale conciperes. Testatus semper ingenue sumquam humilia de me sentirem. Nisi id satis credidisti, non est quδd mihi deprecer veniam. Postulo potius ut me ames, dum affectus mei cand rem agnoscis; & si ines dicas Nasse erio salutem multam meo minine. Tu bene Vale. Coeperam Leydae, Absolvo Hagar,in ipso discessis. Prid.

OBlignaturus literas mox erat cum ecce Epistolium ab optimo Vos- sio accipio, una cum schemate, ac descriptione eorum Parheliorum, quae Matthaeus Paris inseruit in majorem historiam. Scilicet receperat se, si quid sibi cirraPanaetiorum argumentum occurreret, occasione si minproxima missurum. Non suppetit tempus, quo rem totam expendam, Inque epistolam intexam: attexo heic proinde schedion ipsum-met, ut, ni stilla historia tibi sorte ad manum sit, rem diiudicare sit magis in promptu. Exillimo Parhelia fuisse hisce nostris similia ; & schema quale hese habetur , fuisse non tam quam ex concepta ab aliquo descriptionem legente idea confectum. Nihil tamen immuto ac tibi judicium integrum relinquo. Vale iterum.

Signum in Coelo admirabile risum in Anglia, Anno Domini

M. CC. XXXIII. sexto Idin Aprilu, regni rero Henrici III. anno XVII. Dura νit ab ortu Solis utque ad meridiem.

Eodem quoque tempore, sexto scilicet Idus Aprilis , eirea horam diei primam, in finibus Herefordia, o rivrnia, apparuerunt in coe-

305쪽

CI Re A VERuM VIs Is.lo quatuor Soles adulterini, praeter Solem naturalem, rubet colori, Quidam magnus circulus

crystillini coloris, latitudine quasi bipedali, amplitudine cingens quasi

totam Angliam, a cuius lateribus exibant semicirculi, in quorum sectionibus apparuerunt illi quatuor

Soles memorati, vero S

te existente in plaga Orientali , & aere purissimo. Et quoniam non potest illud prodigiale portentum verbis describi, signo demonstrativo figuratur ; ipso coelo sic circinato existente exemplari immediate, multi similitudinem rei sic apparentis pinxerunt, propter rei novitatem admirandam Haec vitio nulliis apparuit , ex quibus unus suit Phannes Episcopus Here- Druit'; qui figuras coram se non sestinanter, sed spatio suffcienti, secit circinari per manum Capellani sui nimis perspicacis & ingeniosi; Domini scilicet millielmi Canonici. Et ad idem insolitum speeticulum astitit 7ο-hannes de Manemve, de alii innumerabilest qui de tam incredibili miraculo testimonium prohibent veritati, & verum est eorum testimonitam. S quuta est autem codcm anno in partibus illis guerra crudelis, strages, de humani sanguinis estutio terribilis, & per totam Angliam, Η' berniatu perturbatio generalis. Circa idem denique tempus, mense Junio io parte Australi Angliae, visi sunt a multis secus maris littus imui nissimi duo dracones in aere praeliantes; & post diutinam pugnam unus alterum superavit, & fugatum usque in prose dum abyssi insequutus est, nec amplius apparuerunt. F I NI S.

306쪽

post meridiem circiter quarta demigravit ab hominibus, cum annos impleret sexaginta quatuor. Hunc consumsit lenta & aD sidua febris, qua menses duos, diesque totidem laboravit. Quo temporis spatio ut doloris multum passus est, ita & patientiae inultum praese tulit. Ad magnum illud Christianorum viaticum semel, iterum & tertio sumendum, identidem sese quo decet, ritu & sensu religionis accinxit. Dum oleo infirmorum ungebatur, acri praesentique animo respondit ipse . &, quod mireris tu, nonnihil errantem prelbyterum, cujus Iingua menti praecurrit, lenissima voce quae dicenda iuerant repetendo com rexit. Porro mentem sanam in corpore non sano, imb insanabili, ad e tremum usque spiritum conservavu. In hoc viro litem artesque bonae omnes, & cum primis Philosophia, & Mathematicae disciplinae id accupiunt vulneris, quod perdiu cicatrices ostendet, id serunt damni, quod secula duo vix resarcient. GAssa NDuM semper cogita & intuere, ruem carum omnibus & laudabilem reddiderunt maere ingenium & iu-icium, ineredibile studium, labor indefessus, sitsularis in asserenda

Veritate methodus, varia eruditio, eaque exquisitivita, tersa & elaborata scriptio, bonitas eximia & pietas, vitae gravitas , morumque in ritas summa, fiugalitas prisca, in explicandis rebus arduis facilita mira, & intelligentia, comitas par, nec minor verecundia assabilitasque sermonis. Mortem igitur obiit PETRus G AssENDus, Theologus insignis, Diniensis Eeclesiae Praepositus, & in Academia Parisiensin gius Matheseos Professor. Imb vero mortalitatem potius quam vitam deposilit; nam vivit vivetque in sempiternum tempus, & in observationibus Mathematicorum, in scriptis de disputationibus Philosephorum,

in ore do rum omnium versabitur. GA asENDI memoriae eadem erit conservatis, perpetuitas eadem & constantia quae mundi. In aede

Beati Nicolai Campensis frequentissima celebritate conditus est intra sepulchrum Viti Nobilissimi & Clarissimi H E N R I C I u D o v I C IHABERTI MON MORI i libellorum supticum Magistri, apud quem

307쪽

29 quo e Provineti Lutetiam rediit. Non desunt ex amicis complures, qui

vitam G AssRND I commentariis illustrent suis , & cum omniposteritate ad aequent. Sic loqui mori, eit: Ego dicerem: Non desunt, quorum Commentarii illustrabuntur vita GAssENDI, de consecrabuntur ad minionem mortalium olimium. Eninaveris commentariis huiusmodi facile carebimus. Quot enita libros GAssENDus edidit. si tot stant vitae G A s s E N D ι exemplaria , in quibus qua ratione sexo tanquam in brevi quadam tabella , nemo non cognoscet. Enumeras multos doctrina praeliantes Viros, quos aetas nostra vidit, & videre desiit. Sed singulis tibi non occurrunt, qui seccesserint, & annos complures vixerint. Alius alium veluti manu secum duxit ad tumulum. Migrantem IACOBuM SIRMONDuΜ brevi secutus est DIONYs Ius PATAVIus. SIRΜoNDo vere nullus successit. Quis enim successisset λ Non is profecto quem tu nominas. Viri tanti non est imago, sed . umbra, seu poti umbrae somnium. PETA v Ius longopoli se inte vallo reliquit eum, qui successor a nonnullis designatur. Sua eii aetati cutique eruditorum hominum fertilitas & copia, sua quoque sterilitas & in pia. o virum felicem & beatum, qui seculo illo benigniori vixiti Ga

deat cui Deus tempora literatiora fortunarit. Vale, Lutetiae linarisiorum . . . vI Calend. Novembr. ΑΠ. Chr. CIO IO CLv.

IO ANNI ALBERTO PORT NERO S. P. D.

CEleberrimi Viri Petri Gagendi funus die hujus mensis a s. deduxumus, quod decentissima pompa illuli rissimus Dominus Mam1 rius. . in cujus aedibus ab annis duobus cum unius semisse vivebat, suis impensis ornatum voluit, ipseque adfuit. Sacris rite procuratus animam die χq. quae dominica fuit, hora post meridiem tertia, exhalavit, postquam annos 6s. cum mensibus novem vixisses Talem tantumque Virum, doctrina aeque ac morum probitate clarum ac praestantem, non sime mag- .na lugendi causa omnes literarum studiosi desiderabunt. Communes cum caeteris non solum jacturae illius rationes habeor vertim etiam ebgravior mihi illa accidit, quod mutuam amicitiam per annos 2q. mimros

iactu cesueriinus; nullaque vel levis rivi aut discordia ipsam tem

308쪽

tati unquam eontigerit; etsi de quibusdam eadem semper non esset utrius

que nostrum sententia. Testamento de suis nonduin editis scriptis, quid fieri vellet, statuit. Nondum illius tabulae apertae sunt, quas apud III strissimum Monmorium deposuit, ejusque fidei credidito Peripneunionia extinctus est, qua ab annis quindecim continuis laboravit. Paucos su perstites habemus Viros qui eruditione ac nominis fama pares ipsi alti quando futuri sint &c. Lutetiae Parisiorum 29. Octobr. I 63 3.

Theologo Parisiensi S. P. D. 4REmitto Tibi, Vir Clarisime,luain de obitu Gassendi nostri ad me Epistolani, sed alio habitu indutam,& carmine meo auctam. Id ego inter alias occupationes effudi verius quam elaboravi, manibusque viri do omni studiorum genere,de me quoq; privatilia meritissimi consecratum ivi. Nihil in hoc conatu meo praeter pietatem affectumque erga defunctum commendari debet; caetera quae huc spectant, quaeque & in aliis laudari, vel a me requiri possunt, elegalitioribus, quorum tanta apud Uos est copia, in-. geniis lubens relinquo. Mihi ad veniam, imis ad gratiam valebit muneri meo qualicunque ratione satisfecisse, quod runc plene a me fictum existia .mabo,cum Tibi caeterisque amicis communibus sinter quos Illustrissimos& omni laude eumulatisiunos Viros IIironymum Bignonium di Iacobum Puteanum honoris causa nomino) officium meum non displicuisse intellexero. Bunonium valetudinis causa apud Bojos absentem in versibus meis constituo, quandoquidem eum, quo tempore ereptus nobis est G cndis, nondum ad urbem rediisse memorasti; quod idcirco monendum duxi, nequis serte mea deViro Maximo verba incongruo ad presens tempus sensa interpretaretur. Hic partem tantummodo illam literarum tuarum,quae dei

supremis G ndi tractat, inserui; alteram, quae de editione libelli tui agit, suo tempore seorsm publicabo. Adjunxi Clarissimi & communis amicitiae vinculo utrique nostrum cynjunctissimi Viri Um ulis Bullialdi ad me de

eodem argumento epistolam, fiducia humanitatis, qliae summa in utroque vestrum est, fretus, & perpetua Gondi nostri recordatione eis abreptus, ut nihil praeter jucundissimas literas vestras ad manum habeam,quod concepto ex obitu tantiSemonis dolori opponere possim.Vale. Clarissimenta ae me Tui studiosissimum amare perge. Dab. Rarisbou. Non. Decrin M. O. R. et O IO CLV. IN Diuiligod by Coosl

309쪽

Illustris Uiri

PETRI GASSENDI

Praepositi Diniensis.

Regiique Mathematinii Prosetatis,

AD V. C. IOANNEM DE LAu Nox ' Theologum Parisiensem. CE ite νη arci Dcunia ; geminare dolorem

Res jubet , o motu pledira ciere novo. Si modo sussciunt in acerbos carmina questus, Nec perculsa gravi vulnere lingua riget. Non mirum, si dociles ad rata Camoena Sunt mihi, fi numeros o pia verba negauc, Inae etenim in tanto renuere lentia luctu, rapui ct est roces exsuperasse dolor. Infremuit ne imo Phabi cortina recesu, - . v Et Musa postis Obstupuere lyris. Pallida caelesti circumfert lumina Titan Ax gemit casium Cynthia m agrarem Tenta subobscura flammas caligine condunt Sidera, nec sueta luce corusca micant. Non Eoa nitetsolito Dea Cypria vultu, Non vestertinum stauit, ut ante, iubar' . Cretai Palla, cerebro prognara Tonantis

Cecropia accusat tristia fata schola; Ηώ orba se posthac magno caritura magistro GASSENDUM frustra terque quaterque vocat GASSENDUM nemus omne senat, lugetque sepultum P. rticus O tacitis siqualter opaca lacis.

310쪽

Atque Epicuriei tota caterva Prurn Socraticique senes, o quamformarat Athenis

Summus Aristoteles maret amica cohors.

Occurrunt amma illustres, quibaι integra pila Munere Gassendi fama superstes agit. Huc Tycho Danorum generoso sanguine cretus Huc quoque Petresci nobilis umbra venit. uique solum inflabili Copernicus Orbe moveri Credidit , in titulis funeris hujus adest. Bellorum exuviaι alii, detractaque pictis Tegmina, seu dextris Martia Igna ferant; . Majorum effigies alν, detractaque victis' Aut prisca ostentent nobilitatis a s.

Quor juνat σιμ caserum sanguine pasci, Quosque inopes propria laus aliena cari, Non hac Cessendi stectes pralata feretro

Arma, ducum cultus conνenit iste rogis. Hoc minimum est quodcunque νides in funere, pompam posthuma defuncti gιeria sua facis. . Praefulget series operum , monumentaque chartis Tradita fatorum nec bubitura vices. Proxima subsequitur magna Virtutis imago, Cum probitate pudor , cumque pudore siles. Innocui mores, O nulli addicta potentum Libertas, tacito vita peracta Iare. Mens aqui rectique tenax, ct nescia fraadis Simplicitas animi pace quieta sui. Ultima Virtutum claudit Patientia victrix Agmen, in extremis qua comes una fuit. Hac animi totum proflant fimulacra per orbem, Nec vitium logi temporis illa timent. Virit adhuc se stiros in im me virtuε. ' Et docet exemplo fresia ηψra suo. Sed gracila exigua corpus committitur urna,

Vestillaque humeris flexibile portia onus.

SEARCH

MENU NAVIGATION